Конспект уроков по чувашскому языку и литературе

Сергеева Елена Георгиевна

1. Конспект урока "Евĕрлев сăмахĕсем"

2. Конспект урока "Мĕнле çынна эприр илемлĕ тепĕр"

Скачать:


Предварительный просмотр:

Урок  теми: Ев\рлев с=мах\сем.

Урок т\с\: Ё\н\ тем=на в\рентмелли урок.

Сап=рл=х т\ллев\:

+сл=, \ёчен, тирпейл\ пулма, ваттисене хисеплеме в\рентесси.

П\лъ т\ллев\:

  1. Хальччен в\ренн\ пуплев пай\сене аса илтересси, в\сене т\сл\хсемпе ёир\плетесси.
  2. Ев\рлев с=мах\сем ёинчен =нлантарасси.
  3. Ев\рлев с=мах\сене т\р\с ёырма в\рентесси.
  4. Ев\рлев с=мах\сене литература произведений\сенче ас=рхама х=н=хтарасси.

Аталантару т\ллев\:

  1. Ёут ёантал=ка с=нама , юратма в\рентесси.
  2. Кай=ксен сассисене итлеме,ёав илеме курма, туйма х=н=хтарасси.
  3. Ев\рлев с=мах\сем тупмалли юмахсен ч\лхине с=нарл=рах тума пул=шнине =нлантарасси.

Мелсемпе меслетсем:

-учитель с=мах\;

-ыйту-хурав;

-ачасен илемл\ вулав\;

- слоаврь \ё\;

-ваттисен с=мах\семпе \ёлесси;

-с=мах диктанч\ ирттерни;

-тупмалли юмахсемпе \ёлесси;

-викторина ыйт=в\сене хуравлани;

-ъкерч\кпе \ёлени.

Пуплеве аталантармалли х=н=хусем:

-пал=ртулл= вулава аталантарасси;

-ваттисен с=мах\сен п\лтер\шне =нлантарни;

-ыйтусем ёине туллин хуравласси.

Словарь \ё\:

ев\р- 1. образ, облик, форма. 2. подобие.

ев\рле-подражать

ев\рлев- подражание

ев\рлев с=мах\сем- подражательные слова

ё=хан- ворон

т=мана- сова

к=с=я- синица

пилеш кай=к\- дрозд

ш\пщ\л- овсянка

сар кай=к- иволга

хир качаки- косуля

м=й п=ран- 1.дикая коза;2. вертишейка.

Ч\лхе теорий\:

Ев\лев с=мах\сем-

Кур=мл=х хат\р\сем:

1.Диктант тексч\сен пуххи.

2.Кай=ксем(птицы).С=рлав к\неки.

3.Таблица. Пуплев пай\сем.

4.Кай=ксен ъкерч\к\сем.

5.Ваттисен с=мах\сем.

Урок юх=м\

1.Урока й\ркелесси.

  Ачасене сывл=х сунмалла, кам пуррипе ёуккине т\р\слемелле.

2.Килти \ёе т\р\слени.

  ( Халиччен в\ренн\ пуплев пай\сене аса илмелле пулн=).

  п\р ачинчен ыйтмалла.

  Пуплев пай\сен таблици т=р=х теп\р хут п=хса тухмалла.

  Ёак ваттисен с=мах\сенче в\ренн\ пуплев пай\сене тупмалла.

  П\р =с аван, ик\ =с тата аванрах.

  Паянхи \ёе ырана ан х=вар.

  Ватта хисепле , х=в та ват= пул=н.

3.Ё\н\ тема пуёлани.

  1. Учитель с=мах\.

-Ёичч\м\ш х=й п\лтер\шл\ пуплев пай\- ев\рлев с=мах=сем. М\не п\лтерет-ха ев\рлев тени? (Ч=вашла-выр=сла словарьте тупмалла).

Ч=ваш ч\лхинче сас-ч\в е хускану ев\рл\рех калакан с=махсем йышл= т\л пулаёё\. Ёак т\сл\хсене вулар-ха.

