рабочие программы по родному языку и литературе
рабочая программа на тему

Семенов Василий Николаевич

Планирование составлено на основе:  Саха литературатын программата. ФилипповаН.И., ШишигинаВ.Р., МаксимоваМ.Е.  Дь. 1996, 2012с. , Примерная рабочая программа для общеобразовательных организаций по учебному предмету «Саха литературата» для 5-9 классов с якутский (родным) языком обучения, 2017гПланирование составлено на основе:  Саха литературатын программата. ФилипповаН.И., ШишигинаВ.Р., МаксимоваМ.Е.  Дь. 1996, 2012с. , Примерная рабочая программа для общеобразовательных организаций по учебному предмету «Саха литературата» для 5-9 классов с якутский (родным) языком обучения, 2017г

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл ktp_yak_lit_6kl.docx102.72 КБ
Файл ktp_yak_yaz_6kl.docx127.24 КБ
Файл ktp_yal_5kl.docx78.75 КБ
Файл ktp_yaya_5kl.docx33.96 КБ
Файл rp_i_ktp_yak_yaz_5g.docx89.67 КБ
Файл 6_kyl_tyl_102.docx54.17 КБ

Предварительный просмотр:

Рассмотрена и рекомендована на утверждение методсоветом образовательной организации

«…..»………2018 г     №____ протокола

«Утверждена» руководителем МОБУ «СОШ №7» ГО «город Якутск»    Федоровой С.Н.__________________

«…..»………2018 г      №_____

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Наименование учебного предмета: Якутская литература

Класс: 6 «ж»

Учитель: Семенов В.Н.

Учебный год: 2018-2019

Количество часов по учебному плану

Всего 70 ч. в год; в неделю 2 ч.

Планирование составлено на основе:  Саха литературатын программата. ФилипповаН.И., ШишигинаВ.Р., МаксимоваМ.Е.  Дь. 1996, 2012с. , Примерная рабочая программа для общеобразовательных организаций по учебному предмету «Саха литературата» для 5-9 классов с якутский (родным) языком обучения, 2017г

Быһаарыы сурук

Үөрэх бырагырааммата 2017сыл алтынньы 3 күнүгэр 5/17 №-дээх боротокуолунан бигэргэммит Барыллааһын бырагырааммаҕа (ПООП) тирэҕирэн оҥоһулунна.

Россия үөрэҕин сүрүннүүр Федеральнай государственнай  стандарт үүнэр көлүөнэни  киһилии сиэрдээх, ийэ дойдуга бэриниилээх сомоҕо гражданскай уопсастыбаҕа түмэр сыаллаах.  Стандарт россия норуоттарын ураты култуураларын уонна тылларын  чөлүн харыстыыр, сайыннарар суолу тутуһар. Араас норуоттар олохторун сэһэнин (философиятын), өйдөрүн күүһүн, уйулҕаларын  кэрэһиттэрин  түмэн, модун күүһүрэр, сайдар  государство буолуохтааҕа тоһоҕолоон бэлиэтэнэр.

Киһититии, сиэр-майгы кииллээх үөрэх стандарта  сайдыы суолун,  тускутун, хайысхаларын уонна ньымаларынтобулууну, үөрэнээччи толкуйдуур, чинчийэр, айар кыахтарын арыйыыны эрэйэр. Бу уустук соруктары ситиһии үөрэх  предметин  билии тускутуттан тахсан, оҕо билиини ылыы, иҥэринии ньымаларын бэйэтэ  тобулар, баһылыыр эйгэтин үөскэтиигэ тирэҕирэр, күннэтэ үүнэр, улаатар киһи уонна суруйааччы,  уус-уран литература алтыһыыта  - сиэрдээх майгы, духуобунас эдэркээн дьон өйүгэр-сүрэҕэр иҥиитигэр, дьиҥ киһилии олох ис киилэ олоҕуруутугар тиэрдэр суолларынан, ньымаларынан ситиһиллэр кыахтаах.

“Норуот айымньыта уонна уус-уран литература” программа Российскай Федерация Үөрэҕин министерствота бигэргэппит литератураҕа үөрэхтээһиҥҥэ федеральнай государственнай стандартын методологическай төрүттэригэр уонна  дидактическай ирдэбиллэригэр  тирэҕирэр.  Программа  саха литературатын учууталларыгар саҥа соруктары туруорар.  Оҕону үөрэтэр, иитэр,  сайыннарар үлэлэрин саҥалыы тыыннаах өйүнэн-санаанан тускулаан, сонуннук тэринэллэрин эрэйэр.

Төрөөбүт литератураны орто оскуолаҕа үөрэтии билиҥҥи кэмҥэ маннык сыалы-соругу туруорар:

Сахалыы литератураны сэргээн, кэрэхсээн, сатаан өйдөөн ааҕарга үөрэтии; аахпыты бэйэ сайдыытыгар туһанарга туһулааһын;

Ийэ тыл уус-уран күүһүн, кэрэтин, тыл илбиһин, хомуһунун оҕо кыра сааһыттан иҥэрии;

Уус-уран айымньыны, араас геройдарын туһанан төрөөбүт норуот олоҕун, историятын, култууратын, үгэстэрин, сиэрин-майгытын арыйыы; киһи аналын, олоҕу дириҥник, таба өйдүүргэ үөрэтии;

Төрөөбүт тылынан уус-уран айымньы айыллар үгэһин, кистэлэҥин, араас ньыматын билиһиннэрии;

Үөрэнээччи айымньылаахтык толкуйдуур уонна айар дьоҕура тобулларыгар суол аһыы;

Уус-уран айымньыны уран тыллаах, ураты дьоҕурдаах, талааннаах дьон айарын өйдөтүү.

Онон оскуолаҕа литература уруогун сүрүн анала – үөрэнээччи төрөөбүт тыл, фольклор уонна литература норуот духуобунай баайа, киһи өйө-санаата тобуллар, туругурар, майгыта-сигилитэ ситэр, арыллар, истиҥ, иһирэх иэйиитэ уһуктар эйгэтэ буолар диэн өйдүүрүн ситиһии.

Саха литературатын орто оскуолаҕа үөрэтэр программата  маннык сүрүн туһаайыылардаах:

Норуот тылынан уус-уран айымньыта сахалыы уус-уран литература силиһэ, төрдө буоларын аахсан, уус-уран литератураны фольклору кытта ситимнээн үөрэтии.

Айымньы идейнэй тосхолунан эрэ буолбакка, уус-уран ситиһиитин, үөрэнээччигэ сайдыыны, литературнай үөрэҕириини төһө биэрэр кыахтааҕын сыаналаан талыы уонна таҥыы.

Уус-уран айымньыны айар ньыма арааһын, литература теориятын өйдөбүллэрин түмэн, бөлөхтөөн биэрии. Ону үөрэнээччи болҕойоро, бэйэтэ туттарга эрчиллэрэ.

Талан үөрэтии уонна талан ааҕыы хайысхатын тутуһуу. Оҕону баҕаран туран үөрэнэргэ, бэйэни сайыннарарга, бэйэ санаатын, сатабылын, дьоҕурун сыаналыырга уһуйуу.

Үөрэнээччигэ айарга үөрэнэр, холонор кыаҕы биэрии, тэрийии, сөптөөх үөрүйэҕи, сатабылы иҥэрии, дьоҕура сайдарыгар ирдэбил туруоруу.

Үөрэнээччи билиитэ уонна сатабыла

6 кылааска саха литературатын үөрэтии түмүк ситиһиитэ

Үөрэнээччи ааҕар дьоҕурун сайдыыта:

5 кылааска саҕаламмыт уус-уран тылы, айымньыны быһаарар, ырытар кыаҕа сайдар.

Уус-уран айымньы олоҕу хоһуйар уратытын өйдүүр. Айымньы геройун майгытын-сигилитин, дьайыытын, характера хайдах сайдарын кэтээн көрөр, ырытар.

Уус-уран айымньыны таба, өйдөөн, кудуччу 100-120 тылы ааҕар. Уус-уран айымньыны хоһоонноохтук ааҕар, онно бэйэтэ сатаан бэлэмнэнэр.Уус-уран ааҕыыгаумсугуйар, ырытыыга, кэпсэтиигэ баҕатыйанкыттар.

Үөрэнээччи саҥарар саҥатын сайдыыта:

Ситимнээх саҥаҕа 5 кылааска ылыммыт үөрүйэхтэри салгыы сайыннарар.

Айымньыга ойуулуур-дьүһүннүүр уус-уран ньыма арааһа (уус-уран быһаарыы, кубулуйбат быһаарыы, тэҥнээһин о.д.а.) хайдах туттулларын болҕойор, кэтээн көрөр, бэйэтэ эрчиллэригэр, айан холоноругар туһанар.

Дьоруой майгытын, иэйиитин, дьайыыларын быһаарар. Проблемнайдык ырытар, диалогка, дискуссияҕа кыттар.

Үөрэнээччи суруйар дьоҕурун сайдыыта:

Кыра кэриҥнээхүлэниайар, өйтөнсуруйар.Литература түөрүйэтиттэнылбытбилиитигэртирэҕирэн, айымньы сюжетын, дьоруойдарын ырытар, чинчийэргэ холонор.

Литературнай билиини, дьоҕурусайыннарыы:

Фольклор туһунан өйдөбүл дириҥиир. Омуннааһын, ичторическай сюжет, номох, аллитерация, ассонанс, хатылааһын, ханарытыы, аллегория, эпитет, тэҥнэбил, метафора. Ааптар (суруйааччы) туһунан өйдөбүлү дириҥэтии. Персонаһы ырытыы: мэтириэт, дьоруой тыла-өһө, ис турук, уйулҕа, уобарас, уобарастар тиһиктэрэ, диалог, монолог, остуоруйа дьоруойа, олоҥхо дьоруойа, легендарнай (историческай) дьоруой, кэпсээнинэн айымньы дьоруойа, драматическай дьоруой, лирическай дьоруой.

Үөрэх былааныгар төрөөбүт литература биридимиэтин миэстэтэ.

Үөрэх бэдэрээссийэлии ыстандаартын ирдэбилигэр эппиэттиир Е.М.Поликарпова, Н.И.Филиппова, У.М.Флегонтова ааптардаах «Төрөөбүт литература: үлэлиир бырагыраама 5-9 кылаас», Бичик, 2015с. олоҕурар. Үөрэх былаанынан саха оскуолатыгар  төрөөбүт литератураны үөрэтиигэ барыта 6 кылааска – нэдиэлэҕэ 2чаас, сылга 68 чаас ананар.Үөрэнэр кинигэ (учуобунньук) –Е.М.Поликарпова, Молукова ЛФ, Олесова СГ Төрөөбүт литература 6 кыл, 2 чаастаах, Бичик, 2016с

6 кылааска төрөөбүт литератураны үөрэтии кээмэйэ

Тиэмэтэ (салаалара)

6 кылаас

Уопсай чааһа

68

Норуот өркөн өйө, ытык тыла

18

Номохтор, сэһэн, үһүйээн, алгыс, олоҥхо

Уус-уран  литература

47

Олох туллар тутаахтара

7

Төрөөбүт сир ытык өйдөбүлэ

6

Киһи үтүө майгыта, сиэрэ – олох сүнньэ

7

Өй, тулуур, дьулуур, таптал – киһи буолуу суола

7

Айылҕа, киһи, истиҥиэйии

6

Аҕа дойду көмүскэлигэр

7

Түөрт атахтаах доҕотторбут

7

Сыл түмүгүнэн хатылааһын

2

ТИЭМЭНЭН БЫЛААННААҺЫН ИС ХОҺООНО

Тиэмэ

Чааһа

Уруок кэмигэр ылар, билэр-көрөр сатабыл. Ытык өйдөбүллэр

Үөрэх дэгиттэр үөрүйэхтэрин сайыннарыы (УУД)

Хонтуруол  көрүҥэ

1

Киирии уруок. Ааҕыы – киһи сайдыытын сүрүнэ

1

1 таһым (воспроизведение) - Ааптардар үөрэнээччигэ суруктарын ааҕар. Суолтатын өйдүүр.

2 таһым (понимание) - Тиэкистэн сөптөөх миэстэтин булан, онно сигэнэн санаатын этэр, түмүк оҥорор

Эбии матырыйаалы туһанар. Ааҕыы туһунан санаа атастаһыыта. Мин сөбүлээн аахпыт айымньым, ааптарым – тэттик кэпсээн. Сыл бүтүүтүгэр ааҕааччы кэмпириэнсийэтэ

Айымньыны ырытыы алгоритмын чопчулаһыы.

Фронтальнай. Кэтээн көрүү.

2

Норуот өркөн өйө, ытык тыла – номохтор, сэһэн, үһүйээн уратылара

1

2 таһым - Түөрүйэ тула ырытыһыы. Норуот тылынан уус-уран айымньыта уонна литература айымньыта диэн уратытын өйдүүр.

3 таһым (применение)- Жанрдарынан араарар, холобурдуур.

Кэпсэтиһэр. Тэҥниир.

Сэһэргиир. Ыйытыы биэрэр Ырытар.

Толору, ылыннарыылаахтык этэргэ дьулуһар.

3

Майаҕатта Бэрт Хара – норуот сэһэнигэр

1

1 таһым - Доргуччу ааҕар. Айымньы геройун майгытын быһаарар, ол хаачыстыбаларын ааттыыр. Дьоруойдар быһылааннарын батыһа ааҕар

2 таһым - Айымньы былаанын оҥорор. Тылдьыкка үлэлиир. Былаанынан кэпсээһин

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн  сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

4

Майаҕаттаҕа Дыгын ыалдьыттааһына

1

3 таһым - Сэһэни чаастарга араарар, ис хоһоонун кылгатан кэпсиир. Сиэр-туом көстүүлэрин булуу

4 таһым (анализ)- ааҕыах иннинэ сабаҕалыыр, оччотооҕу кэм уратытын тэҥнии тутар. Алгоритмы чочуйар

Тылынан ыйытыыыларга хоруйу биэрэр. Оҕолорго ыйытыылары биэрэр. Былаан оҥорор

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

5

Майаҕатта урууга күөн көрсүһүүтэ

1

3 таһым - Сэһэни уус-ураннык кэпсиир. Майаҕатта күүстээх киһи буоларын дакаастыыр.

