Эш программалары
рабочая программа
Рус мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программалары үрнәкләрен Сез биредә таба аласыз
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 6_kl_1_seg_edebiyat_trimestr_motyygullina.doc | 252.5 КБ |
| 6_klass_haydarova_tatar_tele_trimestr_litsey.docx | 138.39 КБ |
| 7_kl_1_seg_edebiyat_trimestr_motyygullina.doc | 268.5 КБ |
| 8_kl_1_seg_edebiyat_trimestr.doc | 202.5 КБ |
| 9kl_haydarova_105_sg._1.docx | 110.62 КБ |
| 7kl_2_seg._tat_tele.doc | 305.5 КБ |
| 9_kl_1_seg_edebiyat_trimestr_motyygullina.doc | 272 КБ |
| 8_kl_1_seg_edebiyat_trimestr.doc | 202.5 КБ |
Предварительный просмотр:
Тематик планлаштыру
Татар әдәбияты (рус төркеме)
Класслар 6 нчы А
Укытучы Гарипова Гөлназ Рәис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы 35 сәг.; атнага 1 сәг.
Төп бүлекләр эчтәлеге
Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1. Мифлар дөньясыннан - чынбарлыкка | 4 |
2. Халык моңнары: җырлата да, елата да... | 5 |
3. Кадерле син, Кеше туганым! | 6 |
4.Энҗе карлар явып үткән.. | 4 |
5. Акыл – тузмас кием, белем – китап кое | 7 |
6. Илдә илле дустың булса | 3 |
7. Көлке көлә килә... | 3 |
8. Һәр фасылың гүзәл, табигать! | 3 |
Барлыгы: | 35 |
Планлаштырылган контроль эшләр: ятлау - 4 , тест -7 , бсү - 16
Планлаштыру түбәндәге программа нигезендә башкарылды: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. – Казан: ТКН, 2013.
Дәреслек: Татар әдәбияты: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен) - 6 нчы сыйныф,Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г. Ханнанов, Р.Һ. Вәлиуллина. - Казан: : Мәгариф-Вакыт нәшр., 2014. ( 1 нче һәм 2 нче кисәк)
Өстәмә әдәбият
А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2008.
2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.
“Мәгариф”, “Сабантуй”, “Фән һәм мәктәп” журналлары.
Сүзлекләр: -Ф.А.Ганиев . Татарско-русский словарь. – Казань:Татарское книжное издательство,1988.
-М.И.Махмутов. Школьный русско-татарский словарь. - Казань.Татарское книжное издательство,1989.
-Ф.А.Ганиев. Татар теленең орфографик сүзлеге.-Казан: “Раннур” нәшрияты ,2002.
-Нәкый Исәнбәт” Татар теленең фразеологик сүзлеге”. - Яр Чаллы: ”Идел-йорт” нәшрияты, 2001.
-Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско - русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань: ТаРИХ, 2007.
-Ф.С.Сафиуллина,Л.М.Ризванова . Татар теленең синонимнар сүзлеге. Казан: ”Хәтер”, 1997.
-Хәлил Сәлимов. Татар теленең орфоэпик сүзлеге. – Чаллы:”КАМАЗ”нәшрияты,1995.
Татар әдәбияты буенча эш программасы (6 нчы сыйныф)
Дәреслек: Татар әдәбияты: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен) - 6 нчы сыйныф ,Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г. Ханнанов, Р.Һ. Вәлиуллина. - Казан: : Мәгариф-Вакыт нәшр., 2014. ( 1 нче һәм 2 нче кисәк)
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Төп гомуми белем бирү буенча Федераль Дәүләт Белем Стандарты;
- “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” ФЗ 29.12.2012 нче ел, № 273 (Законом РФ “Закон об образовании” от 29.12.12. № 273-ФЗ (ред. от 23.07.2013);
- Россия Федерациясенең баш санитар врачы карары. (Постановления Главного государственного санитарного врача РФ от 29.12.2010 г.
- № 189 «Об утверждении СанПиН 2.4.2.2821 – 10 «Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в
- общеобразовательном учреждении»);
- “Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасының башка телләре турында Закон” РТ Законы (28.07.2004 нче ел);
- “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасының дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча” Дәүләт Программасы, Министрлар кабинеты карары белән расланган, 25.10.2013 нче ел, № 794.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1)
- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программа: К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, . - Казан: ТКН, 2011.
- Татарстан Республикасы Казан шәһәре Идел буе районының “78 нче лицей “Фарватер” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең Төп белем бирү программасы.
Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше – системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент – нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. – бар да бер максатка – нәтиҗәгә хезмәт итә.
Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарстан Республикасында белем бирү системасының төп бурычы – иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм “Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы” Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.
Тәкъдим ителгән программа татар теле укытуда бердәм белем бирү киңлеген тәэмин итү максатын күздә тота. Әлеге программа рус телле балаларга татар телен укыту буенча эш программасын төзү өчен нигез булып тора: ул укыту предметының мәҗбүри өлешен билгели. Эш программасына, мәктәпнең эш үзенчәлеген, укучыларның индивидуаль мөмкинлекләрен исәпкә алып, уку материалын өйрәнүгә сәгатьләр саны бүленешен һәм материалны өйрәнү эзлеклелеген билгеләүдә, эчтәлекне киңәйтүдә, шулай ук укучыларның коммуникатив компетенцияләрен формалаштыру юлларын ачыклауда укытучылар үзгәрешләр кертә алалар. Бу үзгәрешләр эш программаларының аңлатма язуында чагылыш табарга тиеш.
Дәреслек авторлары Программа җирлегендә укыту–методик системаның эчтәлеген билгелиләр. Укучыларның кабул итү мөмкинлекләрен исәпкә алып, аралашу-сөйләшү проблемаларына туры килгән әдәби әсәрләрдән төрле өзекләр сайлауны дәреслек авторлары карамагына калдыру – вариативлыкны саклауның берюлы.
Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.
2.УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА
Татар әдәбиятын укыту максатлары
Урта баскычта рус телле балаларга татар әдәбиятын укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.
Танып белү максатының эчтәлеге
Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.
Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.
Үстерү максатының эчтәлеге
Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:
– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;
– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.
Тәрбияви максатның эчтәлеге
Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.
Белем бирү максатының эчтәлеге
Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.
Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре
Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.
Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру);шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.
3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Рус балаларына татар әдәбиятын укыту, ана теле һәм әдәбиятын укыту белән беррәттән, аларның филологик белемнәрен киңәйтә һәм коммуникатив культурасын үстерә.
Татар телен һәм әдәбиятын укыту 6 нчы сыйныфта концентрик юнәлештә оештырыла, ягъни 6 нчы сыйныфлардагы укыту предметының эчтәлеге тирәнәйтелеп кабатлана.
6 нчы сыйныфта ФДББС ның базис укыту планы буенча татар әдәбиятын укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:
атнага 1 cәгать. Барысы -35 сәг.
4.Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.
Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Укытуның шәхси нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу;
- үз хисләреңне, тойгыларыңны атый һәм аңлата белү;
- башка кешеләрнең хис-тойгыларын таный белү, башкаларга теләктәшлек күрсәтә белү; ярдәм итә белү;
- сөйләм матурлыгын күрә, аның белән соклана белү; үзеңнең сөйләмеңне сәнгатьле итәргә тырышу;
- укырга теләк булу;
- телне өйрәнүгә теләк булу;
- әйткән һәм язган сүзләрең өчен җаваплылык хисләре булу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.
Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.
Танып белү нәтиҗәләре:
- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;
- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;
- дәреслек белән эш итә белү;
- текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку;
- текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү;
- текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;
- Предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;
- Укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйли белү;
- Төрле сүзлекләрдән куллана белү.
Регулятив нәтиҗәләр:
- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- мөстәкыйль рәвештә дәреснең темасын һәм максатын билгеләү;
- эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү;
- эшне планлаштырырга өйрәнү;
- эшнең дөреслеген тикшерү;
- эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укытучы белән бергәләп билге кую критерияләрен чыгару.
Коммуникатив нәтиҗәләр:
- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;
- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;
- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;
- укытучының, классташларының сорауларына җавап бирү;
- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.
6 нчы сыйныф укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:
– әдәби әсәрләрне, сүзләрен дөрес әйтеп, йөгерек уку;
– авторның әйтергә теләгән фикерен аңлау, үз мөнәсәбәтен белдерү, өлешләргә бүлә һәм планын төзи белү;
– әдәби − теоретик төшенчәләрне рус әдәбият белеме белән тәңгәлләштерү;
– татар әдәбиятының дөнья культурасында тоткан урынын аңлау;
– авторларның тормыш юлы һәм иҗаты турында кыскача күзаллау;
– 6 нчы сыйныф өчен минимумга кергән әсәрләрнең кыскача эчтәлеген, төп геройларын, күтәрелгән проблеманы белү;
– 10 −12 татар, рус, чит ил язучысы, шагыйрьләре исемнәрен һәм алар язган әсәрләрне белү;
– 3 − 4 сәнгать әһеленең тормышы, иҗаты турында мәгълүматлы булу;
– Казан һәм Татарстан төбәгендәге мәдәният учаклары (музей, театр, концерт залы, һ. б.), балалар матбугаты турында белү;
– төрле халыкларның фольклор үрнәкләрен татар халык авыз иҗаты белән чагыштыру;
– төрле халыкларның киң таралган мифларыннан хәбәрдар булу, берничә мисал китерә белү;
– 5 мәкаль, 5 әйтемне русча эквивалентлары белән истә калдыру;
– мәкаль белән әйтем, миф белән әкият, халык җыры белән автор җыры арасындагы аерманы белү;
– төрле авторларның 2 − 3 шигырен яттан сөйли белү;
– сүзлекләр, энциклопедияләр, Интернет-ресурслардан файдаланып, үзенә кирәкле материалны табу;
– төрле темаларга проект эше яклау;
– әдәби әсәрне тормыш белән бәйләп, үз гамәлләренә бәя бирү.
Күрсәтмәлелек әсбаплары:
- Таблицалар.
- Фотосурәтләр.
- ЯзучыларҐ шагыйрьләр, галимнәр, рәссамнар портретлары.
- Матур әдәбият китаплары.
- Белешмә материаллар;
Укыту-методик, материаль-техник мәгълүмат бирү чыганаклары
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Рус мәктәпләрендәге рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Төп гомуми белем бирү мәктәбенең рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”, төзүче-авторлары: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан, 2014.
- Татар әдәбияты. Рус телендә төп белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). 6 нчы с-ф. 2 кисәктә; төзүче–авторлары: Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.Х.Хисмәтова. – Казан: «Мәгариф-Вакыт», 2014 ел.
- Мотыйгуллина Ә.Р. Татар әдәбияты: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмаларында (татар телен өйрәнүче укучылар белән эшләүче укытучылар өчен методик әсбап). – 6 нчы сыйныф. / Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.Х.Хисмәтова, Л.М. Гыйззәтуллина. – Казан: “Мәгариф-Вакыт” нәшр. – 2014.
Өстәмә әдәбият
- Заһидуллина Д.Ф. Урта мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы: Метод. кулланма / Дания Заһидуллина. − Казан: Мәгариф, 2004.
- Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: Мәгариф, 2007. – 231 б.
- Мухаметшина Р.Ф. Изучение литературы в аспекте диалога культур. – Казань: 2006. – 116 с.
- Татар әдәбияты: Теория. Тарих/Д.Ф.Заһидуллина, Ә.М.Закирҗанов, Т.Ш.Гыйләҗев, Н.М.Йосыпова. – Казан: Мәгариф, 2006. – 319 б.
- Яхин А.Г. Әдәбият дәресләре: Укытучылыр, югары уку йортлары студентлары, укучылар өчен методик кулланма / А.Г.Яхин. − Казан: Мәгариф, 2003.
- Яхин А.Г. Система татарского фольклора / А.Г.Яхин. – Набережные Челны: НИСПТР, 2012. – 286 с.
- Татар халык әкиятләре: Тылсымлы әкиятләр / Төз. Л.Җамалетдинов. – Казан, 1994.
- Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: Мәгариф, 2007. – 231 б.
Информацион – коммуникатив чаралар:
Рус телле балалар татар әдәбиятын үзләштерү барышында түбәндәге техник чараларга игътибар итәргә тиеш:
- мультимедиа чаралары;
- Интернет-ресурслар;
- Махсус сайтлар.
http://www.ed.gov.ru
Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү
һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге
http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы
http://. belem.ru
http://. tatar.ru ТР рәсми серверы
http://. Tat. Tatar - inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы
http://. intertat.ru ТР электрон газетасы
http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте
http://. suzlek.ru on- line русча сүзлек
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки – татар дөньясы
http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
I триместр ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||||||||
План | Факт | ||||||||||||||
Мифлар дөньясыннан - чынбарлыкка – 4 сәг. | |||||||||||||||
1 | БСҮ. Халык авыз иҗаты (әкият, табышмак, мәкаль). | «Халык авыз иҗаты» схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, рус халык авыз иҗаты белән чагыштырып, мисаллар китерү. | Халык авыз иҗатын гомуми күзаллау. Төрле халыкларның фольклор үрнәкләрен чагыштырып карау. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: халык авыз иҗаты әсәрләренә карата кызыксыну уяту, сөйләмне алар ярдәмендә баету мөмкинлеген аңлау. | БСҮ | ||||||||||
2 | Миф. «Шүрәле», «Шүрәлене ничек алдарга?» мифлары. | «Халык авыз иҗаты» схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү , җөмләләр төзү. | Мифлар, мифик геройлар турында төшенчә формалаштыру, миф белән әкиятнең аермасын аңлау. Рус, грек һәм татар мифологиясен чагыштыра белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: халык авыз иҗаты әсәрләренә карата кызыксыну булдыру. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | тест | ||||||||||
3 | «Албасты» мифы, Батулланың «Албасты» пьесасы. | Язучылар иҗатына мифик геройлар керүе белән танышу. Сорауларга җавап эзләү, ишетеп аңлау, рольләргә бүлеп уку, әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне табу, әдәби әсәр турында фикер алышу, проект эшенә әзерлек. | Язучының тормыш юлы һәм иҗаты хакында өстәмә мәгълүмат белү, Биография сөйләү, әсәрнең эчтәлеген белү, Интернет челтәрендәге аудиоязманы тыңлау, сүзлек эше, сорауларга җавап бирү | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: аралашу культурасы тәрбияләү, экологик тәрбия. Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү |
| ||||||||||
4 | БСҮ. Мәкальләр, әйтемнәр.
| Татар һәм рус халык мәкальләрен чагыштыру. Төркемнәрнең чыгыш ясавы, теоретик материал белән танышу, дәреслек, дәфтәр белән эш, фронталь эш. | Мәкаль һәм әйтем турында теорияне аңлап истә калдыру, аларның аермасын белү, мәкаль, әйтемнәр өйрәнү. Миф, мәкаль, әйтем турында теорияне, аларга үрнәкләрне гомумиләштерү, аермаларын таба белү. | Регулятив: эшне планлаштыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: халык авыз иҗаты белән кызыксыну уяту, әдәплелек тәрбияләү. Коммуникатив: төрле диалогларда катнашу | БСҮ тест | ||||||||||
Халык моңнары: җырлата да, елата да... - 5 сәг. | |||||||||||||||
5 | Халык җырла- ры — иң кадерле мирас. | Халкыбызның онытылып бара торган бәйрәмнәре белән танышу. «Халык авыз иҗаты» схемасы белән эш, ишетеп аңлау, дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү, сүзлек белән эш, җыр тыңлау, өйрәнү. | Халык җырлары жанрлары, йола җырлары турында белешмә бирү, Сөмбелә бәйрәмен аңлау. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: укучыларда халкыбызның йолалары, гореф-гадәтләренә мәхәббәт хисләре булдыру. | |||||||||||
6 | БСҮ. Тарихи җырлар, «Көзге ачы җилләрдә» җыры. | Тарихи вакыйгалар, тарихи шәхесләр белән танышу, татар халкының үткәнен, тарихын, язмышын аңлау. Җырлар тыңлау, ишетеп аңлау, яңа сүзләр белән эш, фронталь әңгәмә, дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү — | Тарихи җырлар турында белешмә булдыру, «Көзге ачы җилләрдә» дигән татар халык җырын өйрәнү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: тарихи җырлар аша чорны, халыкның язмышын аңлау. | БСҮ | ||||||||||
7 | Уен җырлары: «Кәрия-Зәкәрия», «Әпипә». | Сәнгатьле уку, чылбыр буенча уку, халык җырына яңа куплет уйлау, җырлы уен өйрәнү, видеоязмада татар биюе карау, милли киемгә орнаментлар ясау. | Уен җырлары турында белү, «Кәрия-Зәкәрия» уен җырын өйрәнү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: коллектив белән башкарылган халык җырлары, җыр культурасы белән танышу. | |||||||||||
8 | Г.Тукайның «Туган тел», «Туган авыл» шигырьләре, А.Монасый- пов иҗаты | Милли үзаңны үстерү, үткәнеңне, тарихны өйрәнү. Бер уен җырын яттан сөйләү, тыңлап аңлау, сәнгатьле уку, фронталь эш, төркемнәрдә эш, аудиоязма тыңлау, дәреслек белән эшләү, дәфтәрдә эш, презентация карау. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Уку тизлеген арттыру өстенә эшләү. Яңа сүзләрне белү.
| Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: кирәкле информация туплау; Шәхси: Тукайга хөрмәт, милләтеңә, туган җиреңә, туган телеңә мәхәббәт тәрбияләү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | ятларга | ||||||||||
9 | БСҮ. Татарстан Республи- касының Дәүләт гимны.Кабатлау | Дәүләт гимнын тыңлау тәртибен белү. Фронталь әңгәмә, яңа сүзләр белән танышу, җыр тыңлау,җыр сүзләрен тәрҗемә итү, истә калдыру.Төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүмат таба белү. | Дәүләт гимны турында теоретик төшенчә бирү һәм гимнның сүзләрен аңлап истә калдыру. Җыр жанрлары, җыр сәнгате турында белемне ныгыту. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: Татарстан Республикасы, аның казанышлары белән горурлану хисләре тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ тест | ||||||||||
Кадерле син, Кеше туганым! – 6 сәг. | |||||||||||||||
10 | Н.Исәнбәтнең «Өч матур сүз» шигыре, «лирик герой» төшенчәсе | Автор әйтергә теләгән төп фикерне таба, аны тормыш белән бәйли белү. Фронталь әңгәмә, язучы турында презентация ясау, карау, шигырьне тыңлап аңлау, сәнгатьле уку, рольләргә бүлеп уку, дәреслек, дәфтәр белән эш. | Язучы Н.Исәнбәт иҗаты белән танышу, «Өч матур сүз» шигыренең эчтәлеген, «лирик герой» төшенчәсен аңлау. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: логик фикерләү, Шәхси: әти-әнинең, туган илнең кадере турында аңлау, сөйләм телен үстерү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||||||||
11 | БСҮ. М.Гафури иҗаты, «Әтәч белән Сандугач» мәсәле, «сынландыру», «мәсәл». | Татар мәсәлчеләрен рус әдәбиятындагы мәсәлчеләр белән чагыштыра, мөстәкыйль укып, нәтиҗә ясый белү. Биографияне мөстәкыйль укып, сорауларга җавап эзләү, сәнгатьле уку, сайлап уку, яңа сүзләрне өйрәнү, мәсәлнең морален табу, рәсемнәр белән эш, дәреслек, дәфтәр белән эш. | Язучы М.Гафури иҗаты, «Әтәч белән Сандугач» мәсәле белән танышу, «сынландыру» төшенчәсен аңлау. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: тормышта ихтыяр көченең, белемнең кирәклеген аңлау. | БСҮ | ||||||||||
12 | Г.Тукай иҗаты, «Шүрәле» әкият-поэмасы. | Географик картадан Тукай туган, яшәгән җирләрне, әкият-поэмадагы «Казан арты» дигән урынны таба белү, аңлау. Презентация карау, төркемнәрдә биремнәр үтәү, әкият-поэманы тыңлау, сүзгә-сүз тәрҗемә итү, ярымтавыш белән уку, сәнгатьле уку, сайлап уку, чылбыр буенча уку, парлап сөйләшү. | Шагыйрь Г.Тукай турында 5 нче сый- танышу. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Шәхси: әкият-поэмада сурәтләнгән урман матурлыгы, урманда үз-үзеңне тоту кагыйдәләре аша экологик тәрбия Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | |||||||||||
БСҮ – 5 Ятларга – 1 Тест – 3 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||||||||
II триместр ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||
План | Факт | ||||||||
13 | БСҮ. Ф.Яруллинның «Шүрәле» балеты. | «Балет», «либретто», «балетмейстер» төшенчәләрен белү Теоретик төшенчәләр белән танышу, видеоязма карау, композитор биографиясе белән танышу, аның буенча хронологик таблица тутыру, фикер алышу. | Г.Тукайның «Шүрәле» әкият-поэмасына балет язылуы, аның эчтәлеген белү, композитор Ф.Яруллин турында мәгълүматлы булу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: эстетик тәрбия Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||
14 | М.Җәлил иҗаты, «Чәчәкләр», «Тик булса иде ирек» шигырьләре. | Тарихтан сугыш чоры турында белү. Дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү, шигырьне тыңлап аңлау, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу, шигырьгә анализ ясау. | М.Җәлил биографиясен искә төшерү, сугыш чоры иҗаты белән танышу, «Чәчәкләр» шигырен аңлап уку, «символ», «строфа» төшенчәләре белән танышу. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: туган илне ярату, туган илне саклау — Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | ятлау | ||||
15 | БСҮ. Ә.Еники иҗаты, «Туган туфрак» хикәясе. | Катлаулы текст белән эшләү, иң әһәмиятлесен таба белергә өйрәнү. Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, таблица тутыру. | «Туган туфрак» әсәрен уку, аңлау, Ә.Еники турында мәгълүматлы булу, әсәрдән өйрәнгән тропларны, символик образларны таба белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: өлкән буынга карата ихтирам, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү. | БСҮ | ||||
Энҗе карлар явып үткән... – 4 сәг. | |||||||||
16 | Г.Ибраһимов иҗаты, «Кар ява» хикәясе. | Табигатькә карата күзәтүчәнлек тәрбияләү, һава торышының үзгәрешен аңлау. Портретлары буенча язучыларны тану, яңа сүзләрне истә калдыру, язучы биографиясен уку, сораулар төзү, җавап бирү, презентация карау, караган буенча фикер алышу, һава торышы турында сөйләү. | Г.Ибраһимовның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Кар ява» әсәрен өйрәнү, һава торышы турында сөйли белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү Шәхси: экологик тәрбия | |||||
17 | БСҮ. К.Нәҗми иҗаты, «Кызыклы хәл» шигыре. | Игътибарны арттыру, балаларда күзәтүчәнлек булдыру. Язучы тормышы белән танышу, презентация карау, кош исемнәрен истә калдыру, дәреслек, дәфтәр белән эш, парларда сөйләшү. | Язучының иҗаты турында белү, «Кызыклы хәл» шигырен өйрәнү, сөйләм телен үстерү. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: экологик тәрбия | БСҮ ятларга | ||||
18 | БСҮ. Р.Вәлиева иҗаты, «Нәни чыршы» шигыре. | Чыршылар турында мәгълүматлы булу. төркемнәрнең чыгыш ясавы, яңа әсәр белән танышу, сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу. | Р.Вәлиеваның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Нәни чыршы» шигырен өйрәнү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: логик фикерләү чылбырын төзү Шәхси: экологик тәрбия Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | БСҮ | ||||
19 | БСҮ. Т.Миңнул- лин иҗаты, «Акбай һәм Кыш бабай» пьесасы. Бүлекне кабатлау, йомгак- | Укучыларда татарча җыр-бию, рольләргә бүлеп уку сәнгатен үстерү. Сорауларга җавап эзләү, ишетеп аңлау, рольләргә бүлеп уку, әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне табу, әдәби әсәр турында фикер алышу. | Т. Миңнуллинның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Акбай һәм Кыш бабай» әсәрен өйрәнү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: җыр, бию сәнгатенә кызыксыну тудыру Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ тест | ||||
Акыл — тузмас кием, белем — кипмәс кое – 7 сәг. | |||||||||
20 | БСҮ. К. Насыйриның «Әбүгалисина» әсәре. | Үзеңә кирәкле белемне дөрес итеп таба белергә, китапларны теләп укырга күнектерү. Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, таблица тутыру. | К.Насыйриның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Әбүгалисина» әсәрен өйрәнү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: белемгә омтылыш тәрбияләү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | БСҮ | ||||
21 | К.Насыйриның «Әбүгалисина» әсәре, К.Насыйри музейлары | Сүзлек белән эш, парлап сөйләшү, мөстәкыйль укып, төп мәгълүматны аңлау, дәреслек, дәфтәр белән эш, презентация карау, фикер алышу.Укучыларны музейлар белән таныштыру, кызыксындыру. | К.Насыйриның Казандагы һәм Олы Ачасыр авылындагы музейлары белән таныштыру, «кыйсса» төшенчәсе белән танышу | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: белем алырга, кешеләргә файда китерергә, игелекле булырга омтылыш тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
22 | А.Алиш иҗаты, «Әни ялга киткәч» хикәясе, «хикәяләүче» төшенчәсе. | Дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү, яңа сүзләрне төрле фигыль формаларына кую, җөмләләр төзү, план төзү, укыганны гади җөмләләр белән кыскача сөйли белү. Төрле ситуациядә югалып калмаска кирәклеген аңлау. | А.Алиш турында белешмә бирү, «Әни ялга киткәч» хикәясен өйрәнү, «хикәяләүче» теоретик төшенчәсен истә калдыру. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: укучыларга хезмәт тәрбиясе бирү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
23 | БСҮ. Ф.Яруллин иҗаты, «Кояштагы тап» хикәясе, «притча» төшенчәсе. | Җаваплылык хисләре, һәр эшне ахырына кадәр җиткерә белү теләге тәрбияләү. Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, план төзү. | Сәнгатьле уку, сәнгать төрләре буенча диалог, монолог төзи белергә ирешү Ф.Яруллин турында белешмә бирү, «Кояштагы тап» хикәясен уку, «притча» төшенчәсен истә калдыру. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: әниләргә карата шәфкать-лелек, хөрмәт хисләрен үстерү. | БСҮ | ||||
24 | Г.Зәйнашева иҗаты, «Кем булырга» шигыре. | Төрле һөнәрләр, аларның үзенчәлекләре турында мәгълүматлы булу. Шагыйрәнең тормыш юлы белән танышып, хронологик таблица тутыру, шигырьне тыңлау, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча уку, сайлап уку, яңа сүзләрне өйрәнү, парлап сөйләшү, бер һөнәр турында сөйләү. | Г.Зәйнашева турында белешмә бирү, «Кем булырга?» шигырен өйрәнү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: тормышта үз урыныңны, һөнәреңне, аңа ирешү юлларын табарга омтылыш тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Тест | ||||
БСҮ - 7 Тест - 2 Ятларга - 2 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||
III триместр (11 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | ||
План | Факт | |||||||
25 | С.Сәйдәшев иҗаты. | Җыр, музыка сәнгатенә мәхәббәт тәрбияләү. Презентация карау, композитор турында музыка дәресендә алган белемнәрне яңа мәгълүмат белән тәңгәлләштерү, дәреслек, дәфтәр белән эш, музыка тыңлау, фикер алышу, парлап сөйләшү. | С.Сәйдәшевның тормыш юлы һәм иҗаты турында белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: төбәгебезнең күренекле шәхесләре белән горурлану хисләре уяту. | ||||
26 | Р.Фәйзуллин иҗаты, «Бердәнбер» шигыре. Кабатлау. | Язучы иҗаты белән танышу, шигырьне тыңлап аңлау, чылбыр буенча сәнгатьле уку, сайлап уку, дәреслек, дәфтәр белән эш, төркемнәрдә фикер алышу.Төрле яклап үз сәләтләрен үстерүгә омтылыш тәрбияләү. Укылганны искә төшереп, гомумиләштерә белү, командада эшли белү. | Р.Фәйзуллин турында белешмә бирү, «Бердәнбер» шигырен уку, анализлау. Бүлектә өйрәнгән язучы, шагыйрьләр турында иң төп мәгълүматны белү, әсәрләрен хәтердә ныгыту. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: әти-әни, туган ил алдында җаваплылык хисләре, ватанпәрвәрлек тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ тест | |||
Илдә илле дустың булсын – 3 сәг. | ||||||||
27 | Дәрдемәнд иҗаты, «Ике туган» әсәре. | Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру.Сәламәт яшәү рәвеше турында мәгълүмат бирү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Өйрәнелгән материалны искә төшереп, гомумиләштереп куллана белү. Дәрдемәнднең тормыш юлы белән танышу, әсәрне уку. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү, сәламәт яшәү рәвеше турында мәгълүмат бирү. | ||||
28 | Һ.Такташ иҗаты, «Мокамай» поэмасы. | Тарихтан Һ.Такташ яшәгән чор турында мәгълүмат бирү. Презентация ярдәмендә шагыйрь тормышы, ул яшәгән чор белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку. | Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Һ.Такташ турында мәгълүмат бирү, «Мокамай» поэмасы белән таныша башлау. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: туган якның кадерле, онытылмас икәнен аңлау | ||||
29 | БСҮ. Э.Шәрифуллина иҗаты, «Дуслык, чын дуслык» шигыре. | Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын өйрәнү. Шагыйрә турында белешмәне уку, сораулар төзү, сорауларга җавап бирү, шигырьне тыңлау, тәрҗемә итү, сәнгатьле уку, сайлап уку, биремнәр үтәү, ятлау. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Э.Шәрифуллина иҗаты турында мәгълүмат бирү, дуслык турында шигырьне уку, сөйләм телен үстерү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: дуслыкның кеше өчен мөһимлеген аңлату Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ ятларга | |||
Көлке көлә килә... – 3 сәг. | ||||||||
30 | Ш.Галиевнең «Курыкма, тимим!», «Атлап чыктым Иделне» шигырьләре. | Елга башланган җир турында белү. Фронталь әңгәмә, язучы турында презентация ясау, карау, шигырьне тыңлап аңлау, сәнгатьле уку, рольләргә бүлеп уку, дәреслек, дәфтәр белән эш. | Ш.Галиевнең юмористик шигырьләре белән танышу, шигырьгә анализ ясау, сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: экологик тәрбия Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
31 | Ф.Шәфигуллин иҗаты, «Ике тиен акча» хикәясе. | Укылган әсәрне бүгенге көн, көндәлек тормыш белән бәйләнештә күзаллый белү. Дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү, яңа сүзләрне төрле фигыль формаларына кую, җөмләләр төзү. | Ф.Шәфигуллин тормышы, иҗаты белән танышу, юмор аша язучы әйтергә теләгән фикерне табу. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: әхлак тәрбиясе Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү | ||||
32 | БСҮ. В.Радловның «Шаян кеше» хикәясе. Кабатлау. | Язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, эчтәлекне берничә җөмлә белән сөйләү.Галим В.Радлов турында мәгълүмат бирү. Белгәннәрне кирәкле ситуациядә кулланып, тестка җавап бирә алу. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: күп телләр белергә омтылыш, чит телләргә ихтирам тәрбияләү. | БСҮ | |||
Һәр фасылың гүзәл, табигать! – 3 сәг. | ||||||||
33 | Р.Әхмәтҗановның «Иртә әле...» шигыре, «пейзаж» төшенчәсе | Рәсем сәнгатендә пейзаж белән әдәбияттагы «пейзаж» төшенчәсен бәйләнештә күзаллау. Шагыйрьнең тормыш юлы белән танышып, хронологик таблица тутыру, шигырьне тыңлау, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча уку, сайлап уку, яңа сүзләрне өйрәнү, парлап сөйләшү. | Р.Әхмәтҗанов турында мәгълүмат, «Иртә әле...» шигырен укып аңлау, «пейзаж» төшенчәсен белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: табигатьнең матурлыгын күрергә өйрәтү, экологик тәрбия бирү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | ||||
34 | Г.Рәхимнең «Апрель» хикәясе, «портрет» төшенчәсе | Рәсем сәнгатендә портрет белән әдәбияттагы «портрет» төшенчәсен чагыштыру. Дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү, яңа сүзләрне төрле фигыль формаларына кую, җөмләләр төзү, план төзү, укыганны гади җөмләләр белән кыскача сөйли белү. | Г.Рәхим турында белү, хикәяне укып аңлау, «портрет» төшенчәсен белү, сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: әниләргә ихтирам хисе тәрбияләү | ||||
35 | БСҮ. Ел буе өйрәнгәннәрне гомумиләштереп кабатлау. | Өйрәнгәннәрне гомумиләштерә, нәтиҗә ясый белү. тест, «Тапкырлар, зирәкләр клубы», викториналар, музейларга экскурсияләр, китапханәдән җәйге каникулга китап алу | Әдәби әсәрләрне, теоретик төшенчәләрне аңлап истә калдыру. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: әдәбият белән кызыксындыру, тормыш белән бәйләнешне аңлау. | БСҮ тест | |||
Ятларга - 1 БСҮ - 4 Тест-2 Барлыгы-11 дәрес | ||||||||
БСҮ | 5 | 7 | 4 | 16 |
Тест | 3 | 2 | 2 | 7 |
Ятларга | 1 | 2 | 1 | 4 |
Барлыгы | 9 | 11 | 7 | 27 |
Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-11 дәрес | Барлыгы-35 дәрес |
Предварительный просмотр:
Тематик планлаштыру
Татар теле (рус төркеме)
Класслар 6 А
Укытучы Гарипова Гөлназ Рәис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы 140 сәг.; атнага 4 сәг.