  Ирхи ё=лт=р х=парса

  Й=л-й=л кулать тъпере.

  К=шт=р-к=шт=р к=реплем

  Ёулё= пуётарать.

  Хапха ерипен к=ррик! уё=лать.

(Ку т\сл\хсене ачасем тетраде ёыраёё\. Т\сл\хсем т=р=х тем=на =нлантармалла.)

  2.К\некери правил=на п\р ачи сас=па вулать.

  3.Ытларах кай=к-к\ш\к, хур-к=вакал, т\рл\ ч\р-чун сассисем ев\рлев с=мах\сем пулаёё\. Хал\ ъкерч\к т=р=х \ёл\п\р.(Хут ёине хур-к=вакал, ч=х-ч\п, ч\р чунсен ъкерч\к\сене ёып=ётарн=.В\сем м\нле сас= к=ларнине кура кашни ъкерч\к т\лне ев\рлев с=махне ёып=ётармалла).

   4.Ев\рлев с=мах\сем падеж т=р=х в\ёленмеёё\, с=пат т=р=х улш=нмаёё\, анчах предложении член\ пулаёё\.

  5.Предложенисем ёырмалла, ев\рлев с=мах\сене м\нле ёырассине =нлантармалла,м\нле предложении член\ пулнине палл= тумалла:

       В=л ёан=ран карт! туртр\.

       К\рхи в=рман шав-в шавлать.

       П\ч\к ача х=ранипе шари-и! к=шк=рса яч\.

       Ш=нк=р-ш=нк=р шыв юхать.

4. Ёир\плетъ.

  1. С=мах диктанч\. П\р ачи доска ум\нче \ёлет.

       Ах=л-ах=л,к=н-кан, л\х-л\х-л\х, к=н-н, хи-хик, ту-у-ут, чанк=р, ши-и-и (с=мах майлаш=в\сем тумалла)

  2.     –м\ш х=н=хтару(с=мах в\ёё\н).

  3.Тупмалли юмахсенче ев\рлев с=мах\сене тупмалла.

      Ёум=р хыёё=н панч! панч! (тумлам)

       Й=лт п=хать те й=л кулать

       къл\ ёинче в=й вылять.(х\вел)

      К\мс\рт! тур\, й=лт! тур\,п=рёи ш=п=р-р! т=к=нч\.(аслатилл\ ёум=р).

  4.Н.И.Сладков=н «В=рман пурн=ё\» к\некерен «Кай=к сассисем» текста п\р ачи вулать. Кай=ксен яч\сене , в\сен сассисене астуса юлма т=р=шмалла.

Ё=хан- кранк! кранк! кранк!

т=мана-ъ-ъ-ъ

к=с=я –чиньк! чиньк!

пилеш кай=к\-ха,чечек! ха,чечек!

ш\пш\л-чим-чим-чим!

сар кай=к- чи-чу-у!чи-чу-у!

хир качаки-у-р-р-р-р!

м=йп=ран-кай-кай-кай-кай!

куккук-кук-кук! кук-кук!

ёерёи-чив! чив!

улатакка-тук-тук-тук!

путене-п\тп\лт\к! п\тп\лт\к!

(Кай=ксен ъкерч\к\сене к=тартмалла).

  5.Предложенисенчи ев=рлев с=мах\сене тупмалла; произведении ятне, авторне каламалла.

   Санькка ёав=нтах пуёне каё=ртса ёинёе сассипе ихи-хи-хо-хок! тесе ёух=рса илч\.(Марфа Трубинан «Х=наран» калав\).

   Ещ\к к\мс\р-к\мс\р

   й=ванч\ ним\ё тапнипе. (П.Хусанкай=н «Таня» поэми).

   Ш=нк=равл= лавпа, виёшер лашапа

   Ян-ян янратса ёърен\ в\сем. (Ё.Элкер\н «Х\н-хур ай\нче» поэми).

   Ёапла калар=м анчах- мана кин хар-р! к=шк=рса п=рахр\.(Ф.Павлов=н «Судра» комедий\).

