Разработка классного часа "Ие кижи кезээ шагда монге дириг"

Сорулгазы:

  • Делегейнин хуулгаазыны – аваларны ыры, шулукке алгаары;
  • Аваларывыска байырлал хунун таварыштыр байырны чедирип, оорушкуну соннээри.

 

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл aldan.docx26.68 КБ

Предварительный просмотр:

Алдан –Маадыр ортумак школазы

Класс шагы

« Ие кижи,  кезээ шагда монге дириг»

Ооржак Урана Маадыр-ооловна

2016ч

Тема: « Ие кижи,  кезээ шагда монге дириг»

Каасталгазы: класс шагынын адын база улегер домактарны  бижээш азар:

Сорулгазы:

  • Делегейнин хуулгаазыны – аваларны ыры, шулукке алгаары;
  • Аваларывыска байырлал хунун таварыштыр байырны чедирип, оорушкуну соннээри.

Ава кижи кадык чорзун!

Ава кижи каас чорзун!

Ава кижи монге чорзун!

Суурнун Маадыр иелеринин альбому, раскладушказы.

Видио ролик «Любимая мама»

Хогжум каасталгазы:  флешкада ыры.

Ыры «Авайымны» - Борбак-оол Салчак, РТ алдарлыг артизи.

Башкы: - Богун каштын хуну ийик? Богун кымнын байырлалы? Шын-дыр,. Ынчангаш, «Ие кижи кезээ шагда монге дириг» деп класс шагын аваларга тураскаадыр-дыр бис.

Чырык чер кырында эн-не чылыг, чымчак, эргим сос: Ава.

Авай…, авайымны…бистин эн чоок, эргим киживисти илереткен илби-шидилиг сос.

 - Ам чаа дыннаан ырывыста кымнын дугайында ырлап турар-дыр?

- Артистин ады кымыл?

Автору Катя Хомушку «Авамга». (оореникчи чугаалаар)

Бижииримге, адаарымга

Бижиттингир, адаттынгыр

Ынакшылым болган созум,

Ынак авам, эргим авам!

Авамнын сээн соглээн созун

Арыг,хоюг, дыннаксанчыг

Ыдык, чаагай чагыг созун

Ынаныштыг чоленгиижим.

«Авай» депкеш сегий бээр мен

«Авай» депкеш сергей бээр мен

Ава дээрге кижилернин

Адап ханмас ынак созу.

Клазывыста хой ажы-толдуг иелерден адап корунерем. 3 ажы-толдуг ( Монгуш Снежана Хуреш-ооловна, Ооржак Долаана Когел-ооловна,Ооржак Чойганмаа Александровна), уштен хой Монгуш Марта Арькадевна, Монгуш Марина Маадыр-ооловна, Ооржак Влада Владимировна, Сарыглар Ольга Дудеровна, Сарыглар Даяна Доктугуевна. Ам школавыста болгаш Алдан-Маадыр суурувуста хой ажы-толдуг маадыр иелерден адап корунерем. (Монгуш Докал Дажы-Доржуевна, Ооржак  Чанчып Сегбелдеевна, Ондар Амырбит Донгураковна, Монгуш Конгорова Чанган-ооловна, Сарыглар Кысыы Донен-ооловна, Ондар Халбый Илчиновна, Ооржак Чудур Ортан-ооловна, Ооржак Чассыг-Уруг Дарыжыковна  – школада, раскладушканы  коргузер, аттарын адаар).

Башкы:Чуге бо хар чаап, кыш дужуп турар уеде авалар дугайында чугаалажып турар улус боор бис, аваларга час дужуп турда, «март 8-те байыр чедирип, оларны оортур ужурлуг эвес бис бе? деп бодап олурар боор силер, уруглар. Авалар хунунун дугайында кыска медээ дамчыдайн. 1944 чыл? Бо чыл силерге чуу дугайында сагындырар-дыр, уруглар? Ийе, Ада-Чурттун улуг дайыны. Ол дайын каш чылда эгелээнил? 1944 чылда бугу чуртка, кижилерге дайыннын адакталып олурары билдине бергенде «Маадыр ие» орденин тургускан, а ноябрь 1-де Москва чоогунун (Подмосковье) чурттакчызы Анна Алексахинага ол орденни тывыскан. 1997 чылда Россиянын Куруне Думазы Авалар хунун тургузарынын дугайында чарлыкты хулээп ап , ноячбрь айнын солгу улуг-хунун хулээп алган. (слайд)

Ол чылдарны кыдыраашка бижидер.