4 таһым – Тэҥниир, холобурдары аҕалан дакаастыыр.

Мөккүөр төрүөтүн , сайдыытын быһаарар,дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр. Тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир. Тирэх схема, кластер оҥостор

6

Майаҕатта уос номоҕор - түмүк

1

4 таһым - Норуот сэһэнин суолтатын билэр. Тэҥниир, түмүк оҥорор.

5 таһым - Билиҥҥи матырыйаалы кытта ситимниир. Уус Алдан сирэ-уота. Сыырдаахха турар Майаҕатта пааматынньыга

6 таһым – сыаналанарга холонор. Критерийдэри дьүүллэһэр

Бэйэ санаатын, түмүк өйдөбүлү сэһэргээһин. Кластеры көмүскээһин, пааранан үлэ.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Тирэх схеманан кэпсиир, кластеры көмүскүүр

7

Омоҕой уонна Эллэй Боотур тустарынан номох ис хоһооно

1

4 таһым - Номох уратытын истэр, төрдүн туһунан билэр.

5 таһым - Тылдьыт оҥоруу. Эргэрбит тыл суотатын бэлиэтэнии

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

8

Саха төрдө Омоҕой икки. Эллэй икки тустарынан билиим

1

4 таһым - Номох литератураҕа, театрга сырдатыллыыта. Аахпыты, истибити уустаан-ураннаан сэһэргээһин.

5 таһым – уруһуй – айар үлэ

6 таһым – критерийинэн сыаналаныы

Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Сааһыламмыт, түмүктээх санааны этэргэ кыһанар Уруһуйунан кэпсиир. Ырытыы алгоритмын тутуһар

Бэйэ уруһуйунан ситимнээхтик сэһэргээһин

9

Үтүө киһи аата үс үйэҕэ ааттанар

1

4 таһым - Айымньыга тирэҕирэн кэпсиир, ырытар, тус санаатын этэр.

5 таһым - Аахпытын ойуулуур, уруһуйдуур.

6 таһым - сыаналаныы

Айарга холонор. Оһуокай матыыбыгар норуот сэһэнин туһунан тугу билбитин хоһуйарга холонор.

Айар үлэ

10

Алгыс тыла – ытык тыл. Ыһыах алгыһа.

1

2 таһым - Алгыс уус-уран тылыгар үлэлиир, тылдьыты туһанар.

3 таһым - Ис хоһоонугар былаан оҥорор. Тэҥнэбили оҥоруу. Алгыс ураты көстүүтүн ааттыыр, олоҕу кытта сибээстиир.

Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Эбии матырыйаалы туһанар, мунньар. Тиэкискэ улэ, сорудаҕынан улэ

11

Хатылааһын. Хонтуруоллуур уруок

1

1-6 таһым - Үөрэппити хатылааһын, ырытыы, түмүк оҥоруу, сыаналаныы, хонтуруолланыы

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хардарар ситим лииһигэр үлэ (лист обратной связи)

12

Олоҥхо этэр санаата. Эрчимэн Бэргэн киириитэ, олоҥхо сирэ-дойдута 1-2чааһа

1

1 таһым - Олоҥхону ааҕар, тылыгар үлэлиир.

2 таһым - Омуннааһыны, тэҥнээһини, уус-уран хоһуйууну булар

Олоҥхо тиэкиһин куллугураччы ааҕыы. Бэйэ тылдьытыгар үлэ. Сериялаан уруһуйдааһын, олоҥхо олуктарынан. Кубулуйбат эпитеттары, өс хоһоонун, сомоҕо домоҕу туттуу.

13

Бухатыыр уһаарыллыыта

3-4чааһа

1

2 таһым - Аахпыт кэрчик ис хоһоонун өйдүүр, үлэтигэр туһанар.

3-4 таһым – уратыны булуу, эбэн-сабан кэпсиир, ырытар, түмүктүүр

5-6 таһым – алгоритмы,схеманы оҥостон кэпсиир, критерийинэн сыаналанар.

1 таһым -Учебник ыйытыытыгар эппиэттэһин.

2 таһым - Олоҥхо тылын, кэрчиктэрин туттан сэһэргээһин.

Бэйэни сыаналаныы критерийдэрин чопчулааһын.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

14

Өксөкү кыыл Араат Мохсоҕолго киксэриитэ

1

4 таһым - Олоҥхону ааҕар, ырытар.

5 таһым - Тылыгар-өһүгэр үлэлиирю Тылдьыты туһанар.

6 таһым - сыаналанар

Интонацияҕа үлэ. Сыныйан ааҕыы араас көрүҥнэрэ. Аахпыты түмүктээһин

Быһа тардан өйтөн ааҕыы

15

Уот Урбалдьынныын охсуһуута

1

 4 таһым - Айымньы ис хоһоонугар оччотооҕу кэм сиэрин майгытын булар

5-6 таһым – мадьыал, схема оҥостор, көмүскүүр, сыаналанар

Былаанынан, уруһуйунан кэпсиир. Туруоруллубут ыйытыыларга чопчу эппиэт булар. Бэйэни сыаналаныы

Схема, мадьыал оҥостуу

16

Чуура бухатыыртан Хаачылаан куону быыһыыра

1

4-5 таһым - Аһыныы, киһилии быһыы, санаа күүһэ диэн өйдөбүллэри айымныга сыһыаран быһаарар.

6 таһым- критерийинэн сыаналанар

Болҕойон истии, толкуйдаан ырытар. Хонтуруолланан саҥарар, истээччигэ тиийимтиэ гына сэһэргиир

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

17

Дьырыбына Дьырылыатта олоҥхону КТА уруога

1

2-3 таһым -Олоҥхо сүрүн этэр санаата.Олоҥхоттон холобурдар.

Иһийэн олорон ааҕыы.

4 таһым - Ыйытыктар тиһиликтэрин оҥоруу.

Ааҕыы араас көрүҥүн туттар. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Хас да олоҥхону холобурдуур, тэҥнии тутан ырытарга холонор.

Ыйытыктар тиһиликтэрин оҥорон иһитиннэрэр

18

Олоҥхо туһунан Айымньылаах үлэ уруога Ойуулуур ньымалар

1

4-5 таһым - Ханнык олоҥхолору, олоҥхоһуттары билэбиний? Ойуулуур-дьүһүннүүр ньыма арааһа.

6 таһым – сыаналанар, кэтээн көрүнэр

Олоҥхону ырытыыга алгоритмы тутуһуу. Бэйэни сыаналаныы.

Олоҥхо тылын-өһүн ырытарга холонуу.

Тиэкистэн булар. Бэриллибит холобуру ырытар

19

Норуот өркөн өйө, ытык тыла–түмүк уруок.

Билиини хонтуруоллааһын

1

1-6 таһым - Ис хоһоону илдьиритии, түмүктэри оҥостуу.

Сааһыламмыт санааны тиэрдэргэ холонуу

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хардарар ситим лииһигэр үлэ (лист обратной связи)

20

Уус-уран лит көрүҥнэрэ.

Олох туллар тутаахтара

1

1-2 таһым - Литература теориятын өйдөбүлүн билсиһэр.  Литература айымньыта, ааптара, жанра. Литература 3 көрүҥэ. Литература – олох сиэркилэтэ.

Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Олох туһунан бөлүһүөктээһин. Чугас дьонум, тирэх дьонум - кэпсэтиһии

21

Амма Аччыгыйа «Аҕа» кэпсээнин уратыта

1

3 таһым - Ааҕыы, ис хоһоону илдьиритиһии. Урут аахпыты санатыһыы. Ааптар тула сэһэргэһии.

4-5 таһым - Сааскы кэм роман уонна киинэ. Айымньы ис хоһоонугар ыйытыы толкуйдааһын

Мөккүөр төрүөтүн , сайдыытын быһаарар, дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр. Тэҥниир уонна ойуулуур, тиэкиһи кытта үлэлиир.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар. Сыаналаныы критерийин билэр.

Айымньыны ырытыы бэрээдэгинэн тус санааны этии

22

“Сааскы кэм” туһунан мин билиим... Роман дьоруойдарын ырытыы

1

4-5 таһым - Суруйааччы тылын сөҕүмэр күүһүн, дууһаҕа чугаһын хоһуйуутун быһаарар. Аҕа уонна оҕо сыһыаннарын, дьиэ кэргэн туллар тутааҕын туһунан санаалар

6 таһым – бэйэ үлэтин критерийинэн сыаналаныы

Атын киһини болҕойон истэр, кэпсэтэргэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар.

Айар үлэ Аҕабар сурук. Аҕа – тутаах киһи

23

Семен Маисов Ийэм кэпсиир романтан быһа тардыы этэр санаата

1

1-2 таһым - Ааптары кытта билсии, айымньы ис хоһоонун ырытыһыылаах ааҕыы.

3 таһым - Сүрүн геройу характеристикалааһын, мэтириэтин ойуулааһын. Ийэ уобараһын ырытыы

Айымньы геройдарын тэҥниир, уус-уран айымньыны чаастарынан , оруолларынан туруорууга кыттар. Ыйытыыларынан сирдэтэн сэһэргиир.

24

Үтүө майгылаах Аана кыыс түбүгэ

1

3 таһым - Ааҕар. Кэпсиир, ыйытыыга тэнийбит эппиэт биэрэр.

4 таһым - Өйдөммөт тыллары быһаарарга тылдьыты туһанар.

Ситимнээх саҥаны сайыннарыы.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар. Сыаналаныы критерийин билэр.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

25

Ийэ барахсан үтүө мөссүөнэ өрүү тыыннаах

1

4-5 таһым - Айымньыттан быһа тардыыны ааҕыы. Ыйытыылары, сорудахтары сирдэтэн ырытыы.

6 таһым - сыаналаныы

Түмүк санааларга, анаарыыга, толкуйга тиэрдии

Өйтөн суруйуу Аана – үлэһит үтүөтэ.

Ийэм барахсаҥҥа.

26

Төрөөбүт сирдээхпит–ытык өйдөбүллээхпит

Күндэ «Киисыта” хоһоон этэр санаата

1

1-2 таһым - Төрөөбүт дойдуга, төрөппүттэригэр тапталын кэпсиир

3 таһым - Хоһоонноохтук ааҕыы, ыйытыыларга эппиэттиир.

Тугу билиэхтээҕэр үлэтин сыалын туруорунар, тугу билбитин сыаналанар, онтун сатаан быһаарар, бэйэтин санаатын сатаан этэр, атыттар этиилэрин кытта дьүөрэлээн сыаналанар.

Хоһоону өйтөн ааҕа  үөрэтии

27

Н.Лугинов Нуоралдьыма чараҥар сэһэҥҥэ

Пейзаж өйдөбүлэ

1

4 таһым - Айымньыга киирии, ырытыылаах ааҕыы, дьоруойдары батыһа ырытыы.

5 таһым - Ыйытыыларга эппиэттээһин. Тылдьытынан үлэ

6 таһым - сыаналаныы

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Ыйытыыларга хоруйдар, тылдьытынан үлэ

28

Бастакы булка эбээ алгыһа

1

4 -5 таһым - Тылдьыкка сатаан үлэлиир. Тылдьыты кэпсииригэр туттар. Ис хоһоонун суруйааччы тылыгар чугаһатан кэпсиир.

6 таһым – алгоритм бэрээдэгинэн сыаныланыы

Ыйытыыга быһаарыылаах эппиэт биэрэригэр билбитин сааһылаан туттар,  саҥаны билбитин туһанан тиэкиһи ырытар. Айымньыны ырытыы алгоритмын, сыаналаныы критерийин билэр, тутуһар, хонтуруолланар, сыаналанар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

29

Ытык сир Ньургун улаатарын кэтэһэр

1

1-2 таһым - Тилэри ааҕыы уруога. Иэйиилээхтик ааҕарга эрчиллэр.

3 таһым - Айымньы былаанын оҥорор.

4-5 таһым – ис хоһоону илдьиритии, сабаҕалааһын

6 таһым - сыаналаныы

Ыйытыыга быһаарыылаах эппиэт биэрэригэр билбитин сааһылаан туттар,  саҥаны билбитин туһанан тиэкиһи ырытар. Схема (кластер) оҥостор.

Былаан (кластер)оҥоруу, көмүскээһин.

30

Айылҕаны ойуулааһыны туттан айар үлэ «Нуоралдьымаҕа..”

1

4-5 таһым - Айымньыга ааптар сыһыанын билгэлиир. Бэйэ санаатын суруйар. Ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалары, уус-уран тылы-өһү туттарга дьулуһар.

6 таһым – саналаныы, оҥоһуллубут  критерийинэн

Сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиини сааһылыыр. Ситимнээх саҥаны сайыннарар

Айар үлэ

31

Түмүктүүр, хонтуруол уруога

1

4-5 таһым - Үөрэппити хатылааһын. Аахпыкка олоҕуран ырытыы

6 таһым – сыаналаныы, хонтуруолланыы

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хардарар ситим лииһигэр үлэ (лист обратной связи)

32

Киһи үтүө майгыта – олох сүнньэ. Алампа – саха литературатын төрүттээччи

1

1-2 таһым - Автор дьон олоххо баар кэмэлдьилэрин,итэҕэстэрин саралааһына, күлүүтэ. Литература сайдан кэлбит остуоруйата.

Мөккүөр төрүөтүн, сайдыытын быһаарар, дьон сыһыан ырытан дакаастыыр. Тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир.

33

Алампа “Куоратчыт” кэпсээн сурун санаата

1

4 таһым -Ыстапаан уонна Даайа олохторуттан оччотооҕу ыал олоҕун туһунан түмүктэри оҥорор. Билиҥҥи олоҕу кытта тэҥниир.

5 таһым - Герой туһунан түмүктэри оҥорор. Уус-ураннык ааҕарга эрчиллэр.