5. П\т\млетъ.

 Урокра ев\рлев с=мах\сем ёинчен м\н в\реннине ачасенчен ыйтмалла, п\т\млетсе х=вармалла.

 Ачасен п\л\вне, активл=хне хакласа оценкасене журнала лартмалла.

6. Киле \ё.

К\некери ъкерч\к т=р=х ев\рлев с=мах\семпе ус= курса п\ч\к калав, кул=ш, шът е т\рленч\к ёырмалла.

7.Урока в\ёлени.



Предварительный просмотр:

Урок теми: М\нле ёынна эпир илемл\ тетп\р?

Урок т\с\: Тишкеръ урок.

Сап=рл=х т\ллев\:

1.Ыр= к=м=лл=, с=пайл=, \ёчен, =сл=-т=нл=, таса чун-ч\релл\ пулма в\рентесси.

2. Пурн=ёра ыр=па усала уй=рса илме х=н=хтарасси.

П\лъ т\ллев\:

1. Ачасен шух=шлавне, тавра кур=мне аталантарасси.

2  Шух=ша уё=мл= калама х=н=хтарасси.

3. Литератур=ри с=нарсене тем=па ёых=нтарса калама в\рентесси.

Аталантару т\ллев\:

1. Ачасене илемл\ литература ч=лхипе калаёассине аталантарасси.

Урок мел\семпе меслеч\сем:

-учитель с=мах\;

-ыйту-хурав;

-словарь \ё\;

-с=нарсене характеристика парасси;

-викторина ыйт=в\сем ёине хуравласси;

-ваттисен с=мах\семпе \ёлесси;

-п\т\млетъ туни.

Пуплеве аталантарас х=н=хусем:

1.Ыйтусем ёине ёых=нулл= туллин хуравласси.

2.С=нара пахалакан с=махсемпе ус= курасси.

3. Ваттисен с=мах\сен п\лтер\ш\сене =нлантарасси.

4. П\т\млетъ т=вассине аталантарасси.

Словарь \ё\:

ёуха-1.ворот; 2.ожерелье из монет;

утма- лента

ч=сланк=- вытянутый в длину, длинноногий

пил пани- ырл=х-сывл=х, =н=ёу, телей сунни.

Литература теорий\:

Кур=мл=х хат\р\сем:

1. Ваттисен с=мах\сем.

2.Ф. Павлов=н «Хитре» статйи.

3.Е. В. Васильев=н «С=пайл=х шкул\» к\неки.

4. В\ренъ к\некисем.

5.Хаёат-журналти статьясем.

Урок эпиграф\:

Ёын пур ен\пе те хитрее пулмалла:

с=н\пе те,тум-тир\пе те, чун ч\рипе

те, тыткалар=ш\пе те, шух=ш\семпе

те.    

                                                                      А. П. Чехов

Урок юх=м\:

1. Класа й\ркелесси.

   Урок темипе, в\ренъ т\ллев\семпе паллаштарасси.

2.Учитель с=мах\.

 -  Паян эпир илемл\ ёын ёинчен калаё=п=р. М\нле ёынна эпир илемл\ тетп\р-ха? Пурн=ёри тата литератур=ри илемл\ ёынсем. М\нлерех в\сем? Илемл\ ёын-и эп\?

    Урок эпиграф\пе паллаштармалла.(Ачасенчен ыйтмалла)

-.Ф.П.Павлов=н «Хитре» статйине вуласа пани.

    Кунта автор х\рсемпе качч=сен тулаш енчи хитрел\хе с=нласа пан=. Чи кирли- ёынн=н чун- ч\ре илем\. Ёынна =нланма пултарни, пул=шни,=ш= к=м=лл=,с=пайл= пулни.

    Ёынн=н м\нле киревс\р ен\сене калама пултарат=р? (Ачасенчен ыйтмалла).

     Хальхи пурн=ёпа ёых=нтарса хаёат-журналти т\сл\хсемпе ёир\плетсе х=вармалла.