Аалчылар-биле оюн «Эн-не,эн-не»

Башкы: Бистин аваларывыстын чылыг, чымчак холдары, чылыг тыныжы бисти чылыдып, а опей ырызы оожургадыр чораан. Опей ырызын дыннааш хензиг чаш уруг хулумзуруп, каттырып чыдар болгай.

Опей ыры: Бистин  авларывысты биске опей ырыдан ырлап бээрин дилээр –дир бис (кузелдиг ава ырлаар)

Башкы: Шупту «Авай» деп хор-биле адап корээлинерем. Кайы-хире чоргааранчыг, аас-кежиктиг-дир. Ам орус дылда адап корээлинерем. (Мама, Мамочка). Ам англи дылда (Mother, Mum).

Доскага 3 оореникчи, 3 ангы бижиптер.

Авай

Мама

Mothe

Авамга ынак мен

Я люблю маму

I love mothe

- Встать и спеть на английском языке. (Все).

Игра «Ма-моч-ка!» (Орус дылга ойнаптаалынар шуве).

    Я буду задавать вопросы, а вы хором отвечайте. Только дружно и громко!

- Кто пришел ко мне с утра?

- Кто сказал: «Вставать пора?»

- Кашу кто успел сварить?

-Чаю в чашку кто налил?

- Кто косички мне заплел?

- Кто меня поцеловал?

- Кто ребячий любит смех?

- Кто на свете лучше всех?

Башкы:  бистер авларывыста алгап мактаар кылдыр белеткенип алган бис, ынчангаш авларынга шулук чугаалап бээр дир бис (уругларнын шулуктери)

Автору Маадыр-оол Данзын «Иелерге» (слайд)

Ие кижи хайыралдыг

Изиг баарлыг, чымчак холдуг

Иштенгенде уран-шевер

Ийи холу эптиг-ээлдек

Ие кижи караа чымчак

Ижин-баарны чылыдыптар.

- Ава кижи бистин бузурелдиг чоок оннуувус болгаш башкывыс. Ол бисти берге уелеривисте деткип, даянгыыжывыс бооп чоруур.

Аваларга улегер домактардан чугаалап корунерем.

«Булут аразындан хун караа чылыг,

Кижилер аразындан ие караа чымчак».

«Ие корбээнин кызы коор, ада корбээнин оглу коор»

«Иелиг кыс шевер»

«При солнышке тепло,

При матери добро!»  (доскада улегер домактарны номчудар)

Автору Чинчи Бадыраа « Ава бистин кайгамчыктыг оорушкувус» (оореникчи чугаалаар)

Олут орбас, дыжын билбес, эрес-кежээ

Оглун, кызын чагып сургап кижизиткен

Сеткили ак, кээргээчел аваларга

«Четтирдивис» деп соглээривис утпаалынар!

Чараш хепти ажы-толум кетсинер дээш

Чаагай чемни база бисти чизиннер дээш

Аъжы-чеми кезээде-ле белен турар

Аваларга ургулчу-ле могеели!

Моорей «Чассыгбай»

Авалар, боттарынын ажы-толун эргеледип адаар.

Алдын хуннун адаан орта чурттаар кылдыр

Ава кижи бисти чаяап бодараткан.

Ынчангаштын,эргим, чараш аваларга

Ынакшылывыс, оорушкувус кызыгаар чок!

Аас-кежик, узун-назын, кежик-чолду

Аваларга кузевишаан,

Кадыкшылды, оорушкуну

Катап, катап оларга бис кузедивис!

Моорей «Ава дугайында ыры» (уруглар аразында)

 Чуруктар слайд 14 эгелеп коргузер

 Клазывыс мурнундан, хундулуг иелеривиске, Бугу Россиянын иелер хунун таварыштыр черге чедир могейбишаан, чырык черде бугу-ле бар эки чуулдерни соннедивис! Четтирдивис!

Оореникчилер хор-биле:

«Ава кижи кадык чорзун!»

«Ава кижи каас чорзун!»

«Ава кижи монге чорзун!»