Төп бүлекләр эчтәлеге
Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1. Яңа уку елы башлана | 35 |
2. Без – булышчылар | 21 |
3. Дуслар белән күңелле | 25 |
4. Туган җирем – Татарстан | 22 |
5. Табигать белән бергә | 14 |
6. Сәламәт тәндә – сәламәт акыл | 14 |
7. Светофор – минем дустым | 9 |
Барлыгы: | 140 |
Барлыгы – 140 сәгать. Тест- 11, контроль эш- 7, сүзлек диктанты-2, изложение-1, сочинение -3, хәтер диктанты-1, диктант-2 .
Планлаштыру түбәндәге программа нигезендә башкарылды:
Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. - Казан: ТКН, 2011.
Дәреслек: “Татар теле, алтынчы сыйныф: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен)/ Р. З. Хәйдәрова, З.Р. Назипова. – Казан: “Татармультфильм”, 2011.- 160 б.”
Өстәмә әдәбият
А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту ме-тодикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2008.
2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.
“Мәгариф”, “Сабантуй”, “Фән һәм мәктәп” журналлары.
Сүзлекләр: -Ф.А.Ганиев . Татарско-русский словарь. – Казань:Татарское книжное издательство,1988.
-М.И.Махмутов. Школьный русско-татарский словарь. - Казань.Татарское книжное издательство,1989.
-Ф.А.Ганиев. Татар теленең орфографик сүзлеге.-Казан: “Раннур” нәшрияты ,2002.
-Нәкый Исәнбәт” Татар теленең фразеологик сүзлеге”. - Яр Чаллы: ”Идел-йорт” нәшрияты, 2001.
-Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско - русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань: ТаРИХ, 2007.
-Ф.С.Сафиуллина,Л.М.Ризванова . Татар теленең синонимнар сүзлеге. Казан: ”Хәтер”, 1997.
-Хәлил Сәлимов. Татар теленең орфоэпик сүзлеге. – Чаллы:”КАМАЗ”нәшрияты,1995.
Татар теле буенча эш программасы (6 нчы класс)
Дәреслек: “Татар теле, алтынчы сыйныф: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен)/ Р. З. Хәйдәрова, З.Р. Назипова. – Казан: “Татармультфильм”, 2011.- 160 б.”
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Төп гомуми белем бирү буенча Федераль Дәүләт Белем Стандарты;
- “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” ФЗ 29.12.2012 нче ел, № 273 (Законом РФ “Закон об образовании” от 29.12.12. № 273-ФЗ (ред. от 23.07.2013);
- Россия Федерациясенең баш санитар врачы карары. (Постановления Главного государственного санитарного врача РФ от 29.12.2010 г.
- № 189 «Об утверждении СанПиН 2.4.2.2821 – 10 «Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в
- общеобразовательном учреждении»);
- “Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасының башка телләре турында Закон” РТ Законы (28.07.2004 нче ел);
- “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасының дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча” Дәүләт Программасы, Министрлар кабинеты карары белән расланган, 25.10.2013 нче ел, № 794.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1)
- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программа: К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, . - Казан: ТКН, 2011.
- Татарстан Республикасы Казан шәһәре Идел буе районының “78 нче лицей “Фарватер” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең Төп белем бирү программасы.
Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше – системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент – нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. – бар да бер максатка – нәтиҗәгә хезмәт итә.
Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарс Республикасында белем бирү системасының төп бурычы – иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм “Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы” Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.
Тәкъдим ителгән программа татар теле укытуда бердәм белем бирү киңлеген тәэмин итү максатын күздә тота. Әлеге программа рус телле балаларга татар телен укыту буенча эш программасын төзү өчен нигез булып тора: ул укыту предметының мәҗбүри өлешен билгели. Эш программасына, мәктәпнең эш үзенчәлеген, укучыларның индивидуаль мөмкинлекләрен исәпкә алып, уку материалын өйрәнүгә сәгатьләр саны бүленешен һәм материалны өйрәнү эзлеклелеген билгеләүдә, эчтәлекне киңәйтүдә, шулай ук укучыларның коммуникатив компетенцияләрен формалаштыру юлларын ачыклауда укытучылар үзгәрешләр кертә алалар. Бу үзгәрешләр эш программаларының аңлатма язуында чагылыш табарга тиеш.
Дәреслек авторлары Программа җирлегендә укыту–методик системаның эчтәлеген билгелиләр. Укучыларның кабул итү мөмкинлекләрен исәпкә алып, аралашу-сөйләшү проблемаларына туры килгән әдәби әсәрләрдән төрле өзекләр сайлауны дәреслек авторлары карамагына калдыру – вариативлыкны саклауның берюлы.
Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.
2.УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА
Татар телен укыту максатлары
Урта баскычта рус телле балаларга татар телен укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.
Танып белү максатының эчтәлеге
Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.
Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.
Үстерү максатының эчтәлеге
Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:
– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;
– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.
Тәрбияви максатның эчтәлеге
Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.
Белем бирү максатының эчтәлеге
Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.
Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре
Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.
Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру);шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.
3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Рус балаларына татар теле укыту, ана теле һәм әдәбиятын укыту белән беррәттән, аларның филологик белемнәрен киңәйтә һәм коммуникатив культурасын үстерә.
Татар телен һәм әдәбиятын укыту 6 нчы сыйныфта концентрик юнәлештә оештырыла, ягъни 5 нче сыйныфлардагы укыту предметының эчтәлеге тирәнәйтелеп кабатлана.
6 нче сыйныфта ФДББС ның базис укыту планы буенча татар теле укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:
атнага 4 cәгать. Барысы -140 сәг.
4.Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.
Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Укытуның шәхси нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу;
- үз хисләреңне, тойгыларыңны атый һәм аңлата белү;
- башка кешеләрнең хис-тойгыларын таный белү, башкаларга теләктәшлек күрсәтә белү; ярдәм итә белү;
- сөйләм матурлыгын күрә, аның белән соклана белү; үзеңнең сөйләмеңне сәнгатьле итәргә тырышу;
- укырга теләк булу;
- телне өйрәнүгә теләк булу;
- әйткән һәм язган сүзләрең өчен җаваплылык хисләре булу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.
Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.
Танып белү нәтиҗәләре:
- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;
- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;
- дәреслек белән эш итә белү;
- текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку;
- текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү;
- текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;
- Предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;
- Укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйли белү;
- Төрле сүзлекләрдән куллана белү.
Регулятив нәтиҗәләр:
- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- мөстәкыйль рәвештә дәреснең темасын һәм максатын билгеләү;
- эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү;
- эшне планлаштырырга өйрәнү;
- эшнең дөреслеген тикшерү;
- эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укытучы белән бергәләп билге кую критерияләрен чыгару.
Коммуникатив нәтиҗәләр:
- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;
- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;
- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;
- укытучының, классташларының сорауларына җавап бирү;
- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.
Күрсәтмәлелек әсбаплары:
- Таблицалар.
- Фотосурәтләр.
- Язучылар шагыйрьләр, галимнәр, рәссамнар портретлары.
- Матур әдәбият китаплары.
- Белешмә материаллар;
Информацион – коммуникатив чаралар:
- Аудио һәм видеоязмалар, мультфильмнар җыентыклары.
- Мультимедиа укыту программалары;
- http://www.irort/ru
- http://gabdullatukay.ru
- http://kitap.net.ru
- http://www.tatknigafund.ru
- http://belem.ru
- http://www.balarf.ru
- http://sabantuy.net
- http://www.tatar.kz
- Электрон дәреслекләр;
- Компьютер программалары;
- Интерактив программалар;
- Татар сайтлары;
- Электрон китапханә;
- Татар сайтлары;
- “АНА ТЕЛЕ” онлайн-мәктәбе.
I семестр (48 сәгать)
III семестр (44 сәгать)
| ||||||||||||||||||||||||||||||
97 | Татарстанның сәләтле, атаклы кешеләре. (проект эш) | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Татарстан турында мәгълүматны ныгыту, Татарстанның бөек композиторлыры, язучылары, шагыйрьләре, рәссамнары, җырчылары турында Интернет аша мәгълүмат таба белү, алар турында сөйли белү. | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәне куллана белү Коммуникатив: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү, ситуатив күнегүләр башкару Шәхси: балаларда үз-үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 2.03-7.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
98 | Хаталар өстендә эш. БСҮ. Театрга барабыз. с 109 | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Театрга бару турында сораулар бирә, сөйли белү. Театрда нинди спектакль баруы, ничәдә башланганы турында әйтш белү. | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәне куллана белү Коммуникатив: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү, ситуатив күнегүләр башкару Шәхси: балаларда үз-үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 2.03-7.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
99 | “Туган җирем - Татарстан” темасын кабатлау. С 110 | Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау | “Туган җирем - Татарстан”темасы буенча лексик –грамматик материалны кабатлау. | Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; Регулятив: эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү; эшнең дөреслеген тикшерү; эш сыйфатына бәя бирә белү; Коммуникатив: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү; сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү. шәхси : әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау | 2.03-7.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
100 | “Туган җирем - Татарстан” темасын кабатлау. С 111-112 | Үз-үзеңә контроль | “Туган җирем - Татарстан”темасы буенча лексик –грамматик материалны кабатлау. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | 2.03-7.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
101 | “Туган җирем - Татарстан” темасына контроль эш. | Диалоглар төзи белү. Сүзлек байлыгын арттыру | “Туган җирем - Татарстан” темасы буенча лексик –грамматик материалны куллана белү | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: белемгә уңай караш тәрбияләү | Контроль эш | 9 .03-14.03 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
102 | Хаталар өстендә эш. Теманы йомгаклау, кабатлау дәресе. | Диалоглар төзи белү. Сүзлек байлыгын арттыру | Темага караган лексик-грамматик материалны кабатлау, сөйләмдә куллана белү, ситуатив күнегүләр эшләү | Регулятив: сүзлекләр ярдәмендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: әңгәмә кора белү, дуслык кадерен белү | 9 .03-14.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
103 | Ситуатив күнегүләр эшләү | Ситуатив күнегүләр төзүне ныгыту өстендә эшләү, тартымлы исемнәрне диалогта һәм монологта куллана белү | БДИ га әзерләнүне дәвам итү: ситуатив күнеүгүләрен ясау, лексик-грамматик материланы ныгыту | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә күнегүләр өстендә эшли белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: башкалар белән килешеп эшләү, диалогта катнаша белү Шәхси: җаваплылык хисе тәрбияләү | 9 .03-14.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
Табигать белән бергә (14с) | ||||||||||||||||||||||||||||||
104 | Хәзерге заман хикәя фигыль. Татарстанның табигате. | Хәзерге заман хикәя фигыльне белү, аларны диалогта һәм монологта куллана белү | Темага карата лексик-грамматик материалны үзләштерү, сөйләмдә куллана белү. Табигать безгә нәрсәләр биргәне турында сөйләшү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үткәннәр белән кызыксыну тәрбияләү | 9 .03-14.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
105 | Хәзерге заман хикәя фигыль | Хәзерге заман хикәя фигылҗ белән танышу өстендә эшне дәвам итү, фигыльләрне диалогта һәм монологта куллана белү | Табигатьне саклау кагыйдәләрен белү, алар турында сөйли белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: татар телен өйрәнүгә кызыксыну тәрбияләү | 16.03-21.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
106 | Билгеле киләчәк заманның зат-сан белән төрләнеше | Билгеле киләчәк заманның зат-сан белән төрләнешен аңлату, алар белән җөмләләр төзү | Билгеле киләчәк заманның зат-сан белән төрләнешен белү, сөйләмдә куллана белү, темага карата диалоглар төзи белү, лексиканы куллану. | Регулятив: дәреслек, сүзлекләр белән эш Танып белү: рус теле белән чагыштыру Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү, кереш с-рне кертеп диалог кору Шәхси: үткәннәр белән кызыксыну тәрбияләү | 16.03-21.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
107 | “Кошлар” лексик-грамматик материал. Исемнең күплек саны (с 117) | Кош исемнәре белән таныштыру, күплек сан кушымчасынынң ялгану тәртибен искә төшерү, төрле типтагы күнегүләр эшләү | Кошлар исемнәрен искә төшерү, аларны сөйләмдә куллана белү, бездә нинди кошлар яшәгәне, кышлаганы, җылы якка киткәне турында сөйли белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үткәннәр белән кызыксыну тәрбияләү | 16.03-21.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
108 | “Колибри” тексты. Хайваннар дөньясы.ТЕСТ | Колибри турында мәгълүматны белү, бу кош турында сөйли белү. Хайваннарны искә төшерү,алар турында сөйләү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: анализ ясый белү, фикерләүдә логик чылбыр төзү Шәхси: балаларга туган якка, табигатькә ихтирам тәрбияләү | тест | 16.03-21.03 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
109 | Шарт фигыль С 121 – 122 | Монологик һәм диалогик сөйләм, әңгәмә, күчереп язу, китап белән эш | Монологик һәм диалогик сөйләмне төзи белү. Сүзлек байлыгын арттыру. Дүрт аяклы дусларның токымнары, кыяфәте, гадәтләре турында сөйли белү. Үз этең турында сөйли белү. Этләргә хәйкәлләр куелганы турында мәгълүмат алу, сөйли белү. | Танып белү нәтиҗәләре: тиешле мәгълүматны табу өчен, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану; дәреслек белән эш итә белү; Регулятив нәтиҗәләр: эшнең дөреслеген тикшерү; эш сыйфатына бәя бирә белү; Коммуникатив нәтиҗәләр: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү; сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү. Укытуның шәхси нәтиҗәләре шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана: шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру; укырга теләк булу. | 1.04-04.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
110 | Фигыль заманнары Текст өстендә эшләү. С 122 | Төрле грамматик биремнәр үтәү, карточкалар белән эш | Белгәннәрне ныгыту, килеш кушымчаларын дөрес куллану, җөмләләрнең дөрес төзелешенә игътибар итү. Этләрнең батырлыгы, тугрылыгы турында сөйли белү. Текстны сөйли белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | 1.04-04.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
111 | Репликалар төзү. с 123 | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Этләрнең батырлыгы, тугрылыгы турында сөйли белү. Текстны сөйли белү. | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшли белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: башкалар белән килешеп эшләү, диалогта катнаша белү Шәхси: җаваплылык хисе тәрбияләү | 1.04-04.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
112 | Бөек Ватан сугышында этләрнең батырлыклары. (проект эш) | Төрле грамматик биремнәр үтәү, карточкалар белән эш | Бөек Ватан сугышында этләрнең батырлыклары турныда сөйләшү, Интернетта шундый этләр турында мәгълүмат табып, хикәя төзү, проект ясау. | Танып белү:иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану; дәреслек белән эш итә белү; Регулятив:эшнең дөреслеген тикшерү; эш сыйфатына бәя бирә белү; Коммуникатив:әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү; сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү. Шәхси:шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;укырга теләк булу. | 6.04-11.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
113 | Алмашлыклар. Сүзлек диктанты | Төрле грамматик биремнәр үтәү, рәсемгә карап, алмашлыклар кулланып җөмләләр төзү | Алмашлыклар кулланып җөмләләр төзү. Алырны дрес тәрҗемә итү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Коммуникатив: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү. Шәхси: укучыларга туган яктаяшәү бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлегенә төшендерү | Сүзлек диктанты | 6.04-11.04 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
114 | Хаталар өстендә эш Исемнең тартым белән төрләнеше. | Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау | Исемнәрне дөрес итеп тартым белән төрләндерергә. Сөйләмдә һәм язуда дөрес куллан күнекмәләрен булыру | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: белемгә уңай караш тәрбияләү | 6.04-11.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
115 | “Минем этем” темасына сочинение язу | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | “минем этем” темасы буенча лексик –грамматик материалны куллана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | сочинение | 6.04-11.04 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
116 | Хаталар өстендә эш. Теманы йомгаклау, кабатлау дәресе. | Ике телдән тәрҗемә эше, төрле граматик биремле күнегүләрне эшләү | Темага караган лексик-грамматик материалны кабатлау, сөйләмдә куллана белү, ситуатив күнегүләр эшләү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: анализ ясый белү, фикерләүдә логик чылбыр төзү Шәхси: балаларга туган якка, табигатькә ихтирам тәрбияләү | 13.04.-18.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
117 | Ситуатив күнегүләр эшләү. | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | БДИ га әзерләнүне дәвам итү: аудирование, тект уку бүлекләрен ясау, ишетү күнекмәләрен формалаштыру, ситуатив күнегүләр эшләү | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: халкыбызның тел байлыгына кызыксыну тәрбияләү | 13.04.-18.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
Сәламәт тәндә сәламәт акыл (14 с) | ||||||||||||||||||||||||||||||
118 | Инфинитив +яратам төзелмәсе | Инфинитив формасын таблиөа ярдәмендә аңлату. Ике телдән тәрҗемә эше, төрле граматик биремле күнегүләрне эшләү | Яраткан спорт төрләре турында, җәйге, кышкы спорт төрләре турында сөйли белү. | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәне куллана белү Коммуникатив: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү Шәхси: балаларда үз-үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 13.04.-18.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
119 | Шуа беләм төзелмәсен зат санда төрләшене. Чы/че сүзясагыч кушымчалар. ТЕСТ | Тест эшләү. Күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Нинди спорт төре белән шөгыльләнергә яратканың турында сорый, сөйли белү. | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәне куллана белү Коммуникатив: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү Шәхси: балаларда үз-үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | Тест | 13.04.-18.04 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
120 | Професия+булырга телим төзелмәсе | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Нинди спотрсмен булырга теләгәнен әйтә, сорый белү. Яңа төзелмәне сөйләмдә куллана белү. | Регулятив:эшне планлаштыра белү Танып белү: материаль объектлар кулланып бирем үтәү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | 20.04-25.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
121 | Исем фигыль | Исем фигыль темасын схема рәвешендә аңлату. Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау | Олимпия уеннары турныда, Олимпия символы, 5 боҗра турында сөйли белү, лексик-грамматик материалны сөйләмдә куллана белү. Сосида узган Олимпия уеннары турында сөйләү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: анализ ясый белү, фикерләүдә логик чылбыр төзү Шәхси: балаларга туган якка, табигатькә ихтирам тәрбияләү | 20.04-25.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
122 | “Олимпия уеннары” темасына лексик-грамматик материал | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Олимпия символикасы, флагы турында сөйли белү. Роботлар Олимпиадасы турында текст уку, сөйли белү. | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: халкыбызның фольклорына кызыксыну тәрбияләү | 20.04-25.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
123 | Исем фигыль | Төрле грамматик биремле күнегүләр эшләү | Россия һәм Татарстанның атаклы спотрчылары турында мәгълүматны таба белү, алар турында сөйли белү. Проект эшне сөйли, яклый белү. | Регулятив: укудагы уӊышларның, уӊышсызлыкларныӊ сәбәбен аӊлый, анализлый белү. Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү | 20.04-25.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
124 | Шарт фигыльнең барлык, юклык формасы Кереш сүзләр | Шарт фигыльнең барлык, юклык формасын искә төшерү, Кереш сүзләр белән җөмләләр төзү | Авыру турында сорый, сөйли белү, иптәшләргә ничек авырмаска икәнен киңәшләр бирә белү. Еш авыру сәбәпләре турында әйтә белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | 27.04-30.04 (1 мая) | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
125 | Исемнәрнең тартым белән төрләнеше | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Тән әгъзаларын искә төшерү, кайсы җирең авыртканы турында сорый, сөйли белү. Табиб янында темасына сөйли белү. | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: белемгә уңай караш тәрбияләү | 27.04-30.04 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
126 | Инфинитив+кирәк төзелмәсе | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Иптәшеңә сәламәт булу өчен нишләргә кирәклеген әйтә белү. | Регулятив:эшне планлаштыра белү Танып белү: материаль объектлар кулланып бирем үтәү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: тормышта ихтыяр көчнең кирәклеген аңлату | 27.04-8.05 (?) | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
127 | Инфинитив+кирәк төзелмәсе | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Фигыльнең инфинитив төрен кулланып җөмләләр төзи белү, тәрҗемә итү | Регулятив:эшне планлаштыра белү Танып белү: материаль объектлар кулланып бирем үтәү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белемгә омтылыш тәрбияләү |
| 5.05-8.05 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
128 | “Сәламәт тәндә сәламәт акыл” темасын кабатлау. | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | “Сәламәт тәндә сәламәт акыл” темасы буенча лексик –грамматик материалны кабатлау. | Регулятив:эшне планлаштыра белү Танып белү: материаль объектлар кулланып бирем үтәү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнашу Шәхси: белемгә омтылыш тәрбияләү | 5.05-8.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
129 | “Сәламәт тәндә сәламәт акыл” темасына контроль эш. | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, һәм мөстәкыйль эшләү | “Сәламәт тәндә сәламәт акыл” темасы буенча лексик –грамматик материалны куллана белү | Регулятив:эшне планлаштыра белү ,текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү Танып белү: материаль объектлар кулланып бирем үтәү Коммуникатив: юклык форма куланып әңгәмә кору, ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белемгә омтылыш тәрбияләү | Контроль эш | 11.05-16.05 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
130 | Хаталар өстендә эш. Теманы йомгаклау, кабатлау дәресе. | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Сөйләмдә һәм язуда куллану күнекмәләрен үстерү. Дөрес тәрҗемә итү күнекмәләрен үстерү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | 11.05-16.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
131 | Дустыңа хат язу. Хәтер диктанты | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Темага караган лексик-грамматик материалны кабатлау, сөйләмдә куллана белү, ситуатив күнегүләр эшләү | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: белемгә уңай караш тәрбияләү | Хәтер диктанты | 11.05-16.05 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
v Светофор - минем дустым ( 9с) | ||||||||||||||||||||||||||||||
132 | Хаталар өстендә эш. Х.Әхмәт-Вәлинең “Әмир машиналары” шигыре | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | БДИ га әзерләнүне дәвам итү: хат язу күнекмәләрен камилләштерү. Минем яраткан спорт төре темасына хат яза белү. | Регулятив:эшне планлаштыра белү, сүзлекләрдән файдалану Танып белү: материаль объектлар кулланып бирем үтәү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү, диалогик сөйләм Шәхси: дустанә мөнәсәбәт тәрбияләү | 11.05-16.05 | 6г – 6е-м – 6м – | ||||||||||||||||||||||||
133 | Инфинитив | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Юлда машиналар күбәйгәне турында, юл кагыйдәләрен үтәү турында сөйләшү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 18.05-23.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
134 | Бәйлекләр. Шарт фигыль | Укытучы аңлатуы, китап белән эш, тыңлау, күмәк рәвештә һәм мөстәкыйль күнегүләр эшләү | Юл йөрү кагыйдәләрен белү, кагыйдәләрне әйтә белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәне куллана белү Коммуникатив: коллективта каршылыкларны чишүдә катнаша белү Шәхси: җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 18.05-23.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
135 | “Светофор - минем дустым”темасын кабатлау.Юл йөрү билгеләре. | Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү. | Юл йөрү билгеләрен белү, светофор ни өчен кирәклеген әйтә белү, үз фикереңне әйтә белү.. | Регулятив: укудагы уӊышларның, уӊышсызлыкларныӊ сәбәбен аӊлый, анализлый белү. Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү | 18.05-23.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
136 | Кабатлау дәресе. Контроль эшкә әзерлек. | Үз-үзеңә контроль | “Светофор - минем дустым” темасы буенча лексик –грамматик материалны кабатлау. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | 18.05-23.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
137 | “Светофор - минем дустым”темасына контроль эш. (см прил 10) | Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү. | “Светофор - минем дустым”темасы буенча лексик –грамматик материалны куллана белү | Регулятив: мөстәкыйль рәвештә хаталар өстендә эшләргә Танып белү:эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү Шәхси: белемгә уңай караш тәрбияләү | 25.05-30.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
138 | Ел буена үткәннәрне кабатлау. Еллык контроль эшкә әзерләнү. | Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү. | Үткәннәрне кабатлау, күнегү эшләү. Нәтиҗә ясау. Алган белемнәрне сөйләмдә куллана белү Фикер алышу. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 25.05-30.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
139 | Еллык контроль эш | Җөмләләрне дөрес төзелешенә игътибар итү. Сүзлек байлыгын арттыру. Дөрес тәрҗемә итү күнекмәләрен үстерү. | текст уку, ситуатив күнегүләр бүлекләрен ясау, ишетү күнекмәләрен формалаштыру, лексик-грамматик материалны ныгыту. | Регулятив: укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәне куллана белү Коммуникатив: коллективта каршылыкларны чишүдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | Контроль эш | 25.05-30.05 | 6г – 6е-м – 6м - | |||||||||||||||||||||||
140 | Хаталар өстендә эш. “Сабантуй” темасына проект. | Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү, кагыйдәләрне искә төшерү. | Темага караган лексик-грамматик материалны кабатлау, сөйләмдә куллана белү, ситуатив күнегүләр эшләү. Сабантуй темасына карата лексиканы искә төшерү, проект ясау | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: анализ ясый белү, фикерләүдә логик чылбыр төзү Шәхси: балаларга туган якка, табигатькә ихтирам тәрбияләү | 25.05-30.05 | 6г – 6е-м – 6м - | ||||||||||||||||||||||||
Барлыгы – 44 дәрес, Тест- 2, контроль эш- 3, сүзлек диктанты-1, сочинение -2, хәтер диктанты-1. | ||||||||||||||||||||||||||||||
Барлыгы – 140 сәгать. Тест- 11, контроль эш- 7, сүзлек диктанты-2, изложение-1, сочинение -3, хәтер диктанты-1, диктант-2 .
Предварительный просмотр:
Тематик планлаштыру
Татар әдәбияты (рус төркеме)
Класслар 7 А, Г, ЕМ, К, М
Укытучы Гарипова Гөлназ Рәис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы 35 сәг.; атнага 1 сәг.
Төп бүлекләр эчтәлеге
Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1. Халык әйтсә – хак әйтә | 5 |
2. Аталар сүзе – акылның үзе | 7 |
3. Ил язмышы – ир язмышы | 8 |
4. Һәр чорның үз герое | 4 |
5. Туган җир ул була бер генә, туган җирнең кадерен бел генә! | 5 |
6. Актыкта хаклык җиңә | 3 |
7. Табигатькә дә табиб кирәк | 3 |
Барлыгы: | 35 |
Планлаштырылган контроль эшләр: ятлау - 3 , тест -6 , мөс. эш – 1, бсү - 16
Планлаштыру түбәндәге программа нигезендә башкарылды: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. – Казан: ТКН, 2013.
Дәреслек: Татар әдәбияты: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен) - 7 нче сыйныф,Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г. Ханнанов, Р.Һ. Вәлиуллина. - Казан: : Мәгариф-Вакыт нәшр., 2014. ( 1 нче һәм 2 нче кисәк)
Өстәмә әдәбият
А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2008.
2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.
“Мәгариф”, “Сабантуй”, “Фән һәм мәктәп” журналлары.
Сүзлекләр: -Ф.А.Ганиев . Татарско-русский словарь. – Казань:Татарское книжное издательство,1988.
-М.И.Махмутов. Школьный русско-татарский словарь. - Казань.Татарское книжное издательство,1989.
-Ф.А.Ганиев. Татар теленең орфографик сүзлеге.-Казан: “Раннур” нәшрияты ,2002.
-Нәкый Исәнбәт” Татар теленең фразеологик сүзлеге”. - Яр Чаллы: ”Идел-йорт” нәшрияты, 2001.
-Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско - русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань: ТаРИХ, 2007.
-Ф.С.Сафиуллина,Л.М.Ризванова . Татар теленең синонимнар сүзлеге. Казан: ”Хәтер”, 1997.
-Хәлил Сәлимов. Татар теленең орфоэпик сүзлеге. – Чаллы:”КАМАЗ”нәшрияты,1995.
Татар әдәбияты буенча эш программасы (7 нче сыйныф)
Дәреслек: Татар әдәбияты: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен) - 7 нче сыйныф ,Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г. Ханнанов, Р.Һ. Вәлиуллина. - Казан: : Мәгариф-Вакыт нәшр., 2014. ( 1 нче һәм 2 нче кисәк)
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Төп гомуми белем бирү буенча Федераль Дәүләт Белем Стандарты;
- “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” ФЗ 29.12.2012 нче ел, № 273 (Законом РФ “Закон об образовании” от 29.12.12. № 273-ФЗ (ред. от 23.07.2013);
- Россия Федерациясенең баш санитар врачы карары. (Постановления Главного государственного санитарного врача РФ от 29.12.2010 г.
