ЭШ ПРОГРАММАСЫ

“Каралды”

Методик берләшмә җитәкчесе:

__________  

Беркетмә №1,  

 “___” ___________ 2011 ел.

“Килешенде”

Уку-укыту эшләре буенча директор урынбасары: _______

“___” ___________ 2011 ел.

“Расланды”

Гимназия  директоры:

  _________

 “___” ___________ 2011 ел.

№

Дәрес темасы

сәгать саны

Дәрес тибы

Укучылар эшчәнлеге

яки укыту эшчәнлеге төрләре

Контроль төре

Материал үзләштерүнең планлаштырылган нәтиҗәләре

Өй эше

Үткәрү вакыты

План

Факт

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 -2

Сүз ясалышы кабатлау. Сүз

ясалышы, күнегүләр эшләү.

2

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Сүзне мәгънәле кисәкләргә бүлә алу. ясалыш ысуллары буенча аера белү.

 Карточкалар белән эш

“Август каеннары”

 Сүз төзелешен тикшерү

Кабатлау

3-4

Сүз төркемнәрен кабатлау.

2

Сүз төркемнәрен аера белү һәм җөмләдә дөрес куллану.

 Шигырь өстендә эш

 “Каеннарга ода”

Кабатлау  

5

Сүз төркемнәре, Күнегүләр эшләү.

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

 Алган белемнәрне дөрес куллану

 Текст өстендә эш

 “Табигатьне саклыйк”

Кабатлау  

6

Тикшерү диктанты №1

1

Белем күнекмәләрен тикшерү

Грамоталы итеп язу

Үз-үзеңә контроль ясау

Н.С. Гыймадиева, Р.Ә. Баһавиева.

 V-XI  сыйныфлар өчен язма эшләр, Казан, 2006. 56 нчы бит

Үткәннәрне кабатларга

Гади җөмлә синтаксисы һәм тыныш билгеләре

7-8

Синтаксис турында төшенчә. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше.

Хаталар  өстендә эш

2

Яңа материалны аңлату

Җөмлә төзүдә катнашкан грамматик чаралар белән таныштыру.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Синтаксисның төп берәмлекләре сүзтезмә һәм җөмлә булуы. Үзара бәйләнешкә кергән мөстәкыйль мәгънәле ике яки берничә сүздән торган төзелмәнең сүзтезмә булуы. Тәмамланган интонация белән әйтелеп, уй-фикерне хәбәр итә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең җөмлә дип аталуы. Составында ничә өлеш (җөмлә) булуына карап, җөмләләрнең ике төрле булулары: гади җөмлә (ул бер өлештән тора), кушма җөмлә (ике яки берничә өлештән тора).

Мәгънә ягыннан бер-берсенә бәйләнгән җөмләләрнең текст дип аталуы. Текстның башлам, төп, ахыргы өлештән торуы. Текстның төп уе тема булу.

17 нче күнегү

9-10

Тезүле бәйләнеш.Тезүле бәйләнеш: тиңдәш кисәкләр арасында куела торган тыныш билгеләре.

2

Яңа белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Тезүле бәйләнешкә кергән җөмлә кисәкләренең рус һәм татар телләрендә туры килмәвен тикшерү, нәтиҗә ясау.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Тезүле бәйләнешкә кергән җөмлә кисәкләренең рус һәм татар телләрендә туры килү-килмәвен тикшерү, нәтиҗә ясау.

19 нчы күнегү

11-12

Ияртүле бәйләнеш.

2

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

 Ияртүле бәйләнешне белдерү чаралары белән таныштыру.

күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү, күзәтү

Ияртүле бәйләнешнең ия белән хәбәр арасында да булуы. Ияртүле бәйләнешнең түбәндәге чаралар белән белдерелүе: кушымчалар (килеш, хәл фигыль, шарт фигыль кушымчалары) бәйлек һәм бәйлек сүзләр, сүз тәртибе, ия белән хәбәр арасында ияртүле бәйләнешнең зат-сан кушымча -ы.

21 нче күнегү

13

Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында урнашкан хәбәрлекле мөнәсәбәт

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

 Ияртүле бәйләнешне белдерү чаралары белән таныштыру.

күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү, күзәтү

Ияртүле бәйләнешнең ия белән хәбәр арасында да булуы. Ияртүле бәйләнешнең түбәндәге чаралар белән белдерелүе: кушымчалар (килеш, хәл фигыль, шарт фигыль кушымчалары) бәйлек һәм бәйлек сүзләр, сүз тәртибе, ия белән хәбәр арасында ияртүле бәйләнешнең зат-сан кушымча -ы.

Биремне эшләп бетерергә

14

Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында урнашкан ачыклаулы мөнәсәбәт

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

 Ияртүле бәйләнешне белдерү чаралары белән таныштыру.

күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү, күзәтү

Ияртүле бәйләнешнең ия белән хәбәр арасында да булуы. Ияртүле бәйләнешнең түбәндәге чаралар белән белдерелүе: кушымчалар (килеш, хәл фигыль, шарт фигыль кушымчалары) бәйлек һәм бәйлек сүзләр, сүз тәртибе, ия белән хәбәр арасында ияртүле бәйләнешнең зат-сан кушымча -ы.

15

Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында урнашкан аныклаулы мөнәсәбәт

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

 Ияртүле бәйләнешне белдерү чаралары белән таныштыру.

күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү, күзәтү

Ияртүле бәйләнешнең ия белән хәбәр арасында да булуы. Ияртүле бәйләнешнең түбәндәге чаралар белән белдерелүе: кушымчалар (килеш, хәл фигыль, шарт фигыль кушымчалары) бәйлек һәм бәйлек сүзләр, сүз тәртибе, ия белән хәбәр арасында ияртүле бәйләнешнең зат-сан кушымча -ы.

16

Сүзтезмә турында төшенчә

1

Яңа материал өйрәнү дәресе

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

17

Фигыль сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар.

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

18

Исем сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар.

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

19

Сыйфат сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар.

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

20

Алмашлык сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар.

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

21

Сан сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар.

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

22

Рәвеш сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар.

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

23

Хәбәрлек сүз сүзтезмә, сүзтезмәдәге бәйләүче чаралар

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

24

Биофунциналь кушымчалар (ясагыч һәм бәйләүче функцияле кушымчалар)

1

Сүзтезмәләрнең ничек барлыкка килүен аңлату. Ияртүче һәм иярүче сүзләр турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

25

Сүзтезмәләрне тикшерү тәртибе. Күнегүләр эшләү.

1

Белем һәм күнекмәләрне гамәлдә куллану

Сүзтезмәләрне тикшерү тәртибе белән таныштыру.Ныгыту.

Эзләнү, тикшеренү методларын кулланып мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру

Кимендә ике мөстәкыйль сүзнең үзара бәйләнешкә керү нәтиҗәсендә сүзтезмә барлыка килүе. Сүзтезмәнең аерым бер төшенчәгә конкретлык, төгәллек бирүе. Сүзтезмәнең иярүче һәм ияртүче кисәкләрдән торуы. Ияртүчедән чыгып, иярүче кисәккә сорау кую.

10 мин контроль эш: сүзтезмәләр-

не тикшерү

26

Тест №1.Синтагма

1

Синтагмага билгеләмә бирү, сүзтезмә белән синтагма арасындагы ерманы таба телергә өйрәтү

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

37 нче күнегү

27

Әйтелү максаты ягыннан җөмлә төрләре .Хикәя жөмлә.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Боеру һәм тойгылы җөмләләр белән таныштыру.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Сөйләүченең берәр эшне кушарга яки аннан тыелырга кушуын белдергән җөмләнең боеру җөмлә дип аталуы. Боеру җөмләнең хәбәре күбрәк боерык фигыльләр белән белдерелүе.

Көчле хис белән әйтелгән җөмләнең тойгылы җөмлә булуы. Аның соңында өндәү билгесе куелу. Тойгылы җөмләдә көчле тойгы интонациясе, эмоциональ бизәк өсти торган сүзләр, шулай ук сүзләрнең гадәти тәртибе үзгәрүнең зур роль уйнавы.

Кагыйдә

41 нче күнегү

28

Сорау җөмлә.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

 Сөйләүченең нинди максат белән әйтүдән чыгып, җөмләрнең өч төрле булуы. Алар турында мәг. бирү.

Монологик һәм диалогик сөйләм, әңгәмә, күчереп язу, китап белән эш

Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләнең төрләре: хикәя җөмлә, сорау җөмлә, боеру җөмлә, тойгылы җөмлә. Берәр эш яки хәл турында хәбәр итә торган җөмләрең хикәя җөмлә дип аталуы. Аның тыныч тавыш белән әйтелүе. Сорауны эченә алган һәм сорау интонациясе белән әйтелә трган җөмләнед сорау җөмләдип аталуы. Сорау җөмләләрнең сорауны белдерә торган сүзләр (сорау алмашлыклары) белән, сорау кисәкчәләре ярдәмендә, яки бары тик сорау интонациясе беоән генә белдерелүе.

 Кагыйдә

Сорау җөмләләрне тап

29

Боерык җөмлә.

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп язу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Татар һәм рус телләрендә җөмләдә сүзләр тәртибен искә төшерү

Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп язу.

30

Сочинение№1

1

Теманы ача алырлык итеп, бәйләнешле сөйләм телендә яза алу

Сочинение№1

31

Тойгылы җөмлә.

1

Тойгылы җөмләләрне аеру, сөйләмдә куллану.