-. С.В.Васильев=н «С=пайл=х шкул\» к\некипе паллаштармалла.

- Ёак к\некере  1653 ёултах Я.А.Каменский ёамр=ксен х=йсене епле тытмалли ёинчен ёырнине вуламалла.

3.Ёир\плетъ.

   -Литература произведений\сенчи илемл\ с=нарсем ёинчен калаёни.(Ачасенчен ыйтмалла).

   Викторина

.Кам с=нар\?(С=нара ачасен с=нласа памалла).

1. «С=н\нче, сассинче, куллинче ачалла тър\ к=м=лл=х, ай=пс=рл=х, х\рле тасал=х, именч\кл\х, х\рар=мла ёеп\ёл\х, ачашл=х сис\нсе т=рать.Ун ёине п=хн=ёем х=в=н та ыр= илемл\ пулас килсе каять»

  (Салампи).

2. «К=вак пустав пальтопа, ёълл\ к\лелл\ ботипе, тут=р ёыхман, берет т=х=нн=, к\ске кастарн= ёъё\ хул пуёёи ёинелле сапаланса анать» (Лена Михайлова).

3. «В=там пълл\, хуп-хура ёъёл\, к\ре ътл\, салтакла тумланн=. Ун=н шупкаланн= гимнастерка ёинче Мухтав орден\пе медаль выр=н\сем пал=рса т=раёё\» (Ёемен Саланов).

4. «Утм=лсенчен иртн\ туллии х\р ар=м, пуринпе те пит\ к=м=лл=, тарават, них=ёан та ёынпа хир\ёмест. Х=й те выр=с, те тутар, те ч=ваш. Выр=сла та, тутарла та, ч=вашла та лай=х калаёать.(Анна Ивановна).

5. «В=т=ралла ёывхарн= в=иам пълл\ ёын. Ёыр=рах куё харший\сем ай\н к=вак куё\сем к=м=лл=н п=хаёё\, в\сенче тем\н чухл\ ачашл=х сис\нет, анчах салтак=н пит-куё\ т\кс\м, салхулл=»

(Андрей Прохоров).

6. «Чун-ч\рине пуётар=нса тулн= мм\нпур асапне в=л к=к=ртан п\р сас=па к=ларса ыв=тма шутлар\ тей\н.

   -Пы-ы-ы! – ян=раса кайр\ тискер сас= темиёе пахча урл=, урам урл=» (Ю.Скворцов=н «Пушмак й\р\» калав\нчи Паня).

4.П\т\млетъ.

 Учитель с=мах\.

- Ёапла вара, литератур=ри илемл\ с=нарсем пире пурн=ёра ыр= к=м=лл= та тарават, таса чун- ч\релл\, \ёчен те с=пайл= пулма в\рентеёё\.Апла пулсан, пир\н ёак с=нарсенчен т\сл\х илмелле.

Доска ёине ёырса хун= ваттисен с=мах\сене вуламалла.

Ёынна тум-тир хитрелетмест, ёын х=й тум-тире хитрелетет.

С=н\ лай=х та, =с\ яп=х.

Чиперрине п=хма лай=х, =слипе пур=нма лай=х.

Ёынна с=н-с=патне ан п=х, =с-хак=лне п=х.

Кай=к хитре- т\к\пе, этем хитре- =с\пе.

Илемли – п=хса сав=нма, =сли – пурн=ё пур=нма.

С=н\ м\нле, чун\ ёапла.

(Ваттисен с=мах\сен п\лтер\ш\сене ачасенчен ыйтмалла.)

- М\нле ёынна илемл\ тетп\р? (Ачасем п\т\млетсе х=вараёё\, кашни п\рер предложени калать.)

5. Киле \ё пани.

-Паян урокра калаёнине шута илсе килте сочинении ёырмалла. «М\нле ёынна эпир илемл\ тетп\р?»

6. Урока в\ёлени.

Ачасен п\л\вне хаклани. Урокра активл= пулн=ш=н мухтаса х=варни.