- № 189 «Об утверждении СанПиН 2.4.2.2821 – 10 «Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в
- общеобразовательном учреждении»);
- “Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасының башка телләре турында Закон” РТ Законы (28.07.2004 нче ел);
- “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасының дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча” Дәүләт Программасы, Министрлар кабинеты карары белән расланган, 25.10.2013 нче ел, № 794.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1)
- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программа: К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, . - Казан: ТКН, 2011.
- Татарстан Республикасы Казан шәһәре Идел буе районының “78 нче лицей “Фарватер” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең Төп белем бирү программасы.
Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше – системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент – нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. – бар да бер максатка – нәтиҗәгә хезмәт итә.
Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарстан Республикасында белем бирү системасының төп бурычы – иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм “Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы” Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.
Тәкъдим ителгән программа татар теле укытуда бердәм белем бирү киңлеген тәэмин итү максатын күздә тота. Әлеге программа рус телле балаларга татар телен укыту буенча эш программасын төзү өчен нигез булып тора: ул укыту предметының мәҗбүри өлешен билгели. Эш программасына, мәктәпнең эш үзенчәлеген, укучыларның индивидуаль мөмкинлекләрен исәпкә алып, уку материалын өйрәнүгә сәгатьләр саны бүленешен һәм материалны өйрәнү эзлеклелеген билгеләүдә, эчтәлекне киңәйтүдә, шулай ук укучыларның коммуникатив компетенцияләрен формалаштыру юлларын ачыклауда укытучылар үзгәрешләр кертә алалар. Бу үзгәрешләр эш программаларының аңлатма язуында чагылыш табарга тиеш.
Дәреслек авторлары Программа җирлегендә укыту–методик системаның эчтәлеген билгелиләр. Укучыларның кабул итү мөмкинлекләрен исәпкә алып, аралашу-сөйләшү проблемаларына туры килгән әдәби әсәрләрдән төрле өзекләр сайлауны дәреслек авторлары карамагына калдыру – вариативлыкны саклауның берюлы.
Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.
2.УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА
Татар әдәбиятын укыту максатлары
Урта баскычта рус телле балаларга татар әдәбиятын укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.
Танып белү максатының эчтәлеге
Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.
Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.
Үстерү максатының эчтәлеге
Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:
– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;
– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.
Тәрбияви максатның эчтәлеге
Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.
Белем бирү максатының эчтәлеге
Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.
Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре
Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.
Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру);шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.
3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Рус балаларына татар әдәбиятын укыту, ана теле һәм әдәбиятын укыту белән беррәттән, аларның филологик белемнәрен киңәйтә һәм коммуникатив культурасын үстерә.
Татар телен һәм әдәбиятын укыту 7 нче сыйныфта концентрик юнәлештә оештырыла, ягъни 9 нчы сыйныфлардагы укыту предметының эчтәлеге тирәнәйтелеп кабатлана.
7 нче сыйныфта ФДББС ның базис укыту планы буенча татар әдәбиятын укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:
атнага 1 cәгать. Барысы -35 сәг.
4.Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.
Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Укытуның шәхси нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу;
- үз хисләреңне, тойгыларыңны атый һәм аңлата белү;
- башка кешеләрнең хис-тойгыларын таный белү, башкаларга теләктәшлек күрсәтә белү; ярдәм итә белү;
- сөйләм матурлыгын күрә, аның белән соклана белү; үзеңнең сөйләмеңне сәнгатьле итәргә тырышу;
- укырга теләк булу;
- телне өйрәнүгә теләк булу;
- әйткән һәм язган сүзләрең өчен җаваплылык хисләре булу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.
Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.
Танып белү нәтиҗәләре:
- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;
- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;
- дәреслек белән эш итә белү;
- текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку;
- текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү;
- текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;
- Предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;
- Укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйли белү;
- Төрле сүзлекләрдән куллана белү.
Регулятив нәтиҗәләр:
- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- мөстәкыйль рәвештә дәреснең темасын һәм максатын билгеләү;
- эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү;
- эшне планлаштырырга өйрәнү;
- эшнең дөреслеген тикшерү;
- эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укытучы белән бергәләп билге кую критерияләрен чыгару.
Коммуникатив нәтиҗәләр:
- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;
- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;
- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;
- укытучының, классташларының сорауларына җавап бирү;
- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.
7 нче сыйныф укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр
- әдәби әсәрләрне, сүзләрен дөрес әйтеп, йөгерек уку;
- авторның әйтергә теләгән фикерен аңлау, үз мөнәсәбәтен белдерү, әсәрне өлешләргә бүлә һәм планын төзи белү;
- әдәби-теоретик төшенчәләрне рус әдәбияты белеме белән тәңгәлләштерү;
- татар әдәбиятының дөнья культурасында тоткан урынын аңлау;
- авторларның тормыш юлы һәм иҗаты турында кыскача күзаллау;
- 10—12 татар, рус, чит ил язучы, шагыйрьләренең исемнәрен һәм алар язган әсәрләрне белү;
- 4 – 5 сәнгать әһеленең тормышы, иҗаты турында мәгълүматлы булу;
- Казан һәм Татарстан төбәгендәге мәдәният учаклары (музей, театр, концерт залы һ.б.), балалар матбугаты турында белү;
- төрле халыкларның фольклор үрнәкләрен татар халык авыз иҗаты белән чагыштыру;
- 6 мәкаль, 6 әйтемне русча эквивалентлары белән истә калдыру;
- төрле авторларның 3 – 4 шигырен яттан сөйли белү;
- сүзлекләр, энциклопедияләр, интернет-ресурслардан файдаланып, үзенә кирәкле материалны табу;
- төрле темаларга проект эше яклау;
- әдәби әсәрне тормыш белән бәйләп, үз гамәлләренә бәя бирү.
Күрсәтмәлелек әсбаплары:
- Таблицалар.
- Фотосурәтләр.
- Язучылар, шагыйрьләр, галимнәр, рәссамнар портретлары.
- Матур әдәбият китаплары.
- Белешмә материаллар;
Укыту-методик, материаль-техник мәгълүмат бирү чыганаклары
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Рус мәктәпләрендәге рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Төп гомуми белем бирү мәктәбенең рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”, төзүче-авторлары: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан, 2014.
- Татар әдәбияты. Рус телендә төп белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). 7 нче с-ф. 2 кисәктә; төзүче–авторлары: Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.Х.Хисмәтова. – Казан: «Мәгариф-Вакыт», 2014 ел.
- Мотыйгуллина Ә.Р. Татар әдәбияты: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмаларында (татар телен өйрәнүче укучылар белән эшләүче укытучылар өчен методик әсбап). – 7 нче сыйныф. / Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.Х.Хисмәтова, Л.М. Гыйззәтуллина. – Казан: “Мәгариф-Вакыт” нәшр. – 2014.
Өстәмә әдәбият
- Заһидуллина Д.Ф. Урта мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы: Метод. кулланма / Дания Заһидуллина. − Казан: Мәгариф, 2004.
- Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: Мәгариф, 2007. – 231 б.
- Мухаметшина Р.Ф. Изучение литературы в аспекте диалога культур. – Казань: 2006. – 116 с.
- Татар әдәбияты: Теория. Тарих/Д.Ф.Заһидуллина, Ә.М.Закирҗанов, Т.Ш.Гыйләҗев, Н.М.Йосыпова. – Казан: Мәгариф, 2006. – 319 б.
- Яхин А.Г. Әдәбият дәресләре: Укытучылыр, югары уку йортлары студентлары, укучылар өчен методик кулланма / А.Г.Яхин. − Казан: Мәгариф, 2003.
- Яхин А.Г. Система татарского фольклора / А.Г.Яхин. – Набережные Челны: НИСПТР, 2012. – 286 с.
- Татар халык әкиятләре: Тылсымлы әкиятләр / Төз. Л.Җамалетдинов. – Казан, 1994.
- Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: Мәгариф, 2007. – 231 б.
Информацион – коммуникатив чаралар:
Рус телле балалар татар әдәбиятын үзләштерү барышында түбәндәге техник чараларга игътибар итәргә тиеш:
- мультимедиа чаралары;
- Интернет-ресурслар;
- Махсус сайтлар.
http://www.ed.gov.ru
Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү
һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге
http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы
http://. belem.ru
http://. tatar.ru ТР рәсми серверы
http://. Tat. Tatar - inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы
http://. intertat.ru ТР электрон газетасы
http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте
http://. suzlek.ru on- line русча сүзлек
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки – татар дөньясы
http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
I триместр ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||||||||
План | Факт | ||||||||||||||
Халык әйтсә — хак әйтә – 5 сәг. | |||||||||||||||
1 | БСҮ. Йола фольклоры | Йола фольклоры төшенчәсе белән танышу. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү.Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Күмәк һ. Индивид. эш | Халкыбыз йолаларына гомуми күзәтү Сүзлек байлыгын арттыру, сорауларга җавап бирә белү. Б.С.Ү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: йолалар турындагы әсәрләр белән кызыксыну булдыру, сөйләмне алар ярдәмендә баету мөмкинлеген аңлау | БСҮ | ||||||||||
2 | Гаилә йолалары. Бәби туе. Туй | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү.Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Текстларны укып, аның эчтәлеге буенча әңгәмә кору. “Халык авыз иҗаты” схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү, җөмләләр төзү, проект эшенә әзерлек. | Халык авыз иҗатын таный белү, мәгълүматлы булу. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: татар халык йолаларына, бәйрәмнәренә, халкыбызның үткәненә кызыксыну булдыру Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | тест | ||||||||||
3 | Бәетләрдә халык язмышы. “Сак-Сок” бәете | Халык авыз иҗатын тарих белән бәйләп өйрәтү, Бәетләр турында белешмә бирү, “Сак-Сок ” бәетен өйрәнү, “Халык авыз иҗаты” схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү, җөмләләр төзү. | әсәрнең эчтәлеген белү, Интернет челтәрендәге аудиоязманы тыңлау, сүзлек эше, сорауларга җавап бирү, сөйли белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: борынгыдан килгән халык иҗатына хөрмәт һәм халык педагогикасы ярдәмендә ата-анага ихтирам, ярату хисләре тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү |
| ||||||||||
4 | БСҮ. Габдулла Тукай иҗаты. “Милли моңнар” шигыре
| Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында өстәмә мәгълүмат бирү, “Милли моңнар” әсәрен өйрәнү. Шагыйрь яшәгән чор турында тарихи белешмә бирү Җырлар тыңлау, ишетеп аңлау; яңа сүзләр белән эш, фронталь әңгәмә, дәреслек, дәфтәр белән эш, парлап сөйләшү – үз фикереңне әйтү, Интернеттан тарихи җырлар турында мәгълүмат табу. | Укылган шигырьгә план төзи белү, Яңа сүзләрне белү. Төп геройларга характеристика бирү. Сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: эшне планлаштыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: татар халкының бөек әдипләре иҗатын өйрәнү аша тормышка караш булдыру Коммуникатив: төрле диалогларда катнашу | БСҮ | ||||||||||
5 | Бүлекне кабатлау, йомгаклау. | Халыкның йолаларга багышланган бай мирасын өйрәнү, әхлак һәм эстетик тәрбия бирү. Төркемнәрнең чыгыш ясавы, теоретик материал белән танышу. Укылган әсәрләр турында фикер әйтү, кыскача эчтәлеген сөйләү, тест сорауларына җавап бирү, мөстәкыйль эш | Йолаларны кабатлау, аның төрләргә бүленешенең принципларын истә калдыру, белгәннәрне кирәк ситуациядә искә төшереп куллана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: халкыбыз мирасына ихтирам тәрбияләү, сөйләм культурасын үстерү | тест | ||||||||||
Аталар сүзе — акылның үзе – 7 сәг | |||||||||||||||
6 | БСҮ. Фатих Әмирхан иҗаты. “Ай өстендә Зөһрә кыз” әкияте. Әдәбиятта фольклоризм. | Әдәбиятта фольклоризм турында теоретик төшенчә формалаштыру. Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, “Ай өстендә Зөһрә кыз ” әсәрен өйрәнү. | “Әдәбиятта фольклоризм” төшенчәсен үзләштерү, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: якыннарыңа, туганнарыңа ихтирам хисләре, мәрхәмәтлелек тәрбияләү. | БСҮ | ||||||||||
7 | Нәкый Исәнбәт “Җирән чичән белән Карачәч сылу” драмасы | Н.Исәнбәтнең тормыш юлы һәм иҗаты, фольлор өлкәсендәге эшчәнлеге турында белешмә; Презентацияләр, өстәмә материаллар кулланып, язучының тормыш юлы, иҗаты белән таныштыру; “Җирән чичән белән Карачәч сылу ” әсәрен өйрәнү, план төзү, | Аңлап уку кунекмәләре булдыру. Театр сәнгате турында төшенчә формалашты ру, нәтиҗә чыгара белү. эчтәлек сөйли белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: әсәр аша ныклы ихтыяр көче тәрбияләү | |||||||||||
8 | БСҮ. Г.Ибраһимов иҗаты. “Алмачуар” хикәясе. | Г.Ибраһимов ның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә; “Алмачуар” әсәрен өйрәнү. Проект эшен яклап, төркемнәрнең чыгыш ясавы; яңа әсәр белән танышу, сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу, сораулар төзү, әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Уку тизлеген арттыру өстенә эшләү. Яңа сүзләрне белү. эчтәлек сөйли белү.
| Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: кирәкле информация туплау; Шәхси: гаделлек, кешелеклелек сыйфатлары, хайваннарга карата мәхәббәт, миһербанлы лык хисләре тәрбияләү әсәр аша, татар халкы ның милли бәйрәмнәрен, йолаларын саклап калуның һәм дәвам итүнең әһәмиятен аңлату Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | БСҮ | ||||||||||
9 | БСҮ. “Алмачуар ” хикәясен йомгаклау | Презентацияләр, өстәмә материаллар кулланып, әсәрне өйрәнүне дәвам итү; хикәягә җиңелчә әдәби анализ ясау, сораулар һәм биремнәр, әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү, эчтәлек сөйли белү. | Яңа сүзләрне белү. Биографияне сөйли белү. Хикәяне анализлый белү. Төп геройларга характеристика белә белү, аларның позициясен аңлату | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: Сабырлык, хайваннарга карата мәхәббәт, миһербанлылык хисләре тәрбияләү; әсәргә таянып, татар халкының милли бәйрәмнәрен, йолаларын саклап калуның һәм дәвам итүнең әһәмиятен аңлату Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||||||||
10 | БСҮ. Татар халкының милли киемнәре һәм бизәнү әйберләре | Милли сәнгать әсәрләре турында төшенчә бирү, татар халкының милли киемнәре, бизәнү әйберләре белән танышу, төркемнәрдә эш, дәреслек, дәфтәрдә эш, презентация карау | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. диалоглар төзү. Яңа сүзләрне белү. Татар халкының милли киемнәре (түбәтәй, калфак, читек) һәм бизәнү әйберләре (беләзек, чулпы, изү) белән таныштыру | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: логик фикерләү, Шәхси: милләтебезнең рухи мирасына ихтирам хисләре тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||||||||
11 | Роберт Миңнуллин иҗаты. “Килен төшкәндә” шигыре | Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр яки җөмләләр төзү; сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку | Сәнгатьле уку, эчтәлек буенча диспутка әзерләнү, сораулар һәм биремнәргә җавап табу, тәрҗемә итү, Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын белү | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: гореф-гадәтләргә, халкыбыз йолаларына ихтирам тәрбияләү | ятларга | ||||||||||
12 | Рөстәм Яхин иҗаты. Халисә Мөдәррисова иҗаты. “Көмеш дага” шигыре | Композиторның тормыш юлы, иҗаты белән танышу; презентация карау, җырлар тыңлау,җыр сүзләрен тәрҗемә итү, истә калдыру. Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау; сәнгатьле уку, эчтәлек буенча фикер алышу; халык йолаларын искә төшерү, сүзлекчә белән эш | Текст буенча сорауларга дөрес җаваплар бирү. Яңа сүзләрне белү. Анализ ясый белү. Укыганны гомумиләш терә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүмат ны аерып ала белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Шәхси: халкыбызның йолаларына кызыксыну булдыру, үткәннәребезгә ихтирам хисләре тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | |||||||||||
БСҮ - 6 Ятларга - 1 Тест – 2 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||||||||
II триместр ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||
План | Факт | ||||||||
Ил язмышы — ир язмышы – 8 сәг. | |||||||||
13 | БСҮ. Гражданлык лирикасы. Пафос.Әдип Маликов “Ил язмышы — ир язмышы” шигыре. | Бөек Ватан сугышы турында өстәмә материаллар белән танышу, презентация карау; шигырьне өлешләргә бүлү, бүлекләргә исем кую; сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку, сүзлекчә белән эшләү; теоретик төшенчәләрне үзләштерү | Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Ил язмышы — ир язмышы” шигырен өйрәнү; Гражданлык лирикасы, пафос турындагы төшенчәләрне үзләштерү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: туган илгә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||
14 | Нәсер, инверсия.Гадел Кутуй “Сагыну” нәсере. | Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә, “Сагыну” нәсерен өйрәнү; нәсер һәм инверсия турында төшенчә бирү. Бөек Ватан сугышында катнашкан язучылар иҗаты белән танышу; сәнгатьле уку, сүзлекчә белән эшләү; теоретик төшенчәләрне үзләштерү, өлешчә анализ ясау. | Туган җир турында әңгәмә кора белү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: туган илгә, халкыбыз батырлыгына ихтирам хисләре тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | ятлау | ||||
15 | БСҮ. Сибгат Хәким иҗаты. “Бакчачылар” поэмасы | “Бакчачылар” поэмасын өйрәнү Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау; Бөек Ватан сугышында катнашкан язучылар турында мәгълүмат бирү, һөнәрле булу турында әңгәмә; әсәр турында фикер әйтү, кыскача эчтәлеген сөйләү, сораулар төзү. | Яңа сүзләрне белү. Әсәрләрнең төп идеяләрен ача белү. шагыйрьнең эчке халәте турында сөйләргә өйрәнү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: хезмәт кешесенә карата ихтирам тәрбияләү | БСҮ | ||||
16 | Рафаил Төхвәтуллин иҗаты. “Җиләкле аланнар ” повесте | Рафаил Төхфәтуллин иҗаты белән танышу, “Җиләкле аланнар” повестен уку, презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу; ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, план төзү. | анализлый алу, туган җир турында мәкальләрне истә калдыру, сөйләм телен үстерү. Автор әсәрдә әйтергә теләгән төп фикерне аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү Шәхси: өлкән буынга ихтирам, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү | |||||
17 | БСҮ. Рафаил Төхфәтуллин иҗаты. “Җиләкле аланнар ”повестен дәвам итү | Әсәрне рольләргә бүлеп уку, рәсемгә карап сайлап уку, өлешләргә бүлү; план төзү, план буенча кыскача эчтәлекне сөйләү. | Яңа сүзләрне белү, геройларга бәя бирә, анализлый белү | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: үткәннәргә ихтирам тәрбияләү | БСҮ | ||||
18 | Мөхәммәт Мәһдиев иҗаты. “Без — кырык беренче ел балалары” повесте. | Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, план төзү. | Яңа сүзләрне белү. анализлый белү. М.Мәһдиев турында мәгълүматны истә калдыру, сәнгатьле уку күнекмәләрен һәм сөйләм телен үстерү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: логик фикерләү чылбырын төзү Шәхси: сугыш авырлыгын үз җилкәләрендә күтәргән яшь буынга, шул чор кешеләренә ихтирам тәрбияләү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||||
19 | БСҮ. Мөхәммәт Мәһдиев иҗаты. “Без — кырык беренче ел балалары”повесте. Тартмалы композиция. | Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу; презентация карау, хронологик таблица тутыру; Бөек Ватан сугышы чоры турында өстәмә мәгълүматлар белән танышу; сүзлекчә белән эш, сораулар, биремнәр үтәү, русча өзекләрне сәнгатьле итеп уку, тәрҗемә итү, теоретик төшенчәне өйрәнү | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру, анализлый белү. геройга бәя бирә белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: укытучы һөнәренә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||
20 | БСҮ. Батырлар бар төштә – татарлар бар... Кабатлау дәресе. | “Ил язмышы, ир язмышы” бүлегендә өйрәнгән материалны кабатлау, үзләштерү дәрәҗәсен билгеләү | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Сәнгатьле уку | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: патриотик тәрбия, туган илне, туган җирне яратырга өйрәтү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | БСҮ тест | ||||
Һәр чорның үз герое – 4 сәг. | |||||||||
21 | Нәҗип Думави иҗаты. “Беренче кар” шигыре | Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу; сораулар төзү, җавап бирү; сүзлекчә белән эш, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр яки җөмләләр төзеп әйтү, шигырьне тыңлау, аңлау,сәнгатьле уку. | сәнгатьле уку, бәяләү, сүз уйнату, монолог төшенчәсен өйрәнү.Әсәрен анализлый белү. Авторның әйтәсе төп фикерен аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: табигатькә карата күзәтүчәнлек булдыру, һава торышының үзгәрешен аңларга, татарча дөрес репликалар белән аңлата белергә өйрәтү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
22 | Һади Такташ иҗаты. “Алсу” поэмасы. | Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; парларда эшләү, шагыйрьнең тормышы турында сораулар төзү, җавап бирү; сүзлекчә белән эшләү, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр яки җөмләләр төзү. | Һ. Такташ турында мәгълүмат, “Алсу” поэмасын уку | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: татар шигъриятенә мәхәббәт уяту Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
23 | БСҮ. Хәсән Туфан иҗаты. “Агыла да болыт агыла” шигыре | Проект эшен яклап, төркемнәрнең чыгыш ясавы. Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; парларда эшләү, шагыйрьнең тормышы турында сораулар төзү, җавап бирү. Аудиоязмада җыр тыңлау, шигырьгә анализ ясау. Яңа теоретик төшенчәләр белән танышу. | Сәнгатьле уку, сәнгать төрләре буенча диалог, монолог төзи белергә ирешү | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: туган илне сагыну хисләрен аңларга өйрәтү | БСҮ | ||||
24 | Йомгаклау. Гурий Тавлин иҗаты. “Кояш болытка кергәндә” (романнан өзек). | Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; сәнгатьле уку, сүзлекчә белән эшләү, вакыйгаларны бәяләү, сорауларга җавап бирү. | Укылган әсәрләрнең идеясен аңлап калу, иҗади, мәгълүматлы булу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: халкыбызның үткәненә, тарихына аңлы караш булдыру; шәфкатьлелек, миһербанлылык хисләре тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Тест | ||||
БСҮ - 6 Тест - 2 Ятларга - 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||
III триместр (11 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | ||
План | Факт | |||||||
Туган җир ул була бер генә, Туган җирнең кадерен бел генә! – 5 сәг. | ||||||||
25 | Аяз Гыйләҗев иҗаты. “ Өч аршын җир” повесте | Повесте уку, тарихи вакыйгаларга нигезләнеп, әсәр геройлары яшәгән чорга характеристика. Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү; хронологик таблица тутыру. | Сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү, сорауларгаҗавап бирү, рухи сәламәтлек турында әңгәмә кора белү | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: геройларның яшәү кыйбласы аша нәтиҗәләр ясау һәм рухи сәламәтлек тәрбияләү | ||||
26 | БСҮ. Аяз Гыйләҗев иҗаты. “ Өч аршын җир” повестен өйрәнүне дәвам итү. | Язучының биографиясен кабатлау, тест сорауларына җавап бирү; өйрәнгәннәрне искә төшерү, теоретик төшенчәләрне кабатлау; яңа төшенчәләр белән танышу, әсәрне өлешләргә бүлү, анализ ясау. | Аяз Гыйләҗев тормыш юлы, иҗатын кабатлау, тест сорауларына җаваплар бирү; “ Өч аршын җир ” повестен уку. Тарихи вакыйгаларга нигезләнеп, әсәр геройлары яшәгән чорга характеристика бирә белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: тарих җилләренеӊ кай якка исүенә карамастан, туган җирнеӊ изге төшенчә икәнлеген төшендерү; җаваплылык хисе тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | |||
27 | Фәннур Сафин иҗаты. “Туган җиремә” шигыре | Шагыйрьнең тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру; парларда эшләү, шагыйрьнең иҗаты турында сораулар төзү, җавап бирү. Аудиоязмада җыр тыңлау, шигырьгә анализ ясау. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Өйрәнелгән материалны искә төшереп, гомумиләштереп куллана белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: туган җирнең һәркем өчен кадерле булуын аңлату | ||||
28 | Марсель Галиев иҗаты. “Нигез” повесте | Марсель Галиев иҗаты белән танышу, “Нигез” повестен уку Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру. | Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: тарихи үткәнебезгә ихтирам, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү | ||||
29 | БСҮ. Марсель Галиев “Нигез” повестен укуны дәвам итү | Язучының биографиясен кабатлау, тест сорауларына җавап бирү; дәреслек, дәфтәр белән эш; әсәрне рольләргә бүлеп уку, өлешләргә бүлү, план төзү; план буенча кыскача эчтәлекне сөйләү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: туганлыкның кадерен белү, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ тест | |||
Актыктан хаклык җиңә | ||||||||
30 | Роза Хафизова иҗаты. “Әти кайткан көн” хикәясе | Бөек Ватан сугышы елларындагы балалар язмышы турында төшенчә “Әти кайткан көн” хикәясен уку, аңлау; автор Р.Хафизова турында мәгълүматлы булу. Идея турында төшенчә | Дәреслек, дәфтәр белән эш; парлап сөйләшү, җөмләләр төзү, план төзү, укыганны гади җөмләләр белән кыскача сөйли белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: сугыш чоры балаларына карата ихтирамлы булырга өйрәтү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
31 | Фәнис Яруллинның “Ак төнбоек” хикәясе | Язучының биографиясен кабатлау, тест сорауларына җавап бирү; эчтәлек буенча төркемнәрдә фикер алышу, әсәргә җиңелчә әдәби анализ ясау, сораулар һәм биремнәр эшләү; әсәрне өлешләргә бүлү, план төзү; план буенча гади җөмләләр белән сөйләү | Фәнис Яруллин иҗаты турында кыскача белешмә, “Ак төнбоек” хикәясен укып нәтиҗә ясый белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: тәкәбберлекнең, дуслык кадерен белмәүнең нинди куркыныч нәтиҗәләргә китергәнен аңлату, җаваплылык хисләре тәрбияләү Коммуникатив:башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү | Мөс.эш | |||
32 | БСҮ. Рөстәм Галиуллин иҗаты. “Биш «икеле» хикәясе | Сүзлек эше, әсәр өзегенә анализ, сорауларга җавап, дәреслектәге биремнәрне эшләү. Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру, парлап эшләү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: белем алуның, укуның тормышта кирәклеген аңлату | БСҮ | |||
Табигатькә дә табиб кирәк – 3 сәг. | ||||||||
33 | Мөдәррис Әгъләмов иҗаты. “Сөйли ак каен...” шигыре | М.Әгъләмов ның тормыш юлы һәм иҗаты белән таныштыру; “Сөйли ак каен...” шигырен уку Парлап сөйләшү, шигырьне тыңлап аңлау, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча сәнгатьле уку; эчтәлек буенча фикер алышу, шигырьгә анализ ясау, экологик проблемалар турында сөйләшү. | Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: экологик тәрбия Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | ||||
34 | Зиннур Мансуров иҗаты. “Балык кычкыруы” шигыре | З.Мансуровның тормыш юлы һәм иҗаты белән таныштыру; “Балык кычкыруы” шигырен өйрәнү Презентация ярдәмендә шагыйрь тормышы, иҗаты белән танышу; төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, сәнгатьле уку. | Яңа сүзләрне белү. Бүгенге көндә статистика буенча булган экологик проблема турында мәгълүматлы булу, әңгәмә алып бара алуга ирешү | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: тирә-як табигатебезгә игъибарлы булу, сулыкларны саклау, чиста тоту турында аңлату | тест | |||
35 | БСҮ. Ел буе өйрәнгәннәрне гомумиләштереп кабатлау. | Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү | Өйрәнгән теоретик төшенчәләрне кабатлау, истә калдыру. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: табигатькә сакчыл караш тәрбияләү Әдәбиятның тәрбия бирү, тормышка әзерләү дәресе булуын аңлату | БСҮ | |||
Мөст.эш -1 БСҮ - 4 Тест-2 Барлыгы-11 дәрес | ||||||||
БСҮ | 6 | 6 | 4 | 16 |
Тест | 2 | 2 | 2 | 6 |
Ятларга | 1 | 1 | - | 2 |
Мөст.эш | - | - | 1 | 1 |
Барлыгы | 9 | 9 | 7 | 25 |
Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-11 дәрес | Барлыгы-35 дәрес |
Предварительный просмотр:
I ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |
План | Факт | ||||||
1 нче кисәк Тарих китабында безнең өчен бик күп хатирәләр саклана... – 4 сәг. | |||||||
1 | Халык авыз иҗаты Риваятьләр (“Сихерче кыз”, “Хан кызы Алтынчәч ”) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: текә, зар, җайсыз, әмер бирү, көйдерү, чыдау, хәзинә, ияләшү һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Халык авыз иҗаты турында сөйләү. “Сихерче кыз”, “Хан кызы Алтынчәч” риваятьләре белән танышу. Сорауларга җавап бирү. Күмәк һ. Индивид. эш | Риваятьләрнең эчтәлеген аңлау. Сүзлек байлыгын арттыру, сорауларга җавап бирә белү. Б.С.Ү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