6 таһым - сыаналаныы

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр,үлэтин хонтуруолланар. Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

34

Уһун Ыстапаан уонна Даайа сыҺыаннара

(2-3чаастара)

1

35

Ыстапаан куоракка сырыыта (4чааһа)

1

4-5 таһым - Ырытар, дакаастыыр – дьон куһаҕан кэмэлдьилэрин тула толкуйдуур

Айымньыны дорҕоонноохтук ааҕар. Геройдарын наардыыр. Тылдьытынан үлэлиир

36

Аҕаны  күүтүү. Ыстапаан кэмсиниитэ

 (5-6чаастара)

1

4 таһым - Айымньы геройун саҥатынан уонна быһыытынан характеристикалыыр.

5 таһым -Мэтириэт оҥоруу

6 таһым - сыаналанар

Айымньы геройдарын тэҥниир,уус-уран айымньыны чаастарынан, оруолларынан туруорууга кыттар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

37

Ыстапааны дьүүлгэ

1

4-5 таһым -Айымньыга ойууланар дьон мэтириэттэрин ойуулуур, ситэрэн суруйарга холонор. Ыйытыыларга эппиэттэһин

6 таһым – бэйэ хоруйун, оҕо хоруйун сыаналааһын

Ыйытыыга быһаарыылаах эппиэт биэрэригэр билбитин сааһылаан туттар,  саҥаны билбитин туһанан тиэкиһи ырытар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Урукку – билиҥҥи олоҕу тэҥнээн бэйэ санаатын этии

38

Алампа кэпсээнин ис номоҕо, өлбөт-сүппэт анала. Түмүк

1

1-2 таһым - Суруйааччы олоҕун билсиһэр.

3 таһым - буолбут кэми историятын хасыһар, толкуйдуур

4-5 таһым – ырытыы, түмүк оҥоруу

6 таһым – хонтуруолланыы, үлэни сыаналыырга холонуу (комментарий)

Аахпытын өйдүүр, ырытар, сыаналыыр. Билиини сааһылыыр. Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Өйтөн суруйуу (талан) Ыстапааҥҥа сүбэ, Ыал аҕатынан.

39

 Күн Дьирибинэ “Көбүөхтүүрүн аанньа күөх киһиргэс” үгэ этэр санаата

1

1-2 таһым - Үгэ ис хоһоонун билэр. Хоһооҥҥо өс хоһооннорун булар, үгэ тылын-өһүн болҕойор, хоһоонноохтук ааҕар.

6 таһым – өйтөн ааҕыыны сыаналыыр, сыаналанар

Аахпытын өйдүүр, ырытар, сыаналыыр. Санааны сааһылыыр, түмүктэри оҥорор.  

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Быһа тардан өйтөн ааҕа үөрэтии

40

Аллегория туттуллуута

1

1 таһым - Аллегория туһунан өйдөбүлү ылар.

2 таһым - Холобуру тиэкистэн булар. Кэпсииригэр холобуру туттар.

Уус-ураннык ааҕар, истэр, кэпсиир,ыйытыыларга хоруйдуур. Ыйытыылары толкуйдуур

41

Суорун Омоллоон «Чүөчээски” кэпсээнин идеята

1

2-3 таһым - Доргуччу ааҕар, геройун характеристикалыыр.

 4 таһым - Айымньы тутулун, композициятын ырытар.

6 таһым - Айымньыны ырытыы алгоритмын туттар. Сыаналанар.

5 таһым - Айымньы геройдарын тэҥниир,уус-уран айымньыны чаастарынан, оруолларынан туруорууга кыттар. Былаан оҥоруу

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

42

Чүөчээски уонна Сардаана Толугурга

1

3 таһым - Айымньы ис хоһоонун өйдүүр, ырытар.

4 таһым - Ааптар тылын-өһүн болҕойор, сюжеты батыһа быһаарар.

3-4 таһым - Уус-ураннык ааҕар, истэр, кэпсиир,ыйытыыларга хоруйдуур. Ыйытыылары толкуйдуур.

5-6 таһым - Айымньыны ырытыы алгоритмын туттар. Сыаналанар.

43

Чүөчээски дьиэттэн барыыта, баҕа санаата

1

3-4 таһым - Ийэ, аҕа уобараһын ырытар. Аахпыты сирдэтэн, ааптар тылын-өһүн туттан сиһилии сэһэргиир, тус санаатын этэр.

5-6 таһым – бэйэни сыаналаныы

1-2 таһым - Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Оччотооҕу кэми, билиҥҥи кэми тэҥнии тутан ырытар

44

Мүччүргэннээх сырыылар

1

1-2 таһым - Ааҕыы араас көрүҥүн туттан ааҕар. Айымньы тылын туттан кэпсиир.

 3 таһым - Оҕо проблемаларын айымньыттан булуу

Атын киһини болҕойон истэр, кэпсэтэргэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

45

Түргэн – эрэллээх доҕор хорсун быһыыта

1

4 таһым - Кэпсээҥҥэ былаан оҥоруу. Быһаарыылаах кэпсиир.

5 таһым - Ырытыылаах кэпсээһин, бэйэ санаатын этэргэ кыһаныы

3 таһым - Бэйэ сыһыанын сааһылаан этии, айымньы тылын туттан кэпсээһин. Оҕо кэпсээнин ситэрэн-хоторон биэрии

46

Түмүктүүр, хонтуруоллуур үлэ.

1

4 таһым - Ис хоһоону илдьиритии, түмүктэри оҥостуу.

5 таһым - Сааһыламмыт санааны тиэрдэргэ холонуу.

6 таһым – сыаналаныы, хонтуруол

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хардарар ситим лииһигэр үлэ (лист обратной связи)

47

Айылҕа,киһи, истиҥ иэйии Күннүк Уурастыырап “Олох» хоһ ырытыы

1

1 таһым - Хоһоонноохтук ааҕыы. Айылҕа кэрэ көстүүлэрин сөҕө-махтайа көрбүт түгэни кэпсэтиһии.

2-3 таһым - Бэйэ сыһыанын сааһылаан этии, айымны тылын туттан кэпсээһин. Олус да кэрэ! диэн олугу туттан хоһуйарга холонуу

Айар үлэ

48

И.Гоголев “Махтанабын,хоту кыраай” ис хоһооно, этэр санаата

1

3 таһым - Ис хоһоонунан ыйытыыларын оҥоруу. Хоһоон тутулун ырытыы. Хоһоон тыла-өһө, ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалара

4-5 таһым - Хоһоону ырытыы алгоритмын оҥоруу. Хоһоон теориятыгар үлэ. Ритм, рифма.

6 таһым - сыаналаныы

Хоһоону ырытыы

49

П.А.Ойуунускай “Мимоза” хоһоон этэр сүрүн санаата

1

1-2 таһым - Кэпсэтии, санаа атастаһыыта. Автор туһунан кэпсэтиһии

3-4 таһым - Аахпыты ырытыы. Хоһоону ырытыы алгоритмын тутуһуу

6 таһым-бэйэни,оҕону сыаналыыр

Талан өйтөн ааҕа үөрэтии

50

«Татыйык ыллыыра” хоһоон сырдык санаата

1

1 таһым - Дорҕоонноохтук ааҕар. Олох олоруу – киһи анала.

Уус-ураннык ааҕыы. Анабыл хоһоону ырытыы.

51

Аҕа дойду көмүскэлигэр туһуламмыт айымньылар

1

1-2 таһым - Олох уонна история кэрчиктэрин туһунан кэпсэтиһии. Аҕа дойду сэриитин туһунан санаалар.

Сэрии темата литератураҕа сырдытыллыыта.

Таба интонациялаан ааҕыы, сэһэргээһин. Конспектаныы

52

Т.Сметанин «Егор Чээрин” Булт ис хоһооно

1

1-2 таһым - Ааптар туһунан кэпсэтиһии. Интэриэһинэй сюжет, суруйааччы сатабыла

3 таһым - Ааҕыы араас көрүҥүн туттуу.

4-5 таһым - Айымньыны ырытыы алгоритмынан сирдэтии.

6 таһым - Сыаналаныы.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

53

«Старшина Шагуров” мүччүргэннээх сырыылар

1

2 таһым - Айымньы сүрүн санаатын булан этэр. Дьиҥнээх доҕордоһуу диэни быһаарар.

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

54

“Өрүс уҥуор” ис хоһооно

1

2-3 таһым - Саха саллаатын хорсун уобараһын ойуулуур. Ыйытыктар тиһиликтэрин оҥорор.

Атын киһини болҕойон истэр, кэпсэтэргэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

55

«Синиэлим, быраһаай” ис хоһооно, сүрүн санаата

1

4-5 таһым - Айымньы көрдөрөр кэмин туһунан ырытыы, тус санааны сааһылааһын.

Бэйэ сыһыанын сааһылаан этии, айымньы тылын туттан кэпсээһин, бэйэни сыаналаныы

56

«Снайпер саата” ис хоһооно, этэр санаата

1

 3 таһым - Ааҕыы, ырытыы, былааннааһын, сабаҕалааһын.

4 таһым - Герой мүччүргэннээх сырыыларын арааран быһаарыы.

5-6 таһым - Ааҕыы араас көрүҥүн туттуу. Айымньыны ырытыы алгоритмынан сирдэтии. Сыаналаныы. Ыйытыктар тиһиликтэрин оҥоруу

Былаанынан кэпсээһин

57

“Ыаллыы штабтар” ис хоһооно

1

1 таһым - Доҕордоһуу – норуоттар сомоҕолоһуулара буоларын өйдүүр.

2 таһым - Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

58

Түмүктүүр, хонтуруоллуур үлэ.

1

4-5 таһым - Ис хоһоону илдьиритии, түмүктэри оҥостуу. Холобурдары аҕалыы. Тус санааны этии.

6 таһым - сыаналаныы

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы.

Литературнай викторина

59

Илья Чаҕылхан “Герой туһунан ырыа” идеята, тыла-өһө

1

  1. таһым - Иэйиилээхтик ааҕыы, хоһоон лирическэй геройа – дьиҥнээх киһи
  1. таһым - Логическай охсуу, ырыа буолбут хоһоон. Ритм, рифма.

4 таһым - Хоһоону ырытыы алгоритмын тутуһуу

60

И.Артамонов “Мин мантан сэриигэ барбытым”  хоьоон тутула

1

1 таһым Айымньы сүрүн санаатын булан этэр. Хоһоон тутула.

6 таһым – бэйэни, оҕону сыаналааһын

2 таһым - Хоһоонноохтук ааҕыы. Ырыа буолбут хоһоон

Өйтөн ааҕа үөрэтии

61

Түөрт атахтаах доҕотторбут

1

1-2 таһым - Түөрт атахтаах доҕотторбут тустарынан сэһэргэһии.

3 таһым Уус-уран литератураҕа, искусствоҕа сырдытыллыытын билии

4-5 таһым - Түмүгү оҥорор, тустаах информацияны туһанар, эппиэт алгоритмын былаанныыр, бэйэтин санаатын сатаан этэр

62

Н.Лугинов “Кустук” этэр сүрүн ис  хоһооно

1

1 таһым - Ааптар туһунан кэпсэтиһии.

2 таһым - Суруйааччы сатабыла: ыты хоһуйууга туттубут ньымалара.

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсиир

63

Кустук урукку олоҕуттан уонна билиҥҥитэ

1

1-2 таһым - Туундараны ойуулааһын.  Ыт киһи олоҕор суолтата -  быһаарыы

Тугу аахпытын өйдүүр, тылдьыкка үлэлиир. Истээччигэ тиийимтиэ гына сэһэргиир

64

Кустук дьылҕата уонна хаһаайыттара

1

3 таһым - Суруйааччы сатабыла: ыты хоһуйууга туттубут ньымалары булар, холобурдуур

Тугу аахпытын өйдүүр, тылдьыкка үлэлиир, бэйэтин сыаналанар

65

Ыт – киһи доҕоро

1

  1. таһым - Кэпсээнтэн ыт туһунан саҥаны билбитин бэлиэтиир.

6 таһым – бэйэ үлэтин сыаналаныы

4-5 таһым - Тугу аахпытын өйдүүр, тылдьыкка үлэлиир. Айымньыны, дьоруойдары тэҥниир, ырытар, холобурдуур

Өйтөн суруйуу Иччи-Охонооҥҥо сурук

66

Ааҕааччы кэмпириэнсийэтэ

1

4-5 таһым - Аахпыты ырытыы. Литературнай чинчийиигэ холонуу

6 таһым – бэриллибит критерийинэн сыаналаныы

Сыл устата ааҕыллыбыт айымньыттан сөбүлээбит айымньыны талан тэттик чинчийэр үлэни оҥоруу

Үлэни дакылааты көмүскээһин

67

Сыллааҕы хатылааһын.

1

3 таһым - Ис хоһоону илдьиритии, түмүктэри оҥостуу.

4-5 таһым - Сааһыламмыт санааны тиэрдэргэ холонуу. Көннөрүнүү. Ойуулааһын. Түмүк оҥоруу

3 таһым - Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ.

Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

6 таһым - Критерийинэн бэйэни сыаналаныы.

Билиини тургутуу

68

Литература теориятыттан мин билиим

1

5-6 таһым - Литература теориятын төрүт өйдөбүллэрин тылдьытын туһанан дакаастааһын, холобурдааһын.

  1. таһым - Теорияҕа тирэҕирии, терминнэри билии, туттуу

6 таһым бэйэни сыаналаныы

Хатылааһын

Календарнай-тематическай былааннааһын

Үөрэх кинигэтэ – Е.М.Поликарпова, Л.Ф.Молукова, С.Г.Олесова ( 2 чаастаах) , Бичик, 2016с

№ урока

Тема урока

Календарные сроки

Планируемые результаты обучения

Дом задание

Предметные результаты

Метапредметные результаты

КЭС

Контролируемые элементы содержания

КПУ

Проверяемые умения

1

Киирии уруок. Ааҕыы – киһи сайдыытын сүрүнэ

06.09

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Эбии матырыйаалы туһанар. Ааҕыы туһунан санаа атастаһыыта. Сыл бүтүүтүгэр ааҕааччы кэмпириэнсийэтэ

Айымньыны ырытыы алгоритмын чопчулаһыы.

Мин сөбүлээн аахпыт айымньым, ааптарым – тэттик кэпсээн.

2

НТУуА – номохтор, сэһэн, үһүйээн уратылара

08.09

1.1.1

1.1.2

Уус-уран айымньыны атын киһи ааҕарын, санаатын этэрин сатаан истии.