Монологик һәм диалогик сөйләм, әңгәмә, күчереп язу, китап белән эш

Кагыйдә

49 нчы күнегү

32

Расла һәм инкяр җөмләләр

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Чынбарлыктагы күренешләрне раслау һәм инкарь итүгә бәйле җөмләләрнең бүленешен үзләштерү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Чынбарлыктагы күренешләрне раслау яки инкарь итүгә бәйле рәвештә җөмләләрнең раслау һәм инкарь җөмләләргә бүленүе. Раслау җөмләләрнең нәрсә дә булса раславы. Инкарь җөмләләрнең нәрсә дә булса инкарь итүләре.

 Кагыйдә

53 нче күнегү

33

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Иярчен кисәкләрнең булу яки булмавына карап, җөмләләрнең ике төргә- җыйнак һәм җәенке җөмләләргә бүленүен төшендерү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Иясе һәм хәбәре булган яки алар сүз сөрешеннән беленә торган җөмләнең ике составлы җөмлә булуы. Баш кисәкләрнең берсе генә булып, икенчесе сүз сөрешеннән дә беленмәсә, андый җөмләнең бер составлы җөмлә булуы.

Баш кисәкләрдән генә торган җөмләнең җыйнак җөмлә дип, баш кисәкләрдән башка иярчен кисәкләре дә булган җөмләнең җәенке җөмлә дип аталуы.

Кагыйдә

34

Гади һәм кушма җөмләләр

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Гади җөмләгә синтаксик анализ ясау тәртибен үзләштерү.

Кагыйдә

35

Тулы һәм ким җөмләләр

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Тулы һәм ким җөмлә турында тулы мәгълүмат бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә кирәкле кисәкләрнең барысы да булу-булмавыннан чыгып, җөмләләрнең тулы һәм ким җөмләләргә бүленүе. Мәгънә ачыклыгы өчен кирәкле барлык кисәкләре дә булган җөмләнең тулы җөмлә дип аталуы. Алдагы җөмләләрдән яки сүз сөрешеннән җиңел аңлашыла торган бер яки берничә кисәге төшереп калдырылган җөмләнең ким җөмлә дип аталуы.

Сорауларга җавп язарга

36

Җөмлә төрләрен кабатлау.

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Иҗади фикерләү сәләтен үстерү

Монологик һәм диалогик сөйләм, әңгәмә, күчереп язу, китап белән эш

Күнегүләр эшләгәндә җөмлә төзелешенә игътибар итү.

37

Изложение№1 Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Тезелү бәйләнеш.

1

Аккош” тексты

Изложение

№1

38

Җөмләнең баш кисәкләре ( искә.

төшерү)

1

Яңа материал аңлату дәресе

Җөмлә кисәкләре турында алган белемнәрен искә төшерү. Җөмлә кисәкләре турында мәгълүмат бирү

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә мөстәкыйль мәгънәле һәм аерым сорауга җавап бирә торгпн сүзнең җөмлә кисәге дип аталуы. Ия белән хәбәр – җөмләнең баш кисәкләре. Баш кисәкләрдән башка кисәкләр җөмләнең иярчен кисәкләре дип аталуы.

69 нчы күнегү

39

Ия  һәм  аның белдерелүе.

Иянең төрләре.

2

Катнаш

Ия турында мәгълүмат бирү.

Китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Баш килештә килеп, җөмләдә башка сүзләргә буйсынмыйча, кем? нәрсә? яки ни? сорауларына җавап бирә торган кисәкнең ия дип аталуы. Җөмләдә баш килештә килгән исем яки алмашлыкның ия булуы. Сыйфат, исем фигыль, сан һәм алмашлыкларның да исем мәгънәсендә килгәндә  ия була алулары. Иянең тезмә сүз белән дә белдерелүе.

Кагыйдә .

Текст төзергә

40

Хәбәр һәм аның белдерелүе.

1

Катнаш

Хәбәр белән таныштыру.

Китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Ия турында ни дә булса хәбәр итә торган җөмләнең баш кисәгенең хәбәр дип аталуы. Хәбәрнең нишли? нишләде? нишләр? нишләгән? ул кем? ул нәрсә? ул нинди? ул ничек? ул кайдан? ул ничә? кебек сорауларга җавап булуы. Ниниди сүз белән белдерелүенә карап, хәбәрләрнең фигыль хәбәр һәм исем хәбәргә бүленүе. Ничә сүз белән белдерелүеннән чыгып, хәбәрләрнең ике төрле булулары: гади хәбәр һәм кушма хәбәр. Гади хәбәрнең бер сүздән, ә кушма хәбәрнең ике яки берничә сүздән торуы. Боерык, хикәя, шарт фигыльләрнең берсе белән яки исем һәм ярдәмче фигыль белән белдерелгән хәбәрнең ия белән бер үк затта һәм санда килүе. Тиңдәш ияләргә караган һәм боерык, хикәя һәм шарт фигыльләрнең берсе белән белдерелгән хәбәрнең берлектә дә, күплектә дә килә алуы.