2 | Риваятьләр (“Утсыз кайный торган казан”, “Казан кайда корылган?”, “Гали тугае”, “Моргана”) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:ут төрү, яу, йомычка, тугай, көндәш һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Текстларны укып, аның эчтәлеге буенча әңгәмә кору. Тарихи һәм топонимик риваятьләрнең аермалы якларын әйтү. | Тарихи һәм топонимик риваятьләрнең аермалы якларын белү, мәгълүматлы булу. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||
3 | Легендалар (“Күке каян барлыкка килгән?”, “Зөһрә кыз”, “Местер Стурурорм”) Өзек ятлау | Легенда теоретик төшенчәсе белән танышу. Легендаларың төрлеген карап китү. Яңа мәгълүмат алу. Сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:тилмерү, әверелү, чытырманлык, табан, канау, иләк, җәбер һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Диалогларны парлап сөйләү. | Легенда турындагы теоретик тцшенчщ турында мәгълүматлы булу, сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Риваятьләр белән легендаларның аермалы, уртак якларын санап бирә алу. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: белем алуга омтылыш, төрле һөнәр кешеләренә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | ятлау | ||
4 | Тест Хикәяләр (“Һомай кошы”, “Курай”) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: һомай кошы, тибрәнү, сәерсенү, лачын, сәгадәт, җайлау, тезмә һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Диалогларны парлап сөйләү. Сорауларга җавап бирү. Укылган текстның эчтәлеген сөйләгәндә, фикер йөртү элементл. кертү Хикәяләргә план төзү. | Б.С.Ү. Укылган текстларга план төзи, Яңа сүзләрне белү. Төп геройларга характеристика бирү. Сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: эшне планлаштыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: сыйныфташларыңа хөрмәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнашу | тест | ||
Без тарихта эзлебез - 4 сәг. | |||||||
5 | Сәяхәтнамәләр һәм елъязмалар Ибне Фадлан Болгар дәүләте турында | Сәяхәтнамәләр һәм елъязмалар теоретик төшенчәләре белән танышу. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: сәяхәтче, хәлиф, гузлар, хәзәрләр, буйсыну, чалма һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Күмәк эш. Гарәп сәяхәтчесе - Ибне Фадланның Болгар дәүләтенә сәфәре турында уку. Аның болгар халкын нинди сыйфатлар белән тасвирлавына игътибар итү. Болгар дәүләте турында мәгълүматлы булу. | Болгар дәүләте, гарәп сәяхәтчесе - Ибне Фадлан турында мәгълүматлы булу. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
6 | Миргазиян Юныс “Су” Вахит Имамовтан “Казан дастаны” Әхсән Баяновтан “Хыялда туган калам” | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: фирүзә, ким дигәндә, мәһабәт, аваздаш, аулак, җайдак, аргамак һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Диалогларны парлап сөйләү. Сорауларга җавап бирү. Текстларны укып, аларга ни өчен шундый исем биргәнлегенә төшенү. Текстларның кайсы жанрларда язылуы турында аңлату. Тарихи роман теоретик төшенчәсе белән танышу. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Казан турында әңгәмә, монолог төзи белү. Яңа сүзләрне, теоретик төшенчәләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||
7 | Габдулла Тукай “Пар ат” ятлау | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: күченү, җентекләп, эшлекле, нигез салу, хәрәкәт, үлемсез, хәсрәт, яп-ят, гөнаһ һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны уку, сорауларга җавап бирү. Габдулла Тукай яшәгән төбәкләрнең атамаларын язу. Бакый Урманчы иҗат иткән иллюстрациясе турында фикер алышу. | Аңлап уку кунекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне, Г.Тукайның тормыш юлы һәм иҗаты турында белү. Әлеге шагыйрьнең бөек икәнлегенә инану. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: игелекле булырга омтылыш тәрбияләү, аналарга хөрмәт тәрбияләү | ятлау | ||
8 | Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе Бакый Урманче, Наҗар Нәҗми “Агыйделдә - ак пароход” | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: сынчы, эшлекле, сәләт, оста, күңел халәте, мәрмәр һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе кемнәргә бирелгәнлеген белү. Наҗар Нәҗми “Агыйделдә - ак пароход” әсәренең төп тема, идеясен ачыклау. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Уку тизлеген арттыру өстенә эшләү. Яңа сүзләрне белү. Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе кемнәргә бирелгәнлеген белү. Триптих термины турында белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: кирәкле информация туплау; Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||
Онытылмас еллар - 5 сәг. | |||||||
9 | Замандашлар портреты Роберт Әхмәтҗанов “Солдатлар” Герман көе (Татар халык җыры) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: остаханә, киңлек, коралдаш, кырыс, шәүлә, катлам, өн һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Роберт Әхмәтҗанов “Солдатлар” әсәрендә Ана образының бирелеше. Герман көе (Татар халык җыры) шигырендә табигать күренешләре, хайван, предмет образларын табу. Күмәк эш | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрне анализлый белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарихи шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||
10 | Фатих Кәрим “Ант”, “Кыңгыраулы яшел гармун” Б.С.Ү. | Әсәрләрне сәнгатьле итеп уку. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:каһарманлык, мавыгу, ныгу, насыйп булмау, нәсел, чигенү. һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү.. “Ант”, “Кыңгыраулы яшел гармун” шигырьләрендәге лирик геройга характеристика бирү. Туган илгә мәхәббәт тәрбияләү. Сорауларга җавап бирү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Туган илнең кадерен белү, диалоглар төзү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: логик фикерләү, Шәхси: табигатькә сакчыл карш тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Б.С.Ү. | ||
11 | Туфан Миңнуллин “Моңлы бер җыр” Казанда Муса Җәлил һәйкәле һәм җәлилчеләргә куелган барельефлар | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: дивар, җайлау, тетрәндерү, мөхәррир, саф, дистәләрчә һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Туфан Миңнуллин “Моңлы бер җыр” әсәрендәге төп герой- Муса Җәлил турында яңа мәгълүмат алу. Барельеф теоретик төшенчәсе белән танышу. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Барельеф теоретик төшенчәсен белү. Муса Җәлилнең герой-шагыйрь, җәлилчеләр турында мәгълүматлы булу. Татар шәхесләренә хөрмәт хисләрен уяту. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
12 | Марсель Сәлимҗанов Ринат Таҗетдинов Рафаэль Мостафиннан “Йөз ундүрт адым” | Авторның төп уен балага җиткерү. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: халәт, йомарлану, кот алыну, хөкем сөрү, чәнчү һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Рафаэль Мостафиннан “Йөз ундүрт адым” әсәрен анлизлау: тема, идеясен ачыклау. | Туган илгә мәхәббәт тәрбияләү. Белемгә омтылыш уяту. Текст уенча сорауларга дөрес җаваплар бирү. Яңа сүзләрне белү. Эписталяр жанры турында белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү, туган илеңә хөрмәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | |||
БС. Ү.-1 Ятл.-2 Тест – 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||
II ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||
План | Факт | ||||||||
1 | Б.С.Ү. Мостай Кәрим “Билгесез солдат” Чыңгыз Айтматов “Анам кыры” | Шигырьне сәнгатьле итеп уку Күмәк эш. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:бакыр, әҗәл, чал, өнсез, бермәл, уру, төпчек, имгәтү һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Чыңгыз Айтматов “Анам кыры” әсәрен анализлау. Ана һәм Җир-ана арасында нинди уртаклыклар барлыгын ачыклау. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Сугышның куркыныч афәт икәнлеге турында әңгәмә кора белү. Яңа сүзләрне белү. Әсәрләрне анализлый белү. Тыныч тормыш белән яшәү өчен омтылу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
Әтинең зур бүреге иртә киелде... – 2 сәг. | |||||||||
2 | Клара Булатова “Башым иям” Мансур Шиһапов “Җиңү көне җиңел бирелмәде” Нур Әхмәдиев “Җиңү көне” сүзләрне ятлау | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: башак, күшегү, тәпи, камыл, шөһрәт, тугару, алаша мөһер һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку Күмәк эш. Плакатларга Җиңү көне турында җөмләләр язу. Сугыштан соңгы еллар турында уйлану. Шигырьләрне анализлау. | Җиңү көне турында әңгәмә кора белү. Яңа сүзләрне белү. Җиңү көне турында монолог сөйли белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: белем алуга омтылыш, милли бәйрәмнәргә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | сүзләрне ятлау | ||||
3 | Факил Сафин “Тулганай” Разил Вәлиев “Ватаным” ятлау | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: олагу, чамалау, кызыксыну, күнегү, ботарау һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Факил Сафин “Тулганай” хикәясен анализлау. Йорт хайваннары турында партадаш белән диалог төзү. Разил Вәлиев “Ватаным” шигыренә башкарган җырны тыңлау. | Яңа сүзләрне белү. Йорт хайваннарынна һәм Ватанга мәхәббәт тәрбияләү. Әсәрләрнең төп идеяләрен ача белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | ятлау | ||||
2 нче кисәк Ана – изге, Ана – бөек, Ана – дан! Аңлар өчен йөрәгенең олылыгын, туу кирәк кайчак безгә яңадан! – 7 сәг. | |||||||||
4 | Шәриф Камал “ “Буранда” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: чикмән, ахшам, тезләнү, йөз, балавыз, тимер юл һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Әдәби деталь, новелла, матур әдәбиятта психологизм кебек теоретик төшенчәләр белән танышу. Шәриф Камал “Буранда” әсәрен укып, анализлау: геройларга характеристика бирү. Мостафаның күңел халәте. | Яңа сүзләрне, әдәби деталь, новелла, матур әдәбиятта психологизм кебек теоретик төшенчәләр белү. Автор әсәрдә әйтергә теләгән төп фикерен аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
5 | Сибгат Хәким “Әнкәй”, “Клиндер эзлим”, “Җырларымда телим...” Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: юнәлү, мөлдерәмә, җебетү, күчтәнәч, сөендерү һ.б. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку. Сорауларга җавап бирү. Сүзлек китаплары белән эш. Шигырьләрдәге лирик геройларга бәя бирү. | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрдәге лирик геройларга бәя бирә, анализлый белү. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укуга уңай караш булдыру | Б.С.Ү. | ||||
6 | Роберт Миңнуллин “Әнкәй”, “Әнкәйнең ак чәчләре” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: тилмерү, сый, нигъмәт, сыйлау, игелек һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрдәге Ана образына портрет ясау, шигырь юллары белән дәлилләү. Күмәк һәм индивид.эш. | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрне анализлый белү. Үзебезнең әниләр турында монолог сөйли белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: логик фикерләү чылбырын төзү Шәхси: укуга уңай караш булдыру Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||||
7 | Марсель Галиев “Су буеннан әнкәй кайтып килә”, “Кабатланмас әкият” Б.С.Ү. | Шигырьләрне ачык, аңлаешлы итеп уку. Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: тукмак, сәке, ыспай, үрелү, нәни, шишара, сыгыл һ.б. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Үз фикереңне дәлилли белү. Шигырьләрне анализлау. Әнкәй һәм Туган як арасындагы уртаклык якларны табу. Шигырьдәге әти-әни образларын сурәтләвен күзәтү, шигырь юлларын табып уку. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Шигырьләрне анализлый белү. Шигырьдәге лирик геройга бәя ирә белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Б.С.Ү. | ||||
8 | Тест Шәриф Хөсәенов “ Әниемнең ак күлмәге” драмасы | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: килен, каената, нәүмиз һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны рольләргә бүлеп уку. Сорауларга җавап бирү. Драмадагы Ана образын элек укыган әсәрләрдәге аналар белән чагыштыру. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Драма әсәрен анализлый белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | тест | ||||
9 | Фоат Садриев “Таң җиле” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: үр, бугаз, түмгәк, киштә, өзгәләнү, ихтыяб, киндер, ямау һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны уку. Әсәрдәге төп геройларны билгеләү, аларга характеристика бирү. Әсәрне анализлау. | Фоат Садриев иҗаты белән мәгълүматлы булу. Әсәрен анализлый белү. Авторның әйтәсе төп фикерен аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
10 | “Ана – бөек исем” дигән темага инша | Иншада укылган әсәрләрдәге Ана образларын мисалларга китерү. Хәзерге заманда Ана булу җиңелме? Ана кеше нинди булырга тиеш? Дигән сорауларга да җавап язу. | Ана кешегә нинди сыйфатлар хас булырга тиешлеген белү. Аналарга хөрмәт, мәхәббәт уяту. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | инша | ||||
Көлсәң – көл, еласаң – ела!- 5 сәг. | |||||||||
11 | Беренче сатирик журналлар Галиәсгар Камал Б.С.Ү. | Беренче сатирик журналлар тарихы турында танышу. Сатира, конфликт, сарказм теоретик төшенчә белән танышу. Г.Камалның “Банкрот” әсәрен рольләргә бүлеп уку. | Сатира, конфликт, сарказм теоретик төшенчәләрне белү. Комедиянең төп идеясен аңлау. Геройларга характеристика бирә белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: туган илеңә мәхәббәт хисен тәрбияләү | Б.С.Ү. | ||||
12 | Галиәсгар Камал “Банкрот” комедия. Әсәрне анализлау | Яңа сүзләр белән танышу: абыстай, килен, бөлү, мәҗлес, чүпче, чүпрәк һ.б. Әсәрне анализлау. | Комедиянең төп идеясен аңлау. Геройларга характеристика бирә белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
Б.С.Ү.-4 Тест - 1 Ятл.-2 Инша - 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||
III (11 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | ||
План | Факт | |||||||
1 | Габдулла Кариев Ф.Әмирхан “Фәтхулла хәзрәт” Н.Исәнбәт “ Хуҗа Насретдин” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: сүз остасы, ният, күргәзмә, шәҗәрә, якташ һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Г.Кариевның тормыш юлы турында мәгълүматлы булу. Проза әсәрендәге сатира теоретик төшенчә белән танышу. Н.Исәнбәт “ Хуҗа Насретдин” әсәрен рольләргә бүлеп уку. | Яңа сүзләрне белү. Габдулла Кариевның Ф.Әмирханның, Н.Исәнбәтнең тормыш юлы һәм иҗатын белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: туган илеңә мәхәббәт хисен тәрбияләү | ||||
2 | Гамил Афзал “Юл газабы”, “Тәвәккәл әби” | Сатирик шигырь, ирония кебек теоретик төшенчәләр белән танышу. Гамил Афзалның “Юл газабы” әсәрен анализлау. Әсәрдә төп герой турында сөйләргә тырышу. “Тәвәккәл әби” шигырендәге Гайни әбигә характеристика бирү. | Сатирик шигырь, ирония теоретик төшенчәләрне белү. Гамил Афзал иҗаты һәм тормыш юлын белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
3 | Зыя Мансур “Таңсылу әкияте” Пародия, Эпиграммалар Ятлау | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: куак, мыгырдану, көнләү, тәкәббәрлек, масаю һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Әкият-поэманың дүрт өлешенә исем, төп героена характеристика бирү. Дуслык турында әнгәмә кору. Иң якын дустым турында монолог төзү. Пародия, эпиграммалар кебек теоретик төшенчәләрне белү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Дуслык турын әнгәмә кора белү. Иң якын дустым турында монолог төзи белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: игелекле булырга омтылыш тәрбияләү | Ятлау | |||
Даһи гомере – халкы хәтерендә! - 4 сәг. | ||||||||
4 | Ренат Харис “Гармунчы”, “Ике гөл” ятлау | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: кешнәү, итәк, сыгу, тыну, арка, кырау, бәйләнү һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку. Әсәрләрне анализлау. Үзегезнең шөгыльләрегез һәм нәрсә ул бәхет? дигән темаларга партадаш белән диалог төзү. | Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Ренат Харисның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты булуы турында, иҗатын һәм тормыш юлын белү. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган татар язучыларын хөрмәт хисен уяту | ятлау | |||
5 | Зөлфәт “Шигырем - ачык!” , Шундый чагы әле җанымның” Актриса. Фирдәвес Әһлиядән Галия Кайбицкая Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: бәс, сарылу, таңгы, өермә, дәшү, тибрәү, камышлыклы, ихлас һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрне сәнгатьле уку, анализлау. Галия Кайбицкаяның тормыш юлы белән танышу. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Зөлфәтнең үзенчәлекле шагыйрь икәнлеге, Галия Кайбицкаяның сирәк очрый торган табигый сәләтле, ягымлы тавышы булуы турында белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, туган илеңнең кадерен белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Б.С.Ү. | |||
6 | Рабит Батулла “Бию” | Рабит Батулланың тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Сүзлек өстендә эш.Яңа сүзләр өйрәнү: әмер, җәһәт, кабалану, катгый, җитешсезлек һ.б. “Бию” әсәрен анализлау, төп геройга характеристика бирү. | Әсәрнең ни өчен “Бию” дип аталганын ачыклау. Яңа сүзләрне белү, истә калдыру. Рабит Батулланың тормыш юлы һәм иҗаты турында мәгълүматлы булу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны, ветераннарга хөрмәт хисләрен тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
7 | Тест Зиннур Хөсниярдан “Рәссам язмышы” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: якын, туку, кундыру, карышу, ярсулы һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны уку. Әсәрнең өлешләренә исем бирү. Геройларга характеристика бирү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Әсәрдәге төп геройга характеристика бирә белү. Берничә татар рәссамын белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү | Тест | |||
Табигатьнең дә җаны, рухы бар - 4 сәг. | ||||||||
8 | Айдар Хәлим “Өч аяклы ат” (Кинодан өзекләр карау) Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: җәһәт, ябырылу, тугару, симәнә, сөлек, кайрау, беләү, ыңгырчык. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Айдар Хәлим “Өч аяклы ат” әсәрен уку, анализлау. Төп героена характеристика бирү. Әлеге әсәр белән авторның әйтәсе килгән фикерен аңлау. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү, яхшыны начардан аера белү | Б.С.Ү. | |||
9 | Айдар Хәлим “Өч аяклы ат” (Кинодан өзекләр карау) Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: бөре, төренү, күгелҗем, тоташ, утчык, зирек һ.б. Гарәфи Хәсәновның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Хикәяне уку, анализлау, төп геройларын ачыклау. Хикәяне өлешләргә бүлеп, аларга исем бирү. | Сәнгатьле уку күнекмәләрен, аңлап укуны булдыру. Гарәфи Хәсәновның тормыш юлы һәм иҗаты турында белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | ||||
10 | Камил Кәримов “Тимергали бабай хикәяте” | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: әләм, кашлак, суккан ыштан, күлмәклек атлас һ.б. “Тимергали бабай хикәяте” әсәрендә милли бәйрәмнең – Сабантуеның сурәтләнеше. Сабантуй бәйрәме турында монолог сөйләп карау. | Яңа сүзләрне белү. Сабантуй бәйрәме турында монолог сөйли белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: игелекле булырга омтылыш тәрбияләү | ||||
11 | “Ялкын” журналы Йомгаклау дәресе. Б.С.Ү. | “Ялкын” журналының тарихы белән танышу. Журналларны өстәлләргә таратып күрсәтү. Проект эше: журналга хат язу, берничә кызыклы сорау бирү. | Татар матбугатына кызыксыну уяту. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган татар язучыларын хөрмәт хисен уяту | Б.С.Ү. | |||
Ятл.-2 Б.С.Ү..-2 Тест-1 Барлыгы-11 дәрес | ||||||||
Язма эшләр төре | 1 | 2 | 3 | Барлыгы |
Б.С.Ү. | 1 | 4 | 2 | 7 |
Тест | 1 | 1 | 1 | 3 |
Ятларга | 2 | 2 | 2 | 6 |
Инша | 1 | 1 | ||
Барлыгы | 4 | 7 | 5 | 17 |
Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-11 дәрес | Барлыгы-35 дәрес |
Предварительный просмотр:
Тематик планлаштыру
Татар теле (рус төркеме)
Класс 9 нчы Г
Укытучы Гарипова Гөлназ Рәис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы 105 сәг.; атнага 3 сәг.
Төп бүлекләр эчтәлеге
Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1. Без Татарстанда яшибез | 36 |
2. Һөнәр сайлау | 38 |
3. Сәламәтлек – зур байлык | 12 |
4. Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый | 19 |
Барлыгы: | 105 |
Планлаштырылган контроль эшләр: контроь эшләр- 3, тест –5, мөст. эш –2, сүзлек дик. –4, сочинение –1, аңлатмалы диктант –2, бсү - 9.
Планлаштыру түбәндәге программа нигезендә башкарылды: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. - Казан: ТКН, 2013.
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек ( татар телен өйрәнүче укучылар өчен) , Р.З. Хәйдәрова, Г.И.Ибрагимова, Р.Л. Малафеева. - Казан: Татармультфильм, 2016.
Өстәмә әдәбият
1. А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2008.
2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.
3.“Мәгариф”, “Сабантуй”, “Фән һәм мәктәп” журналлары.
Сүзлекләр: -Ф.А.Ганиев . Татарско-русский словарь. – Казань:Татарское книжное издательство,1988.
-М.И.Махмутов. Школьный русско-татарский словарь. - Казань.Татарское книжное издательство,1989.
-Ф.А.Ганиев. Татар теленең орфографик сүзлеге.-Казан: “Раннур” нәшрияты ,2002.
-Нәкый Исәнбәт” Татар теленең фразеологик сүзлеге”. - Яр Чаллы: ”Идел-йорт” нәшрияты, 2001.
-Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско - русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань: ТаРИХ, 2007.
-Ф.С.Сафиуллина,Л.М.Ризванова . Татар теленең синонимнар сүзлеге. Казан: ”Хәтер”, 1997.
-Хәлил Сәлимов. Татар теленең орфоэпик сүзлеге. – Чаллы:”КАМАЗ”нәшрияты,1995.
Татар теле буенча эш программасы (9 нчы сыйныф)
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек ( татар телен өйрәнүче укучылар өчен) , Р.З. Хәйдәрова, Г.И.Ибрагимова, Р.Л. Малафеева. - Казан: Татармультфильм, 2016.
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Төп гомуми белем бирү буенча Федераль Дәүләт Белем Стандарты;
- “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” ФЗ 29.12.2012 нче ел, № 273 (Законом РФ “Закон об образовании” от 29.12.12. № 273-ФЗ (ред. от 23.07.2013);
- Россия Федерациясенең баш санитар врачы карары. (Постановления Главного государственного санитарного врача РФ от 29.12.2010 г.
- № 189 «Об утверждении СанПиН 2.4.2.2821 – 10 «Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в
- общеобразовательном учреждении»);
- “Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасының башка телләре турында Закон” РТ Законы (28.07.2004 нче ел);
- “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасының дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча” Дәүләт Программасы, Министрлар кабинеты карары белән расланган, 25.10.2013 нче ел, № 794.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1)
- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программа: К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, . - Казан: ТКН, 2011.
- Татарстан Республикасы Казан шәһәре Идел буе районының “78 нче лицей “Фарватер” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең Төп белем бирү программасы.
Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше – системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент – нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. – бар да бер максатка – нәтиҗәгә хезмәт итә.
Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарс Республикасында белем бирү системасының төп бурычы – иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм “Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы” Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.
Тәкъдим ителгән программа татар теле укытуда бердәм белем бирү киңлеген тәэмин итү максатын күздә тота. Әлеге программа рус телле балаларга татар телен укыту буенча эш программасын төзү өчен нигез булып тора: ул укыту предметының мәҗбүри өлешен билгели. Эш программасына, мәктәпнең эш үзенчәлеген, укучыларның индивидуаль мөмкинлекләрен исәпкә алып, уку материалын өйрәнүгә сәгатьләр саны бүленешен һәм материалны өйрәнү эзлеклелеген билгеләүдә, эчтәлекне киңәйтүдә, шулай ук укучыларның коммуникатив компетенцияләрен формалаштыру юлларын ачыклауда укытучылар үзгәрешләр кертә алалар. Бу үзгәрешләр эш программаларының аңлатма язуында чагылыш табарга тиеш.
Дәреслек авторлары Программа җирлегендә укыту–методик системаның эчтәлеген билгелиләр. Укучыларның кабул итү мөмкинлекләрен исәпкә алып, аралашу-сөйләшү проблемаларына туры килгән әдәби әсәрләрдән төрле өзекләр сайлауны дәреслек авторлары карамагына калдыру – вариативлыкны саклауның берюлы.
Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.
2.УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА
Татар телен укыту максатлары
Урта баскычта рус телле балаларга татар телен укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.
Танып белү максатының эчтәлеге
Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.
Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.
Үстерү максатының эчтәлеге
Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:
– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;
– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.
Тәрбияви максатның эчтәлеге
Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.
Белем бирү максатының эчтәлеге
Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.
Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре
Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.
Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру);шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.
3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Рус балаларына татар теле укыту, ана теле һәм әдәбиятын укыту белән беррәттән, аларның филологик белемнәрен киңәйтә һәм коммуникатив культурасын үстерә.
Татар телен һәм әдәбиятын укыту 9 нчы сыйныфта концентрик юнәлештә оештырыла, ягъни 8 нче сыйныфлардагы укыту предметының эчтәлеге тирәнәйтелеп кабатлана.
9 нчы сыйныфта ФДББС ның базис укыту планы буенча татар теле укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:
атнага 3 cәгать. Барысы -105 сәг.
4.Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.
Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Укытуның шәхси нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу;
- үз хисләреңне, тойгыларыңны атый һәм аңлата белү;
- башка кешеләрнең хис-тойгыларын таный белү, башкаларга теләктәшлек күрсәтә белү; ярдәм итә белү;
- сөйләм матурлыгын күрә, аның белән соклана белү; үзеңнең сөйләмеңне сәнгатьле итәргә тырышу;
- укырга теләк булу;
- телне өйрәнүгә теләк булу;
- әйткән һәм язган сүзләрең өчен җаваплылык хисләре булу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.
Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.
Танып белү нәтиҗәләре:
- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;
- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;
- дәреслек белән эш итә белү;
- текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку;
- текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү;
- текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;
- Предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;
- Укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйли белү;
- Төрле сүзлекләрдән куллана белү.
Регулятив нәтиҗәләр:
- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- мөстәкыйль рәвештә дәреснең темасын һәм максатын билгеләү;
- эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү;
- эшне планлаштырырга өйрәнү;
- эшнең дөреслеген тикшерү;
- эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укытучы белән бергәләп билге кую критерияләрен чыгару.
Коммуникатив нәтиҗәләр:
- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;
- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;
- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;
- укытучының, классташларының сорауларына җавап бирү;
- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.
Укыту предметының сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча планлаштырылган нәтиҗәләре
Укучының 9 нчы сыйныфны тәмамлаганда, сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча түбәндәге нәтиҗәләргә ия булуы планлаштырыла:
Диалогик сөйләм.Монологик сөйләм
Укылган текстның эчтәлеге буенча фикер алышуда катнашу; кара – каршы сөйләшү барышында аралашу максатына ирешү, үз фикереңне белдерү(һәр укучының репликалар саны 10нан ким булмаска тиеш); табигать күренешләрен, төрле вакыйгаларны тасвирлау, иҗтимагый һәм мәдәни тормыш яңалыклары турында хәбәр итү; укылган(тыңлаган) текстның эчтәлеген эзлекле сөйли белү (җөмләләр саны 12дән ким булмаска тиеш).
Тыңлап аңлау. Өч минутлык текстны тыңлап, аның эчтәлеге буенча сөйләшү, дикторның бәйләнешле сөйләмен тыңлап, эчтәлеге буенча мөстәкыйль эшләр эшләү.
Уку
Әдәби әсәрләрдән алынган өзекләрнең, фәнни – популяр текстларның эчтәлеген аңлап уку, кирәкле мәгълүматны табып әйтү. Шигырьләрне яттан сәнгатьле сөйләү. Таныш булмаган сүзләрнең, төзелмәләрнең тәрҗемәсен сүзлектән таба белү.
Язу
Өйрәнелгән темалар буенча актив кулланылган сүзләрне дөрес яза белү, лексик темага караган бәйләнешле текст язу, укылган текстның эчтәлеген язу; бирелгән үрнәк буенча рәсми кәгазьләрне, хатларны язу.
Язма эшнең күләме:
Диктантлар - (65-80 сүз) Изложение – ( 110 -130 сүз)
Күрсәтмәлелек әсбаплары:
- Таблицалар.
- Фотосурәтләр.
- Язучылар, шагыйрьләр, галимнәр, рәссамнар портретлары.
- Матур әдәбият китаплары.
- Белешмә материаллар;
Информацион – коммуникатив чаралар:
- Аудио һәм видеоязмалар, мультфильмнар җыентыклары.
- Мультимедиа укыту программалары;
- http://www.irort/ru
- http://gabdullatukay.ru
- http://kitap.net.ru
- http://www.tatknigafund.ru
- http://belem.ru
- http://www.balarf.ru
- http://sabantuy.net
- http://www.tatar.kz
- Электрон дәреслекләр;
- Компьютер программалары;
- Интерактив программалар;
- Татар сайтлары;
- Электрон китапханә;
- Татар сайтлары;
- “АНА ТЕЛЕ” онлайн-мәктәбе.