Айымньы этэр санаатын өйдөөһүн, ыйытыыга хоруйд, ыйытыы биэрии

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Айымньы ис хоһ эрэ буолбакка, жанрын, тутулун, тылын-өһүн өйдүүр, быһааарар

Кэпсэтиһэр. Тэҥниир.

Сэһэргиир. Ыйытыы биэрэр Ырытар.

Толору, ылыннарыылаахтык этэргэ дьулуһар.

С . 7-11

3

Майаҕатта Бэрт Хара – норуот сэһэнигэр

13.09

1.2.1

1.2.4

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы

Айымньы уратытын туһунан өйдөбүл

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн  сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

Ааҕыы

4

Майаҕаттаҕа Дыгын ыалдьыттааһына

15.09

1.2.5

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарыы

Тылынан ыйытыыыларга хоруйу биэрэр. Оҕолорго ыйытыылары биэрэр. Былаан оҥорор

Аахпыты былаанааһын

5

Майаҕатта урууга күөн көрсүһүүтэ

20.09

1.2.6

Айымньы дьоруойдарын наардааһын, ырытыы

1.1.2

Дьоруойдарын булар, наардыыр

Мөккүөр төрүөтүн, сайдыытын быһаарар, дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр. Тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир. Тирэх схема, кластер оҥостор

Тирэх схема, кластер оҥоруу, ситэрии

6

Майаҕатта уос номоҕор - түмүк

22.09

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Бэйэ санаатын, түмүк өйдөбүлү сэһэргээһин. Кластеры көмүскээһин, пааранан үлэ.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Уруһуйунан кэпсээн

7

Омоҕой уонна Эллэй Боотур тустарынан номох ис хоһооно

27.09

1.2.4

Айымньы уратытын туһунан өйдөбүл

1.2.2

Айымньы ураты бэлиэлэрин холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

Аахпыты уус-ураннык кэпсииргэ бэлэмнэнии

8

Саха төрдө Омоҕой икки. Эллэй икки тустарынан билиим

29.09

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүк оҥорор

Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Сааһыламмыт, түмүктээх санааны этэргэ кыһанар Уруһуйунан кэпсиир. Ырытыы алгоритмын тутуһар

Уруһуй. Алгоритмынан кэпсээн

9

Үтүө киһи аата үс үйэҕэ ааттанар

04.10

1.4.1

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

2.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Айарга холонор. Оһуокай матыыбыгар норуот сэһэнин туһунан тугу билбитин хоһуйарга холонор.

Айар үлэ

10

Алгыс тыла – ытык тыл. Ыһыах алгыһа.

06.10

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Эбии матырыйаалы туһанар, мунньар. Тиэкискэ улэ, сорудаҕынан улэ

С. 31-32

11

Хатылааһын. Хонтуруоллуур уруок

11.10

1.7.1

Норуот тыл у\у айымньытын көрүҥнэрин туһунан өйдөбүл дириҥиир

4.1

Фольклор уонна лит-ра ситимин өйдүүр

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хатылааһын, бэйэни бэрэбиэркэлэнии

12

Олоҥхо этэр санаата. Эрчимэн Бэргэн киириитэ, олоҥхо сирэ-дойдута 1-2чааһа

13.10

1.1.1

1.1.2

Уус-уран айымньыны атын киһи ааҕарын, санаатын этэрин сатаан истии.

Айымньы этэр санаатын өйдөөһүн, ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытыы биэрии

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Айымньы ис хоһоонун  эрэ буолбакка, жанрын, тутулун, тылын-өһүн өйдүүр, быһааарар

Олоҥхо тиэкиһин куллугураччы ааҕыы. Бэйэ тылдьытыгар үлэ. Сериялаан уруһуйдааһын, олоҥхоттон быһа тардыылаах. Кубулуйбат эпитеттары, өс хоһоонун, сомоҕо домоҕу туттуу.

Уруһуйдар, олоҥхо олуктарынан

13

Бухатыыр уһаарыллыыта

3-4чааһа

18.10

1.4.1

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

2.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

1 таһым -Учебник ыйытыытыгар эппиэттэһин.

2 таһым - Олоҥхо тылын, кэрчиктэрин туттан сэһэргээһин.

Бэйэни сыаналаныы критерийдэрин чопчулааһын.

Ааҕыы, бэлэмнэнии

14

Өксөкү кыыл Араат Мохсоҕолго киксэриитэ

20.10

1.2.2

Дорҕоонноохтук кудуччу быһаарсыылаах ааҕыы

1.2.2

Айымньыттан ураты бэлиэлэри холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Интонацияҕа үлэ. Сыныйан ааҕыы араас көрүҥнэрэ. Аахпыты түмүктээһин

Ааҕыы, геройдары ойуулааһын

15

Уот Урбалдьынныын охсуһуута

25.10

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.2.3

Тыл суолтатын быһаарарга, өйдүүргэ дьулуһар, словарнай саппааһын байыттар

Былаанынан, уруһуйунан кэпсиир. Туруоруллубут ыйытыыларга чопчу эппиэт булар. Бэйэни сыаналаныы

Уруһуйдарынан, былаанынан кэпсээһин

16

Чуура бухатыыртан Хаачылаан куону быыһыыра

27.10

1.3

1.3.3

1.3.5

Уус-уран тыл номоҕун билгэлээһин.

Тылдьытынан үлэ

Алгоритм бэрээдэгинэн аахпыты ырытыы

1.2.3

Тыл суолтатын быһаарарга, өйдүүргэ дьулуһар, словарнай саппааһын байыттар

Болҕойон истии, толкуйдаан ырытар. Хонтуруолланан саҥарар, истээччигэ тиийимтиэ гына сэһэргиир

Уус-ураннаан сэһэргээһин

17

Дьырыбына Дьырылыатта олоҥхону КТА уруога

01.11

1.2.2

Дорҕоонноохтук кудуччу быһаарсыылаах ааҕыы

1.2.2

Айымньыттан ураты бэлиэлэри холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Ааҕыы араас көрүҥүн туттар. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Хас да олоҥхону холобурдуур, тэҥнии тутан ырытарга холонор.

Ааҕыы. Түмүк санаа

18

Олоҥхо туһунан Айымньылаах үлэ уруога Ойуулуур ньымалар

03.11

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Олоҥхону ырытыыга алгоритмы тутуһуу. Бэйэни сыаналаныы.

Олоҥхо тылын-өһүн ырытарга холонуу.

Олоҥхо – киэн туттуубут өйтөн суруйуу.

19

Норуот өркөн өйө, ытык тыла–түмүк уруок.

Билиини хонтуруоллааһын

15.11

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хатылааһын.

Бэйэни  бэрэбиэркэлэнии

20

Уус-уран лит көрүҥнэрэ.

Олох туллар тутаахтара

17.11

1.4.9

Кэм-кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Олох туһунан бөлүһүөктээһин. Чугас дьонум, тирэх дьонум - кэпсэтиһии

С.108

21

Амма Аччыгыйа «Аҕа» кэпсээнин уратыта

22.11

1.2.2

1.4.1

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

Айымньы ис хоһоонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

2.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйытыыларга хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Мөккүөр төрүөтүн, сайдыытын быһаарар, дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр. Тэҥниир уонна ойуулуур, тиэкиһи кытта үлэлиир.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар. Сыаналаныы критерийин билэр.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

22

“Сааскы кэм” туһунан мин билиим... Роман дьоруойдарын ырытыы

24.11

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕы арыйыы Айан ситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕа аһыллар. Айан кэпсиир

Атын киһини болҕойон истэр, кэпсэтэргэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар.

Ааҕыы, тус санааны этэргэ бэлэмнэнии

23

Семен Маисов Ийэм кэпсиир романтан быһа тардыы этэр санаата

29.11

1.4.1

1.1.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥостор

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Айымньы геройдарын тэҥниир, уус-уран айымньыны чаастарынан , оруолларынан туруорууга кыттар. Ыйытыыларынан сирдэтэн сэһэргиир.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

24

Үтүө майгылаах Аана кыыс түбүгэ

01.12

1.6.1

Тылынан, суругунан айар үлэ, хоһуйуу

3.1

Айар, айымньылаах ньымаларынан өйтөн сэһэргиир, ойуулуур, тойоннуур кэриҥнээх суруйар

Ситимнээх саҥаны сайыннарыы.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар. Сыаналаныы критерийин билэр.

Айар үлэ

25

Ийэ барахсан үтүө мөссүөнэ өрүү тыыннаах

06.12

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Түмүк санааларга, анаарыыга, толкуйга тиэрдии

Ааҕыы, ыйытыылар, сорудахтар

26

Төрөөбүт сирдээхпит–ытык өйдөбүллээхпит

Күндэ «Кии сыта” хоһоон этэр санаата

08.11

1.2.8

Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.2

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Тугу билиэхтээҕэр үлэтин сыалын туруорунар, тугу билбитин сыаналанар, онтун сатаан быһаарар, бэйэтин санаатын сатаан этэр, атыттар этиилэрин кытта дьүөрэлээн сыаналанар.

Өйтөн ааҕы үөрэтии .

С.131 ч.1

27

Н.Лугинов Нуоралдьыма чараҥар сэһэҥҥэ

Пейзаж өйдөбүлэ

13.12

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Ыйытыылар, сорудахтар

28

Бастакы булка эбээ алгыһа

15.12

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Ыйытыыга быһаарыылаах эппиэт биэрэригэр билбитин сааһылаан туттар,  саҥаны билбитин туһанан тиэкиһи ырытар. Айымньыны ырытыы алгоритмын, сыаналаныы критерийин билэр, тутуһар, хонтуруолланар, сыаналанар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

29

Ытык сир Ньургун улаатарын кэтэһэр

20.12

1.4.1

1.1.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥостор

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Ыйытыыга быһаарыылаах эппиэт биэрэригэр билбитин сааһылаан туттар,  саҥаны билбитин туһанан тиэкиһи ырытар. Схема (кластер) оҥостор.

Схема (кластер) оҥостуу, ситэрии

30

Айылҕаны ойуулааһыны туттан айар үлэ «Нуоралдьымаҕа..”

22.12

1.6.1

Тылынан, суругунан айар үлэ, хоһуйуу

3.1

Айар, айымньылаах ньымаларынан өйтөн сэһэргиир, ойуулуур, тойоннуур кэриҥнээх суруйар

Сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиини сааһылыыр. Ситимнээх саҥаны сайыннарар

Айар үлэ

31

Түмүктүүр, хонтуруол уруога

27.12

1.4.1

1.1.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥостор

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Хатылааһын

32

Киһи үтүө майгыта – олох сүнньэ. Алампа – саха литературатын төрүттээччи

29.12

1.4.9

Кэм-кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытыы

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Мөккүөр төрүөтүн, сайдыытын быһаарар, дьон сыһыан ырытан дакаастыыр. Тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир.

Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

33

Алампа “Куоратчыт” кэпсээн сурун санаата

10.01

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр,үлэтин хонтуруолланар. Билиини сааһылыыр. Кэпсэтэр үөрүйэҕи сайыннарар. Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

ч.2  С.5-10

34

Уһун Ыстапаан уонна Даайа сыҺыаннара (2-3ч)

12.01

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕыарыйыыАйанситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕа аһыллар. Айан кэпсиир

Ааҕыы, ырытыылаах сэһэргээһин

35

Ыстапаан куоракка сырыыта (4ч)

17.01

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Айымньыны дорҕоонноохтук ааҕар. Геройдарын наардыыр. Тылдьытынан үлэлиир

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

36

Аҕаны  күүтүү. Ыстапаан кэмсиниитэ (5-6ч)

19.01

1.4.9

Кэм-кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытыы

2.7

Айымньы проблемаларын, мөккүөрүн тэҥнээн ырытар

Айымньы геройдарын тэҥниир,уус-уран айымньыны чаастарынан, оруолларынан туруорууга кыттар.

Ааҕыы, Ыстапаан ис мучумаанын туһунан санааны этэргэ бэлэмнэнии

37

Ыстапааны дьүүлгэ

24.01

1.4.6

1.3.5

1.5.1

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Алгоритм бэрээдэгинэн аахпыты ырытыы

Уус-уран айымньыны ааҕыыга тардыстар, дуоһуйууну ылар

2.1

2.2

2.3

Айымньы исхоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, таланкэпсиир.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Ыйытыыга быһаарыылаах эппиэт биэрэригэр билбитин сааһылаан туттар,  саҥаны билбитин туһанан тиэкиһи ырытар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

38

Алампа кэпсээнин ис номоҕо, өлбөт-сүппэт анала. Түмүк

26.01

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕы арыйыы Айан ситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕааһыллар. Айанкэпсиир

Аахпытын өйдүүр, ырытар, сыаналыыр. Билиини сааһылыыр. Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Квест-ырытыы

Ыстапааҥҥа сүбэ

 Өйтөн суруйуу

39

 Күн Дьирибинэ “Көбүөхтүүрүн аанньа күөх киһиргэс” үгэ этэр санаата

31.01

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

4.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Лит айымньы көрүҥнэрин араарар, быһаарар

Аахпытын өйдүүр, ырытар, сыаналыыр. Санааны сааһылыыр, түмүктэри оҥорор.  

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһар.

Быһа тардыы өйтөн ааҕа үөрэтии

40

Аллегория туттуллуута

02.02

1.7.6

1.2.8

Ааптар туһунан өйдөбүлү кэҥэтии

Быһа тардыыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

4.3

1.3.2

Ааптар (суруйааччы) туһунан өйдөбүллээх.  Быһа тардыыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Уус-ураннык ааҕар, истэр, кэпсиир, ыйытыыларга хоруйдуур. Ыйытыылары толкуйдуур

Холобурдар. Тылдьытынан  үлэ.