Кагыйдә

         нче күнегү

41

Хәбәр төрләре

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Кушма хәбәр турында төшенчә.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Кушма хәбәрнең ике яки берничә сүздән торуы. Кушма хәбәрнең барлык мөстәкыйль сүзләргә, ымлыкларга һәм хәбәрлек сүзләргә ярдәмче фигыль өстәп ясалуы.  

76 нчы күнегү

42

Күнегүләр эшләү.

1

Белем һәм күнекмәләрне гомумиләштерү

Ия белән хәбәр турында алган белемнәрен ныгыту.

Китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Ия белән хәбәр турында белемнәрне ныгыту

Биремнәрне эшләп бетерергә

43

Ия белән хәбәрнең бәйләнеше.

1

Җөмләдә ия белән хәбәрнең урнашу тәртибен аңлата белү.

С.Гыйльметдинова “Җим сибәм кошкайларга”

 Кошларга ихтирам хисе  тәрбияләү

Текст өстендә эш

44

Админстратив контроль эш.

1

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен тикшерү

Укучыларның эзлекле фикер йөртә белүләрен тикшерү

Үз-үзеңә контроль ясау

Укучыларның җөмлә кисәкләре турында алган белемнәрен барлау

45

Ия белән хәбәр арасында сызык кую очраклары.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Җөмләнең хәбәре баш килештәге исем яки исем урынына килгән башка сүз төркеме белән белдерелгәндә, ия белән хәбәр арасына сызык куелу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләнең хәбәре баш килештәге исем яки исем урынына килгән башка сүз төркеме белән белдерелгәндә, ия белән хәбәр арасына сызык куелуы.

81 нче күнегү

Җөмләнең иярчен кисәкләре

46

Аергыч һәм аның белдерелүе.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Җөмләнең иярчен кисәкләре турында алган белемнәрен искә төшерү, аергыч белән таныштыру.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Баш кисәкне ачыклап, аңа ияреп килә торган кисәкнең иярчен кисәк дип аталуы. Иярчен кисәкләр: аергыч, тәмамлык, хәл, аныклагычлар. Аларга баш кисәкләрнең берсеннән чыгып сорау бирелү. Җөмләдә исем белән белдерелгән кисәкне ачыклап килүче нинди? кайсы? кемнең? нәрсәне? ничә? ничәнче? сорауларының берсенә җавап булган кисәкнең аергыч дип аталуы. Аергыч ачыклап килгән сүзнең аерылмыш булуы.

86 нчы күнегү

47

Аергычның

аерылмышы белән бәйләнеше.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Аергыч белән аерылмыш арасындагы бәйләнеш белән таныштыру.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Аергычның аерылмышына ике төрле юл ярдәмендә бәйләнүе: сүз тәртибе һәм иялек килеше кушымчасы ярдәмендә. Сүз тәртибе белән бәйләнгәндә аергычның аерылмыш алдыннан янәшә килүе. Зат алмашлыклары, исем һәм исем мәгънәсендә килгән башка сүзләр белән белдерелгән аергычларның аерылмышларына иялек килеше кушымчасы ярдәмендә бәйләнүе. Предметны бер генә яктан ачыклап килгән аергычларның тиңдәш аергычлар дип аталуы. Аларның үзара я тезүче теркәгечләр, я санау интонациясе белән бәйләнүе.

Предметны төрле яктан ачыклап килгән аергычларның тиңдәш булмаган аергычлар дип аталуы. Тиңдәш булмаган аергычлар арасына өтер куелмау.

Эш кәгазьләреннән характеристика язу.  

5-7 мин диктант

48

Изложение  №2

«                                    «

1

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен тикшерү

Инша язу күнекмәләре булдыру.

Үз-үзеңә контроль ясау

Эчтәлекне аңлау, гади план нигезендә төгәл итеп язып бирү

Изложение

Язып бетерергә

49 -50

Аергыч. Күнегүләр

эшләү.

2

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Иҗади фикерләү сәләтен үстерү

Монологик һәм диалогик сөйләм, әңгәмә, күчереп язу, китап белән эш

Тәрҗемә иткәндә татар һәм рус телләренең җөмлә төзелешенә игътибар итү.

87 нче күнегү

51

Тәмамлык һәм аның белдерелүе.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Тәмамлыкның исем яки исем мәгънәсендә килгән башка сүз төркеме белән белдерелүе.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләнең фигыль белән белдерелгән кисәген ачыклап, кемгә? нәрсәгә? кемнән? нәрсәдән? кемдә? нәрсәдә? кем белән? нәрсә белән? нем тарафыннан? нәрсә тарафыннан? ничәне? ничәдән? кебек сорауларының берсенә җавап булган кисәкнең тәмамлык дип аталуы. Тәмамлыкның исем һәм исем мәгънәсендә килгән башка сүз төркеме белән белдерелүе. Тәмамлыкның үзен иярткән сүзгә төрле килеш кушымчалары, бәйлек һәм бәйлек сүзләр ярдәмендә бәйләнүе.  