1триместр (36 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||
План | Факт | ||||||||
Без Татарстанда яшибез – 36 сәгать | |||||||||
1 | “Мин яратам сине Татарстан” БСҮ | Сүзлек өстендә эш, рәсемгә карап предметларның исемнәрен татар телендә әйтү, җөмләләр төзү, җыр тыңлау, диалог төзү, төрле репликаларны тәрҗемә итү
| Сүзлек байлыгын арттыру, рәсемгә карап предметларның исемнәрен әйтү, төрле репликаларны тәрҗемә итү, диалогларны тулыландыру, җырның эчтәлеген аңлау | Танып-белү универсаль уку гамәлләре: төп мәгълүматны аеру, фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү һәм алгоритм булдыру. Регулятив.Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү,укытучы ярдәме белән максат кую, һәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү. Коммуниктив универсаль уку гамәлләре: әӊгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү,әӊгәмәдәшнеӊ аралашу холкы белән идарә итү,коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү. Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | БСҮ | ||||
2 | Исем сүз төркем е | Исем сүз төркемен кабатлау. Исемнәрнең тартым белән төрләнешен кабатлау, искә төшерү. Рәсем буенча җөмләләр төзү. Төрле күнегүләр эшләү. | Исемнәрнең тартым белән төрләнешен белү. Җөмлә төзелешен искә төшереп, җөмләләр төзү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | |||||
3 | Сүз төркемнәре | Сүз төркемнәре белән җөмләләр төзү. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Җөмләдә сүз төркемнәренең дөрес тәртибен белү. Аларны аера, таный белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | |||||
4 | БРТга әзерлек. Репликалар. | Репликалар төзи белү, җибәрелгән хаталарны аңлату, язма күнегүләр эшләү, җөмләләр төзи белү. Сүзлек өстендә эш. | Репликаларны дөрес тәрҗемә итү. Сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү үз эшеңне оештыра ; белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
5 | Сүзлек диктанты. Җөмлә кисәкләре. | Сүзлек диктантын язганда игътибарлы булу. Дәреслек белән эш. Сүзлек өстендә эш. Җөмлә кисәкләрен искә төшерү, төрләрен әйтү, сорауларын искә төшерү, язма күнегүләр эшләү. | Җөмлә кисәкләрен аеру, сорауларын белү. Текст буенча сорауларга дөрес җавап бирү. Җөмләләрне туры тәртиптә яза белү, репликаларны дөрес тәрҗемә итә белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||||
6 | Хаталар өстендә эш. Җөмләнең иярчен кисәкләре. | Җөмләнең иярчен кисәкләрен искә төшерү, сорауларын кабатлау, сорауларына җавап табу. Җөмләләр төзү, дәреслек белән эшләү. | Җөмләнең иярчен кисәкләрен белү. Җөмлләләрнең эчтәлегенә карап сораулар яза белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү. Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү | |||||
7 | Җөмлә кисәкләре. БРТга әзерлек. Хат язу. | Җөмлә кисәкләрен кабатлау. Дөрес, төгәл җөмләләр төзү, дәреслек белән эшләү. | Җөмлә кисәкләрен аера белү. Җөмләләләрнең эчтәлегенә карап сораулар яза белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү. Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: Татарстанның икътисади үсешенә кызыксыну уяту | |||||
8 | Җәенке җөмләләр. | Җөмләнең төрләрен искә төшерү, җыйнак җөмләләрдән җәенке җөмләләр төзеп язу, тәрҗемә итү. Аермалы якларын аңлату. | Җәенке җөмләләрне дөрес итеп төзи булү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||||
9 | Җөмлә кисәкләрен кабатлау . Мөстәкыйль эшкә әзерлек. | Җөмлә кисәкләрен искә төшерү, сорауларга җавап. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Үткәннәрне кабатлау. | Җөмлә кисәкләрен аера белү. Диалогларны дөрес тулыландыру. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
10 | Мөстәкыйль эш “Без Татарстанда яшибез” | Мөстәкыйль эшне эшләгәндә игътибарлы булу. | Алган белемнәрне мөстәкыйль эштә кулану. | Регулятив: чит гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне мөстәкыйль эшне язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Мөстәкыйль эш | ||||
11 | Хаталар өстендә эш. Кушма җөмлә. | Мөстәкыйль эштә җибәрелгән хаталарны төзәтү.Кушма җөмлә кагыйдәсен уку, кушма җөмләнең төрләре белән танышу. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Сүзлек байлыгын арттыру өстендә эш. | Кушма җөмлә кагыйдәсен, төрләрен белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||||
12 | Җөмлә төрләре. | Кагыйдәләрне искә төшерү. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. Сүзлек белән эш. | Җөмлә төрләрен аера, таный белү. Дөрес итеп тыныш билгеләрен кую. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
13 | Сүзләр, сүзтезмәләр, җөмләләр. | Сүз, сүзтезмә, җөмлә төшенчәсен искә төшерү, җөмләләрне тәрҗемә итү, дәвам итеп язу. Төрле репликаларны дөрес итеп тәрҗемә итү. | Яңа сүзләрне, сүзтезмәләрне истә калдыру. Аларны кулланып җөмләләр төзү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: эстетик тәрбия бирү | |||||
14 | Ия белән хәбәр арасында тыныш билгесе куелу очрагы. | Ия белән хәбәр арасында тыныш билгесе куелу очрагы белән танышу. Кагыйдәгә төшенү. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Ия белән хәбәр арасында тыныш билгеләрен дөрес куюга ирешү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: сәнгать дөньясына карата кызыксыну уяту | |||||
15 | Тест БРТга әзерлек. Репликалар төзү. | Тест эшләү. Җөмләләрне, репликаларны тәрҗемә итү. Логик рәткә туры килмәгән сүзләрне табу. | Орфографик һәм пунктацион белемнәрне күтәрү. Сөйләм матурлыгына, эзлекле булуына тырышу. Репликаларны дөрес төзү күнекмәләрен булдыру. Сүзлек байлыгын арттыру. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне диктант язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Тест | ||||
16 | Теркәгечләр. | Теркәгечләр кагыйдәсен искә төшерү, төрләрен ачыклау, теркәгечләр белән бемләләр төзү. Тәрҗемә итү. Сүзлек байлыгын арттыру. | Теркәгечләрнең төрләрен белү. Төркәгечләрне җөмләләрдә дөрес куллану. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||||
17 | Тартымлы исемнәрнең төрләнешен кабатлау. | Исемнең тартым белән төрләнешен искә төшерү, тартымлы исемнәрне төрләндерү, яңа сүзләр белән танышу, җөмләләр төзү | Тартымлы исемнәрне дөрес төрләндерә белү. Орфографик һәм пунктацион белемнәрне күтәрү. Үткәннәрне ныгыту, ситемага салу. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: музыка сәнгате әһелләренә ихтирам хисе тәрбияләү | |||||
18 | БРТга әзерлек. Сүзләргә кушымчалар ялгау. | Күнегүләр эшләү, дәреслек, карточкалар белән эшләү. | Үткәннәрне кабатлау, белемнәрне ныгыту. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||||
19 | Сыйфат һәм сан сүз төркемнәрен кабатлау. | Текст белән эшләү күнекмәләрен булдыру. Сүзлек байлыгын арттыру. Сыйфат һәм сан булган җөмләләрне табып, аларның төрләрен билгеләү. | Текст белән эшләү күнекмәләрен булдыру. Сүзлек байлыгын арттыру. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||||
20 | Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнеше. | Зат алмашлыкларын искә төшерү, аларны килеш белән төрләндерү. Диалогларны парлап сөйләү. Тиешле репликаларны өстәү. Сөйләм байлыгын үстерү. | Зат алмашлыкларын килеш белән төрләндерә белүгә ирешү. Диалог һәм монологларда актив катнашу. Аларны уйлап төзи белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||||
21 | “Хөкем алдыннан” картинасы буенча инша язу. | Инша язганда игътибарлы булу. План төзү, картинада сурәтләнгән вакыйга турында сөйләшү, Муса Җәлил турында белешмә бирү | Орфографик һәм пунктацион белемнәрне күтәрү. Үткән материалны ныгыту. Муса Җәлил биографиясен белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: батырлык хисләре, туган илгә мәхәббәт хисләре тәрбияләү | Инша | ||||
22 | Хаталар өстендә эш. Тезмә кушма җөмләләр. | Хаталар өстендә эш башкару. Тезмә кушма җөмлә кагыйдәсе белән танышу. Тезмә кушма җөмләнең теркәгечле һәм теркәгечсез булуын аңлату. Тыныш билгеләренә игътибар итү. Сүзләрне дөрес әйтү, дәресектәе төрле грмматик күнегүләрне эшләү. Диалоглар төзү. | Тезмә кушма җөмләләрне аера, таный белә | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коллективта каршылыкларны чишүдә катнаша бел Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||||
23 | Сыйфат ясагыч кушымчалар. | Сыйфат ясагыч кушымчаларны искә төшерү, сүзләрнең ясалу тәртибен аңлату. Дәреслектәге диалогларга охшаш диалоглар төзү, җөмләләрне татар теленә тәрҗемә итү, сүзлек белән эшләү. | Сыйфат ясагыч кушымчалар белән ясалган сүзләрне белү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү, эстетик тәрбия бирү | |||||
24 | Хат язу тәртибе. | Хат төрләрен искә төшерү, әлеге хатның нинди төргә керүен ачыклау. Сүзлек өстендә эшләү. Хаттагы төп фикерләрне аера белү һәм төркемнәрдә үзара фикерләшү. | Сорауларга дөрес җавап бирү, төркемнәрдә эшләгәндә бер-береңне хөрмәт итү. Җөмләләрне дөрес тәрҗемә итү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||||
25 | Сүзнең лексик мәгънәсе. | Сүз төшенчәсен искә төшерү, сүзләрнең лексик мәгънәләрен аңлату, төрле грамматик күнегәләр эшләү | Сүзнең лексик мәгънәсен аңлатып бирә белә, диалогик сөйләмне үстерү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||||
26 | “Татар театры” тексты өстендә эш. БРТга әзерлек. | Текст өстендә эш. План төзү. Үз фикереңне монологик һәм диалогик сөйләм аша җиткерү. | Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | БСҮ | ||||
27 | Ситуатив күнегүләр. | Ситуатив күнегүләрне башкару, типик хаталар өстендә эш, җөмләләрне тәрҗемә итү, дәвам итеп язу. Төрле репликаларны дөрес итеп тәрҗемә итү. | Яңа сүзләрне, сүзтезмәләрне истә калдыру. Аларны кулланып җөмләләр төзү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: эстетик тәрбия бирү | |||||
28 | Аналитик иярченле кушма җөмлә. | Аналитик иярченле җөмләләр белән танышу. Бәйләүче чараларын аңлату, тыныш билгеләренә игътибар итү. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Кушма җөмләнең аналитик төрен аера, таный белү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
29 | Синтетик иярченле кушма җөмлә. | Синтетик иярченле җөмләләр белән танышу. Бәйләүче чараларын аңлату, тыныш билгеләренә игътибар итү. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Кушма җөмләнең снтетик төрен аера, таный белү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: театр сәнгатенә кызыксыну тәрбияләү | |||||
30 | БСҮ. “Сәнгать кешеләре” темасына диалог һәм монолог төзү. | Дәреслек белән эш. Төрле репликаларны тәрҗемә итү. Диалог һәм монолог сөйләмне үстерү. | Диалогик һәм монологик сөйләмне төзи белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | БСҮ | ||||
31 | Ялгызлык исемнәр. | Исем кагыйдәсен искә төшерү, сорауларына игътибар итү, ялгызлык исемнәр кагыйдәсен чыгару, мисаллар китерү, күнегүләр эшләү | Ялгызлык исемнәрне яза, таный белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||||
32 | Контроль эшкә әзерлек. Кушма җөмләләр. | Үтелгән материалны кабатлау, гомумиләштерү. Кагыйдәләрне кабатлау, карточкалар белән эшләү. | Белемнәрне ныгыту , истә калдыру. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||||
33 | Контроль эш. «Кушма җөмлә» | Мөстәкыйль эшне эшләгәндә игътибарлы булу. | Алган белемнәрне мөстәкыйль эштә кулану. | Регулятив: чит гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне мөстәкыйль эшне язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | контроль эш | ||||
34 | Хаталар өстендә эш. Кушымчалар ялгауны ныгыту. | Мөстәкыйль эштә җибәрелгән хаталарны төзәтү.Кушма җөмлә кагыйдәсен уку, кушма җөмләнең төрләре белән танышу. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Сүзлек байлыгын арттыру өстендә эш. | Кушма җөмлә кагыйдәсен, төрләрен белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||||
35 | БРТга әзерлек. 1,2 бүлекләр буенча эш. | БРТ китабы эш. Аудирование күнегүләренә игътибар итү. Үз фикереңне монологик һәм диалогик сөйләм аша җиткерү. | сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | |||||
36 | БРТга әзерлек. 3,4 бүлекләр буенча эш. | БРТ китабындагы төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Тест сорауларына җавап бирә белү, җавапны дәлилли белергә өйрәнү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
Барлыгы – 36сәгать, тест – 1 , к/э- 1, мөст.эш – 1, сүз.дик. – 1, инша – 1, бсү - 3 | |||||||||
2 триместр (36 сәгать) | ||||||||
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | ||
План | Факт | |||||||
Һөнәр сайлау - 38 сәгать | ||||||||
1 | Исем ясагыч кушымчалар. | Исем сүз төркемен кабатлау. Исем ясалыш төрләрен кабатлау. Рәсем буенча җөмләләр төзү. Төрле күнегүләр эшләү . | Исем сүз төркемен, исем ясалыш төрләрен белү. Җөмлә төзелешен искә төшеп, җөмләләр төзү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | ||||
2 | Сүзлек диктанты. Тәрҗемә күнегүләре. | Сүзлек диктантын игътибар белән язу. Хат язу тәртибен искә төшерү. Дәреслектә бирелгән хатларны үрнәк итеп. | Алынма сүзләрнең язылышын истә калдыру. Сүзләрнең тәрҗемәләрен белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | |||
3 | Иярчен җөмлә. | Иярчен җөмлә турындагы кагыйдәне уку. Иярчен җөмләләр төзү. Дәреслек белән эшләү. | Иярчен җөмләләр төзи белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | ||||
4 | Иярчен җөмлә төрләре. | Иярчен җөмләне кабатлау. Иярчен җөмләнең төрләре белән танышу. Җөмләләр төзү. Әлеге форманы диалог һәм монологларда куллану. | Иярчен җөмләнең төрләрен аера белү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | ||||
5 | Иярчен ия җөмлә. | Иярчен ия җөмлә турында кагыйдә уку. Кагыйдәнең мәгънәсенә төшенү. Җөмләләр төзү, тәрҗемә итү, схема буенча җөмләләр төзеп карау, “Һөнәрләр” темасына диалог, монолог төзү | Иярчен ия җөмләне белү, төркемнәрдә фикерләшә белү. Сүзлек байлыгын арттыру. “Һөнәрләр” темасына диалог төзи белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | ||||
6 | “Һөнәрләр” темасына хат язу | Сүзлек өстендә эшләү. Хаттагы төп фикерләрне аера белү һәм төркемнәрдә үзара фикерләшү. “Һөнәрләр” темасына хат язып карау. | Сорауларга дөрес җавап бирү, төркемнәрдә эшләгәндә бер-береңне хөрмәт итү. Җөмләләрне дөрес тәрҗемә итү. Хат яза белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | ||||
7 | Иярчен хәбәр җөмлә. | Иярчен хәбәр җөмлә турында кагыйдә уку. Кагыйдәнең мәгънәсенә төшенү. Җөмләләр төзү, тәрҗемә итү, схема буенча җөмләләр төзеп карау, “Һөнәрләр” темасына монолог төзү | Иярчен ия җөмләне белү, төркемнәрдә фикерләшә белү. Сүзлек байлыгын арттыру. “Һөнәрләр” темасына монолог төзи белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | ||||
8 | Фигыльнең юклык формасы. | Фигыльнең юклык формасын искә төшерү, кагыйдәсен чыгару. 48 нче биттәге күнегүләр өстендә эш. Фигыльнең барлыкта һәм юклыкта килүен белү, истә калдыру. | фигыльне барлыкка һәм юклыкка куя белү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | ||||
9 | Сыйфат фигыль. Тест. | Сыйфат фигыль темасына кереш. Сыйфат фигыль ясагыч кушымчаларны искә төшерү. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Сыйфат фигыльләрне текстлардан таба белү. Диалогларда әлеге фигыльне кулланырга тырышу. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Тест | |||
10 | Иярчен аергыч җөмлә төрләре. | Иярчен аергыч җөмлә турында кагыйдә уку. Кагыйдәнең мәгънәсенә төшенү. Җөмләләр төзү, тәрҗемә итү, схема буенча җөмләләр төзеп карау, хезмәт турында монолог төзү | Иярчен аергыч җөмләне белү, төркемнәрдә фикерләшә белү. Сүзлек байлыгын арттыру. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | ||||
11 | Җыйнак җөмләләрне җәенкеләндерү | Җыйнак җөмләләрне җәенкеләндерү. Җөмләләрдә сүз тәртибен саклау. Төрле граматик күнегүләрне эшләү. Сүзлек белән эшләү. | Җыйнак җөмләләрне җәенкеләндерә белү. Сүзлек байлыгын арттыру. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | ||||
12 | БСҮ. Диалог һәм монолог төзү. | Дәреслек белән эш. Төрле репликаларны тәрҗемә итү. Диалог һәм монолог сөйләмне үстерү. | Диалогик һәм монологик сөйләмне төзи белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: җаваплылык хисләре тәрбияләү | БСҮ | |||
13 | Иярчен тәмамлык җөмлә төрләре | Иярчен тәмамлык җөмлә турында кагыйдә уку. Кагыйдәнең мәгънәсенә төшенү. Җөмләләр төзү, тәрҗемә итү, аналитик һәм синтетик төрләре белән танышу. Сүзлек, дәреслек белән эшләү. | Иярчен тәмамлык җөмләне таный белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: хезмәткә хөрмәт тәрбияләү | ||||
14 | БСҮ. “Татарстан – кара алтын республикасы” | Сүзлек өстендә эш, рәсемгә “Татарстан кара алтын республикасы” темасына татар телендә монолог, җөмләләр төзү, диалог төзү, төрле репликаларны тәрҗемә итү | Татарстан, Татарстанда булган һөнәрләр турында сөйләргә өйрәнү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: таләпчәнлек хисе тәрбияләү | БСҮ | |||
15 | Хәлнең төрләре. | Кагыйдә белән танышу, җөмләләр, репликалар төзү. Грамматик күнегүләрне эшләү. Карточкалар белән эш. | Җөмләләрдә хәлләрне дөрес куллану. Белемнәрне арттыру. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: игътибарлылык хисе тәрбияләү | ||||
16 | Шарт фигыль. | Укытучы аңлатуы, күнегүләр эшләү, репликалар төзү, танып белү активлыгын арттыру. | Шарт фигыль формасын аңлау, фикер йөртә белү күнекмәләрен үстерү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | ||||
17 | Аңлатмалы диктант. (БРТ дәфтәре, 27 бит) | Диктантны язганда игътибарлы булырга. | Орфографик һәм пунктацион белемнәрне күтәрү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Аңлатмалы диктант | |||
18 | Хаталар өстендә эш “Һөнәр” темасына репликалар төзү | Хаталар өстендә эш. Дәреслектәге текстны укып, сорауларга җавап бирү. Диалоглар төзү. Һөнәр сайлау турында монолог төзү. | Һөнәр сайлау турында монолог төзи белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: һөнәр сайлауга игътибарлы булу хисләре тәрбияләү | ||||
19 | Аналитик иярчен вакыт җөмлә. | Аналитик иярчен вакыт җөмлә төре белән танышу, кагыйдәсен уку, гади һәм кушма җөмләләр белән эшләү, бәйләүче чараларны аңлату, мөстәкыйль рәвештә күнегүләр эшләү, дөреслеген тикшерү | Аналитик иярчен вакыт җөмлә төзи белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: хезмәткә хөрмәт тәрбияләү | ||||
20 | Синтетик иярчен вакыт җөмлә. | синтетик иярчен вакыт җөмлә төре белән танышу, кагыйдәсен уку, бәйләүче чараларны аңлату. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. Җөмләләрнең тәрҗемәсенә игътибар итү. | Дөрес итеп синтетик иярчен вакыт җөмлә төзи белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет чыганагы икәнлеген төшендерү | ||||
21 | Тест. Иярчен җөмләләр. | Тест сорауларына җавап бирү. Текст өстендә эш. Биремнәр үтәү.Үз фикереңне монологик һәм диалогик сөйләм аша җиткерү. Төркемнәрдә бирем эшләү. | Тест сорауларына дөрес җавап бирү. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Үз фикерләрен җиткерә белү. | Регулятив: үз фикереңне иркен, төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | Тест | |||
22 | Хикәя фигыль. | 62 нче бит: сүзлек өстендә эш, кагыйдәне уку, төрле грамматик күнегүләрне эшләү. | Хикәя фигыльнең заманнарын дөрес куллану | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | ||||
23 | Сыйфат сүз төркемен сөйләмдә куллану. | Дәреслек белән эш. Сыйфатларны кулланып җөмләләр төзү, язу, логик фикер йөртү, сөйләм төзү | Монологик сөйләмдә җөмлә төзелешләренең дөреслегенә игътибар итү, сыйфатларны дөрес урында куллана белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | ||||
24 | БСҮ. “Яраткан укытучым”. Диалогик сөйләм үстерү. | Сүзлек өстендә эш, сорауларга җаваплар бирү, репликалар төзү. Логик фикер йөртеп, диалог төзү. | Диалог төзү, сөйләү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | БСҮ | |||
25 | Килешләрне дөрес куллану. | Килешләрне кабатлау, грамматик күнегүләр эшләү. Сүзлек өстендә эш. | килешләрне белү, сөйләмдә дөрес куллану. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | ||||
26 | Исемнәрнең төрле җөмлә кисәге булып килүе. | Дәреслек белән эш. Исемнең җөмләдә нинди җөмлә кисәге булып килүен билгеләү , язу, логик фикер йөртү, сөйләм төзү | Монологик сөйләмдә җөмлә төзелешләренең дөреслегенә игътибар итү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | ||||
27 | Тезүче, ияртүче теркәгечләр. | Теркәгечләр турындагы кагыйдәне уку. Презентацияне карау. Теркәгечләр белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. | Тезүче һәм ияртүче теркәгечләрне җөмлә мәгьнәсеннән чыгып дөрес куллану. Теркәгечләрне кулланып җөмләләр төзи белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | ||||
28 | Сүзлек диктанты “Табибта” темасына репликалар төзү | Сүзлек диктантын язганда игътибарлы булу. Дәреслек белән эш. Сүзлек өстендә эш. Җөмлә кисәкләрен искә төшерү, төрләрен әйтү, сорауларын искә төшерү, язма күнегүләр эшләү. | Җөмлә кисәкләрен аеру, сорауларын белү. Текст буенча сорауларга дөрес җавап бирү. Җөмләләрне туры тәртиптә яза белү, репликаларны дөрес тәрҗемә итә белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | |||
29 | Аналитик иярчен урын җөмлә. | Аналитик иярчен урын җөмлә төре белән танышу, кагыйдәсен уку, гади һәм кушма җөмләләр белән эшләү, бәйләүче чараларны аңлату, мөстәкыйль рәвештә күнегүләр эшләү, дөреслеген тикшерү | Аналитик иярчен урын җөмлә төзи белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
30 | Синтетик иярчен урын җөмлә. | синтетик иярчен урын җөмлә төре белән танышу, кагыйдәсен уку, бәйләүче чараларны аңлату. Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. Җөмләләрнең тәрҗемәсенә игътибар итү. | Дөрес итеп синтетик иярчен урын җөмлә төзи белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
31 | Синонимнар, антонимнар. | Синоним һәм антоним парларны искә төшерү. Төрле грамматик күнегүләр эшләү. | Синонимнарны, антонимнарны сөйләмдә куллана белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | |||
32 | “Ак чәчәкләр” тексты өстендә эш. БРТга әзерлек. | Яңа сүзләр өстендә эшләү, текстны уку, текст буенча биремнәр башкару. | Текстның эчтәлеген аңлау, диалог төзү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | |||
33 | Иярчен максат җөмлә. Контроль эшкә әзерлек. | иярчен максат җөмлә төре белән танышу, кагыйдәсен уку.Төрле грамматик күнегүләрне эшләү. Җөмләләрнең тәрҗемәсенә игътибар итү. Контроль эшкә әзерлек | Дөрес итеп иярчен максат җөмлә төзи белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
34 | Контроль эш. БРТ биремнәре. | Укытучы сүзе. Биремнәр белән танышу, аларны эшләү. | Өйрәнгәннәргә таянып, контроль эшне эшләү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: белемнәрне контроль эш вакытында куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү Шәхси: индивидуаль эшчәнлек күнекмәләрен ныгытуга мөмкинлек тудыру | Контроль эш | ||
35 | Хаталар өстендә эш. Сыйфат ясагыч кушымчаларны ныгыту. | Җибәрелгән хаталарны өйрәнелгән кагыйдәләргә таянып төзәтү. Үтелгән темаларны кабатлау. Плакат ясау. | Хаталарны аңлап төзүтү. Плакатларда үз фикереңне җиткерә белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
36 | БРТга әзерлек. Кушымчалар ялгау. | Төрле кушымчалар ялгау күнегүләре эшләү. Эш вакытында игътибарлы булу. | Белгәннәрне күрсәтә белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләрне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне язганда, сөйләгәндә куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | |||
Барлыгы – 36 сәгать, сүзлек дик. – 2 , тест – 2 , к/ э – 1 , аңлатмалы диктант – 1, БСҮ – 3 | |||||||
3 триместр (33 сәгать) | |||||||
1 | Иярчен җөмләләрдә бәйләүче чаралар | Бәйләүче чараларны аеру, тәрҗемә итү, җөмләләр төзү, төрле грамматик күнегүләрне эшләү. Репликаларны тәрҗемә итү. | Иярчен җөмләләрдә бәйләүче чараларны танып-белү, сөйләмдә дөрес куллану. Сөйләм төзү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | |||
2 | Соң бәйлеге | Дәреслек белән эш. Соң бәйлеге белән җөмләләр төзү, язу, логик фикер йөртү, сөйләм төзү | Монологик сөйләмдә җөмлә төзелешләренең дөреслегенә игътибар итү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләрне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: кирәкле мәгълүматларны кабул итү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык китерүенә төшендерү; икмәккә сакчыл караш тәрбияләү. | |||
Сәламәтлек – зур байлык (12 cәгать) | |||||||
3 | Инфинитив. | Кагыйдә белән танышу, җөмләләр, репликалар төзү. Грамматик күнегүләрне эшләү. Карточкалар белән эш. | Җөмләләрдә инфинитивны дөрес куллану. Белемнәрне арттыру. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне биремнәрдә куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда матур гадәтләр тәрбияләү | |||
4 | Инфинитивның барлык, юклык формалары. | Кагыйдәләрне уку. Дәреслектәге күнегүләрне эшләү. Сөйләм төзү. | Инфинитивның барлык, юклык формаларын белү. Аңлап эш итү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, мәгълүматны туплау өчен парлы эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
5 | Тест. Инфинитив. | Текст өстендә эш. Биремнәр үтәү.Үз фикереңне монологик һәм диалогик сөйләм аша җиткерү. Төркемнәрдә бирем эшләү. | Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Үз фикерләрен җиткерә белү. | Регулятив: үз фикереңне иркен, төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | Тест | ||
6 | Исем фигыльнең килешләр белән төрләнеше. | Килешләрне кабатлау, грамматик күнегүләр эшләү. Сүзлек өстендә эш. | Исем фигыльнең килешләр белән төрләнешен белү, сөйләмдә дөрес куллану. | Регулятив: белгәннәр нигезендә ачыклап, белергә тиешле уку мәсьәләсен кую Танып белү: белемнәрне сөйләмдә куллана белү Шәхси: укучыларны начар гадәтләрдән сакланырга чакыру | |||
7 | БРТга әзерлек. Текст өстендә эш. | Яңа сүзләр өстендә эшләү, текстны уку, текст буенча биремнәр башкару. | Текстның эчтәлеген аңлау, диалог төзү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда кешелеклелек сыйфаты, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
8 | Җөмлә төзелеше. | Сүзләргә кушымчалар аңлап ялгау, тәрҗемә итү, репликалар төзү. | Кушымчалар ялгауны истә калдыру. Белемнәрне системага салу. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне биремнәр вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү. | |||
9 | БСҮ. “Сәламәтлекне кайгырту” | Сүзләрне дөрес уку, сораулар кую, репликалар төзү. Күнегүләр эшләү. Сөйләм төзү. | Фикерләү сәләтләрен үстерү, сөйләмне дөрес төзү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | БСҮ | ||
10 | Теләк белдерү формалары. | Таблица белән танышу, сүзләрне дөрес уку, тәрҗемә итү, кушымчалар ялгап уку күнегүләрен эшләү. Кроссвордлар, ребуслар чишү. | Яңа белемнәр формалаштыру, системага салу. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: фикерләрен аңлап әйтеп бирү, исбатлау Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: укучыларның башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру. | |||
11 | БРТга әзерлек. Авыр сүзләр өстендә эш. | Авыр язылышлы сүзләрне уку, язу, тәрҗемә итү, җөмләләрдә куллану. Дәреслек белән эш. Грамматик күнегүләр эшләү. | Сүзләрне истә калдыру. Грамматик кушымчаларны аңлап ялгау. | Регулятив: эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып-белү: үзләренең белем системасында ориентлаша белергә өйрәтү Коммуниктив: иптәшеңне тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү Шәхси: начар гадәтләргә нәфрәт хисләре уяту | |||
12 | Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен кабатлау. | Иярчен кисәкләрнең төрләрен аеру, дөрес билгеләү. | Фикерләү сәләтләрен үстерү, сөйләмне дөрес төзү. | Танып-белү: төп мәгълүматны аеру, фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү Регулятив: укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү. Коммуникатив: әӊгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү, әӊгәмәдәшнеӊ аралашу холкы белән идарә итү, коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү. Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | |||
13 | Сүзләр һәм сүзтезмәләр. | Дөрес уку һәм тәрҗемә күнегүләре эшләү, тыңлап аңлау биремен үтәү, текст өстендә эшләү. | Сүзлек составын баету, үз фикерләрен тыңлаучыларга җиткерү. | Регулятив: эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып-белү: үзләренең белем системасында ориентлаша белергә өйрәтү Коммуниктив: фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү Шәхси: начар гадәтләрне аера белергә өндәү | |||
14 | Хат өстендә эш. БРТга әзерлек. | Хат язу таләпләрен исәпкә алып, дуска хат язарга әзерләнү. | Хат язарга өйрәнү | Регулятив: эш тәртибен аӊлап, үз-үзләре белән идарә итеп, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып-белү: үзләренең белемнәрен хат язганда куллана белү Коммуниктив: фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп язмача әйтеп бирә белү Шәхси: үзара дустанә мөнәсәбәтләр урнаштыру | |||
Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый (19 сәгать) | |||||||
15 | Мөстәкыйль эш. Хат язу. | Хат язу таләпләренә нигезләнеп, хат язу. | Мөстәкыйль рәвештә хат язу. | Регулятив: максатны гамәлгә ашыру чараларын сайлап алу һәм аларны куллану Танып-белү: үзләренең белем системасында ориентлаша белергә өйрәтү Коммуниктив: фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү Шәхси: мөстәкыйльлеккә өйрәтү | Мөстәкыйль эш | ||
16 | Хаталар өстендә эш. Саннарны кабатлау. | Хаталарны төзәтү. Дәреслек белән эшләү, логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау | Сан темасына белемнәрен арттыру, сөйләм үстерү | Регулятив: төркемнәрдә эшчәнлекне оештыра белү Танып-белү: үзләренең белем системасында ориентлаша белергә өйрәтү Коммуниктив: үз фикереңә ышандыра белү Шәхси: начар гадәтләргә нәфрәт хисләре уяту | |||
17 | Раслау җөмләләр. | Укытучы аңлатуы, күнегүләр эшләү, репликалар төзү, танып белү активлыгын арттыру | Җөмлә төрен аңлау, фикер йөртә белү күнекмәләрен үстерү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: фикерләрен аңлап әйтеп бирү, исбатлау Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы фикерләр җиткерү Шәхси: укучыларда һәрнәрсәгә җаваплылык хисен үстерү | |||
18 | Җөмлә төзелеше. | Укытучы сүзе, дәреслек белән эш, кагыйдәләрне искә төшерү, логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау | Диалогларда, монологларда дөрес сөйләм төзү | Регулятив: белемнәрне биремнәрдә куллана белү Танып белү: фикерләрен аңлап әйтеп бирү, исбатлау Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: игътибарлылык, җаваплылык хисе тәрбияләү | |||
19 | Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр. Аңлатмалы диктант. | Исемнең төрләрен ныгыту күнегүләре эшләү, ишетеп аңлау, диктант язу | Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрне аера белү, диктант язу | Регулятив: үзләштерелгән белемнәрнең тирәнлеген, сыйфатын ачыклау Танып белү: белемнәрен диктант язганда куллана белү Коммуникатив: ишетә, тыңлый белү, дөрес язу күнекмәләрен формалаштыру Шәхси: укучыларның башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру. | Аңлатмалы диктант | ||
20 | Хаталар өстендә эш. Шарт фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше. | Укытучы сүзе, хаталарны анализлау, дәреслек белән эш, кагыйдәләрне искә төшерү, логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау | Диалогларда, монологларда шарт фигыльләрне куллану. | Танып-белү: төп мәгълүматны аеру, фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү һәм алгоритм булдыру. Регулятив: укытучы ярдәме белән максат кую, һәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып, фикерне төгәл итеп җиткерү. Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | |||
21 | “Әсирлектә туган дуслык”. Текст өстендә эш. БРТга әзерлек. | Сүзлек өстендә эш, текст белән танышу, аңлау, биремнәр башкару | БРТ биремнәрен эшли алу | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: фикерләрен аңлап әйтеп бирү, исбатлау Коммуникатив: дөрес,төгәл, аңлаешлы җаваплар бирү Шәхси: дустанә мөнәсәбәтләрнең мөһимлеген ә төшенү | |||
22 | Тыңлап аңлау күнегүләре (аудирование). | Сүзлек өстендә эш, сорауларга җаваплар бирү, репликалар төзү. Тыңлап аңлау күнегүләре эшләү. | Диалогларны аңлап, дөрес җаваплар бирү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||
23 | Тәртип саннарын кабатлау. Сүзлек диктанты. | Сүзлек өстендә эш, сорауларга җаваплар бирү, репликалар төзү. Сүзләрне дөрес ишетеп язу. | Диалогларда, монологларда тәртип саннарын куллану. Өйрәнелгән сүзләрне диктант итеп язу. | Регулятив: белемнәрне сөйләмдә һәм язмача куллана белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
24 | Сорау җөмләләр. | Укытучы аңлатуы, күнегүләр эшләү, репликалар төзү, танып белү активлыгын арттыру. | Җөмлә төрен аңлау, фикер йөртә белү күнекмәләрен үстерү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: фикерләрен аңлап әйтеп бирү, исбатлау Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: укучыларның башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру. | |||
25 | Юклык формасындагы фигыльләр. | Укытучы сүзе, дәреслек белән эш, кагыйдәләрне искә төшерү, логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау | Диалогларда, монологларда юклык формасындагы фигыльләрне куллану. | Танып-белү: төп мәгълүматны аеру, фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү һәм алгоритм булдыру. Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү,укытучы ярдәме белән максат кую, һәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү. Коммуниктив: әӊгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү, әӊгәмәдәшнеӊ аралашу холкы белән идарә итү, коммуникатив мәсьәләләргә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү. Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | |||
26 | “Җәлилчеләр” темасына диалог төзү. БСҮ. | Сүзлек өстендә эш, сорауларга җаваплар бирү, репликалар төзү. Логик фикер йөртеп, диалог төзү. | Диалог төзү, сөйләү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | БСҮ | ||
27 | БРТ биремнәре тибындагы контроль эш. | Укытучының аңлатуы, биремнәрне уку, эшләү. | БРТ таләпләренә нигезләнеп, контроль эш эшләү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләргә таянып, фикерне төгәл итеп җиткерү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | Контроль эш | ||
28 | Хаталарны төзәтү. Сүзтезмәләр, җөмләләр. | Контроль эштә җибәрелгән хаталарны төзәтү. Күнегүләр эшләү, логик фикер йөртү, сөйләм төзү. | Җөмлә төзү тәртибен истә тотып, җөмләләр төзү. Дөрес сөйләм төзү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: фикерне тулы һәм төгәл итеп әйтеп бирә белү Шәхси: белем алуга омтылыш ныгыту | |||
29 | Гади һәм кушма җөмләләр. | Җөмлә төрләрен кабатлау. Аларны сөйләмдә аеру. Диалогик сөйләм төзү. | Гади һәм кушма җөмләләрне сөйләмдә дөрес куллану. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||
30 | Фигыль формалары. | Фигыль формаларын кабатлау күнегүләре эшләү. Танып белү активлыгын үстерү биремнәрен үтәү. Монологик сөйләм төзү. | Фигыль формаларын белеп куллану. Сөйләм күнекмәләрен үстерү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: фикерне тулы һәм төгәл итеп әйтеп бирә белү Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү | |||
31 | “Батырлык” темасына монологик һәм диалогик сөйләм төзү. БСҮ. | Укытучының аңлатуы, сүзлек өстендә эш, парлап һәм төркемнәрдә биремнәр башкару. Сөйләм төзү. | Монологик һәм диалогик сөйләм төзү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү, үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: иптәшеңне тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп, сөйләп бирү Шәхси: яхшы гадәтләр тәрбияләү | БСҮ | ||
32 | Контроль тест. БРТ биремнәре. | Укытучы сүзе, тест биремнәре белән танышу, эшләү | БРТ эшен эшләү | Регулятив: үзләштерелгән белемнәренең тирәнлеген, сыйфатын ачыклау Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: татар теле грамматикасына туры китереп сөйләү Шәхси: яхшы гадәтләр тәрбияләү | Тест | ||
33 | Хаталар өстендә эш. Синтаксис. | Контроль тестта җибәрелгән хаталарны төзәтү. Күнегүләр эшләү, логик фикер йөртү, сөйләм төзү. | Хаталарны аңлап төзәтү. Синтаксисны кабатлау. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: фикерләрен аңлап әйтеп бирү, исбатлау Коммуникатив: фикерне тулы һәм төгәл итеп әйтеп бирә белү Шәхси: әхлакый нормаларга ориентлашу | |||
Барлыгы-33 сәгать, к/э-1, мөст.эш –1, тест –2, сүзлек дикт. – 1, аңлатм. дикт.-1, бсү -3 | |||||||
Язма эшләр төре | I | II | III | Барлыгы |
Сүзлек диктанты | 1 | 2 | 1 | 4 |
Аңлатмалы диктант | - | 1 | 1 | 2 |
Тест | 1 | 2 | 2 | 5 |
Сочинение | 1 | - | - | 1 |
Б.С.Ү. | 3 | 3 | 3 | 9 |
Мөст.эш | 1 | - | 1 | 2 |
Кон.эш | 1 | 1 | 1 | 3 |
Барлыгы | 8 | 9 | 9 | 26 |
Барлыгы – 105 сәг.