41

Суорун Омоллоон «Чүөчээски” кэпсээнин идеята

07.02

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

4.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Лит айымньы көрүҥнэрин араарар, быһаарар

Айымньы геройдарын тэҥниир,уус-уран айымньыны чаастарынан, оруолларынан туруорууга кыттар. Былаан оҥоруу

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

42

Чүөчээски уонна Сардаана Толугурга

09.02

1.4.6

1.3.5

1.5.1

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Алгоритм бэрээдэгинэн аахпыты ырытыы

Уус-уран айымньыны ааҕыыга тардыстар, дуоһуйууну ылар

2.1

2.2

2.3

Айымньы исхоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, таланкэпсиир.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Уус-ураннык ааҕар, истэр, кэпсиир, ыйытыыларга хоруйдуур. Ыйытыылары толкуйдуур.

Айымньыны ырытыы алгоритмын туттар. Сыаналанар.

Ааҕыы, уус-уран сэһэргээһин

43

Чүөчээски дьиэттэн барыыта, баҕа санаата

14.02

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

44

Мүччүргэннээх сырыылар

16.02

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Атын киһини болҕойон истэр, кэпсэтэргэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар.

Ыйытыылар, сорудахтар

45

Түргэн – эрэллээх доҕор хорсун быһыыта

21.02

1.4.1

1.2.6

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньы дьоруойдарын наардааһын, ырытыы

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Бэйэ сыһыанын сааһылаан этии, айымньы тылын туттан кэпсээһин.

Тойоннооһун суругунан

46

Түмүктүүр, хонтуруоллуур үлэ.

23.02

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

ХатылааһынҮлэни чочуйуу.

47

Айылҕа,киһи, истиҥ иэйии Күннүк Уурастыырап “Олох» хоһ ырытыы

28.02

1.2.8

Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.2

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Бэйэ сыһыанын сааһылаан этии, айымны тылын туттан кэпсээһин. Олус да кэрэ! диэн олугу туттан хоһуйарга холонуу

Өйтөн ааҕа үөрэтии

С.93

48

И.Гоголев “Махтанабын,хоту кыраай” ис хоһооно, этэр санаата

02.03

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

4.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Лит айымньы көрүҥнэрин араарар, быһаарар

Хоһоону ырытыы алгоритмын оҥоруу. Хоһоон теориятыгар үлэ. Ритм, рифма.

Хоһоону ырытыы

С.95-98

49

П.А.Ойуунускай “Мимоза” хоһоон этэр сүрүн санаата

07.03

1.4.1

1.2.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Хоһоонноохтук ааҕыы

2.1

1.3.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Айымньылаахтык ааҕар

Аахпыты ырытыы. Хоһоону ырытыы алгоритмын тутуһуу

Хоһоону ырытыы алгоритмын тутуһан бэлэмнэнии

50

«Татыйык ыллыыра” хоһоон сырдык санаата

09.03

1.2.3

Хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.1

Айымньылаахтык ааҕар

Уус-ураннык ааҕыы. Анабыл хоһоону ырытыы.

Хоһоонноохтук  ааҕыы

С.104

51

Аҕа дойду көмүскэлигэр туһуламмыт айымньылар

14.03

1.4.10

Айымньы мөккүөрүн, проблемаларын тэҥнээн ырытыы

2.6

Кэм кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытар кыахтаах

Сэрии темата литератураҕа сырдытыллыыта.

Таба интонациялаан ааҕыы, сэһэргээһин. Конспектаныы

С.115-116

52

Т.Сметанин «Егор Чээрин” Булт ис хоһооно

16.03

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Ааҕыы араас көрүҥүн туттуу. Айымньыны ырытыы алгоритмынан сирдэтии. Сыаналаныы.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

53

«Старшина Шагуров” мүччүргэннээх сырыылар

21.03

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Ааҕыы, уустаан кэпсииргэ бэлэмнэнии

С.123-127

54

“Өрүс уҥуор” ис хоһооно

23.03

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕыарыйыыАйанситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕааһыллар. Айанкэпсиир

Атын киһини болҕойон истэр, кэпсэтэргэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар.

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

55

«Синиэлим, быраһаай” ис хоһооно, сүрүн санаата

04.04

1.4.10

Айымньы мөккүөрүн, проблемаларын тэҥнээн ырытыы

2.6

Кэм кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытар кыахтаах

Бэйэ сыһыанын сааһылаан этии, айымньы тылын туттан кэпсээһин, бэйэни сыаналаныы

Ааҕыы

С.130-132

56

«Снайпер саата” ис хоһооно, этэр санаата

06.04

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Ааҕыы араас көрүҥүн туттуу. Айымньыны ырытыы алгоритмынан сирдэтии. Сыаналаныы. Ыйытыктар тиһиликтэрин оҥоруу

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

57

“Ыаллыы штабтар” ис хоһооно

11.04

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Ааҕыы үлэтин араас көрүҥэр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

Мин билэр саллаатым - ахтыы

58

Түмүктүүр, хонтуруоллуур үлэ.

13.04

1.5.2

Олохтоохтук кэпсээһин сиэрин тутуһан конференцияҕа кыттыы

1.6.4

3.1.7

Тыл баайын туттуу

Айымньы тылын-өһүн туттар,  дакаастабыллаах

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы.

Хатылааһын Үлэни хос ылан чочуйаа

59

Илья Чаҕылхан “Герой туһунан ырыа” идеята, тыла-өһө

18.04

1.7.3

1.2.8

Ааптар туһунан өйд кэҥэтии Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

4.3

1.3.2

Ааптар туһунан өйдөбүллээх

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Логическай охсуу, ырыа буолбут хоһоон. Ритм, рифма. Хоһоону ырытыы алгоритмын тутуһуу

Өйтөн ааҕа үөрэтии

С.141

60

И.Артамонов “Мин мантан сэриигэ барбытым”  хоьоон тутула

20.04

1.2.8

Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.2

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Хоһоонноохтук ааҕыы. Ырыа буолбут хоһоон

Өйтөн ааҕа үөрэтии

С.143

61

Түөрт атахтаах доҕотторбут

25.04

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Түмүгү оҥорор, тустаах информацияны туһанар, эппиэт алгоритмын былаанныыр, бэйэтин санаатын сатаан этэр

Уруһуйунан хаартысканан кэпсээн

62

Н.Лугинов “Кустук” этэр сүрүн ис  хоһооно

27.04

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Тугу аахпытын өйдүүр, өйдөбүллэри быһаарар, сорудаҕынан сөптөөх кэрчиги булан үлэлиир, тылынан кэпсиир

Айымньыны ырытыы алгоритмын тутуһан кэпсииргэ бэлэмнэнии

63

Кустук урукку олоҕуттан уонна билиҥҥитэ

02.05

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Тугу аахпытын өйдүүр, тылдьыкка үлэлиир. Истээччигэ тиийимтиэ гына сэһэргиир

Ааҕыы

С.150-152

64

Кустук дьылҕата уонна хаһаайыттара

04.05

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕыарыйыыАйанситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕааһыллар. Айанкэпсиир

Тугу аахпытын өйдүүр, тылдьыкка үлэлиир, бэйэтин сыаналанар

Өйтөн суруйуу

65

Ыт – киһи доҕоро

11.05

1.5.1

Уус-уран айымньыны ааҕыыгатардыстар, дуоһуйууну ылар

4.3

Ааптар туһунан өйдөбүллээх

Тугу аахпытын өйдүүр, тылдьыкка үлэлиир. Айымньыны, дьоруойдары тэҥниир, ырытар, холобурдуур

Хатылааһынкэмпириэн-сийэҕэ бэлэмнэнии

66

Ааҕааччы кэмпириэнсийэтэ

16.05

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.2.2

Айымньыттан ураты бэлиэлэри холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Сыл устата ааҕыллыбыт айымньыттан сөбүлээбит айымньыны талан тэттик чинчийэр үлэни оҥоруу

Хатылааһын

67

Сыллааҕы хатылааһын.

18.05

1.7.2

1.6.3

Лит айымньы көрүҥнэрин быһаарар

Ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалары туттуу

4.1.1

Уус-уран ойуулуур ньымалары билэр, сөпкө туттар

Чиҥэтэр, бэрэбиэркэлэнэр үлэ. Критерийинэн бэйэни сыаналаныы. Үлэни төттөрү ылан чочуйуу, көннөрүү

Бэйэни хонтуруолланыы.

68

Литература теориятыттан мин билиим

23.05

25.05

1.3

Уус-уран тыл номоҕун билгэлээһин

1.3

Ааҕыы көрүҥнэрин баһылыыр

Теорияҕа тирэҕирии, терминнэри билии, туттуу

Материально-техническое обеспечение учебного материала

Библиотечный фонд

1 УМК учебного предмета «Саха литературата» (Якутская литература) для 5—9 классов с якутским (родным) языком обучения:

- Примерная образовательная программа «Саха литературата» (Якутская литература) для 5—9 классов.

- Учебники «Саха литературата» (Якутская литература) для 5 – 9 классов.

- Электронные формы учебников «Саха литературата» (Якутская литература) для 5 – 9 классов.

- Книги для самостоятельного чтения «Круг чтения — образ жизни». 5—9 классы».

Художественные произведения:

- книги серии «Мир олонхо»;

- книги серии «Якутские богатыри».

- книги серии «Якутские писатели детям»

Словари (Тылдьыттар):

1. «Краткий толковый словарь якутского языка»;

2. Г.Ф. Сивцев. «Якутский краткий словарь»;

3. Н.А. Аллахский, Х.Х. Луковцев. «Словарь синонимов якутского языка»;

4. Н.А. Аллахский. «Словарь антонимов якутского языка»;

5. Н.А. Аллахский. «Словарь омонимов якутского языка»;

6. Н.И. Филиппова и др. Олоҥхо уран тыла «Язык олонхо: иллюстрированный словарь»;

7. Н.С. Григорьев, А.Г. Нелунов. «Словарь фразеологизмов» и др.

Учебно-, научно-познавательная литература:

1. Для углубленного изучения:

- С.П. Ойунская. «Якутские загадки»;

 - Г.Васильев. Русско-якутский поэтический словарь;

- Н.И. Филиппова, М.Т. Гоголева. «Высокохудожественное слово»;

- В.Н. Протодьяконов. «Писатели Якутии»;

- И.К. Попов. Краткий вспомогательный словарь для якутского языка;

- Н.И. Филиппова. «Язык олонхо»;

- Н.И. Филиппова. «Речевой этикет олонхо»;

- «Поэты ХХ века»;

- П.Д. Аввакумов, С.А. Попов-Сэмэн Тумат. «Прозаики ХХ века»;

 - У.М. Флегонтова. «Язык писателя»;

- У.М. Флегонтова. «Якутская литература: вчера, сегодня, завтра»;

- Н.И. Филиппова и т.д. «Язык олонхо: иллюстрированный словарь»;

- «Саха хомуһа» («Якутский хомус»);

- «Якутия и Россия»;

- «Энциклопедия Якутии»;

- Антология якутского театра;

- Якутские художественные фильмы;

- «Таатта – родина Ойунского»;

- «Литература Якутии. ХХ век»;

- Н.И. Филиппова, У.М. Флегонтова «Богатырь Айыы. II ч.»;

 - «Страницы истории Земли Олонхо»;

- С.И. Петрова, З.М. Заболоцкая. «Народный костюм якутов»;

- В.Н. Павлова. «Якутский героический эпос Олонхо: библиографический указатель» и т.д.

2. Методические пособия для учителя по предмету «Саха литературата» 5—9 классы:

- Н.И. Филиппова. «Изучение олонхо в школе»;

 - Е.М. Поликарпова, М.Т. Гоголева. «Олонхо – молодежи»;

- Е.К. Иевлев. «Этическое на уроках литературы»;

- Е.М. Поликарпова и т.д. «Методика изучения якутской литературы в школе»;

- Е.М. Поликарпова. «Урок литературы — творчество»;

- Е.М. Поликарпова. «Выразительное чтение»;

- Н.И. Бугаев. «Стих, волшевство, лирика»;

- Е.М. Поликарпова и т.д. «Солнечный поэт»;

- Е.М. Поликарпова и т.д. «Писатель и время: жизнь и творчество братьев Даниловых»;

- Е.М. Поликарпова, Нь.Г. Никитина. «Олоҥхонон оонньуу дьарыктар, уруоктар» («Занимательные игры по олонхо»);

- Л.В. Захарова. «Ребенок и олонхо»;

- У.М. Флегонтова, Е.Н. Протодьяконова. «Ысыах Олонхо – преемственность традиций»;

 - Е.М. Поликарпова. «Педагогика олонхо»;

- Е.П. Чехордуна «Основы педагогики олонхо» и т.д.

 - Портреты, фотографии писателей.

- Настенные таблицы.

- Карточки с индивидуальными заданиями.

- Компакт-диск олонхо «Нюргун Ботур Стремительный».

Электронные пособия:

- Н.И. Филиппова, Е.П. Чехордуна. «Өбүгэ үгэһин утума» («Традиции предков»);

- Е.М. Поликарпова, А.А. Замятина. «Алампа»;

- У.М. Флегонтова. «Төлкө» (Судьба),

- Е.П. Чехордуна, У.М. Флегонтова и т.д. «Якутские художники — детям»;

- Н.И. Филиппова, У.М. Флегонтова и т.д. «Язык олонхо»;

- А.В. Иванова. «Якутия многонациональная».

Сюжетные картины по произведениям:

- Справочник «Художники Якутии»;

Альбомы-серии по творчеству якутских художников:

 - «Народный художник РС(Я) Тимофей Степанов»;

- «Ефим Шапошников»;

- «Вера Ноева»;

- «Афанасий Осипов»;

- «Эдуард Васильев»;

- «Валериан Васильев».

- Художественные фильмы на якутском языке.

- Серия «Якутские писатели — детям».

- Серия «Якутские ученые — детям».

Слайды (диапозитивы):

 - «Жизнь и творчество писателя».

Игры и игрушки

 - Игрушки по образам персонажей олонхо.

- Настольные игры по произведениям.

 

Техническое оборудование кабинета

 Классная доска (с приспособлениями для прикрепления таблиц, постеров, картин).

Компьютер.

Проектор.

Средства связи (школьная сеть, интернет).

 Сканер.

Принтер (струйный, лазерный).

Копировальный аппарат.

Экран.

Видеоплеер, ДВД-плеер.

Телевизор.

Магнитофон,

видеомагнитофон.

Цифровой аппарат,

 видеокамера.

 Интерактивная доска.