Кагыйдә

88 нче күнегү

52

Туры һәм кыек тәмамлыклар

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Туры һәм кыек тәмамлык турында төшенчә бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә төшем килешендәге исем һәм исем мәгънәсендә килгән башка сүз төркеме белән белдерелгән тәмамлыкның туры тәмамлык дип аталуы. Ияртүче сүзгә юнәлеш, чыгыш һәм урын-вакыт килеше кушымчалары яки бәйлек (бәйлек сүз) белән бәйләнгән тәмамлыкларның кыект тәмамлыклар дип аталулары.

97 нче күнегү

53

Диктант №2

1

Грамоталы итеп язу

Диктант №3

54

Хәл һәм аның төрләре.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Хәл һәм аның фигыл белән белдерелүе..

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә эш яки хәлнең кайда? ничек? кайчан? ниниди шартларда үтәлүен яки үтәлмәвен белдерә торган иярчен кисәкнең хәл дип аталуы. Хәлләрнең күбрәк фигыль белән белдерелгән җөмлә кисәген ачыклап килүе.

Җөмләдә эш яки хәлнең урынын белдереп, кайда? кая? кайда? сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең урын хәле булуы. Урын хәленең юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендәге исемнәр, шулай ук бәйлек (бәйлек сүз) белән килгән исемнәр ярдәмендә белдерелүе.

55

Урын хәле.

1

Урын хәле белән таныштыру Җөмләдә урын хәлен таба һәм куллана белү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Урын хәленең юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендәге исемнәр, шулай ук бәйлек (бәйлек сүз) белән килгән исемнәр ярдәмендә белдерелүе.

56

Вакыт хәле.

1

Катнаш

Вакыт хәле һәм аның вакыт рәвеше, хәл фигылнең 3,4 төре, ур-вак. килешендәге яки бәйлек белән килгән исем һәм башка сүз төркемнәре ярдәмендә белдерелүе.

Китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә эш яки хәлнең вакытын белдереп, кайчан? кайчанга чаклы? кайчаннан бирле? сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең вакыт хәле булуы. Вакыт  хәленең вакыт рәвешләре, хәл фигыльнең өченче һәм дүртенче төре, урын-вакыт килешендәге исемнәр, шулай ук бәйлек (бәйлек сүз) белән килгән исемнәр һәм башка сүз төркемнәре  ярдәмендә белдерелүе.

57

Сәбәп хәле.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Сәбәп хәле аның белдерелүе.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә эш яки хәлнең, сәбәбен  белдереп, ни сәбәпле? ник? нигә? ни (нәрсә) аркасында? ни өчен? кебек   сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең сәбәп хәле булуы. Сәбәп хәленең күбрәк өчен, күрә бәйлекләре һәм сәбәпле , аркасында кебек бәйлек сүзләр белән килгән исем фигыль һәм сыйфат фигыль ярдәмендә; чыгыш килешендә килгән кайбер исем, исем фигыль һәм сыйфат фигыль белән; юнәлеш килешендәге исемнәр, исемләшкән сыйфат фигыль белән белдерелүе.

 Җөмләләр уйлау

58

Максат хәле.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Максат хәленең инфинитив фигыльләр, юн. килеш.ге исем, шулай ук өчен яки дип ярд. сүзләре белән килгән башка сүз төркемнәре ярдәмендә белдерелүе.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә эш яки хәлнең, яисә билгенең максатын белдереп, нигә? ни өчен? нинди максат белән? кебек  сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең максат хәле булуы. Максат хәленең инфинитив фигыльләр, юнәлеш килешендәге исем, шулай ук өчен бәйлеге,  дип ярдәмлек сүзе белән  килгән башка сүз төркемнәре ярдәмендә белдерелүе.  

59

Рәвеш хәле.

1

Катнаш

Рәвеш хәлләренең рәвеш һәм сыйфат белән белдерелүен өйрәнү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә эш яки хәлнең рәвешен белдереп, ничек? ни рәвешле? сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең рәвеш хәле булуы. Рәвеш  хәленең хәл фигыльнең 1-2 төрләре,  рәвешләр, бәйлек (бәйлек сүз) белән килгән исемнәр яки исем мәгънәсендә килгән башка сүз төркемнәре, төрле сүз төркемнәреннән –дай/ -дәй кушымчасы ялганып ясалган рәвешләр белән белдерелүе. Сирәгрәк рәвеш урынында килгән сыйфат, чыгыш яки урын-вакыт килешендәге исемнәр һәм мөнәсәбәтле сүзләр белән белдерелүе.