Предварительный просмотр:
Тематик планлаштыру
Татар теле (рус төркеме)
Класслар 7 А, Г, ЕМ, К, М
Укытучы Гарипова Гөлназ Рәис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы 70 сәг.; атнага 2 сәг.
Төп бүлекләр эчтәлеге
Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1.Белем һәм тормыш | 5 |
2.Өлкәннәр һәм кечкенәләр | 10 |
3. Табигать һәм кеше | 10 |
4.Ял итү | 6 |
5.Син һәм синең әңгәмәдәшең | 10 |
6.Ел фасыллары | 7 |
7.Татарстан – икътисади үзәк | 10 |
8.Татар әдәбиятында күренекле кешеләре | 12 |
Барлыгы: | 70 |
Планлаштырылган контроль эшләр 3, диктантлар 12 (1– диктант, 10 – сүзлек дикт., 1 хәтер дикт.), тестлар – 4, изложениеләр – 1, сочинениеләр - 3 .
Планлаштыру түбәндәге программа нигезендә башкарылды:
Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. - Казан: ТКН, 2011.
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәбенең 7 нче сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) , Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. - Казан: Мәгариф, 2007.
Өстәмә әдәбият
А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту ме-тодикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2008.
2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.
“Мәгариф”, “Сабантуй”, “Фән һәм мәктәп” журналлары.
Сүзлекләр: -Ф.А.Ганиев . Татарско-русский словарь. – Казань:Татарское книжное издательство,1988.
-М.И.Махмутов. Школьный русско-татарский словарь. - Казань.Татарское книжное издательство,1989.
-Ф.А.Ганиев. Татар теленең орфографик сүзлеге.-Казан: “Раннур” нәшрияты ,2002.
-Нәкый Исәнбәт” Татар теленең фразеологик сүзлеге”. - Яр Чаллы: ”Идел-йорт” нәшрияты, 2001.
-Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско - русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань: ТаРИХ, 2007.
-Ф.С.Сафиуллина,Л.М.Ризванова . Татар теленең синонимнар сүзлеге. Казан: ”Хәтер”, 1997.
-Хәлил Сәлимов. Татар теленең орфоэпик сүзлеге. – Чаллы:”КАМАЗ”нәшрияты,1995.
Татар теле буенча эш программасы (7 нче сыйныф)
Дәреслек: Татар теле: Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәбенең 7 нче сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) , , Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. - Казан: Мәгариф, 2007.
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Төп гомуми белем бирү буенча Федераль Дәүләт Белем Стандарты;
- “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” ФЗ 29.12.2012 нче ел, № 273 (Законом РФ “Закон об образовании” от 29.12.12. № 273-ФЗ (ред. от 23.07.2013);
- Россия Федерациясенең баш санитар врачы карары. (Постановления Главного государственного санитарного врача РФ от 29.12.2010 г.
- № 189 «Об утверждении СанПиН 2.4.2.2821 – 10 «Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в
- общеобразовательном учреждении»);
- “Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасының башка телләре турында Закон” РТ Законы (28.07.2004 нче ел);
- “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасының дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча” Дәүләт Программасы, Министрлар кабинеты карары белән расланган, 25.10.2013 нче ел, № 794.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1)
- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программа: К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, . - Казан: ТКН, 2011.
- Татарстан Республикасы Казан шәһәре Идел буе районының “78 нче лицей “Фарватер” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең Төп белем бирү программасы.
Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше – системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент – нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. – бар да бер максатка – нәтиҗәгә хезмәт итә.
Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарс Республикасында белем бирү системасының төп бурычы – иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм “Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы” Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.
Тәкъдим ителгән программа татар теле укытуда бердәм белем бирү киңлеген тәэмин итү максатын күздә тота. Әлеге программа рус телле балаларга татар телен укыту буенча эш программасын төзү өчен нигез булып тора: ул укыту предметының мәҗбүри өлешен билгели. Эш программасына, мәктәпнең эш үзенчәлеген, укучыларның индивидуаль мөмкинлекләрен исәпкә алып, уку материалын өйрәнүгә сәгатьләр саны бүленешен һәм материалны өйрәнү эзлеклелеген билгеләүдә, эчтәлекне киңәйтүдә, шулай ук укучыларның коммуникатив компетенцияләрен формалаштыру юлларын ачыклауда укытучылар үзгәрешләр кертә алалар. Бу үзгәрешләр эш программаларының аңлатма язуында чагылыш табарга тиеш.
Дәреслек авторлары Программа җирлегендә укыту–методик системаның эчтәлеген билгелиләр. Укучыларның кабул итү мөмкинлекләрен исәпкә алып, аралашу-сөйләшү проблемаларына туры килгән әдәби әсәрләрдән төрле өзекләр сайлауны дәреслек авторлары карамагына калдыру – вариативлыкны саклауның берюлы.
Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.
2.УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА
Татар телен укыту максатлары
Урта баскычта рус телле балаларга татар телен укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.
Танып белү максатының эчтәлеге
Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.
Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.
Үстерү максатының эчтәлеге
Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:
– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;
– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.
Тәрбияви максатның эчтәлеге
Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.
Белем бирү максатының эчтәлеге
Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.
Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре
Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.
Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру);шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.
3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Рус балаларына татар теле укыту, ана теле һәм әдәбиятын укыту белән беррәттән, аларның филологик белемнәрен киңәйтә һәм коммуникатив культурасын үстерә.
Татар телен һәм әдәбиятын укыту 7 нче сыйныфта концентрик юнәлештә оештырыла, ягъни 6 нчы сыйныфлардагы укыту предметының эчтәлеге тирәнәйтелеп кабатлана.
7 нче сыйныфта ФДББС ның базис укыту планы буенча татар теле укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:
атнага 2 cәгать. Барысы -70 сәг.
4.Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.
Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Укытуның шәхси нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу;
- үз хисләреңне, тойгыларыңны атый һәм аңлата белү;
- башка кешеләрнең хис-тойгыларын таный белү, башкаларга теләктәшлек күрсәтә белү; ярдәм итә белү;
- сөйләм матурлыгын күрә, аның белән соклана белү; үзеңнең сөйләмеңне сәнгатьле итәргә тырышу;
- укырга теләк булу;
- телне өйрәнүгә теләк булу;
- әйткән һәм язган сүзләрең өчен җаваплылык хисләре булу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.
Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.
Танып белү нәтиҗәләре:
- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;
- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;
- дәреслек белән эш итә белү;
- текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку;
- текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү;
- текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;
- Предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;
- Укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйли белү;
- Төрле сүзлекләрдән куллана белү.
Регулятив нәтиҗәләр:
- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- мөстәкыйль рәвештә дәреснең темасын һәм максатын билгеләү;
- эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү;
- эшне планлаштырырга өйрәнү;
- эшнең дөреслеген тикшерү;
- эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укытучы белән бергәләп билге кую критерияләрен чыгару.
Коммуникатив нәтиҗәләр:
- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;
- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;
- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;
- укытучының, классташларының сорауларына җавап бирү;
- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.
Күрсәтмәлелек әсбаплары:
- Таблицалар.
- Фотосурәтләр.
- ЯзучыларҐ шагыйрьләр, галимнәр, рәссамнар портретлары.
- Матур әдәбият китаплары.
- Белешмә материаллар;
Информацион – коммуникатив чаралар:
- Аудио һәм видеоязмалар, мультфильмнар җыентыклары.
- Мультимедиа укыту программалары;
- http://www.irort/ru
- http://gabdullatukay.ru
- http://kitap.net.ru
- http://www.tatknigafund.ru
- http://belem.ru
- http://www.balarf.ru
- http://sabantuy.net
- http://www.tatar.kz
- Электрон дәреслекләр;
- Компьютер программалары;
- Интерактив программалар;
- Татар сайтлары;
- Электрон китапханә;
- Татар сайтлары;
- “АНА ТЕЛЕ” онлайн-мәктәбе.
1 триместр (24 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |
План | Факт | ||||||
1 | Исемнәрнең ясалышы | Исем сүз төркемен кабатлау. Исем ясалыш төрләрен кабатлау. Рәсем буенча җөмләләр төзү. Төрле күнегүләр эшләү . | Исем сүз төркемен, исем ясалыш төрләрен белү. Җөмлә төзелешен искә төшеп, җөмләләр төзү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | 1 атна | ||
2 | Антонимнар,омонимнар,синонимнар | Антонимнар,омонимнар,синонимнарны кабатлау, кагыйдәләрен уку, мисалларын уйлап табу. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Презентацияне карау, кроссвордны чишү. | Антонимнарны, омонимнарны,синонимнар төшенчәсен искә төшерү. Антонимнар,омонимнар,синонимнар бер-берләреннән аера белү. Аларны кулланып төрле җөмләләр төзи белү. | Танып-белү универсаль уку гамәлләре: төп мәгълүматны аеру, фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү һәм алгоритм булдыру. Регулятив.Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү,укытучы ярдәме белән максат кую, һәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аӊлап, уку эшчәнлеген оештыра белү. Коммуниктив универсаль уку гамәлләре: әӊгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү,әӊгәмәдәшнеӊ аралашу холкы белән идарә итү,коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү. Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү | |||
3 | Алынма сүзләр,фразеологизмнар | Алынма сүзләр,фразеологизмнар белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. Журналлардан алынма сүзләр белән җөмләләр табу. Сүзлек китаплары белән эшләү. | Сүзлек белән эшләү күнекмәләрен булдыру. Алынма сүзләр,фразеологизмнар белән җөмләләр төзи белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү үз эшеңне оештыра ; белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | 2 атна | ||
4 | Шарт фигыль. Кире шарт фигыль. | Шарт фигыль һәм кире шарт фигыль белән танышу, кагыйдәләрен уку. Бирелгән таблица ярдәмендә фигыльләрне төрләнерү, җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. | Шарт фигыль. Кире шарт фигыль ясау күнекмәләре, аларны тәрҗемә итә белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
5 | Боерык фигыль. Теләк фигыль. | Боерык фигыль һәм теләк фигыльнең төрләнешен карау. Җөмләләр төзү, дәреслек белән эшләү. | Боерык фигыльдән теләк фигыльләр ясый белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнү. Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үткәннәр белән кызыксыну тәрбияләү | 3 атна | ||
6 | Кереш сүзләр Сүзлек диктанты | Кереш сүзләрне кулланып җөмләләр төзү. Дәреслек белән эшләү: җөмләләрдә кереш сүзләрне табу, җөмләләрне тәрҗемә итү. | Кереш сүзләрне сөйләмдә куллану | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
7 | Эндәш сүзләр | Дәреслектәге 26 нчы биттәге кагыйдәне уку. Эндәш сүзләрне кертеп төрле җөмләләр төзү, күнегүләр эшләү, диалоглар төзү. | Эндәш сүзләрне җөмләдә таба белү. Аларны кертеп диалоглар төзи белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | 4 атна | ||
8 | Фразеологизмнар Мөстәкыйль эш | Фразеологизмнарны кабатлау, аларны кертеп төрле җөмләләр төзү. Мөстәкыйль эшне эшләгәндә игътибарлы булу. | Фразеологизмнарны куллана белү, төрле җөмләләр төзи белү. | гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне мөстәкыйль эшне язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Мөстәкыйль эш | ||
9 | Хаталар өстендә эш. Белемнәрне ныгыту | Кабатлау өчен күнегүләр эшләү. Карточкалар белән эшләү, дәреслек белән эш. | Үткәннәрне кабатлау, белемнәрне ныгыту. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | Октябрь 5 атна | ||
10 | Диктант язу. Фигыль формалары | Диктант язу. Диктантта фигыльләрне табып, фигыль формаларын билгеләү. | Орфографик һәм пунктацион белемнәрне күтәрү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне диктант язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Диктант | ||
11 | Хаталар өстендә эш. Исемнең килеш һәм тартым белән төрләнеше | Хаталар өстендә эш эшләү. Исемнең килеш һәм тартым белән төрләнешен искә төшерү. Килеш һәм тартым кушымчаларын кабатлау. Дәреслек белән эш. | Килеш һәм тартым кушымчаларын белү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | 6 атна | ||
12 | Сыйфатлар. Сыйфат дәрәҗәләре. Тест | Сыйфат дәрәҗәләрен кабатлау, искә төшерү. Дәреслек белән эш. Күнегүләрдә сыйфатларның дәрәҗәләрен билгеләү. | Сыйфат сүз төркемен кабатлау сыйфат дәрәҗәләрен куя белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Тест | ||
13 | Кабатлау. Сүзлек диктанты. | Сүзлек диктантын игътибар белән язу. Кабатлау өчен күнегүләр эшләү. Карточкалар белән эшләү, дәреслек белән эш. | Орфографик белемнәрне үстерү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | 7 атна | |
14 | Хаталар өстендә эш. Тәмамланмаган үткән заман. | Хаталар өстендә эш эшләү. Хикәя фигыльне искә төшерү. Тәмамланмаган үткән заманнарны җөмләләрдә таба белү, билгеләү. | Җөмләләргә сорау куя белү, тәмамланмаган үткән заманның кушымчаларын белү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | Сүзләрне яттан сөйләү | ||
15 | Фигыльнең үткән заман формалары | Фигыльнең үткән заман формалары белән җөмләләр төзи белү. | Фигыльнең үткән заман формаларының кушымчаларын белү | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үткәннәр белән кызыксыну тәрбияләү | 8 | ||
16 | Фигыльнең киләчәк заман формалары. Кабатлау. Контроль эшкә әзерлек | Үткәннәрне кабатлау, карточкалар белән эш. Төркемнәрдә эш. | Сөйләмдә куллана белү, үткәннәрне искә төшерү | Регулятив: барлыкка килгән ситуациядә ориентлаша белү Танып белү: тиешле мәгълүматны таба һәм аерып алу Коммуникатив: үз фикереңә ышандыра белү Шәхси: тормышта ихтыяр көчнең кирәклеген аңлату | |||
17 | Фигыль формалары. Контроль эш | Контроль эшне эшләү. | Тест эшләү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Контроль эш | 9 | |
18 | Белемнәрне гомумиләштерү Хаталар өстендә эш | Күнегүләр эшләү, дәреслек, карточкалар белән эшләү. | Үткәннәрне кабатлау, белемнәрне ныгыту. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
19 | Сыйфат фигыльнең 3 заман формасы | 65 нче биттәге кагыйдәне уку. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Сыйфат фигыльне барлыкка һәм юклыкка куя белү. | Заман формаларын куя белү. Сыйфат фигыльнең барлыкта һәм юклыкта килүен белү, истә калдыру. | Регулятив: укытучының күрсәтмәлеген аңлап үти белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коллективта каршылыкларны чишүдә катнаша белү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | 10 | ||
20 | Хәзерге заман сыйфат фигыль | Хәзерге заман сыйфат фигыльнең кушымчаларын белү, җөмләләр төзеп карау. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. | Юклык формасын куя белү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнүүз эшеңне оештыра ; белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||
21 | Киләчәк заман сыйфат фигыль | Киләчәк заман сыйфат фигыльнең кушымчаларын белү, җөмләләр төзеп карау. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. | Киләчәк заман сыйфат фигыльне сөйләмдә куллана белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | 11 | ||
22 | Сүзлек диктанты. Сыйфат фигыль | Сүзлек диктантын игътибар белән язу. Сыйфат фигыльләр темасын кабатлау, карточкалар белән эшләү. Дәреслек белән эш. | Лексик минимумны яза белү Сыйфат фигыль турындагы белемнәрне ныгыту. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
23 | Хаталар өстендә эш. Хәл фигыль. | Сүзлек диктантындагы җибәргән хаталарны төзәтү. Хәл фигыльнең 4 формасын өйрәнү. | Хәл фигыльнең 4 формасын белү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | 12 | ||
24 | Исем фигыль | Исем фигыль турындагы кагыйдәне уку. Исем фигыль белән җөмләләр төзи белү. Дәреслек белән эшләү. | Исем фигыльне килешләрдә төрләндерә белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
Тест-1, К.эш-1, Дикт. – 1, Сүзл. дикт. -3. , Мөст. эш- 1 Барлыгы - 24 дәрес | |||||||
2 нче триместр (24 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |
План | Факт | ||||||
1 | Фигыль формалары | Фигыль формаларын кабатлау, карточкалар белән эшләү, дәреслетәге кагыйдәләрне искә төшерү. | Фигыльләрне төрле заманга куя белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнүүз эшеңне оештыра ; белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | 1 атна | ||
2 | Инфинитив. Тест | Инфинитивны искә төшерү, күнегүләр эшләү. Җөмләләр төзү. Инфинитив лар кергән диалог төзү. Тест эшләү. | Инфинитивны ясый һәм аера белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Тест | ||
3 | Кабатлау. Диктант язуга хәзерлек | Үткән материалны кабатлау, төрле күнегүләрне эшләү. Кагыйдәләрне искә төшерү, белгәннәрне системага салу. | Үткән материалны ныгыту. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | 2 | ||
4 | Диктант. Фигыль формалары | Диктант язу. Биремне үтәү. | Орфографик һәм пуктуацион белемнәрне үстерү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне диктант язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Диктант | ||
5 | Хаталар өстендә эш. Эшнең башлануын белдерүче аналитик фигыльләр | Эшнең башлануын белдерүче аналитик фигыльләр турында кагыйдәне уку. Алар кергән күнегүләрне эшләү. Дәреслек белән эш. | Аналитик фигыльләрне кулана белү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | 3 | ||
6 | Эшнең дәвам итүен белдерүче аналитик фигыльләр | Эшнең дәвам итүен белдерүче аналитик фигыльләр турында кагыйдәне уку. Алар кергән күнегүләрне эшләү. Дәреслек белән эш. | Эшнең дәвам итүен белдерүче аналитик фигыльләрне куллана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
7 | Эшнең тәмамлануын белдерүче аналитик фигыльләр | Эшнең тәмамлануын белдерүче аналитик фигыльләр турында кагыйдәне уку. Алар кергән күнегүләрне эшләү. Дәреслек белән эш. | Эшнең тәмалануын белдерүче аналитик фигыльләрне куллана белү | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнүүз эшеңне оештыра ; белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | 4 | ||
8 | Аналитик фигыльләр Контроль эш | Контроль эшне эшләү, аналитик фигыльләрне таба белү. | Аналитик фигыльләрне куллана белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Контроль эш | ||
9 | Аналитик фигыльләр. Хаталар өстендә эш. Күнегүләр эшләү | Хаталар өстендә эш эшләү. Үткәннәрне ныгыту, кабатлау. | Алган белем һәм күнекмәләрне куллана белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | 5 | ||
10 | Рәвешләрнең сөйләмдә кулланылышы | Рәвешләрнең кагыйдәләрен уку. Җөмләләр төзеп кару.Сөйләмдә кулланылышын тикшерү. Белемнәрне системага салу. | Рәвешләрне сөйләмдә куллана белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||
11 | Тезмә фигыльләр | Тезмә фигыльләрне кулланып җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. Төрле күнегүләр эшләү. | Тезмә фигыльләрне таба һәм аера алу | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | 6 | |
12 | Фигыльләрнең юклык формалары | Фигыльләрнең юклык формаларының кушымчаларын искә төшерү. Җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. Җөрлардә фигыльләрнең юклык формаларын таба алу. | Фигыльләрнең юклык формасын ясый белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
13 | Антонимнар һәм синонимнар | Антонимнар, синонимнарны кабатлау, кагыйдәләрен уку, мисалларын уйлап табу. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Презентацияне карау, кроссвордны чишү. | Антонимнар һәм синонимнарны җөмләдә куллана белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Тест | 7 | |
14 | Белемнәрне ныгыту.Сүзлек диктанты | Үткән материалны кабатлау, белемнәрне ныгыту. Сүзлек диктантын язу. | Үткән материалны, белемнәрне ныгыту. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
15 | Хаталар өстендә эш. Эндәш сүзләр | Хаталар өстендә эш эшләү. Эндәш сүзләр белән җөмләләр төзү. Презентациядә эндәш сүзләрне табу. Таблицаны тутыру. | Эндәш сүзләрне таба һәм куллана белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
16 | Теркәгечләр | Теркәгечләр турындагы кагыйдәне уку. Презентацияне карау. Теркәгечләр белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. | Теркәгечләрне куллана белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||
17 | Аныклагыч | Аныклагыч турындагы кагыйдәне уку. Презентацияне карау. Аныклагычлар белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. | Аныклагыч турында төшенчә бирә белү. Алар елән җөмлә төзи белү. | Регулятив: кагыйдә белән файдаланып башкарылган эшнең дөреслеген тикшерегә өйрәнүүз эшеңне оештыра ; белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||
18 | Исем һәм сыйфат ясагыч кушымчалар | Исем һәм сыйфат ясагыч кушымчаларны кабатлау, алар белән яңа сүзләр төзү. Яңа килеп чыккан сүзләр белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эшләү. | Исем һәм сыйфат ясагыч кушымчалар кулланып сүзләр ясый белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
19 | Рәсем буенча сочинение “Кыш” | Рәсем буенча “Кыш” темасына сочинение язу. План төзү. Сүзлектән кайбер сүзләрне карау. | Инша язу | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне сочинение язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Сочинение | ||
20 | Хат.өст.эш.Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр | Хат.өст.эш эшләү. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрне искә төшерү, аларны тектстан таба белү. Дәреслек белән эш. | Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрне аера белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
21 | Боерык фигыль | Боерык фигыль төрләнешен карау. Җөмләләр төзү, дәреслек белән эшләү. | Боерык фигыльләрне кулана белү | Регулятив: укудагы уӊышларның, уӊышсызлыкларныӊ сәбәбен аӊлый, анализлый белү. Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү | |||
22 | Теркәгечләр | Теркәгечләр турындагы кагыйдәне уку. Презентацияне карау. Теркәгечләр белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. | Теркәгечләрне җөмләдә куллана белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: ситуатив күнегүләрдә катнаша белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||
23 | Эндәш сүзләр | Кагыйдәне уку. Эндәш сүзләрне кертеп төрле җөмләләр төзү, күнегүләр эшләү, диалоглар төзү. | Эндәш сүзләрне җөмләдә куллана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
24 | Теркәгечләр. Мөстәкыйль эш | Мөстәкыйль эш эшләү. | Алган белемнәрне һәм күнекмәләрне куллана белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Мөстәкыйль эш. Тест | ||
Дикт. -1 Тест-3 К.эш-1 С.дикт. -4 Сочинен. – 1 Мөст.эш – 1 Барлыгы-24 дәрес | |||||||
3 триместр (22 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |
План | Факт | ||||||
1 | Килеш кушымчалары | Хаталар өстендә эш эшләү. Килеш кушымчаларын искә төшерү, исемнәрне төрләндерү. Җөмләләрдә килеш кушымчаларын дөрес итеп куллану. | Килеш кушымчаларын куллана белү. Килешләрне һәм кушымчаларын кабатлау | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
2 | Охшату-чагыштыру рәвешләре | Охшату-чагыштыру рәвешләре турында кагыйдәне уку, җөмләләр төзеп кару. Төрле күнегүләр эшләү. Дәреслек белән эш. Репликаларны тәрҗемә итү. | Охшату-чагыштыру рәвешләрен аера һәм куллана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
3 | Инфинитиф | Инфинитивны искә төшерү, күнегүләр эшләү. Җөмләләр төзү. Инфинитив лар кергән диалог төзү. Дәреслек белән эш. | Инфинитив ясау күнекмәләре булдыру | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
4 | Күләм-чама рәвешләре Вакыт рәвешләре. Кабатлау. Контроль эшкә хәзерлек | Күләм-чама рәвешләре, вакыт рәвешләре турында кагыйдәне уку, җөмләләр төзеп кару. Төрле күнегүләр эшләү. Дәреслек белән эш. Репликаларны тәрҗемә итү. Үткәннәрне кабатлау | Күләм-чама рәвешләрен куллана белү | Регулятив: укудагы уӊышларның, уӊышсызлыкларныӊ сәбәбен аӊлый, анализлый белү. Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү | |||
5 | Рәвешләрнең сөйләмдә кулланылышы. Контроль эш. | Үткәннәрне кабатлау, белемнәрне ныгыту. Карточкалар белән эшләү. | Рәвешләрне сөйләмдә куллана белү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Контроль эш | ||
6 | Фразеологизмнар Хаталар өстендә эш. ныгыту | Хаталар өстендә эш. Үткәннәрне ныгыту. Белемнәрне системага салу. | Фразеологизмнарны сөйләмдә куллана белү | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
7 | Исем фигыль | Исем фигыль турындагы кагыйдәне уку. Исем фигыль белән җөмләләр төзи белү. Дәреслек белән эшләү. | Исем фигыльне таба һәм кулана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
8 | Алынма сүзләр. Тест | Алынма сүзләр белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эш. Журналлардан алынма сүзләр белән җөмләләр табу. Сүзлек китаплары белән эшләү. Тест эшләү. | Алынма сүзләрне кабатлау | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Тест | ||
9 | Парлы һәм тезмә исемнәр | Парлы һәм тезмә исемнәрнең ясалышы. Алар белән җөмләләр төзү. Дәреслек белән эшләү. | Парлы һәм тезмә исемнәрне кабатлау | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
10 | Сүзлек диктанты. Тамырдаш сүзләр | Сүзлек диктантын язу. Тамырдаш сүзләрнең ясалышына игътибар итү. Дәреслек белән эшләү. | Тамырдаш сүзләрне ясый белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
11 | Хаталар өстендә эш. Антонимнарны кабатлау | Антонимнарны кабатлау, мисалларын уйлап табу. Дәреслектәге төрле күнегүләрне эшләү. Презентацияне карау, кроссвордны чишү. | Үткән материалны кабатлау | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
12 | Контроль күчереп язу | Контроль күчереп язу | Текст язу | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне контроль эш язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | |||
13 | Фигыльнең инкяр формасы | Фигыльнең инкяр формасының кушымчаларын искә төшерү | Фигыльнең инкяр формасын куллана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | |||
14 | Боерык фигыль | Боерык фигыль төрләнешен карау. Җөмләләр төзү, дәреслек белән эшләү. | Боерык фигыльне кулана белү | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
15 | Сочинение язуга әзерлек. Мәкальләр белән эшләү | Мәкальләр белән эшләү, тәрҗемә итү. Җөмләләр төзү. Газета, журналлар белән эш. | Сочинение язуга әзерлек. Мәкальләр белән эшләү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | |||
16 | Сочинение “Әти-әнием һөнәре” | Сочинение язу. | Язма сөйләм күнекмәләрен үстерү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне сочинение язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Сочинение | ||
17 | Хат.өст.эш. Килешләрне кабатлау | Килешләрне кабатлау, карточкалар белән эш. Дәреслектәге күнегүләрне эшләү. Җөмләләрдә килеш кушымчаларын дөрес куллану. | Килешләрне кабатлау | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
18 | Тамырдаш сүзләрне кабатлау | Тамырдаш сүзләрнең ясалышына игътибар итү. Дәреслек белән эшләү. Белемнәрне системага салу. | Тамырдаш сүзләрне кабатлау | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үзләре өчен җаваплылык хисләре тәрбияләү | Сүзлек диктанты | ||
19 | Алмашлыкларны кабатлау. Изложение язуга әзерлек | Алмашлыкларны кабатлау. Алмашлыкларның ткилешләр белән төрләнешен карау. Алмашлыкларның җөмләдә төрле килешләрдә килүләрен күзәтү. Изложение язуга әзерлек | Алмашлыкларны кабатлау | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. Шәхси: үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру | |||
20 | Изложение | Изложениегә план төзү. Изложениене язу. | Язма сөйләм күнекмәләрен үстерү | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; гамәлләне таләп иткән вакытта башлау һәм тәмамлау Танып белү: белемнәрне изложение язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү | Изложение | ||
21 | Хат.өст.эш. Тезмә фигыльләрне кабатлау | Хат.өст.эш эшләү. Тезмә фигыльләрне кабатлау. Җөмләләрдә тезмә фигыльләрне таба белү. Тезмә фигыльләрне кулланып җөмләләр төзү. | Тезмә фигыльләрне кабатлау | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
22 | Үткән материалны кабатлау. | Уткән материалны кабатлау, белемнәрне ныгыту. Кагыйдәләрне каатлау, карточкалар елән эшләү. | Уткән материалны ныгыту, истә калдыру. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
Изл.-1 Тест-1 Соч.- 1 К.эш-1 С.дикт. -2 Б.С.Ү.-1 Барлыгы- 21 дәрес |
Язма эшләр төре | 1 триместр | 2 триместр | 3 триместр | Барлыгы |
Диктант | 1 | 1 | 2 | |
Сүзлек диктанты | 3 | 4 | 2 | 9 |
Тест | 1 | 3 | 1 | 4 |
Сочинение | 1 | 1 | 2 | |
Б.С.Ү. | 2 | 1 | 1 | 4 |
Мөст.эш | 1 | 1 |
| 2 |
Кон.эш | 1 | 1 | 1 | 3 |
Изложение | 1 | 1 | ||
Барлыгы | 9 | 12 | 7 | 27 |
Барлыгы – 70 сәг.