 Стол учителя (с тумбой).

Ученический стол, стул.

 Книжная полка.



Предварительный просмотр:

Рассмотрена и рекомендована на утверждение методсоветом образовательной организации

«…..»………2018г     №____ протокола

«Утверждена»  руководителем МОБУ «СОШ №7» ГО «город Якутск»    Федоровой С.Н.__________________

«…..»………2018г      №_____

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Наименование учебного предмета: Якутский язык

Класс: 6 «ж»

Учитель: Семенов В.Н.

Учебный год: 2018-2019

Количество часов по учебному плану

Всего 102 ч. в год; в неделю 3 ч.

БЫ¤ААРЫЫ СУРУК

Хайа да омук т³р³³бµт тылын билэр, таптыыр, сыаналыыр кэнчээри ыччаттаах буолла±ына, тыыннаах буолар, салгыы сайдар, бар±арар кыахтанар. Тыл - бµтµн норуот национальнай баайа, кэлэр кэскилэ.

Т³р³³бµт тыл уруогар µ³рэнээччи тыл µ³рэ±ин ту´унан сµрµн ³йд³бµлэ, ситимнээн са²арар µ³рµйэ±э, ырытар-толкуйдуур, о²орон к³р³р дьо±ура олохсуйар.

        Саха тыла 1992сылтан суолтата биллэрдик µрдээбитэ. Т³р³³бµт тыл – о±о тулалыыр эйгэтин кыра±атык билэр-к³р³р, чугас дьонун-сэргэтин кытта исти²ник бодору´ар, иэйиитэ у´уктар, ³й³-санаата сайдар, ³бµгэтин µ³рэ±ин утумнуур сµрµн сириэстибэ. Идэни талыыга, араас эйгэ±э, тµгэ²²э дьону кытта бодору´ууга, аныгы уопсастыба±а бэйэ миэстэтин булууга, µтµ³ сиэргэ-майгыга т³р³³бµт тылын µ³рэтэн ылбыт билиитэ ту´алыыр. Ийэ тыллаах ки´и дьи² интэринэлиистии тыы²²а иитиллэр.

        Орто сµ´µ³х оскуола±а саха тылын µ³рэтии сыала-соруга:

- т³р³³бµт тылы ис сµрэ±иттэн ытыктыырга; араас эйгэ±э тµгэ²²э бодору´уу µ³рµйэ±эр, аныгы уопсастыба±а сиэри-майгыны туту´ууга иитии; т³р³³бµт тыл кэрэтин и²эрии.

- µ³рэххэ,кµннээ±и олоххо т³р³³бµт тылы олохтоохтук туттарга µ³рэтии; бодору´ар µ³рµйэ±и сайыннарыы, о±о тылын-³´µн сайыннарар ба±атын µ³скэтии; µ³рэх дэгиттэр дьайыыларын и²эрии;

- тылы µ³рэтии систиэмэтин, туттуллуутун ту´унан билиини и²эрии, тылы ырытар, тэ²ниир дьо±уру сайыннарыы, тыл сапаа´ын байытыы.

¥³рэх биридимиэтин сµрµн ис хо´ооно

Саха тылын µ³рэтии ис хо´ооно µ³рэх хаамыытыгар сатабылы-µ³рµйэ±и олохсутууга (метапредмет) тирэ±ирэр.

Бодору´уу кэмпитиэнсийэтигэр тылынан уонна суругунан кэпсэтии култуурата, тылы таба туттуу µ³рµйэ±экиирэр.

Тыл уонна тыл µ³рэ±ин кэмпитиэнсийэтигэр тыл µ³рэ±ин ту´унан били, тыл баайын ха²атыы, араас тылдьыты сатаан ту´аныы киирэр.

Ытык ³йд³бµл (культуроведческай) кэмпитиэнсийэтигэр т³рµт култуураны к³рд³рµµ, тыл норуот историятын кытта сибээ´э киирэр.

Саха тылын µ³рэтиигэ µ³рэнээччи тугу сатыахтаа±ар-о²оруохтаа±ар (деятельностный подход) ордук бол±ойуу, µ³рэх сатабылларын и²эрии (метапредметные результаты) ордук суолталаах.

Т³р³³бµт тылы µ³рэтии ис хо´оонун сµрµн хайысхалара:

- Бодору´уу култуурата

- Тыл µ³рэ±ин тутаах салааларын ту´унан уопсай ³йд³бµл (фонетика, лексика, морфология, синтаксис)

- Сурук култуурата: таба суруйуу уонна сурук бэлиэтэ

- Ситимнээх са²аны сайыннарыы

ТЫЛ ¥£РЭ5Э

Т³р³³бµт тылбыт – саха тыла. Саха омук µ³скээбит, сайдыбыт устуоруйата, Саха тыла – тµµр тыла. Саха тылыгар уруулуу тыллар. Т³р³³бµт тыл ки´и оло±ор суолтата.

Дор±оон уонна таба са²арыы. Са²а дор±оонун ³йд³бµлµн, сахалыы дор±оон араа´ын билии. Арааран истии, таба са²арыы. Тылы дор±оонунан ырытыы.

Лиэксикэ. Т³рµт уонна киирии тыл уратыларын билии. Литэрэтиирэлии нуорма.Тыл лиэксикэлии суолтатын бы´аарыы. Тылдьыт араа´ын сатаан ту´аныы.

Кыраапыка. Сахалыы сурук-бичик устуоруйатын билии. Сурукка туттуллар бэлиэлэри, ³йд³бµллэри (абзац, тылы к³´³рµµ, пробел) с³пк³ туттуу. Алпаабыты, сахалыы сирииби ту´аныы.

Морполуогуйа. Тыл састааба диэн ³йд³бµлµ, тыл уларыйар уонна µ³скµµр ньыматын билии. Са²а чаа´ын ту´унан уопсай ³йд³бµл. Тылы наардаа´ын, ырытыы.

Сиинтэксис. Этии уонна тыл ситимэ уратыларын, этии араа´ын (сэ´эн, ыйытыы, кµµ´µрдµµ) билии. Этии чилиэннэрин, биир уустаах чилиэннэри, да±аамыры, кыбытык кэрчиктэри ³йд³³´µн. Тэнийбит, тэнийбэтэх этии, толору, толорута суох судургу (биир састааптаах, икки састааптаах), холбуу (ба´ылатыылаах, тэ²²э холбоммут) этии, сирэй са²а, ойо±ос, са²а, диалог, ту´улуу ³йд³бµллэрин билии, этиигэ,тиэкискэ арааран булуу, бэйэ этиитин толкуйдаа´ын. Этии чилиэнинэн ырытыы.

СУРУК-БИЧИК КУЛТУУРАТА

Таба суруйуу. Таба суруйуу сурук-бичик култуурата буоларын ³йд³³´µн. Элбэхтик туттуллар, сахалыы этэргэ табыгастаах киирии тыллары сахатытан суруйуу. Сахалыы кыайан суруллубат киирии тыллары сы´ыарыыларын таба суруйуу.

Сурук бэлиэтэ. Сурук бэлиэтэ – тыл култууратын сор±ото буолар. Сурук бэлиэтин араа´ын сатаан туттуу.

Тыл салаалара. Тыл салааларын µ³рэтиигэ ылбыт билиилэригэр, стабылларыгар, µ³рµйэхтэригэр тирэ±ирэн, таба са²арар, суруйар, сыысхала суох туттар.

СИТИМНЭЭХ САНАНЫ САЙЫННАРЫЫ

Туох сыаллаах-соруктаах са²арарын, суруйарын ³йд³³н (тиэмэ, сµрµн санаа) санааны саа´ылаан дьо²²о тиэрдэр µ³рµйэх. Тиэки´и таба ааттыыр, тиэкис си´илиир тиибин таба ту´анар, тутулун туту´ар, былаанын о²орор. Тыл баайын, ойуулуур-дьµ´µннµµр ньымалары, тµгэнигэр с³пт³³х тылы туттар.

Лексиканы µ³рэтии саха омук тылын бар±а баайын арыйан, тылы араас эйгэ±э, араас сыалга-сорукка сатаан туттар кыа±ы биэрэр.

БИРИДИМИЭТИ ¥£РЭТИИ Т¥М¥КТЭРЭ:

Ытык ³йд³бµллэри (личностные результаты) и²эрии тµмµгэ:

1) тыл баайа, кыа±а, кµµ´э – бу омук баайа, кыа±а, инники кэскилэ буоларын ³йдµµр; ийэ тыл ки´и иэйиитэ у´уктар, ³й³-санаата, айар-тутар дьо±ура сайдар эйгэтэ буолар диэн итэ±эйэр;

2) т³р³³бµт тыл µйэлээх µгэ´ин, этигэн кэрэтин ытыктыыр, киэн туттар, харыстыыр, тылын-³´µн сайыннарарга дьулу´ар;

3) ылбыт билиитигэр, тылын баайыгар тирэ±ирэн саныыр санаатын холкутук тиэрдэр; са²арар са²атын кэтээн к³р³н с³пт³³х тµмµк о²остор.

¥³рэх сатабылларын (метапредметные результаты) и²эрии тµмµгэ:

1) са²арар са²а бары к³рµ²µн ба´ылаа´ын:

Истии (аудирование) уонна аа±ыы:

- тылынан уонна суругунан и´итиннэриини с³пк³ ³йд³³´µн (бодору´ууну, тиэкис тиэмэтин, сµрµн санаатын; сµрµн уонна эбии и´итиннэриини);

- араас к³рµ²нээх, истииллээх тиэки´и сатаан аа±ыы, истии;

- араас и´итиннэриини сатаан булуу, биллэрэр-и´итиннэрэр эйгэни, Интэриниэти киллэрэн туран;

- чопчу тиэмэ±э матырыйаалы наардаа´ын; и´итиннэриини бэйэ к³рд³³н булуута, ону сатаан тиэрдии;

Са²арыы уонна сурук:

- µ³рэх хаамыытыгар туох сыал-сорук турарын сатаан бы´аарар (биирдиилээн уонна кэлэктиибинэн), µлэни бэрээдэгинэн аттарар, тµмµгµн сатаан сыаналыыр, ону тылынан уонна суругунан с³пк³ тириэрдэр сатабыл;

- истибит эбэтэр аахпыт тиэки´ин кылгатан бы´аарар (былаан, кэпсээн, кэниспиэк);

- тиэкис араас к³рµ²µн, истиилин туту´ан тылынан уонна суругунан сатаан о²орор;

- тиэкискэ ирдэнэр нуорманы туту´ан саныыр санаатын тылынан уонна суругунан сатаан биэрэр; аахпыт, истибит, к³рбµт чахчытыгар тус санаатын сатаан этэр;

- монолог (сэ´эргээ´ин, ойуулаа´ын, тойонноо´ун) уонна диалог (кэпсэтии сиэрэ, ыйытала´ыы, көҕүлээһин, санаа атаста´ыыта уо.д.а.) араас к³рµ²µн сатаан туттар;

- кµннээ±и олоххо саха тылынан с³пк³ са²арыы, лиэксикэлии, кырамаатыкалыы, истилиистикэлии нуормаларын, сµнньµнэн, туту´ар; таба суруйууга, сурук бэлиэтигэр быраабыла сµрµн ирдэбиллэринэн сирдэтэр;

- дьону кытта кэпсэтэригэр кэпсэтии сиэрин туту´ар; с³пк³ туттан-хаптан алты´ар;

- µ³рэх хаамыытыгар, кµннээ±и олоххо тылын-³´µн хонтуруолланар; сыы´атын-халтытын булан к³нн³рµнэр; суруйбут тиэки´ин к³нн³р³р, тупсарар;

- дьон иннигэр туран кылгас и´итиннэрии, дакылаат, эрэпэрээт о²орор; араас тиэмэни дьµµллэ´иигэ к³хт³³хтµк кыттар.

2) ылбыт билиитин, сатабылын, µ³рµйэ±ин кµннээ±и олоххо ту´анар; т³р³³бµт тылын к³м³тµнэн атын биридимиэттэри µ³рэтэн билии ылар; нуучча, омук тылларын, литэрэтиирэни µ³рэтэригэр саха тылыгар µ³рэммитин алты´ыннарар.

Тустаах µ³рэх биридимиэтин µ³рэтии (предметные результаты) тµмµгэ:

1) тыл сµрµн аналын, саха тыла нуучча тылын кытта судаарыстыбалыы тэ² ыстаатыстаа±ын, тыл норуот култууратын кытта ыкса ситимнээ±ин, т³р³³бµт тыл ки´иэхэ уонна уопсастыба±а сµ²кэн оруоллаа±ын ³йдµµр;

2) тыл µ³рэ±ин (лингвистика) сµрµн ³йд³бµллэрин: тыл µ³рэ±ин салааларын; са²арар са²а тылынан уонна суругунан бэриллиитин; монолог, диалог к³рµ²нэрин; кэпсэтии, бодору´уу сиэрин; кэпсэтии, билим, пубулуустука, дьыала-куолу истиилин, уус-уран литэрэтиирэ тылын-³´µн; са²а тииптэрин (сэ´эргээ´ин, ойуулаа´ын, тойонноо´ун); тиэки´и билэр;

5) тыл баайын араас дэгэтин ³йдµµр, тылынан уонна суругунан алты´ыыга сиэри, литэрэтиирэлии нуорманы туту´ар;

6) тыл сµрµн к³стµгµн, кырамаатыкалыы халыыптарын тута билэр, ырытар, тылыгар-³´µгэр сатаан туттар;

7) тылы сатаан ырытар (са²а дор±оонунан, састаабынан, лиэксикэлии, морполуогуйалыы), сиинтэксистии (ситиминэн, этии чилиэнинэн), иэйиини к³рд³р³р сы´ыан тыллары сатаан туттар;

8) төрөөбүт тыла кэрэтин өйдүүр, уус-уран литэрэтиирэ тиэкиһигэр булан сыаналыыр.

¥³рэх былааныгар саха тылын биридимиэтин миэстэтэ.

