"Лингвистические задачи по родному языку"
презентация к уроку

Чолдак-оол Дан-Хаяа Аясовна

презентация

Скачать:

Предварительный просмотр:


Подписи к слайдам:

Слайд 1

Тоогу эртемденнери эжелекчилернин база феодалдарнын дарлалынын уезин тыва улустун тоогузунде эн аар-берге уе деп санап турар . Мындыг уеде В.В. Радлов Барыын талакы Тывага , Кара- Хол чоок кавызынга , чугле 4 хонукта-1861 чылдын июль айнын 4-7 хуннеринде чоруп чораан . Василий Васильевич Радлов (Фридрих Вильгельм) 1837 чылда Берлинге полициянын хоорай комиссарынын ог-булезинге торуттунген . Классиктиг гимназияны ( ортумак ооредилге черин ) дооскан соонда , Берлин университединин сураглыг дыл эртемденнери Франц Бопп , Штейнталь , Август Потт олар башкылап турган .

Слайд 2

4.Чоон чук дылдарындан моол , маньчжур, татар, кыдат дылдарны В. Шотт анаа ооредип турган . Университетке ооренип туррган уезинде В.В. Радлов О. Бетлингктин якут дыл дугайында ажылы -биле танышкан . Студент турган уезинде орус дылды база ооренип эгелээн . 1858 чылда философия доктору деп атты алгаш , Петербургка тунгус- маньчужур дылдарны ооренири -биле чедип келген . Оон чоруткаш , Барнаулга даг херээнин дээди училищезинге 12 чыл (1859-1871) башкылап келген . 21 эртем ажылын парлаткан . Орус , немец, француз дылдарга баштайгы ажылдарны парлаткылаан .

Слайд 3

5.Алтайдан Казаньга келгеш (1872 ч.) татар, башкир болгаш казах школаларнын инспектору бооп , 1883 тчылга чедир ажылдап турган . В.В. Радлов 1884 чылда Россиянын Эртемнер Академиязынын академиги кылдыр сонгуткан болгаш оон соонда амыдыралдын арткан кезээн буруну-биле эртемге тураскааткан . 1884 чылда академикке сонгуткан соонда , В.В. Радлов Россиянын Санкт- Петербургта антропология болгаш этнография музеин удуртуп , Ортаа болгаш Чоон Азияны ооренир Орус комитеттин баштаар черин оргнизастаан , Орус археология, Орус география ниитилелдеринин ажылынга идепкейлиг киржип , Сибирьни ооренир ниитилелдин даргазы чораан,элээн -каш экспедицияларга киришкен .

Слайд 4

6.Эртемнер Академиязы 1891 чылда Орхон хем чоогунче ( моолда ) эртем экспедициязы дерип чоруткан . Ону В. В. Радлов удуртуп чораан . Орхон хемнин ийи улуг кожээ тураскаалдарын очулдуруп ундурген . Ол болза турк Могиян хааннын (734 ч. олген ) база оон акызы принц Кюдь-Тегиннин (732 ч.олген ) алдарынга тураскааткан турк дылдыг кожээлер болган . Ол ажыдыышкыннын тергиин улуг ужур-дузазы бугудеге билдингир .

Слайд 5

7.В.В. Радлов 10 томнуг «Наречия тюркских племен, живущих в Южной Сибири и ДЖунгарской степи» (10 том, 1866-1907) деп ажылында оон мурнунда эртемге билдинмес турган хой турк дылдарнын материалдарын эн-не баштай парлап ундурген . В.В. Радловтун кылган улуг моон ажылдарынын бирээзи 4 томнуг «Опыт словаря тюркских наречий» (4 том,1888-1911) болур . Хой дылдарнын состерин хаара туткан ол словарь амдыгаа чедир ужур-дузазын бичи- даа бол чидирбээн . Ынчангаш ону 1963 чылда база катап парлап ундурген . Оске теоретиктиг ажылдарнын иштинден оон « Сонгу турк дылдарнын деннелге грамматиказы » деп номнун бирги кезээт 1882 чылда Лейпциг хоорайга унген . Ынчан ол бугу делегейге сураглыг эртемден апарган турган .

Слайд 6

8.Академик В.В. Радловтун ажылдары чокка тюркология эртем бооп санатынмас . Академик В.В. Радлов 1918 чылда мочээн . 1861 чылдын июльдун 4-тен 7-ге чедир-чугле 4 хонук интинде Кара- Хол чоогунга келир уенин эртемдени тыва дылды оорнири -биле чораан . Ынчан ол Барнаулга ажылдап турган . Кара- Хол чоогунга тыва аалдарга кээп , тыва чугааны дыннап , Багай-Чуру маадыр дугайында , Кужиту-Молдун маадыр дугайында-ийи тоолду база дорт ырны тыва дыл кырынга юижип алган . Оон соонда бижээн тоолдарын болгаш ырларын «Образцы народной литературы тюрских племен» деп ажылдын баштайгы томунга парлап ундурген . Ол уеге чедир эртемге билдинмейн турган база бир дылдын материалын парлап ундургени безин кончуг чугула ужур-дузалыг болуп турар . Тыва аас чогаалындан тыва дылга эн-не баштай партаттынган чогаалдар база ол болур .

Слайд 7

9. В.В. Радлов тыва дылды Саян чугаазы деп адаан . Чуге дээрге алтайлар болгаш хакастар шаанда тываларны сояннар деп адап турганыныдан бооп чадавас . Тывага чораанынын дугайында В.В. Радловтун бижээни болза : « Бо номнун тончузунде Саян чугаазынын кезек улегерлери кирген ; оларны мен Кара- Хол деп холдун эриинге дорт хонук чораан уемде чыып алган мен. Ол текстерни катап хынап коор арга чок болган , чуге дээрге чурттун эрге- чагыргалары оларнын девискээринге оон ур турарымны чопшээревээн ».


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Презентация к лингвистической игре, посвященной Дню родного языка

День родного языка отмечается накануне Масленицы, поэтому игра и посвящена этому всеми любимому празднику....

Урок русского языка по теме "Решение лингвистических задач повышенной трудности, аналогичных тестовому заданию типа «В2. Словосочетание»".

Итоговая работа слушателя по программе "Трудные вопросы лингвистики: методы и приемы работы над ошибками при выполнении заданий ГИА по русскому языку"(17.04.-25.04.2013 г.)....

статья "Лингвистическое краеведение. Мой родной край"

Как увлечь современного ученика изучением истории родного края? Историческая память народа, его культура, традиции. обычаи...Это то, без чего человек не может состояться как личность....

Приказ о создании рабочей группы по разработке программ учебных предметов по обязательным предметным областям «Родной язык и литературное чтение на родном языке» (1-4 классы) и «Родной язык и родная литература» (5-9 классы)

Данные программы конкретирзируют содержание Стандарта, дают распределение часов по разделам курсов, определяют последовательность  изучения тем и разделов с учетом  межпредметных связей, воз...

Лингвистические задачи на уроках русского языка

Олимпиадные задания по лингвистике...

«Особенности преподавания предметных областей «Родной язык и литературное чтение на родном языке» и «Родной язык и родная литература» в условиях ФГОС ООО и ФГОС СОО» (удостоверение).

laquo;Особенности преподавания предметных областей «Родной язык и литературное чтение на родном языке» и «Родной язык и родная литература» в условиях ФГОС ООО и ФГОС СОО»...