Предварительный просмотр:
Тематик планлаштыру
Татар әдәбияты (рус төркеме)
Класслар 9 нчы Г
Укытучы Гарипова Гөлназ Рәис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы 35 сәг.; атнага 1 сәг.
Төп бүлекләр эчтәлеге
Бүлекләр | Сәгатьләр саны |
1. Атадан улына чын мирас – сүздер... | 4 |
2. Мәхәббәт бер булса да, ике йөрәктә яши | 2 |
3. Гөл үссә – җирнең күрке, кыз үссә – илнең күрке | 8 |
4. Бер йөрәктә туган җыр икенче йөрәкне кузгата | 5 |
5. Театр – яктылыкка, нурга илтә! | 5 |
6. Мең шифага ия кулларда күпме язмышларның эзе бар | 3 |
7. Укытучым!Синең бөек исемең йөрәгемдә мәңге сакланыр... | 4 |
8. Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар | 4 |
Барлыгы: | 35 |
Планлаштырылган контроль эшләр: ятлау - 2 , тест -3 , сочинение – 1, мөс.эш – 2, бсү - 15
Планлаштыру түбәндәге программа нигезендә башкарылды: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. – Казан: ТКН, 2013.
Дәреслек: Татар әдәбияты: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен) - 9 нчы сыйныф,Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г. Ханнанов, Р.Һ. Вәлиуллина. - Казан: : Мәгариф-Вакыт нәшр., 2016. ( 1 нче һәм 2 нче кисәк)
Өстәмә әдәбият
А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту методикасы нигезләре» Казан, «Мәгариф» нәшрияты, 2008.
2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.
“Мәгариф”, “Сабантуй”, “Фән һәм мәктәп” журналлары.
Сүзлекләр: -Ф.А.Ганиев . Татарско-русский словарь. – Казань:Татарское книжное издательство,1988.
-М.И.Махмутов. Школьный русско-татарский словарь. - Казань.Татарское книжное издательство,1989.
-Ф.А.Ганиев. Татар теленең орфографик сүзлеге.-Казан: “Раннур” нәшрияты ,2002.
-Нәкый Исәнбәт” Татар теленең фразеологик сүзлеге”. - Яр Чаллы: ”Идел-йорт” нәшрияты, 2001.
-Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско - русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань: ТаРИХ, 2007.
-Ф.С.Сафиуллина,Л.М.Ризванова . Татар теленең синонимнар сүзлеге. Казан: ”Хәтер”, 1997.
-Хәлил Сәлимов. Татар теленең орфоэпик сүзлеге. – Чаллы:”КАМАЗ”нәшрияты,1995.
Татар әдәбияты буенча эш программасы (9 нчы сыйныф)
Дәреслек: Татар әдәбияты: Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен) - 9 нчы сыйныф ,Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г. Ханнанов, Р.Һ. Вәлиуллина. - Казан: : Мәгариф-Вакыт нәшр., 2016. ( 1 нче һәм 2 нче кисәк)
Аңлатма язуы
Эш программасы түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
- Төп гомуми белем бирү буенча Федераль Дәүләт Белем Стандарты;
- “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” ФЗ 29.12.2012 нче ел, № 273 (Законом РФ “Закон об образовании” от 29.12.12. № 273-ФЗ (ред. от 23.07.2013);
- Россия Федерациясенең баш санитар врачы карары. (Постановления Главного государственного санитарного врача РФ от 29.12.2010 г.
- № 189 «Об утверждении СанПиН 2.4.2.2821 – 10 «Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в
- общеобразовательном учреждении»);
- “Татарстан Республикасында дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасының башка телләре турында Закон” РТ Законы (28.07.2004 нче ел);
- “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасының дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча” Дәүләт Программасы, Министрлар кабинеты карары белән расланган, 25.10.2013 нче ел, № 794.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1)
- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программа: К.С.Фәтхуллова, Ф.Х.Җәүһәрова, . - Казан: ТКН, 2011.
- Татарстан Республикасы Казан шәһәре Идел буе районының “78 нче лицей “Фарватер” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең Төп белем бирү программасы.
Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше – системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент – нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. – бар да бер максатка – нәтиҗәгә хезмәт итә.
Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарстан Республикасында белем бирү системасының төп бурычы – иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.
Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм “Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы” Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.
Тәкъдим ителгән программа татар теле укытуда бердәм белем бирү киңлеген тәэмин итү максатын күздә тота. Әлеге программа рус телле балаларга татар телен укыту буенча эш программасын төзү өчен нигез булып тора: ул укыту предметының мәҗбүри өлешен билгели. Эш программасына, мәктәпнең эш үзенчәлеген, укучыларның индивидуаль мөмкинлекләрен исәпкә алып, уку материалын өйрәнүгә сәгатьләр саны бүленешен һәм материалны өйрәнү эзлеклелеген билгеләүдә, эчтәлекне киңәйтүдә, шулай ук укучыларның коммуникатив компетенцияләрен формалаштыру юлларын ачыклауда укытучылар үзгәрешләр кертә алалар. Бу үзгәрешләр эш программаларының аңлатма язуында чагылыш табарга тиеш.
Дәреслек авторлары Программа җирлегендә укыту–методик системаның эчтәлеген билгелиләр. Укучыларның кабул итү мөмкинлекләрен исәпкә алып, аралашу-сөйләшү проблемаларына туры килгән әдәби әсәрләрдән төрле өзекләр сайлауны дәреслек авторлары карамагына калдыру – вариативлыкны саклауның берюлы.
Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.
2.УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА
Татар әдәбиятын укыту максатлары
Урта баскычта рус телле балаларга татар әдәбиятын укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.
Танып белү максатының эчтәлеге
Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.
Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш – көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.
Үстерү максатының эчтәлеге
Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү – укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:
– фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;
– хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;
– аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
– ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.
Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.
Тәрбияви максатның эчтәлеге
Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.
Белем бирү максатының эчтәлеге
Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.
Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре
Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.
Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру);шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.
3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Рус балаларына татар әдәбиятын укыту, ана теле һәм әдәбиятын укыту белән беррәттән, аларның филологик белемнәрен киңәйтә һәм коммуникатив культурасын үстерә.
Татар телен һәм әдәбиятын укыту 9 нчы сыйныфта концентрик юнәлештә оештырыла, ягъни 9 нчы сыйныфлардагы укыту предметының эчтәлеге тирәнәйтелеп кабатлана.
9 нчы сыйныфта ФДББС ның базис укыту планы буенча татар әдәбиятын укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:
атнага 1 cәгать. Барысы -35 сәг.
4.Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.
Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:
- Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;
- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;
- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.
Укытуның шәхси нәтиҗәләре
Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:
- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;
- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;
- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;
- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу;
- үз хисләреңне, тойгыларыңны атый һәм аңлата белү;
- башка кешеләрнең хис-тойгыларын таный белү, башкаларга теләктәшлек күрсәтә белү; ярдәм итә белү;
- сөйләм матурлыгын күрә, аның белән соклана белү; үзеңнең сөйләмеңне сәнгатьле итәргә тырышу;
- укырга теләк булу;
- телне өйрәнүгә теләк булу;
- әйткән һәм язган сүзләрең өчен җаваплылык хисләре булу.
Укытуның метапредмет нәтиҗәләре
Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.
Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.
Танып белү нәтиҗәләре:
- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;
- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;
- дәреслек белән эш итә белү;
- текстны (хикәя, шигырь, әкиятне) сәнгатьле итеп уку;
- текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен төшенү;
- текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;
- Укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;
- Предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;
- Укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйли белү;
- Төрле сүзлекләрдән куллана белү.
Регулятив нәтиҗәләр:
- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;
- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;
- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
- мөстәкыйль рәвештә дәреснең темасын һәм максатын билгеләү;
- эшчәнлек өчен эш урыны әзерләү;
- эшне планлаштырырга өйрәнү;
- эшнең дөреслеген тикшерү;
- эш сыйфатына бәя бирә белү;
- укытучы белән бергәләп билге кую критерияләрен чыгару.
Коммуникатив нәтиҗәләр:
- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;
- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;
- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
- парларда һәм күмәк эшли белү;
- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;
- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.
- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;
- укытучының, классташларының сорауларына җавап бирү;
- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.
Күрсәтмәлелек әсбаплары:
- Таблицалар.
- Фотосурәтләр.
- ЯзучыларҐ шагыйрьләр, галимнәр, рәссамнар портретлары.
- Матур әдәбият китаплары.
- Белешмә материаллар;
Укыту-методик, материаль-техник мәгълүмат бирү чыганаклары
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Рус мәктәпләрендәге рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”.
- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Төп гомуми белем бирү мәктәбенең рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”, төзүче-авторлары: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан, 2014.
- Татар әдәбияты. Рус телендә төп белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). 9 нчы с-ф. 2 кисәктә; төзүче–авторлары: Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.Х.Хисмәтова. – Казан: «Мәгариф-Вакыт», 2016 ел.
- Мотыйгуллина Ә.Р. Татар әдәбияты: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмаларында (татар телен өйрәнүче укучылар белән эшләүче укытучылар өчен методик әсбап). – 9 нчы сыйныф. / Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.Х.Хисмәтова, Л.М. Гыйззәтуллина. – Казан: “Мәгариф-Вакыт” нәшр. – 2016.
Өстәмә әдәбият
- Заһидуллина Д.Ф. Урта мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы: Метод. кулланма / Дания Заһидуллина. − Казан: Мәгариф, 2004.
- Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: Мәгариф, 2007. – 231 б.
- Мухаметшина Р.Ф. Изучение литературы в аспекте диалога культур. – Казань: 2006. – 116 с.
- Татар әдәбияты: Теория. Тарих/Д.Ф.Заһидуллина, Ә.М.Закирҗанов, Т.Ш.Гыйләҗев, Н.М.Йосыпова. – Казан: Мәгариф, 2006. – 319 б.
- Яхин А.Г. Әдәбият дәресләре: Укытучылыр, югары уку йортлары студентлары, укучылар өчен методик кулланма / А.Г.Яхин. − Казан: Мәгариф, 2003.
- Яхин А.Г. Система татарского фольклора / А.Г.Яхин. – Набережные Челны: НИСПТР, 2012. – 286 с.
- Татар халык әкиятләре: Тылсымлы әкиятләр / Төз. Л.Җамалетдинов. – Казан, 1994.
- Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: Мәгариф, 2007. – 231 б.
Информацион – коммуникатив чаралар:
Рус телле балалар татар әдәбиятын үзләштерү барышында түбәндәге техник чараларга игътибар итәргә тиеш:
- мультимедиа чаралары;
- Интернет-ресурслар;
- Махсус сайтлар.
http://www.ed.gov.ru
Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү
һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге
http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы
http://. belem.ru
http://. tatar.ru ТР рәсми серверы
http://. Tat. Tatar - inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы
http://. intertat.ru ТР электрон газетасы
http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте
http://. suzlek.ru on- line русча сүзлек
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки – татар дөньясы
http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
I триместр ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||||||||
План | Факт | ||||||||||||||
1 нче кисәк Атадан улына чын мирас – сүздер... – 4 сәг. | |||||||||||||||
1 | БСҮ. Халык авыз иҗаты Дастаннар. “Идегәй” дастаны. | Халык авыз иҗатының эпик ңанры дастан турында төшенчәсе белән танышу. Дастаннарның төрләре белән танышую “Идегәй” дастанының төп героен ачыклау. Дастанда тарихи шәхесләрнең сурәтләнүен күзәтү. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү.Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Күмәк һ. Индивид. эш | Дастанның эчтәлеген аңлау. Сүзлек байлыгын арттыру, сорауларга җавап бирә белү. Б.С.Ү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: борынгыдан килгән халык иҗатына хөрмәт һәм халык педагогикасы ярдәмендә тарихи үткәнебезгә ихтирам хисләре тәрбияләү. | БСҮ | ||||||||||
2 | Онытсак үткәнне, оныклар санламас бүгеннең кадерен. “Идегәй” дастаны турында. | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү.Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Текстларны укып, аның эчтәлеге буенча әңгәмә кору. Дастаннарның төрләрен ачыклау, аермалы якларын әйтү. | Дастаннарның аермалы якларын белү, мәгълүматлы булу. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: халкыбыз тарихына, тарихи шәхесләргә ихтирам хисләре тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | тест | ||||||||||
3 | Кол Гали “Кыйссаи Йосыф” | Шагыйрь Кол Галинең тормыш сәхифәләре белән танышу, “Кыйссаи Йосыф” әсәрен өйрәнү. Шагыйрь яшәгән чор турында тарихи белешмә бирү. | Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты хакында өстәмә мәгълүмат белү, “Кыйссаи Йосыф” әсәрен өйрәнү. Биография сөйләү, әсәрнең эчтәлеген белү, Интернет челтәрендәге аудиоязманы тыңлау, сүзлек эше, сорауларга җавап бирү, күргән төшне сөйли белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: әсәргә нигезләнеп, кешеләргә хас сыйфатлар турында сөйләшү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү |
| ||||||||||
4 | БСҮ. Бөек иҗат һичкайчан югалмый. (Кол Галинең “Кыйссаи Йосыф” әсәрен укуны дәвам итү).
| Әсәрдән өзек уку, аңа анализ ясау, тәрҗемә итү, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмә һәм җөмләләр төзү, геройга (Йосыфка) характеристика бирү. Укылган текстның эчтәлеген сөйләгәндә, фикер йөртү элементл. кертү Хикәяләргә план төзү. | Укылган текстларга план төзи, Яңа сүзләрне белү. Төп геройларга характеристика бирү. Сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: эшне планлаштыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: мәрхәмәтлелек, туганлык хисләре турында аңлату Коммуникатив: төрле диалогларда катнашу | БСҮ | ||||||||||
Мәхәббәт бер булса да, ике йөрәктә яши - 2 сәг. | |||||||||||||||
5 | Сәйф Сараи “Сөһәйл вә Гөлдерсен”. | Сәйф Сараиның тормыш юлы һәм иҗаты турында сөйләү, “Сөһәйл вә Гөлдерсен” әсәрен уку. Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында өстәмә мәгълүмат бирү. | Презентациягә нигезләнеп, биография сөйли белү, әсәрнең эчтәлеген аңлау, яңа сүзләрне белү, сорауларга җавап бирү, чорга бәя бирә бирү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: әсәргә нигезләнеп, кешеләргә хас сыйфатлар турында сөйләшү | |||||||||||
6 | БСҮ. Табигатьтә бар яну, бар сүнү дә. (Сәйф Сараи “Сөһәйл вә Гөлдерсен” дастанын дәвам итү). | “Сөһәйл вә Гөлдерсен” дастанын уку. Алтын Урда тарихы турында алган белемнәрне тирәнәйтү. Өзекне уку, сораулар төзү, җавап бирү, нәтиҗә ясау, тәрҗемә, өзекне өлешләргә бүлү, төркемнәрдә эшләү, “Кыйссаи Йосыф” әсәре белән чагыштырма анализ ясау, геройга характеристика бирү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Геройларга характеристика ирә белү, монолог төзи белү. Яңа сүзләрне, теоретик төшенчәләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: мәхәббәтнең саф хис булуын аңлату. | БСҮ | ||||||||||
Гөл үссә − җирнең күрке, Кыз үссә – илнең күрке - 8 сәг. | |||||||||||||||
7 | Г.Кандалый “Сәхибҗамалга” поэмасы | Г.Кандалыйның тормыш юлы һәм иҗаты. “Сәхибҗамалга” поэмасыннан өзек уку. XIX гасыр башындагы тарихи вакыйгалар, хатын-кызларның авыр язмышы турында мәгълүмат бирү. Сәнгатьле уку, видеоязма карау, шигырьне язмада тыңлау, сүзлек эше, сорауларга җавап, шигырьнең рус теленә тәрҗемәсе белән таныштыру, | Аңлап уку кунекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне, Кандалыйның тормыш юлы һәм иҗаты турында белү. Әлеге шагыйрьнең бөек икәнлегенә инану, нәтиҗә чыгара белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: матурлыкка, мәхәббәткә дан җырлаучы әсәрләргә ихтирам хисләре тәрбияләү. | |||||||||||
8 | Р.Фәхретдин “Әсма, яки Гамәл вә җәза” әсәре. | Р.Фәхретдиннең тормыш юлы, иҗаты. “Әсма, яки Гамәл вә җәза” әсәрендә әдипнең мәгърифәтчелек идеяләренең чагылышы. XIX гасырда барлыкка килгән мәгърифәтчелек хәрәкәте турында төшенчә бирү. Биография сөйләү, әсәрне чылбыр буенча уку, сүзлек эше, сорауларга җавап бирү, әдип карашларына бәя бирү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Уку тизлеген арттыру өстенә эшләү. Яңа сүзләрне белү.
| Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: кирәкле информация туплау; Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||||||||||
9 | БСҮ. “Дөньяда бик аз булыр чын шагыйрь Габдулладай...” | Г.Тукайның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, “Татар кызларына” әсәрен уку. Габдулла Тукай яшәгән һәм иҗат иткән чор турында тарихи мәгълүмат. Г.Тукайның Казан чоры иҗаты турында сөйләү, әсәрне уку, сүзлек эше, сорауларга җавап бирү, шигырьнең русчага тәрҗемәсе белән танышу, күрсәтмәлелектән файдалану. | Яңа сүзләрне белү. Биографияне сөйли белү. Шигырьләрне анализлый белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укучыларда аң-белемгә, укуга мәхәббәт тәрбияләү, матурлыкка соклана белергә, әдәп-әхлак, ихтирам итү нормаларына өйрәтү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ ятларга | ||||||||||
10 | Фатих Әмирхан “Хәят” повесте. | Фатих Әмирханның тормыш юлы һәм әдәби эшчәнлеген өйрәнү; “Хәят” повестен уку. Фатих Әмирхан яшәгән һәм иҗат иткән чор турында тарихи мәгълүмат бирү. Презентациягә нигезләнеп, язучының тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу, хронологик таблица тутыру, повестьның өзеген уку, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча уку, сайлап уку, яңа сүзләрне өйрәнү, парлап сөйләшү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. диалоглар төзү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: логик фикерләү, Шәхси: татар халкының классик әдипләре иҗатына хөрмәт тәрбияләү; эстетик тәрбия бирү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||||||||
11 | БСҮ. “Хәят” повестен уку. Йомгаклау. | “Хәят” повестен уку, әсәр өйрәнүне йомгаклау. XX йөз башы иҗтимагый фикере турында тарихи белешмә бирү. | Сәнгатьле уку, эчтәлек буенча диспутка әзерләнү, әсәргә әдәби анализ ясау, сораулар һәм биремнәргә җавап табу, тәрҗемә итү, хат язу. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: төрле милләт кешеләренә карата ихтирам хисе тәрбияләү; эстетик тәрбия бирү. | БСҮ Хат язу (мөс.эш) | ||||||||||
12 | Аяз Гыйләҗев “Җомга көн, кич белән...” әсәре | Аяз Гыйләҗев иҗаты белән танышу, “Җомга көн, кич белән...” әсәрен уку. Презентация ярдәмендә язучының тормышы һәм иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру, повестьның өзеген уку, чылбыр буенча уку, сайлап уку, яңа сүзләрне өйрәнү, геройга характеристика бирү. | Текст буенча сорауларга дөрес җаваплар бирү. Яңа сүзләрне белү. Анализ ясый белү. Бөек Ватан сугышыннан соңгы елларга тарихи күзәтү ясау. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Шәхси: өлкән буынга ихтирам, туган җиргә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | |||||||||||
БСҮ - 5 Ятларга - 1 Тест – 1 Мөстәкыйль эш - 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||||||||
II триместр ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||
План | Факт | ||||||||
13 | БСҮ. “Җомга көн, кич белән...” повестеннан өзек уку. | Аяз Гыйләҗевның тормыш юлы, иҗаты турында белгәннәрне кабатлау, сорауларга җаваплар бирү, “Җомга көн, кич белән...” повестеннан өзекләр уку. Әни һәм балалар мөнәсәбәте турында сөйләшү, сорауларга җавап, сүзлек өстендә эш, биремнәр эшләү, яңа сүзләрне өйрәнү, повестька анализ ясау, нәтиҗәләр чыгару. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Тарихи вакыйгаларга нигезләнеп, әсәр геройлары яшәгән чорга характеристика бирү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: балаларын кадерләп үстергән аналарга ихтирам хисләре тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||
14 | Рөстәм Мингалим “Күңелемдә менә шундый шатлык бар” шигыре. | Рөстәм Мингалимнең тормыш юлын, иҗаты белән танышу, “Күңелемдә менә шундый шатлык бар” шигырен уку. төзү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку сүзгә-сүз тәрҗемә итү, сәнгатьле уку, төшенчәләренә таянып анализ ясау, нәтиҗә чыгару. | Туган тел турында әңгәмә кора белү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: белем алуга омтылыш, туган телгә, башка телләргә ихтирам хисе тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | ятлау | ||||
Бер йөрәктә туган җыр Икенче йөрәкне кузгата – 5 сәг. | |||||||||
15 | БСҮ. Пейзаж лирикасы. Ркаил Зәйдулла “Буран” шигыре. | Ркаил Зәйдулланың тормыш юлы, иҗаты белән танышу, “Буран” шигырен уку, пейзаж лирикасы турында мәгълүмат бирү. Биография өйрәнү, презентация карау, шигырьдәге сурәтләү чараларын (гипербола, риторик эндәш һ.б.) табу, сүзлек өстендә эш, укучыларның үзлекләреннән укуы, сорауларга җавап бирү, эчтән уку, ярымтавыш белән уку, чылбыр буенча уку, сәнгатьле уку, ятлау. | Яңа сүзләрне белү. Әсәрләрнең төп идеяләрен ача белү. шагыйрьнең эчке халәте турында сөйләргә өйрәнү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: табигатькә карата күзәтүчәнлек тәрбияләү, һава торышының үзгәрешен аңлау, милли хис, үзаң булдыру, укучыларга экологик тәрбия бирү. | БСҮ | ||||
16 | Илсөяр Иксанова “Тузганак” шигыре. | Илсөяр Иксанованың тормыш юлы, иҗаты турында мәгълүмат бирү, “Тузганак” шигырен уку. Биография өйрәнү, презентация карау, шигырьне өлешләргә бүлү, лексик сурәтләү чараларын табу, шигырьне өлешләргә бүлеп, исем кую. | Илсөяр Иксанованың тормыш юлы, иҗаты турында белү “Тузганак” шигырен анализлый алу, туган җир турында мәкальләрне истә калдыру, сөйләм телен үстерү. Автор әсәрдә әйтергә теләгән төп фикерне аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү Шәхси: туган җирдәге һәр үсемлекнең кеше өчен кадерле булуын аңлату | |||||
17 | БСҮ. Гражданлык лирикасы. С.Әхмәтҗанова “Татар акылы...” шигыре. | С.Әхмәтҗанованың тормыш юлы һәм иҗаты белән таныштыру, “Татар акылы...” шигырен уку, анализлау; гражданлык лирикасы турында. ХХ йөз башында Төркиягә киткән бөек шәхесләр турында мәгълүмат бирү. | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрдәге лирик геройларга бәя бирә, анализлый белү, гражданлык лирикасын аңлау | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: туган илгә мәхәббәт, аның бөек шәхесләренә ихтирам хисләре тәрбияләү. | БСҮ | ||||
18 | БСҮ. Сәяси, фәлсәфи лирика. Марс Шабаев “Корыган имән монологы” шигыре | Марс Шабаев турында сөйләү, “Корыган имән монологы” шигырен уку, сәяси, фәлсәфи лирика турында мәгълүмат бирү. Күмәк һәм индивид.эш. Презентациягә нигезләнеп, биография өйрәнү, шигырьне сәнгатьле уку, шигырь формасы турында сөйләшү, сәяси лирика һәм фәлсәфи лирика төшенчәләрен өйрәнү. | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрне анализлый белү. Шагыйрь Марс Шабаев турында мәгълүматны истә калдыру, сәнгатьле уку күнекмәләрен һәм сөйләм телен үстерү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: логик фикерләү чылбырын төзү Шәхси: тормышта үз урыныңны табарга өйрәтү, кешелеклелек сыйфатларын үстерү, кеше гомере, үзеңнән соң эз калдыру, яшәү мәгънәсе турында уйланырга өйрәтү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||||
19 | БСҮ. Күңел лирикасы. Шагыйрә Фирүзә Җамалетдинова “Ташлар” һәм “Кунак көткән кебек” шигырьләре. | Шагыйрә Фирүзә Җамалетдинова турында мәгълүмат белән танышу, “Ташлар” һәм “Кунак көткән кебек” шигырьләрен уку һәм анализлау, күңел лирикасы турында теоретик төшенчәне үзләштерү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Шигырьләрне анализлый белү. Шигырьдәге лирик геройга бәя ирә белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: кешенең күңел дөньясы бай булырга тиешлекне аңлату, тормышны яратырга өйрәтү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | ||||
2 кисәк Театр яктылыкка, нурга илтә! – 5 сәг. | |||||||||
20 | БСҮ. Татар театрының атасы – Галиәсгар Камал. | Галиәсгар Камалның тормыш юлы һәм иҗаты, “Беренче театр” комедиясен уку. Биография өйрәнү, сорауларга җавап эзләү, комедияне рольләргә бүлеп уку, сүзләрне тәрҗемә итү, персонаж монологларына бәя бирү, геройга характеристика бирү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Комедия әсәрен анализлый белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларда татар театр сәнгатенә мәхәббәт тәрбияләү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | БСҮ | ||||
21 | Галиәсгар Камалның “Беренче театр” комедиясе. | Галиәсгар Камалның “Беренче театр” комедиясен өйрәнү, йомгаклау, “сүз уйнату”, “монолог” теоретик төшенчәләре турында белешмә бирү. | сәнгатьле уку, конфликт табу, конфликтка кергән якларны бәяләү, сүз уйнату, монолог төшенчәсен өйрәнү.Әсәрен анализлый белү. Авторның әйтәсе төп фикерен аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: төрле ситуацияләрдә үз-үзеңне дөрес тотарга, әдәп-әхлак кагыйдәләрен өйрәтү; югары эрудицияле, мәгърифәтле шәхес тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
22 | Сәхибҗамал Гыйззәтуллина-Волжскаяның тормыш юлын һәм иҗаты. | Сәхибҗамал Гыйззәтуллина-Волжскаяның тормыш юлын һәм иҗатын өйрәнү. | Татар сәнгате үсешендә зур урын тоткан беренче хатын-кызлар турында тарихи белешмә белү | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: укучыларга эстетик тәрбия бирү, мәдәният-сәнгать учакларында үз-үзеңне тоту нормаларын формалаштыру. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
23 | БСҮ. Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры, Казан театр училищесы | Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры, Казан театр училищесы турында тирәнден өйрәнү, сорауларга җавап бирү, сүзлек өстендә эш, анализ, нәтиҗә ясый белү. | Сәнгатьле уку, сәнгать төрләре буенча диалог, монолог төзи белергә ирешү | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: эстетик тәрбия бирү. | БСҮ | ||||
24 | Йомгаклау. Сәнгатьтә тирәнлеккә төшү өчен, биек күтәрелергә кирәк. | Әдәбият һәм театр сәнгате өчен уртак якларны ачыклау. | Укылган әсәрләрнең идеясен аңлап калу, иҗади һөнәрләр турында мәгълүматлы булу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: төрле һөнәрләр турында мәгълүматлы булу, иҗади һөнәрләр буенча белем бирелә торган уку йортларын белү, театр сәнгатенә мәхәббәт тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Тест | ||||
БСҮ - 6 Тест - 1 Ятларга - 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||
III триместр (11 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | ||
План | Факт | |||||||
Мең шифага ия кулларда Күпме язмышларның эзе бар... – 3 сәг. | ||||||||
25 | Г.Әпсәләмов “Ак чәчәкләр” романыннан өзек. | Г.Әпсәләмовның тормыш юлы һәм иҗаты. “Ак чәчәкләр” романыннан өзек уку. Биография өйрәнү, сүзлек эше, проза әсәрен анализлау, беренче өлешкә план төзү, сорауларга җавап бирү, биремнәрне эшләү. | Әдәбиятта медицина хезмәткәрләренең образларын һәм эшчәнлеген гәүдәләндерү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: укучыларда кеше хәленә керә белү, мәрхәмәтлелек, шәфкатьлелек, кешелеклелек сыйфатлары тәрбияләү | ||||