¥³рэх бэдэрээссийэлии ыстандаартын былааныгар оло±уран, саха оскуолатыгар  т³р³³бµт тылы уонна ситимнээх са²аны µ³рэтиигэ барыта 6 кылааска нэдиэлэ±э 3чаас, барыта 102 чаас бэриллэр. Бэдэрээссийэ үөрэххэ судаарыстыбалыы ыстандаартын ирдэбилигэр тирэҕирэн Г.Г.Филиппов, Г.И.Гурьев «Саха тыла: үлэлиир бырагараама 5-9 кыл», Бичик, 2016с. оҥоһуллубут.

6 кылааска саха тылын µ³рэтии кээмэйэ

Кылаа´а

6 кылаас

Уопсай чаа´а

102

Тыл µ³рэ±э

80

Киирии тиэмэ

2

Ааспыты хатылаа´ын

8

Лиэксикэ

14

Са²а дор±ооно уонна таба са²арыы

Морполуогуйа уонна таба суруйуу

50

Сиинтэксис уонна сурук бэлиэтэ

Сыл тµмµгµнэн хатылаа´ын

6

Ситимнээх са²а

22

ТИЭМЭНЭН БЫЛААННААҺЫН ИС ХОҺООНО

Тиэмэ

Чаа´а

Уруок кэмигэр ылар, билэр-к³р³р сатабыл. Ытык ³йд³бµллэр

¥³рэх дэгиттэр үөрүйэхтэрин сайыннарыы (УУД)

Хонтуруол  к³рµ²э

1

Киирии уруок. Төрөөбүттыл – омук уратыта

1

Саха тыла түүромуктылабуоларынбилэр.Тылтуһунанөсхоһоонунсуолтатынсатаанбыһаарар. Ийэ дойду, төрөөбүт дойду, төрөөбүт сир. Ийэ тылбыт – саха тыла.

Уопсай кэпсэтиигэ сатаан кыттар. Бэйэтин санаатын этэр.

Атын оҕокэпсиирин, быһаарарарынболҕойонистэр, туһанар

Өс хоһоонунантылтуһунанбэйэтинсанаатынсуруйар

2

ССУ. Тиэкистэр уратылара

1

Кэрчик тиэмэ диэни билэр, тиэкиһиабзацка араарар

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар.

3

5 кыл үөрэппитихатылааһын. Дорҕоон үөрэҕэ

1

Лексика, фонетика, синтаксис үөрэхтэригэрбарбытсүрүнөйдөбүллэрин билэр.

Билиитин сатаан биир таблицаҕатүмэр.

Темаларынан эрчиллии

4

Тылы дорҕоонунан ырытыы

1

Дор5ооннор наарданыыларын билэр, сатаан ырытар

Тылы дор5оонунан ырытыы бэрээдэгин тутуһар. Билиитин туһанан ырытар

Тылы састаабынан ырытыы

5

Тыл олоҕо уонна сыһыарыыта

1

Тыл олоҕун сыһыарыытын араарар, ырытар

Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

Тиэкискэ улэ

6

Тылы састаабынан ырытыы

1

Састаабынан ырытары сатыыр

Атын оҕокэпсиирин, быһаарарарын болҕойонистэр, туһанар. Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

Састаабынан ырытыы

7

ССУ. Тиэкис тиэмэтэ, ис хоһооно

1

Судургу былааны сатаан оҥорор. Тиэкиһи ырытар Уустук былааны сатаан оҥорор

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар.

Эрчиллиини толоруу

8

Тыл баайа. Лиэксикэ. Синиэньими туттуу

1

Тыл баайын туһунан өйдөбүллээх. Синиэньими саҥарар саҥаҕа сатаан туттар

Атын оҕокэпсиирин, быһаарарарынболҕойонистэр, туһанар

9

Тыл оонньуута Игирэ тыллар

1

Тылдьыкка үлэ, тылсуолтатыгаруруһуй, ребус, кроссворд, тылсуолтатыгар, туттуллуутугарсорудахтарыоҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араасбэлиэниоҥорор, сатаанкөннөрөр

Тыл оонньуута

10

Тыл оонньуута Утарыта тыллар

1

11

ССУ. Тиэкис судургу былаана

1

Сэһэргээһинтутулунбилэр. Тиэкискэбыһаарар. Иһитиннэриидиэнтугунбилэр. Бэриллибиттемаҕасуруйар.

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Былаан

12

Бэрэбиэркэлиир диктант

1

Хонтуруолланар, үлэтин сыаналанар.

диктант

13

Сиинтэксис. Этии чилиэннэрэ. Сирэй саҥа. Туһулуу

1

Сиинтэксискэ үөрэппити хатылыыр.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

14

Туһулуулаах, сирэй саҥалаах этиигэ сурук бэлиэтигэр чиҥэтэр эрчиллиилэр

1

Үөрэппит быраабылаларын билэр, тутуһар

Схеманан сирдэттэн үлэлиир. Үлэтин хонтуруолланар,  сыаналанар

15

ССУ. Тиэкис уустук былаана.

1

Судургу, уустук былааннааһын

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

былаан

16

Сорудахтаах аахпыттан суруйуу Иҥсэлээх тураах

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр.

Санаатын сатаан сурукка киллэрэр. Бэрибиэркэлэнэр.

17

Алҕаһы көннөрөр үлэ. Үлэни ырыытыы

1

Үлэни ырытар, алҕаһы көннөрөр

Болҕомтолоохтук үлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

18

Айар үлэ. Кылаас хаһыата.

Талбыт тиэмэҕэ тиэкис суруйуу

1

Тылдьыкка үлэ, тылсуолтатыгаруруһуй, ребус, кроссворд, тылсуолтатыгар, туттуллуутугарсорудахтарыоҥорор

Тиэкис суруйар. Айымньылаахтык үлэлиир.

19

Тыл сүрүн баайа. Түөлбэ тыла. Идэ тыла

1

Түөлбэтылатылдьыкка бэлиэтэниитин, идэ тыла туттуллуутун билэр. Тыл араас араҥатын сатаан араарар, саҥатыгар таба туһанар. Билбэт тылын суолтатын тылдьыт көмөтүнэн быһаарар.

Тылдьытынан сатаан туттар. Сагылаабынай тылын, тылдьыт ыстатыйатын булар. Пааранан сатаан үлэлиир. Тылы сыыһа туттар, суруйар миэстэтин булан көннөрөр.

Сорудахтары толоруу

20

Сорудахтаах диктант

1

Билиитин туһанар, чиҥэтэр

Хонтуруолланар

Диктант

21

Киирии уонна саҥатыллар

1

Киирии тыллары сахатыйбыт уонна нууччалыы олохтоох тыллар диэн араарар.

Тыл дорҕооноуларыйыытынбыһаараүөрэнэр. Сахатыйбйттылыбуланараарар.

Киирии тылга таблицаны толорор

22

Эргэрбит тыллар

1

Эргэрбит тыллар суолталарын билэр.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Эргэрбит тлы наардыыр

23

Хатылааһын. Тургутук үлэ

1

Ылбыт билиини чиҥэтии.

тургутук

24

Сомоҕо домох өйдөбүлэ

1

Сомоҕотылларыэтиигэарааранбулар. Сомоҕотылсуолтатын. Фразеологизмы кытта тэҥниир.

Сомоҕотылкөнөсуолтатыттанкистэлэҥсуолтатынтаһаараүөрэнэр.

Тиэкискэ сомоҕодомоҕунбулар

25

Сомоҕо домох  туттуллуута

1

Сомоҕодомохтуттуллартоҕоостоохсиринбыһаарар.сомоҕодомохтылдьытынансатаантуһанар.

Уруһуйкөмөтүнэнкуолаанбыһаарыы.

26

Сомоҕо домох  тылдьыта

1

Темаларга аттарар, наардыыр.

Туохха сыһыаннаахтарынан темаларга аттарар. Бөлөҕүнэн үлэлиир

Тутулун наардыыр

27

Тыл оонньуута. Сомоҕо домох суолтата

1

Темаларга аттарар, наардыыр.

Туохха сыһыаннахтарынантемаларгааттарар. Бөлөҕүнэнүлэлиир.

Тутулун наардыыр

28

Диктант

1

Сомоҕо домоҕу тиэкистэн булар

Сорудаҕы толорор, бэрэбиэркэлэнэр

Диктант

29

Сомоҕо домоҕу  мин билиим

1

Сомоҕо домохтору билэр, өйдүүр

Хонтуруолланыы, сыаналаныы

Тылдьыт

30

Лиэксикэни хатылыыр үлэ

1

Бу тиэмэҕэүөрэппитбилиитинтуттар, сатаананаалыстанар, үөрүйэҕин көрдөрөр

Сорудаҕытабаөйдүүр,бэйэтэсатаанбыһаарар, үлэтинчөмчөтөр, торумнуур

31

Морполуогуйа өйдөбүлэ. Саҥа чааһын бөлөхтөрө

1

Саҥа чааһынөйдөбүлүнбыһаарар. Ааттылыйытыытын, тугукөрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар. Алын кылааска үөрэппиккэ олоҕуран саҥа чаастарын быһаарар. Саҥа тиэмэнэн билиитин хаҥатар.

Тыл суолтатын, ыйытыытын, этиигэ туттуллуутун саҥаинформациякөмөтүнэнбыһаарар

Словарнай диктант

32

Аат тыл суолтата. Уопсай, анал аат

1

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Сорудаҕы толоруу

33

Аат тыл морполуогуйалыы бэлиэтэ

1

34

Аат тыл этиигэ ханнык чилиэн буолара

1

Этии чилиэнинэн ырытыы

35

ССУ. Айылҕаны ойуулааһын

1

Ойуулуур тылларга тылдьыт оҥорор. Этиигэкиллэрэр. Ойуулааһын тиэкис уратыта, туттуллар сыала-соруга, миэстэтэ-кэмэ. Сахалыы ойуулааһын бэрээдэгэ, араас ньымата: дорҕоону дьүөрэлээн төхтүрүйүү, тылы ханыылааһын, биир уустаах чилиэннэри туһаныы, о.д.а.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Былаан

36

Аахпыттан суруйуу

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

37

Үлэни ырытыы, эрэдээксийэлээһинАлҕаһы көннөрөр үлэ

1

Үлэни ырытар, алҕаһы көннөрөр

Болҕомтолоохтук үлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

Сыыһатыннаардыыр

38

Аат тыл үөскүүрньымата: сыһыарыы, аттарыы, пааралаһыы

1

Үөскүүр сыһыарыылара, ньымалара

Үөскээбит аат тылы тиэкистэн булар, үөскээбит ньыматын, туох уратылааҕын быһаарар. Аат тылы араас ньыманан үөскэтэр, саҥарар саҥатыгар таба туһанар.

Сыһыарыыанала, суолтата

39

Ханыыласпыт аат тыллар

1

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Сорудахтары толоруу

40

Тыл оонньуута. Биктэриинэ

1

Билиини тургутар ыйытыыларга хоруйдааһын. Оонньуу бэрээдэгин тутуһуу

Кыттар, санаатын тиэрдэр. Атын оҕолору истэр. Сыаналанар

41

Аат тыл ахсаана.

1

Аат тыл ахсаанын сөпкөтуттар. Тардыылаахааттылахсаанынсыһыарыытынбилэр. Аат тыл ахсаанын сатаан араарар, халыыбын үөскэтэр. Ахсаан халыыбын саҥарар саҥатыгар сөпкө туттар. Элбэх ахсаан сыһыарыытынан үөскүүр тыллары таба суруйуу (тойоттор, улахаттар, түөкүттэр).

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйтинтылынанбыһаарар.

Анал сыһыарыыныбэлиэтээһин

42

Биир, элбэх ахсаан халыыбын суолтата

1

43

Хомуур ахсаан суолтатын биэрэр ньыма

1

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

44

Аат тыл ахсаанын сөпкө туттуу

1

45

ССУ. Хамсыыр-харамайы ойуулааһын

1

Хамсыыр харамайы ойуулааһыҥҥатуттуллартылларгатылдьытоҥорор.

Тылдьыт

46

Ахсаан ааты таба суруйуу

1

Үлэни ырытар, алҕаһы көннөрөр

Сыыһатыннаардыыр

47

Сэрэтэр диктант

1

Билиитин туһанар, таба суруйарга, сурук бэлиэтин таба туруорарга дьулуһар

Болҕомтолоохтук үлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

диктант

48

Аат тыл үөскээһинин хатылааһын

1

Анал сыһыарыылаахэлбэхахсаанформатынсөпкөоҥорор.

Тиэкискэ сыыһаныбулуу

49

Саха тылыгар түһүк категорията

1

Аат тыл атын тылы кытта ситимэ

Аат тыл түһүгэ, түһүк сыһыарыыта. Түһүк сыһыарыытын таба суруйуу быраабылата. Түһүк сыһыарыытын нуучча тылын сабыдыалынан уларытыы түбэлтэлэрэ: сыһыарыылаах уонна сыһыарыыта суох туохтуу түһүгү, сыһыарыы, туттуу түһүгү, о.д.а. халыыбы бутуйуу (кинигэ ааҕар, бу кинигэни ааҕар, хамнаска иэс, суруйааччытынан буолар).

Түһүк сыһыарыылаах аат тылы таба суруйар. Саҥарар саҥатыгар түһүк литэрэтиирэлии нуорматын тутуһар. Түһүгү сыыһа туттар миэстэни булан көннөрөр.

50

Аат тыл түһүгэ

1

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйтинтылынанбыһаарар.

Сыһыарыытаблицата

51

Түһүк сыһыарыытын таба суруйуу быраабылалара

1

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Бэриллибит тыллары туттуу

52

Түһүк эйгэтигэр нуучча тылын сабыдыала

1

Словарнай диктант

53

Аат тылы морполуогуйалыы ырытыы

1

Билбити, сатаабыты туттуу.

Ырытыы алгоритмын туһаныы. Бэрээдэгинэн үлэ, бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

Ырытыы

54

Аахпыттан суруйуу

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

55

Үлэни ырытыы. Алҕаһыкөннөрүү

1

Сыыһатынбулар, наардыыр. Сыыһатынбулар. Тылы таба суруйууга.Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.Сурук бэлиэтигэр.Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Таба суруйууга сыыһатынбула

56

Тардыылаах аат тыл өйдөбүлэ

1

Анал сыһыарыыланыбилэр. Этиигэтуттар.