Кабатларга

60

Зачет №1

1

Белемнәрен практикада куллана белергә өйрәтү

кабатларга

61

Күләм хәле.

1

Яңа материалны аңлату дәресе

Күләм хәле һәм аның белдерелүе.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә эш яки хәлнең, яисә билгенең күләмен, дәрәҗәсен  белдереп, күпме? күпмегә? күпмедән? никадәр? ннчә тапкыр? ни дәрәҗәдә?  сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең күләм хәле булуы. Күләм хәлләренең күләм-чама рәвешләре белән, сан белән ачыкланган исем яки исемләшкән сүзләр ярдәмендә, составында тапкыр, мәртәбә, дәрәҗәдә кебек сүзләр килү белән, мөнәсәбәтле сүзләр белән белдерелүе.

62

Шарт хәле.

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Шарт хәленең җөмлә

дә шарт фигыль, икән ярдәмче фигыле яки сорау кисәкчәсе белән бергә килгән хикәя фигыльләр белән белдерелүе.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Җөмләдә эш яки хәлнең шартын   белдереп, нишләсә? нинди шартта?  сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең шарт хәле булуы. Шарт хәленең җөмләдә шарт фигыль, икән ярдәмче фигыле яки сорау кисәкчәсе белән бергә килгән хикәя фигыльләр белән белдерелүе.

63

Кире хәл.

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Кире хәл турында мәгълүмат бирү.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Җөмләдә көтелгән эш яки хәлнең киресе булачагын   белдереп, нишләсә дә? нәрсәгә карамастан?  сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең кире хәл  булуы. Кире хәлләрнең да/дә, та/тә кисәкчәләренең берсен алган шарт фигыль яки карамастан бәйлек сүзе белән килгән башка сүз ярдәмендә белдерелүе.

64

Хәлләрне кабатлау.

1

Белем һәм күнекмәләрне гомумиләштерү, системалаштыру

Хәлләрне гомумиләштереп кабатлау.

Эзләнү, тикшеренү методларын кулланып мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру

Хәлләрне кабатлау

Тест өстендә эш.

65

Диктант№3

1

Белем һәм күнекмәләрне тикшерү

Грамоталык дәрәҗәләрен тикшерү.

Үз-үзеңә контроль ясау

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү

Диктант №3 “Яз җитте ”

Үткәннәрне кабатларга

66-67

Аныклагыч

А н ы кл агычларн ын

ае рым л ан у ы һәм алар янында тыныш билгеләре

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Аныклагычка билгеләмә бирү, җөмләнең теләсә кайсы кисәген, бер аныклагыч икенчесен ачыклап килүе.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә иярчен кисәктән соң килеп, аның мәгънәсенә өстәмә аныклык, төгәллек биргән иярчен кисәкнең аныклагыч дип аталуы. Аныклагыч белән ачыкланып килгән җөмлә кисәгенең аныкланмыш дип аталуы. Аныклагычның, гадәттә, аныкланмышлары белән бер үк грамматик формада белдерелүе. Аныклагычның аныкланмыш соравына  ягъни сүзен өстәп куелган сорауга җавап булуы. Аныклагычның җөмләнең теләсә кайсы кисәген, шул исәптән бер аныклагыч икенчесен дә ачыклап килә алуы.

Текст өстендә эш

68

Җөмлә кисәкләрен кабатлау

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Әйтелү максаты ягыннан җөмлә төрләрен кабатлау.

Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләрен кабатлау.

Җөмләнең модаль кисәкләре

69

Җөмләнең модаль кисәкләре

Эндәш сүзләр һәм алар янында тыныш билгеләре.

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Эндәш сүзләр һәм алар янындагы тыныш билгеләре турында мәглүмат бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Сөйләм төбәп әйтелгән затны яки предметны белдерә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең эндәш сүз дип аталуы. Кешедән кала башка предметларга төбәп эндәшү сынландыру (сурәтләү чарасы) дип аталуы. Эндәш сүзләрнең баш килештәге зат яки сынландырылган предмет исемнәре белән белдерелүе; җыйнак та, җәенке дә була алулары. Зат алмашлыкларының бер вакытта да эндәш сүз була алмаулары.

 Эндәш сүзләрнең җөмләнең гомуми интонациясеннән аерымрак әйтелүләре. Эндәш сүзләр янында өтер, өндәү билгеләре куелу. Бер гомуми интонация астында әйтелгән и, ай, әй, о ымлыклары белән эндәш сүзләр  арасында өтер куелмауы.

70

Кереш сүзләр һәм алар янында тыныш билгеләре

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Кереш сүзләр,   тын ыш билгеләре турын да мәгълүмат бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Сөйләүченең җөмләдәге уйга булган мөнәсәбәтен (ышану һәм раслауны; шикләнү, икеләнү яки чама белән әйтүне; үтенү яки үз фикереннән чигенүне; фикер чыганагын, фикер нәтиҗәсен яки йомгагын, яисә аның алдагы фикергә бәйләнешен; фикер тәртибен, фикергә бәйле тойгыларны) белдерә торган сүзләрнең кереш сүзләр дип аталуы. Кереш сүзләрнең җыйнак та, җәенке дә була алулары. Кереш сүзләрнең җөмләнең башка кисәкләреннән өтер белән аерылулары.

