• Главная
  • Блог
  • Пользователи
  • Форум
  • Литературное творчество
  • Музыкальное творчество
  • Научно-техническое творчество
  • Художественно-прикладное творчество

Презентация на тему "Сут - 15 ангы чем"

Опубликовано Торештей Маргарита Кок-ооловна вкл 16.02.2018 - 12:38
Торештей Маргарита Кок-ооловна
Автор: 
Кыргыс Угулза

 

Тыва улус мал-маганынын судунден белеткеп, будуруп алганы чеминин аймаан бурун ажыглап чоруур болза ол - тодуг-догаа амыдырадын дозу – ажылымнын чугулазы болур

Ажылымнын сорулгазы:

Мал-маганнын судунден он беш ангы чемнерни будуруп ап болурун коргузери

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл Мал-маганнын судунден 15 ангы чемни будуруп ап болурун коргузери2.95 МБ
Предварительный просмотр:
Чтобы пользоваться предварительным просмотром презентаций создайте себе аккаунт (учетную запись) Google и войдите в него: https://accounts.google.com

Подписи к слайдам:

Слайд 1

МБОЧ Кызыл-Даг ортумак ниити билиг Хертек Амырбитовна Анчимаа-Тока аттыг школазынын 9-ку клазынын оореникчизи Кыргыс Угулзанын “ Сут – 15 ангы чем” деп шинчилел ажылы Удуртукчузу: Торештей Маргарита Кок-ооловна Кызыл-Даг 2017 год

Слайд 3

Ажылымнын чугулазы : Тыва улус мал- маганынын судунден белеткеп , будуруп алганы чеминин аймаан бурун ажыглап чоруур болза ол - тодуг-догаа амыдырадын дозу – ажылымнын чугулазы болур

Слайд 4

Ажылымнын кол сорулгазы : Мал- маганнын судунден он беш ангы чемнерни будуруп ап болурун коргузери

Слайд 6

Ук сорулганы чедип алырда , шиитпирлээр айтырыглар : Чажыглыг шай Сут – хундуткелдин чеми Сутту болбаазырадыры , амыдыралга ажыглаары . Суттен будурген чемнернин амгы уеде сайзыралы

Слайд 7

Чажыглыг шай Тыва улус мал- маганынын судунден белеткеп , будуруп алганы чеминин аймаан бурун ажыглап чораан . Оларны кодуунда -ла кончуг хундуткелдиг чемнер кылдыр унелээр турганнар . Хар-назыны улгады берген улустун бир чаагай чанчылы бар. Эртен-эте туруп келгеш , чин- сарыг шайын хайындыргаш , ону суттээш , устун арыг аякка кудуп алгаш , тос-каракты тудуп алгаш , дашкаар унгеш оран-делегейинге чалбарып , чажып каар . Тыва кижинин амыдыралы шак-ынчаар чажыглыг шайындан эгелээр .

Слайд 8

Сут – хундуткелдин чеми Сут – эн-не хундулуг чем. Таварылга болуп , савада сут чайгылгаш , токту берген болза , ону коруп каан кижи черде сутту чода тудуп : « Оршээ бурган !» дээш суттуг холун эгин баштарынга кежиин ап, чалбарып , устургулээр . Бо дээрге сагыза чогуур чанчыл -дыр.

Слайд 9

Сутту амыдыралга ажыглаары , болбаазырадыры Делегейнин кайы-даа чонун алыр чуве болза сутту тыва улус- дег болбазырадып , хундулеп билирлер ховар ийин . Бистин бурунгуларывыс сутту амыдыралга хойу -биле ажыглап , суттен кандыг-даа чемни болбаазырадып , кылып ап чорааннар . Кандыг чемнерил ол ? Ону чурукка коргузерге мындыг болур : суттен хойтпак , тарак кылыр . Хойтпактан арага унер , божа ылгалыр . Шууруунга какпак артып алыр . Хойтпакка итпек база турар . Божаны таарга аксыптарга сарыг-суг унуп келир . Кевиг божадан ааржы , курут белеткеп ап болур . Пашка хайындырган сутче сарыг-сугну шоолуг эвести кудупкаш , оон шойген болгаш баскан быштактарны белеткеп ап болур . А суттун оремезин чып-чыып алгаш оортан саржаг ундуруп алыр . Ынчан чокпек база тускай ылгалып каар . Суттен ээжегей база будуруп алыр . Мынчап кээрде сут ышкаш амданныг , хоолулуг болгаш ажыктыг чем кайда боор .

Слайд 10

Суттен будурген чемнернин амгы уеде сайзыралы Соолгу уеде тыва кижилер ол чемнери улам болбаазырадып бар чыдар . Чижээ : чокпекке чодурааны азы долаананы , кок- катты , инек-карааны ангы холааш , а божага чыжыргананы холуштургаш донуруп алырга кайы-хире амданныг ийик ! Кевиг божадан алырывыс ак-ааржыдан база-ла хой янзы холуксааларлыг чемнерни белеткеп ап болур .

Слайд 11

Туннел Сут – эн-не ажыктыг болгаш хундуткелдин чеми . Суттен 15 ангы чемнерни кылыр . Рынок , экономика, хостуг ортек , дотация дээн ышкаш хой состер тыптып келген бо берге уеде мал ажылдыг тыва кижи суттен кылган аъш-чемин сайзырадып , амданныг кылдыр кылып билир болза , кандыг-даа уеде тоовайын , тодуг чурттай бээр деп бодаар мен.

Поделиться:

Три орешка для Золушки

Как нарисовать черёмуху

Астрономический календарь. Ноябрь, 2018

Рукавичка

Карты планет и спутников Солнечной системы