26 | Г.Әпсәләмовның “Ак чәчәкләр” әсәрен өйрәнүне дәвам итү. | Романның өзекләрен уку һәм анализлау, план төзү, сорауларга җавап, сүзлек өстендә эш, образларга характеристика бирү | Медицина хезмәткәрләре лексикасы, медицина терминнары турында мәгълүмат табу, медицина хезмәткәрләре белән монолог, диалог төзи белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: балаларда мәрхәмәтлелек, миһербанлылык хисләре тәрбияләү; әсәргә таянып, татар халкының яшәү рәвеше, аларга медицина ярдәме күрсәтү турында сөйләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | |||
27 | “Мең шифага ия кулларда күпме язмышларның эзе бар...” бүлегендә өйрәнелгән материалны кабатлау | Медицина хезмәткәрләре турында сөйләү, уку, сүзлек белән эш, анализ ясау, геройга бәя бирү, дәреслектәге биремнәрне эшләү, сораулар төзү, үз фикереңне әйтә һәм нәтиҗә ясый белү, Казан медицина көллияте турында сөйләү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Өйрәнелгән материалны искә төшереп, гомумиләштереп куллана белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: кешенең халәтенә керә белергә өйрәтү, шәфкатьлелек, миһербанлылык, ярдәмчеллек сыйфатлары тәрбияләү | Мөс.эш | |||
Укытучым! Синең бөек исемең Йөрәгемдә мәңге сакланыр... - 4 сәг. | ||||||||
28 | Мөхәммәт Мәһдиевнең тормыш юлы, иҗаты. “Фронтовиклар” романыннан өзек. | Мөхәммәт Мәһдиевнең тормыш юлы, иҗаты. “Фронтовиклар” романыннан өзек уку. Әсәр эпизодына анализ ясау, сәнгатьле уку, тәрҗемә эше, сорауларга җавап бирү, анализ, нәтиҗә ясый белү, әсәр исеме турында сөйләшү. | Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Бөек Ватан сугышыннан соңгы еллар турында тарихи мәгълүматны белү | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укытучы хезмәтенә ихтирам тәрбияләү. | “Әгәр мин укытучы булсам...” дигән темага хикәя язу | |||
29 | БСҮ. “Фронтовиклар” романын укуны дәвам итү | “Фронтовиклар” романыннан өзек уку, әдәбият белемендә тип төшенчәсенә аңлатма бирү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: әхлак, кешелеклелек, сайлаган һөнәреңә тугры калу сыйфатлары тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | БСҮ | |||
30 | Лена Шагыйрьҗан “Укытучы” шигыре, Фәнис Яруллин “Иң гүзәл кеше икәнсез” | Лена Шагыйрьҗан Ның һәм Фәнис Яруллинның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Шигырен өйрәнү. | Әдәбият теориясе буенча шигырь жанрлары турында алган белемнәрне тирәнәйтү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: тормышта үз юлыңны табарга ярдәм иткән укытучыларга ихтирам хисләре тәрбияләү. Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
31 | Тест. “Укытучым! Синең бөек исемең йөрәгемдә мәңге сакланыр...” бүлегендә өйрәнгән материалны кабатлау. | Портретлар, төрле иллюстрацияләр, презентацияләр белән укылган әсәрләрне кабатлау, тестлар, гомумиләштерү, сорауларга җавап бирү. | Шигырь жанрларының төрләре буенча өйрәнелгән теоретик төшенчәләрне куллана белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: тормышта үз юлыңны таба белү, укытучыларыңа ихтирамлы булырга өйрәтү. Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү | Тест | |||
Авыр эшкә беләк бар, Кыю эшкә йөрәк бар - 4 сәг. | ||||||||
32 | БСҮ. Хәсән Сарьянның тормыш юлы һәм иҗаты. “Әткәм һөнәре”повесте | Сүзлек эше, әсәр өзегенә анализ, сорауларга җавап, дәреслектәге биремнәрне эшләү. Язучының тормыш юлы, иҗаты белән танышу, презентация карау, хронологик таблица тутыру, парлап эшләү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: ата-баба һөнәренә ихтирам хисләре тәрбияләү. | БСҮ | |||
33 | Гариф Ахунов “Хәзинә” романы. | Гариф Ахуновның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, “Хәзинә” романыннан өзек өйрәнү. Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, авторның тарихи мәгълүматларны файдалану алымнарын өйрәнү, сорауларына җавап бирү, өлешләргә бүлү, план төзү, әдәби геройның биографиясен язу. | Сәнгатьле уку күнекмәләрен, аңлап укуны булдыру. Нефть табу белән бәйле һөнәрләр турында мәгълүматлы булу | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларда туган җиргә, туган төбәккә, Татарстанның табигый байлыкларына ихтирам тәрбияләү. Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | ||||
34 | Хисам “Очучы” хикәясе. | Хисам Камаловның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, “Очучы” хикәясен уку Презентация ярдәмендә язучы тормышы белән танышу, төркемнәрдә фикер алышу, ишетеп аңлау, сүзлекчә белән эш, укыганны тәрҗемә итү, сораулар, биремнәр үтәү, хронологик таблица тутыру, план төзү. | Яңа сүзләрне белү. Бүгенге көндә статистика буенча иң кирәкле (востребованная) булган һөнәрләр турында мәгълүматлы булу | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: укучыларда ихтыяр көче, тормышта үз урыныңны табу өчен, куйган максатыңа ирешү күнекмәләре тәрбияләү. | ||||
35 | БСҮ. Ел буе өйрәнгәннәрне гомумиләштереп кабатлау. | Портретлар, төрле иллюстрацияләр, презентацияләр ярдәмендә укылган әсәрләрне кабатлау, тестлар, гомумиләштерү, сорауларга җавап бирү. | Өйрәнгән теоретик төшенчәләрне кабатлау, истә калдыру. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: әдәбиятның тәрбия бирү, тормышка әзерләү дәресе булуын аңлату. | БСҮ | |||
Сочнение – 1 Мөст.эш -1 БСҮ - 4 Тест-1 Барлыгы-11 дәрес | ||||||||
БСҮ | 5 | 6 | 4 | 15 |
Тест | 1 | 1 | 1 | 3 |
Ятларга | 1 | 1 | - | 2 |
Мөст.эш | 1 | - | 1 | 2 |
Сочинение | - | - | 1 | 1 |
Барлыгы | 8 | 8 | 7 | 23 |
Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-11 дәрес | Барлыгы-35 дәрес |
Предварительный просмотр:
I ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |
План | Факт | ||||||
1 нче кисәк Тарих китабында безнең өчен бик күп хатирәләр саклана... – 4 сәг. | |||||||
1 | Халык авыз иҗаты Риваятьләр (“Сихерче кыз”, “Хан кызы Алтынчәч ”) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: текә, зар, җайсыз, әмер бирү, көйдерү, чыдау, хәзинә, ияләшү һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Халык авыз иҗаты турында сөйләү. “Сихерче кыз”, “Хан кызы Алтынчәч” риваятьләре белән танышу. Сорауларга җавап бирү. Күмәк һ. Индивид. эш | Риваятьләрнең эчтәлеген аңлау. Сүзлек байлыгын арттыру, сорауларга җавап бирә белү. Б.С.Ү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
2 | Риваятьләр (“Утсыз кайный торган казан”, “Казан кайда корылган?”, “Гали тугае”, “Моргана”) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:ут төрү, яу, йомычка, тугай, көндәш һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Текстларны укып, аның эчтәлеге буенча әңгәмә кору. Тарихи һәм топонимик риваятьләрнең аермалы якларын әйтү. | Тарихи һәм топонимик риваятьләрнең аермалы якларын белү, мәгълүматлы булу. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||
3 | Легендалар (“Күке каян барлыкка килгән?”, “Зөһрә кыз”, “Местер Стурурорм”) Өзек ятлау | Легенда теоретик төшенчәсе белән танышу. Легендаларың төрлеген карап китү. Яңа мәгълүмат алу. Сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:тилмерү, әверелү, чытырманлык, табан, канау, иләк, җәбер һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Диалогларны парлап сөйләү. | Легенда турындагы теоретик тцшенчщ турында мәгълүматлы булу, сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Риваятьләр белән легендаларның аермалы, уртак якларын санап бирә алу. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: белем алуга омтылыш, төрле һөнәр кешеләренә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | ятлау | ||
4 | Тест Хикәяләр (“Һомай кошы”, “Курай”) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: һомай кошы, тибрәнү, сәерсенү, лачын, сәгадәт, җайлау, тезмә һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Диалогларны парлап сөйләү. Сорауларга җавап бирү. Укылган текстның эчтәлеген сөйләгәндә, фикер йөртү элементл. кертү Хикәяләргә план төзү. | Б.С.Ү. Укылган текстларга план төзи, Яңа сүзләрне белү. Төп геройларга характеристика бирү. Сорауларга җавап бирә белү. | Регулятив: эшне планлаштыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: сыйныфташларыңа хөрмәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнашу | тест | ||
Без тарихта эзлебез - 4 сәг. | |||||||
5 | Сәяхәтнамәләр һәм елъязмалар Ибне Фадлан Болгар дәүләте турында | Сәяхәтнамәләр һәм елъязмалар теоретик төшенчәләре белән танышу. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: сәяхәтче, хәлиф, гузлар, хәзәрләр, буйсыну, чалма һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Күмәк эш. Гарәп сәяхәтчесе - Ибне Фадланның Болгар дәүләтенә сәфәре турында уку. Аның болгар халкын нинди сыйфатлар белән тасвирлавына игътибар итү. Болгар дәүләте турында мәгълүматлы булу. | Болгар дәүләте, гарәп сәяхәтчесе - Ибне Фадлан турында мәгълүматлы булу. Текст буенча сорауларга җавап бирә белү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | |||
6 | Миргазиян Юныс “Су” Вахит Имамовтан “Казан дастаны” Әхсән Баяновтан “Хыялда туган калам” | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: фирүзә, ким дигәндә, мәһабәт, аваздаш, аулак, җайдак, аргамак һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Диалогларны парлап сөйләү. Сорауларга җавап бирү. Текстларны укып, аларга ни өчен шундый исем биргәнлегенә төшенү. Текстларның кайсы жанрларда язылуы турында аңлату. Тарихи роман теоретик төшенчәсе белән танышу. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Казан турында әңгәмә, монолог төзи белү. Яңа сүзләрне, теоретик төшенчәләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү | |||
7 | Габдулла Тукай “Пар ат” ятлау | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: күченү, җентекләп, эшлекле, нигез салу, хәрәкәт, үлемсез, хәсрәт, яп-ят, гөнаһ һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны уку, сорауларга җавап бирү. Габдулла Тукай яшәгән төбәкләрнең атамаларын язу. Бакый Урманчы иҗат иткән иллюстрациясе турында фикер алышу. | Аңлап уку кунекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне, Г.Тукайның тормыш юлы һәм иҗаты турында белү. Әлеге шагыйрьнең бөек икәнлегенә инану. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: эш нәтиҗәсен бәяли белү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: игелекле булырга омтылыш тәрбияләү, аналарга хөрмәт тәрбияләү | ятлау | ||
8 | Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе Бакый Урманче, Наҗар Нәҗми “Агыйделдә - ак пароход” | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: сынчы, эшлекле, сәләт, оста, күңел халәте, мәрмәр һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе кемнәргә бирелгәнлеген белү. Наҗар Нәҗми “Агыйделдә - ак пароход” әсәренең төп тема, идеясен ачыклау. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Уку тизлеген арттыру өстенә эшләү. Яңа сүзләрне белү. Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе кемнәргә бирелгәнлеген белү. Триптих термины турында белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: кирәкле информация туплау; Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||
Онытылмас еллар - 5 сәг. | |||||||
9 | Замандашлар портреты Роберт Әхмәтҗанов “Солдатлар” Герман көе (Татар халык җыры) | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: остаханә, киңлек, коралдаш, кырыс, шәүлә, катлам, өн һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Роберт Әхмәтҗанов “Солдатлар” әсәрендә Ана образының бирелеше. Герман көе (Татар халык җыры) шигырендә табигать күренешләре, хайван, предмет образларын табу. Күмәк эш | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрне анализлый белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарихи шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||
10 | Фатих Кәрим “Ант”, “Кыңгыраулы яшел гармун” Б.С.Ү. | Әсәрләрне сәнгатьле итеп уку. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:каһарманлык, мавыгу, ныгу, насыйп булмау, нәсел, чигенү. һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү.. “Ант”, “Кыңгыраулы яшел гармун” шигырьләрендәге лирик геройга характеристика бирү. Туган илгә мәхәббәт тәрбияләү. Сорауларга җавап бирү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Туган илнең кадерен белү, диалоглар төзү. Яңа сүзләрне белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: логик фикерләү, Шәхси: табигатькә сакчыл карш тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Б.С.Ү. | ||
11 | Туфан Миңнуллин “Моңлы бер җыр” Казанда Муса Җәлил һәйкәле һәм җәлилчеләргә куелган барельефлар | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: дивар, җайлау, тетрәндерү, мөхәррир, саф, дистәләрчә һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Туфан Миңнуллин “Моңлы бер җыр” әсәрендәге төп герой- Муса Җәлил турында яңа мәгълүмат алу. Барельеф теоретик төшенчәсе белән танышу. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Барельеф теоретик төшенчәсен белү. Муса Җәлилнең герой-шагыйрь, җәлилчеләр турында мәгълүматлы булу. Татар шәхесләренә хөрмәт хисләрен уяту. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: эш барышында яңа мәгълүмат алырга омтылу Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү, җөмлә төзелешенә игътибар итү Шәхси: укуга уңай караш булдыру | |||
12 | Марсель Сәлимҗанов Ринат Таҗетдинов Рафаэль Мостафиннан “Йөз ундүрт адым” | Авторның төп уен балага җиткерү. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: халәт, йомарлану, кот алыну, хөкем сөрү, чәнчү һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Рафаэль Мостафиннан “Йөз ундүрт адым” әсәрен анлизлау: тема, идеясен ачыклау. | Туган илгә мәхәббәт тәрбияләү. Белемгә омтылыш уяту. Текст уенча сорауларга дөрес җаваплар бирү. Яңа сүзләрне белү. Эписталяр жанры турында белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән нәтиҗә ясый белү Шәхси: әхлак тәрбиясе бирү, туган илеңә хөрмәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | |||
БС. Ү.-1 Ятл.-2 Тест – 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||
II ( 12 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | |||
План | Факт | ||||||||
1 | Б.С.Ү. Мостай Кәрим “Билгесез солдат” Чыңгыз Айтматов “Анам кыры” | Шигырьне сәнгатьле итеп уку Күмәк эш. Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү:бакыр, әҗәл, чал, өнсез, бермәл, уру, төпчек, имгәтү һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Чыңгыз Айтматов “Анам кыры” әсәрен анализлау. Ана һәм Җир-ана арасында нинди уртаклыклар барлыгын ачыклау. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Сугышның куркыныч афәт икәнлеге турында әңгәмә кора белү. Яңа сүзләрне белү. Әсәрләрне анализлый белү. Тыныч тормыш белән яшәү өчен омтылу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
Әтинең зур бүреге иртә киелде... – 2 сәг. | |||||||||
2 | Клара Булатова “Башым иям” Мансур Шиһапов “Җиңү көне җиңел бирелмәде” Нур Әхмәдиев “Җиңү көне” сүзләрне ятлау | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: башак, күшегү, тәпи, камыл, шөһрәт, тугару, алаша мөһер һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку Күмәк эш. Плакатларга Җиңү көне турында җөмләләр язу. Сугыштан соңгы еллар турында уйлану. Шигырьләрне анализлау. | Җиңү көне турында әңгәмә кора белү. Яңа сүзләрне белү. Җиңү көне турында монолог сөйли белү. | Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсен куя белү; Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: белем алуга омтылыш, милли бәйрәмнәргә мәхәббәт тәрбияләү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү | сүзләрне ятлау | ||||
3 | Факил Сафин “Тулганай” Разил Вәлиев “Ватаным” ятлау | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: олагу, чамалау, кызыксыну, күнегү, ботарау һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Факил Сафин “Тулганай” хикәясен анализлау. Йорт хайваннары турында партадаш белән диалог төзү. Разил Вәлиев “Ватаным” шигыренә башкарган җырны тыңлау. | Яңа сүзләрне белү. Йорт хайваннарынна һәм Ватанга мәхәббәт тәрбияләү. Әсәрләрнең төп идеяләрен ача белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү Шәхси: балаларда сабырлык, белемгә омтылыш хисләре тәрбияләү | ятлау | ||||
2 нче кисәк Ана – изге, Ана – бөек, Ана – дан! Аңлар өчен йөрәгенең олылыгын, туу кирәк кайчак безгә яңадан! – 7 сәг. | |||||||||
4 | Шәриф Камал “ “Буранда” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: чикмән, ахшам, тезләнү, йөз, балавыз, тимер юл һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Әдәби деталь, новелла, матур әдәбиятта психологизм кебек теоретик төшенчәләр белән танышу. Шәриф Камал “Буранда” әсәрен укып, анализлау: геройларга характеристика бирү. Мостафаның күңел халәте. | Яңа сүзләрне, әдәби деталь, новелла, матур әдәбиятта психологизм кебек теоретик төшенчәләр белү. Автор әсәрдә әйтергә теләгән төп фикерен аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү Шәхси: белем алуга омтылыш тәрбияләү | |||||
5 | Сибгат Хәким “Әнкәй”, “Клиндер эзлим”, “Җырларымда телим...” Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: юнәлү, мөлдерәмә, җебетү, күчтәнәч, сөендерү һ.б. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку. Сорауларга җавап бирү. Сүзлек китаплары белән эш. Шигырьләрдәге лирик геройларга бәя бирү. | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрдәге лирик геройларга бәя бирә, анализлый белү. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укуга уңай караш булдыру | Б.С.Ү. | ||||
6 | Роберт Миңнуллин “Әнкәй”, “Әнкәйнең ак чәчләре” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: тилмерү, сый, нигъмәт, сыйлау, игелек һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрдәге Ана образына портрет ясау, шигырь юллары белән дәлилләү. Күмәк һәм индивид.эш. | Яңа сүзләрне белү. Шигырьләрне анализлый белү. Үзебезнең әниләр турында монолог сөйли белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: логик фикерләү чылбырын төзү Шәхси: укуга уңай караш булдыру Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | |||||
7 | Марсель Галиев “Су буеннан әнкәй кайтып килә”, “Кабатланмас әкият” Б.С.Ү. | Шигырьләрне ачык, аңлаешлы итеп уку. Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: тукмак, сәке, ыспай, үрелү, нәни, шишара, сыгыл һ.б. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Үз фикереңне дәлилли белү. Шигырьләрне анализлау. Әнкәй һәм Туган як арасындагы уртаклык якларны табу. Шигырьдәге әти-әни образларын сурәтләвен күзәтү, шигырь юлларын табып уку. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Шигырьләрне анализлый белү. Шигырьдәге лирик геройга бәя ирә белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Б.С.Ү. | ||||
8 | Тест Шәриф Хөсәенов “ Әниемнең ак күлмәге” драмасы | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: килен, каената, нәүмиз һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны рольләргә бүлеп уку. Сорауларга җавап бирү. Драмадагы Ана образын элек укыган әсәрләрдәге аналар белән чагыштыру. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Драма әсәрен анализлый белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | тест | ||||
9 | Фоат Садриев “Таң җиле” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: үр, бугаз, түмгәк, киштә, өзгәләнү, ихтыяб, киндер, ямау һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны уку. Әсәрдәге төп геройларны билгеләү, аларга характеристика бирү. Әсәрне анализлау. | Фоат Садриев иҗаты белән мәгълүматлы булу. Әсәрен анализлый белү. Авторның әйтәсе төп фикерен аңлау. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
10 | “Ана – бөек исем” дигән темага инша | Иншада укылган әсәрләрдәге Ана образларын мисалларга китерү. Хәзерге заманда Ана булу җиңелме? Ана кеше нинди булырга тиеш? Дигән сорауларга да җавап язу. | Ана кешегә нинди сыйфатлар хас булырга тиешлеген белү. Аналарга хөрмәт, мәхәббәт уяту. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Шәхси: үзеңә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | инша | ||||
Көлсәң – көл, еласаң – ела!- 5 сәг. | |||||||||
11 | Беренче сатирик журналлар Галиәсгар Камал Б.С.Ү. | Беренче сатирик журналлар тарихы турында танышу. Сатира, конфликт, сарказм теоретик төшенчә белән танышу. Г.Камалның “Банкрот” әсәрен рольләргә бүлеп уку. | Сатира, конфликт, сарказм теоретик төшенчәләрне белү. Комедиянең төп идеясен аңлау. Геройларга характеристика бирә белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: туган илеңә мәхәббәт хисен тәрбияләү | Б.С.Ү. | ||||
12 | Галиәсгар Камал “Банкрот” комедия. Әсәрне анализлау | Яңа сүзләр белән танышу: абыстай, килен, бөлү, мәҗлес, чүпче, чүпрәк һ.б. Әсәрне анализлау. | Комедиянең төп идеясен аңлау. Геройларга характеристика бирә белү | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | |||||
Б.С.Ү.-4 Тест - 1 Ятл.-2 Инша - 1 Барлыгы-12 дәрес | |||||||||
III (11 сәгать)
№ | Дәрес темасы | Дәрес эчтәлеге | Предмет нәтиҗәләре | Универсаль уку гамәлләре | Контроль төрләре, үлчәмнәре | Үткәрү вакыты | ||
План | Факт | |||||||
1 | Габдулла Кариев Ф.Әмирхан “Фәтхулла хәзрәт” Н.Исәнбәт “ Хуҗа Насретдин” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: сүз остасы, ният, күргәзмә, шәҗәрә, якташ һ.б. . Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү. Г.Кариевның тормыш юлы турында мәгълүматлы булу. Проза әсәрендәге сатира теоретик төшенчә белән танышу. Н.Исәнбәт “ Хуҗа Насретдин” әсәрен рольләргә бүлеп уку. | Яңа сүзләрне белү. Габдулла Кариевның Ф.Әмирханның, Н.Исәнбәтнең тормыш юлы һәм иҗатын белү. | Регулятив: үз эшеңне оештыра белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү Шәхси: туган илеңә мәхәббәт хисен тәрбияләү | ||||
2 | Гамил Афзал “Юл газабы”, “Тәвәккәл әби” | Сатирик шигырь, ирония кебек теоретик төшенчәләр белән танышу. Гамил Афзалның “Юл газабы” әсәрен анализлау. Әсәрдә төп герой турында сөйләргә тырышу. “Тәвәккәл әби” шигырендәге Гайни әбигә характеристика бирү. | Сатирик шигырь, ирония теоретик төшенчәләрне белү. Гамил Афзал иҗаты һәм тормыш юлын белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган шәхесләр белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
3 | Зыя Мансур “Таңсылу әкияте” Пародия, Эпиграммалар Ятлау | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: куак, мыгырдану, көнләү, тәкәббәрлек, масаю һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Әкият-поэманың дүрт өлешенә исем, төп героена характеристика бирү. Дуслык турында әнгәмә кору. Иң якын дустым турында монолог төзү. Пародия, эпиграммалар кебек теоретик төшенчәләрне белү. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Дуслык турын әнгәмә кора белү. Иң якын дустым турында монолог төзи белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: игелекле булырга омтылыш тәрбияләү | Ятлау | |||
Даһи гомере – халкы хәтерендә! - 4 сәг. | ||||||||
4 | Ренат Харис “Гармунчы”, “Ике гөл” ятлау | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: кешнәү, итәк, сыгу, тыну, арка, кырау, бәйләнү һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Шигырьләрне сәнгатьле итеп уку. Әсәрләрне анализлау. Үзегезнең шөгыльләрегез һәм нәрсә ул бәхет? дигән темаларга партадаш белән диалог төзү. | Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Ренат Харисның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты булуы турында, иҗатын һәм тормыш юлын белү. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган татар язучыларын хөрмәт хисен уяту | ятлау | |||
5 | Зөлфәт “Шигырем - ачык!” , Шундый чагы әле җанымның” Актриса. Фирдәвес Әһлиядән Галия Кайбицкая Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: бәс, сарылу, таңгы, өермә, дәшү, тибрәү, камышлыклы, ихлас һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Кирәкле репликаларны куеп диалогларны парлап сөйләү. Сорауларга җавап бирү. Шигырьләрне сәнгатьле уку, анализлау. Галия Кайбицкаяның тормыш юлы белән танышу. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. Зөлфәтнең үзенчәлекле шагыйрь икәнлеге, Галия Кайбицкаяның сирәк очрый торган табигый сәләтле, ягымлы тавышы булуы турында белү. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, туган илеңнең кадерен белү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | Б.С.Ү. | |||
6 | Рабит Батулла “Бию” | Рабит Батулланың тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Сүзлек өстендә эш.Яңа сүзләр өйрәнү: әмер, җәһәт, кабалану, катгый, җитешсезлек һ.б. “Бию” әсәрен анализлау, төп геройга характеристика бирү. | Әсәрнең ни өчен “Бию” дип аталганын ачыклау. Яңа сүзләрне белү, истә калдыру. Рабит Батулланың тормыш юлы һәм иҗаты турында мәгълүматлы булу. | Регулятив: үз фикереңне төгәл җиткерә белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны, ветераннарга хөрмәт хисләрен тәрбияләү Коммуникатив: фикерләрне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү | ||||
7 | Тест Зиннур Хөсниярдан “Рәссам язмышы” | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: якын, туку, кундыру, карышу, ярсулы һ.б. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Текстны уку. Әсәрнең өлешләренә исем бирү. Геройларга характеристика бирү. | Аңлап уку күнекмәләрен булдыру. Әсәрдәге төп геройга характеристика бирә белү. Берничә татар рәссамын белү. | Регулятив: укыту хезмәтендә үзеңә максат куя белү Танып белү: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү Шәхси: укуга уңай караш булдыру, тарих белән кызыксынуны тәрбияләү Коммуникатив: башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү | Тест | |||
Табигатьнең дә җаны, рухы бар - 4 сәг. | ||||||||
8 | Айдар Хәлим “Өч аяклы ат” (Кинодан өзекләр карау) Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләрне өйрәнү: җәһәт, ябырылу, тугару, симәнә, сөлек, кайрау, беләү, ыңгырчык. Сүзләрне хор белән уку. Сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзү. Айдар Хәлим “Өч аяклы ат” әсәрен уку, анализлау. Төп героена характеристика бирү. Әлеге әсәр белән авторның әйтәсе килгән фикерен аңлау. | Сәнгатьле уку күнекмәләре булдыру. Яңа сүзләрне белү. Сорауларга дөрес җавап бирү. | Регулятив: нәтиҗәләр формалаштыру Танып белү: максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү Коммуникатив: парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килә белү Шәхси: үз-үзеңә карата таләпчәнлек хисләре тәрбияләү, яхшыны начардан аера белү | Б.С.Ү. | |||
9 | Айдар Хәлим “Өч аяклы ат” (Кинодан өзекләр карау) Б.С.Ү. | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: бөре, төренү, күгелҗем, тоташ, утчык, зирек һ.б. Гарәфи Хәсәновның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Хикәяне уку, анализлау, төп геройларын ачыклау. Хикәяне өлешләргә бүлеп, аларга исем бирү. | Сәнгатьле уку күнекмәләрен, аңлап укуны булдыру. Гарәфи Хәсәновның тормыш юлы һәм иҗаты турында белү. | Регулятив: максатка кагылышсыз гамәлләрдән тыелу; яңа мәгълүмат алырга омтылу Танып белү: белемнәрне тест язганда куллана белү Шәхси: укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү, парларда диалог та катнашу | ||||
10 | Камил Кәримов “Тимергали бабай хикәяте” | Дәрестә яңа сүзләр өйрәнү: әләм, кашлак, суккан ыштан, күлмәклек атлас һ.б. “Тимергали бабай хикәяте” әсәрендә милли бәйрәмнең – Сабантуеның сурәтләнеше. Сабантуй бәйрәме турында монолог сөйләп карау. | Яңа сүзләрне белү. Сабантуй бәйрәме турында монолог сөйли белү. | Регулятив: укытучы ярдәмендә дәреснең темасын, максатларын билгеләү Танып белү: фикерләрне логик чылбырга салу; темага нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: төрле диалогларда катнаша белү Шәхси: игелекле булырга омтылыш тәрбияләү | ||||
11 | “Ялкын” журналы Йомгаклау дәресе. Б.С.Ү. | “Ялкын” журналының тарихы белән танышу. Журналларны өстәлләргә таратып күрсәтү. Проект эше: журналга хат язу, берничә кызыклы сорау бирү. | Татар матбугатына кызыксыну уяту. | Регулятив: эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү Танып белү: укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү Коммуникатив: коммуникатив мәсьәләләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү,мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару Шәхси: укуга уңай караш булдыру, танылган татар язучыларын хөрмәт хисен уяту | Б.С.Ү. | |||
Ятл.-2 Б.С.Ү..-2 Тест-1 Барлыгы-11 дәрес | ||||||||
Язма эшләр төре | 1 | 2 | 3 | Барлыгы |
Б.С.Ү. | 1 | 4 | 2 | 7 |
Тест | 1 | 1 | 1 | 3 |
Ятларга | 2 | 2 | 2 | 6 |
Инша | 1 | 1 | ||
Барлыгы | 4 | 7 | 5 | 17 |
Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-12 дәрес | Барлыгы-11 дәрес | Барлыгы-35 дәрес |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
- Мне нравится (1)