Җөмләдә сүзләр тәртибе

71-72

Сүзләрнең туры тәртибе

2

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп язу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Татар һәм рус телләрендә җөмләдә сүзләр тәртибен искә төшерү

Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп язу.

73

Җөмләнең актуалькисәкләргә бүленеше һәм сүз тәртибе.

1

74

Җөмләдә сүз тәртибе һәм логик басым

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Логик басым белән таныштыру.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә мәгънәсе ягыннаниң әһәмиятле сүзнең логик басым төшкән булуы. Логик басым төшкән сүзнең тыңлаучы өчен күпмедер дәрәҗәдә яңалык бирүе. Гадәттә логик басымның хәбәргә төшүе. Башка кисәккә төшкәндә, ул кисәкнең хәбәр алдыннан куелуы.

Җөмләнең аерымланган кисәкләре

75-76

Җөмләнең аерымланган кисәкләре

2

77-78

Аныклагычларның аерымлануы.Аныклагычлар янында тыныш билгләре.

2

катнаш

Аныкланмышы белән нинди дә булса грам матик формадагына ярашкан аныклагыч

ларның аерымлануы.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Аныкланмышы белән нинди дә булса грамматик формада гына ярашкан аныклагычларның аерымлануы.

Аныкланмышы бер  грамматик формада килмәгән аныклагычларның аерымланмавы.  Билгеләү алмашлыклары һәм җыю саны белән белдерелгән аныклагычларның аерымланмавы.

79

Җөмләнең аерымланган кисәкләрен гомумиләштереп кабатлау. Тест

1

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

Алган белемнәрен гомумиләштереп кабатлау.

Эзләнү, тикшеренү методларын кулланып мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру

Җөмәнең тиңдәш кисәкләре

80-81

Тиңдәш кисәкләренең үзара бәйләнеше

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Тиңдәш кисәкләрнең үзара санау интонация

се, теркәгечләр ярдәмендә бәйләнешен төшендерү.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Җөмләдә бер үк сүзгә (җөмлә кисәгенә) караган һәм бер үк сорауга җавап булган кисәкләрнең тиңдәш кисәкләр дип аталуы.

Тиңдәш кисәкләрнең тезүче теркәгечләр (җыючы, каршы куючы, бүлүче теркәгечләр) белән дә теркәгечләр булмыйча,  тик санау интонациясе ярдәмендә дә үзара бәйләнүе.

82-83

Җыючы теркәгечләрне тиңдәш кисәкләр янында куллану

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Тиңдәш кисәкләрнең үзара санау интонация

се, теркәгечләр ярдәмендә бәйләнешен төшендерү.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Җөмләдә бер үк сүзгә (җөмлә кисәгенә) караган һәм бер үк сорауга җавап булган кисәкләрнең тиңдәш кисәкләр дип аталуы.

Тиңдәш кисәкләрнең тезүче теркәгечләр (җыючы, каршы куючы, бүлүче теркәгечләр) белән дә теркәгечләр булмыйча,  тик санау интонациясе ярдәмендә дә үзара бәйләнүе.

84-85

Каршы куючы теркәгечләрне тиңдәш кисәкләр янында куллану

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Тиңдәш кисәкләрнең үзара санау интонация

се, теркәгечләр ярдәмендә бәйләнешен төшендерү.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Җөмләдә бер үк сүзгә (җөмлә кисәгенә) караган һәм бер үк сорауга җавап булган кисәкләрнең тиңдәш кисәкләр дип аталуы.

Тиңдәш кисәкләрнең тезүче теркәгечләр (җыючы, каршы куючы, бүлүче теркәгечләр) белән дә теркәгечләр булмыйча,  тик санау интонациясе ярдәмендә дә үзара бәйләнүе.

86-87

Бүлүче теркәгечләрне тиңдәш кисәкләр янында куллану

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Теркәгечләрдән башка гына бәйләнгән тиңдәш кисәкләре арасына тыныш билгесе кую очраклары белән таныштыру.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Теркәгечләрдән башка гына бәйләнгән тиңдәш кисәкләр арасына өтер, нокталы өтер, сызык куелу очраклары. Тиңдәш кисәкләр янында һәм, яки теркәгечләре кабатланмаса, өтернең куелмавы. Исемне төрле яктан ачыклап килгән аергычларның тиңдәш түгел аергычлар дип йөртелүе, алар арасына өтер куелмавы.

88 -89

Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Теркәгечләрдән башка гына бәйләнгән тиңдәш кисәкләре арасына тыныш билгесе кую очраклары белән таныштыру.

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә

ясау. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү

Теркәгечләрдән башка гына бәйләнгән тиңдәш кисәкләр арасына өтер, нокталы өтер, сызык куелу очраклары. Тиңдәш кисәкләр янында һәм, яки теркәгечләре кабатланмаса, өтернең куелмавы. Исемне төрле яктан ачыклап килгән аергычларның тиңдәш түгел аергычлар дип йөртелүе, алар арасына өтер куелмавы.

90

Тиңдәш кисәкләрнең ияртүче сүзгә буйсыну үзенчәлеге

1

катнаш

Гомумиләштерүче сүзләр турында мәгълүмат бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Җөмләдә тиңдәш кисәкләрнең я алдында, яки соңында аларны тулысынча алыштыра торган сүзләрнең гомумиләштерүче сүзләр дип аталуы. Тиңдәш кисәкләр алдыннан килгән гомумиләштерүче сүздән соң ике нокта куелу,  тиңдәш кисәкләрдән соң килгән гомумиләштерүче сүз алдыннан сызык куелу.

91

Тиңдәш һәм тиңдәш түгел аергычлар. Зачет №2

2

Катнаш

Гомумиләштерүче сүзләр турында мәгълүмат бирү.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Тулы һәм ким җөмләләр

92-93

Бер составлы җөмләләр

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Иясе булмаган җөмләнең (аны сүз сөрешеннән дә табып булмый) фигыль җөмлә дип аталуы. Фигыль җөмләләрнең хәбәрләре күбрәк түбәндәгечә белдерелүе: я табигать күренешен, яки эчке сиземләүне белдергән хәбәрләр белән; инфинитив ярдәмендә; я хәбәрлек сүз, яки ярдәмче фигыль белән килгән инфинитив ярдәмендә; хәл фигыльгә бул ярдәмче фигыле өстәү белән; барылды, йөрелде кебек фигыльләр белән. Бер составлы фигыль җөмләләрнең, үтәүчегә бәйле рәвештә, түбәндәге төркемнәргә бүленүе: билгеле үтәүчеле җөмлә, билгесез үтәүчеле җөмлә, гомуми үтәүчеле җөмлә, үтәүчесез җөмлә

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

94-95

Бер составлы фигыль җөмләләр

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

96-97

Бер составлы исем җөмләләр (атау җөмләләр)

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Бер составлы җөмләләр, аларның исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләгә бүленеше белән танышу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Бер генә баш кисәге булган (икенчесен өстәп булмый торган) җөмләнең бер составлы җөмлә дип аталуы.

Бер составлы җөмләләрнең исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләләргә бүленүе.

Баш кисәкләрдән тик иясе генә булган җөмләнең исем җөмлә дип аталуы. Исем җөмләнең предметның булуын атап әйтүе, ә аның эше яки хәрәкәте турында берни дә белдермәве.

98

Сүз җөмләләр

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Бер составлы җөмләләр, аларның исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләгә бүленеше белән танышу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Бер генә баш кисәге булган (икенчесен өстәп булмый торган) җөмләнең бер составлы җөмлә дип аталуы.

Бер составлы җөмләләрнең исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләләргә бүленүе.

Баш кисәкләрдән тик иясе генә булган җөмләнең исем җөмлә дип аталуы. Исем җөмләнең предметның булуын атап әйтүе, ә аның эше яки хәрәкәте турында берни дә белдермәве.

99

Бер составлы җөмлә белән ике составлы җөмлә синонимлыгы

1

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Бер составлы җөмләләр, аларның исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләгә бүленеше белән танышу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Бер генә баш кисәге булган (икенчесен өстәп булмый торган) җөмләнең бер составлы җөмлә дип аталуы.

Бер составлы җөмләләрнең исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләләргә бүленүе.

Баш кисәкләрдән тик иясе генә булган җөмләнең исем җөмлә дип аталуы. Исем җөмләнең предметның булуын атап әйтүе, ә аның эше яки хәрәкәте турында берни дә белдермәве.

100-101

Гади җөмлә синтаксисын кабатлау

2

Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру

Бер составлы җөмләләр, аларның исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләгә бүленеше белән танышу.

Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү

Бер генә баш кисәге булган (икенчесен өстәп булмый торган) җөмләнең бер составлы җөмлә дип аталуы.

Бер составлы җөмләләрнең исем җөмлә, фигыль җөмлә, сүз җөмләләргә бүленүе.

Баш кисәкләрдән тик иясе генә булган җөмләнең исем җөмлә дип аталуы. Исем җөмләнең предметның булуын атап әйтүе, ә аның эше яки хәрәкәте турында берни дә белдермәве.

102

Еллык контроль эш. тест

1

Алган белемнәрне практикада куллана белергә өйрәтү.

Резерв дәрес