Тардыылаах аат тыл. Суолтата, ахсаана, үөскээһинэ. Тардыы ситими атын ситим үтүрүйүүтэ (үүккэ былаан, сөтөлтөн эмп). Уустук тардыылаах аат тыл ахсааҥҥа сөпсөһүүтэ (Бүлүү улуустарын дьылҕата).

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

57

Тардыылаах аат суолтата

1

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

58

Тардыылаах аат ахсаана

1

таблица

59

Тардыылаах аат үөскээһинэ

1

Ырытыы алгоритмын туһаныы. Бэрээдэгинэн үлэ, бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

60

Тардыы ситимин атын ситим үтүрүйүүтэ

1

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

Сорудаҕы толоруу

61

Уустук тардыылаах аат тыл ахсааҥҥа сөпсөһүүтэ

1

62

ССУ. Дьиэни-уоту ойуулааһын

1

Ойуулааһынхолобуругаролоҕуранбэйэтэсатаан суруйар.

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

63

Хатылааһын. Аат тылы саҥа чааһынан ырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр. Саҥачааһынанырытарбэрээдэгинбилэр.

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитинтүмэр, бэрээдэктиир.

Морф ырытыы

64

Аат тылы састаабынан ырытыы

1

65

Диктант

1

Билиитин туһанар, таба суруйарга, сурук бэлиэтин таба туруорарга дьулуһар

Болҕомтолоохтук үлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

диктант

66

Даҕааһын аат суолтата

1

Даҕааһынаатыйытыытын, тугукөрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Тылы ыйытыынан солбуйуу

67

Даҕааһын аат арааһа

1

Таблица-сыыьалары наардааһын

68

ССУ. Тойоннооһун тиэкис

1

Тезис, дакаастааһынөйдөбүлүнбилэр. Тиэкистезиһинбулар. Бэйэтэсудургутезиһионорор. Тойоннооһун тиэкис уратыта, сыала-соруга, туттуллар кэмэ-кэрдиитэ. Тойоннооһун тиэкис тутула: тиэсис, дакаастааһын, түмүк. Дакаастааһын көрүҥэ: холобурунан итэҕэтии, утарыта туруоруу, сатамматын көрдөрүү, о.д.а.

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Тиэкиһичаастаргаараарыы

69

Төрүт уонна үөскээбитдаҕааһыннар.

1

Даҕааһынаатуус-уран кыаҕынбыһаарар, холобурдуур.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Этиини ырытыы

70

Ааттыйбытдаҕааһын.

1

Холобурдары ырытыы. Хонтуруол

Текскэ үлэ

71

Даҕааһын аат үөскээһинэ. Даҕааһын ураты халыыптара

1

Даҕааһынаат ханнык сыһыарыынанүөскүүрүн билэр. Тылга сыһыарыытынаннынантардар.Даҕааһын аат үөскүүр ньымата: сыһыарыы, аттарыы. Барамай (биридимиэт) бэлиэтин күүһүрдэн эбэтэр кыччатан көрдөрүү.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Сыһыарыытаблицата

72

ССУ. Тиэсис, дакаастабыл, түмүк

1

Араас темаҕатезистэрибуларга эрчиллэр. Тойоннооһун тиэкиһи арааран билии, этии ситимнэһэр ньыматын быһаарыы. Тойоннооһун тиэкиһи сыаналааһын: тиэсис төһө толору дакаастаммытый, тиэсис уонна түмүк хайдах дьүөрэлэспиттэрий.

Дакаастаммыт тиэсискэ түмүк оҥорорго эрчиллии. Тиэмэ ис хоһоонуттан көрөн тиэсиһи толкуйдааһын.

Словарнай диктант

73

Айар сорудахтаах аахпыттан суруйуу

1

Үлэтин сатаан былаанныыр. Көмөтылларысатаантуһанар. Эргэрбиттылларытабатуттар.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Бэриллибит тыллары туттуу

74

Үлэни ырытыы, чочуйуу

1

Сыыһатынбулар, наардыыр.

Сыыһатынбулар. Тылы таба суруйууга.Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр.Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Бөлөҕүнэнуоннабэйэтэсатаанүлэлиир

75

Даҕааһын ааты саҥарар саҥаҕа туттуу

1

Таба суруйуу быраабылатын билэр. Тиэкискэ үлэлиир.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

76

Даҕааһын ааты таба суруйуу. Киирии даҕааһын

1

Даҕааһынаатыйытыытын, тугукөрдөрөрүн билэр. Этииттэн булар.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

77

Тыл оонньуута Тылбытын байыттабыт.

1

Тылдьыкка үлэ, тылсуолтатыгаруруһуй, ребус, кроссворд, тылсуолтатыгар, туттуллуутугарсорудахтарыоҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араасбэлиэниоҥорор, сатаанкөннөрөр

78

ССУ Тойоннооһуннаахөйтөн суруйуу «Бастыҥдоҕорум»

1

Сэһэргээһинуоннатойоннооһунньымаларын туттар

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр

79

Даҕааһынаатыхатылааһын

1

Киирии даҕааһыннарсыһыарыыларынбыраабылатынбилэр. Сатаантаблицаоҥорор.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Таблица, словарнай диктант

80

Диктант

1

Билиитин туһанар, таба суруйарга, сурук бэлиэтин таба туруорарга дьулуһар

Болҕомтолоохтук үлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

диктант

81

Ахсаан аат суолтата

1

Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Текскэ үлэ

82

Ахсаан аат арааһа

1

Араастарын булар. Сурук бэлиэтин сатаан туруорар.

83

Ахсаан ааты таба суруйуу уонна сөпкө туттуу

1

Таба суруйуу быраабылатын билэр. Тиэкискэ үлэлиир.

Урут билэригэр олоҕуран саҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Словарнай диктант

84

ССУ. Тиэкискэ былаан арааһа

1

Тэттик, судургу, уустук былааннааһын

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Былаан

85

Аахпыттан суруйуу «Алаас ахтылҕана” с.118

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

Морф ырытыы

86

Үлэни ырытыы, эрэдээксийэлээһин

1

Тылдьыкка сатаан үлэлиир. Былаанысатааноҥорор.

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

87

Ахсаан ааты хатылааһын

1

Ыстатыйаҕа, биллэриигэтуттулларахсаанаатытабатуттар, быраабылатынбилэр.

Текскэ үлэ

88

Ахсаан ааты саҥа чааһынан ырытыы

1

89

Сорудахтаах диктант

1

Билиитин туһанар, таба суруйарга, сурук бэлиэтин таба туруорарга дьулуһар

Болҕомтолоохтук үлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

диктант

90

Этиини толору ырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр. Саҥачааһынанырытарбэрээдэгинбилэр.

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитинтүмэр, бэрээдэктиир.

ырытыы

91

Солбуйар аат суолтата

1

Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Таблица, словарнай диктант

92

Солбуйар аат арааһа

1

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Тиэкиьи редакциялааһын

93

Солбуйар аат түһүктэниитэ

1

Тиэкискэ үлэлиир, этииниситимнииргэсолбуйараатысатаантуттар.

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

94

Сирэй солбуйар ааты саҥарар саҥаҕа туттуу

1

Аат тыл этиигэ ханнык этии чилиэнэ буоларын билэр. Болдьох бэлиэтинэн бэлиэтиир

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Тестирование

95

Атын солбуйар ааты сөпкө туттуу

1

Сорудаҕы толоруу

96

Хатылааһын

1

Бу тиэмэҕэүөрэппитбилиитин туттар, сатаан анаалыстанар, үөрүйэҕинкөрдөрөр

Сорудаҕытабаөйдүүр,бэйэтэсатаанбыһаарар, үлэтинчөмчөтөр, торумнуур

97

Сорудахтаах диктант

1

Билиитин туһанар, табасуруйарга, сурукбэлиэтинтабатуруораргадьулуһар

Болҕомтолоохтукүлэлиир.

Сорудаҕытолорор.  Хонтуруолланар, сыаналанар

диктант

98

Солбуйар ааты саҥа чааһынан ырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр. Саҥачааһынанырытарбэрээдэгинбилэр

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Морф ырытыы

99

Толору сиинтэксистии, морполуогуйалыы  ырытыы

1

Морф ырытыы

100

Хонтуруолунай диктант

1

Билиитин туһанар, табасуруйарга, сурукбэлиэтинтабатуруораргадьулуһар

Болҕомтолоохтукүлэлиир.

Сорудаҕытолорор.  Хонтуруолланар, сыаналанар

диктант

101

Тылы састаабынан, дорҕоонунан ырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр. Саҥачааһынанырытарбэрээдэгинбилэр

Ырытыы алгоритмын туһаныы. Бэрээдэгинэн үлэ, бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

102

Сылы түмүктүүр хатылааһын

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр.Үөрэппит матырыйаалын билиэхтээх, таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабылаларын сатаан быһаарыах, холобурдуох тустаах.

Сорудаҕытабаөйдүүр,бэйэтэсатаанбыһаарар, үлэтинчөмчөтөр, торумнуур.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Календарнай-тематическай былааннааһын 6ж

Үөрэх кинигэтэ – И.П.Винокуров, Г.И.Гурьев, М.М.Попова, Г.Г.Торотоев Саха тыла 6 кылаас (практикум), Бичик, 2016

Диктант – 9 Изложение - 5

 № урока

Тема урока

Календарные сроки

Планируемые результаты обучения

Виды и формы контроля

Предметные результаты

Метапредметные результаты

КЭС

Контролируемые элементы содержания

КПУ

Проверяемые умения

1

Киирии уруок. Төрөөбүттыл – омук уратыта

2.

2.1

Тыл баайа

Тыл баайын өйдөбүлэ. Тыл суолтата

Уопсай кэпсэтиигэ сатаан кыттар. Бэйэтин санаатын этэр.

Атын оҕокэпсиирин, быһаарарарынболҕойонистэр, туһанар

2

ССУ. Тиэкистэр уратылара

5.4

тиэкис сиьилиир тиибинтаба туьаныы

6.4

тиэкис сиьилиир тиибин таба туьанар

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар.

Тиэкиһиааҕыы, тылынанырытыы

3

5 кыл үөрэппитихатылааһын. Дорҕоон үөрэҕэ

1.1

1.1.3

1.4

Дор1оонхайдахүөск. быһаарар

А\д наарданыы

Б\д быһаарыы

1.1

1.2

Дор1оонөйд, арааһбилэр.

Таба саҥарар, суруйар

Билиитин сатаан биир таблицаҕатүмэр.

4

Тылы дорҕоонунан ырытыы

1.1

дор5 хайдах уеск быьаарыы

1,5

тылы до5.ырытар

Тылы дор5оонунан ырытыы бэрээдэгин тутуһар. Билиитин туһананырытар

Суругунан ырытыы

5

Тыл олоҕоуонна сыһыарыыта

1.2

сахалыы ураты дор5 арааран истэр, таба нарар, таба суруйар

1.1

1.2

Дор1оонөйд, арааһбилэр.

Таба саҥарар, суруйар

Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

6

Тылы састаабынан ырытыы

Атын оҕокэпсиирин, быһаарарарын болҕойонистэр, туһанар. Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

Оҥкулунанырытыы

7

ССУ. Тиэкис тиэмэтэ, ис хоһооно

5.5

тиэкис тутулун тутуьуу

6.4

6.5

тиэкис тиибин таба туьанар

тиэкис тутулун тутьар

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар.

8

Тыл баайа. Лиэксикэ. Синиэньими туттуу

2.1

тыл баайын ейдеьулэ

2.4

2.4.6

тыл суолтатын,ейд билэр, тэкистэнбулар, санарар сана5а таба тутар

сииэньими

Атын оҕокэпсиирин, быһаарарарынболҕойонистэр, туһанар

Холобурдары аҕалыы

9

Тыл оонньуута Игирэ тыллар

2.4

санарар сана5а туттуу

2.5

тылдь арааьын сатаан туьанар

Сатаан ребуһу, кроссворду, араасбэлиэниоҥорор, сатаанкөннөрөр

Тыл оонньуута

10

Тыл оонньуута Утарыта тыллар

2.4

санарар сана5а туттуу

2.4.5

онтуоньуму

Тыл оонньуута

11

ССУ. Тиэкис судургу былаана

5.5

тиэкис тутулун тутуьуу

6.5

тиэкис тутулун тутуьуу

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Тиэкиһинэнүлэ. Былааныоҥоруу

12

Бэрэбиэркэлиир диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Хонтуруолланар, үлэтинсыаналанар.

Таба суруйуу.

13

Сиинтэксис. Этии чилиэннэрэ. Сирэй саҥа. Туһулуу

4.2.5

4.4.1

4.3.1

-этии чидлиэнэ араас сана чсааьынан бэриллэрэ

-туьулуу туттуллуута

-сирэй сана5а сурук бэлиэтэ

4.3

4.11.1

4.12

этии чилиэнннэрин билэр

сирэй сана

туьулуу ейд билэр, этиигэ, тиэкискэ арааран булар

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

14

Туһулуулаах, сирэй саҥалаахэтиигэсурукбэлиэтигэрчиҥэтэрэрчиллиилэр

4.3.1.

4.4.1

туьулуу туттуллуута

сирэй сана5а сурук бэлиэтэ

5.2.1

сурук бэлиэтин арааьын араарар, сатаан туттар

Схеманан сирдэттэн үлэлиир. Үлэтинхонтуруолланар,  сыаналанар

Суругунан эрчиллиилэри толоруу

15

ССУ. Тиэкис уустук былаана.

5.6

табыгастаах былааны оноруу

6.2.2

ейтен суруйуу

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Тиэкиһикыттаүлэ

16

Сорудахтаах аахпыттан суруйуу Иҥсэлээх тураах

5.2.1

сурук бэлиэтин арааьын араарар, сатаан туттар

Санаатын сатаан сурукка киллэрэр. Бэрибиэркэлэнэр.

Ситимнээх саҥа. Табасуруйуу

17

Алҕаһыкөннөрөрүлэ. Үлэни ырыытыы

5.2.1

сурук бэлиэтин арааьын араарар, сатаан туттар

Болҕомтолоохтукүлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

18

Айар үлэ. Кылаасхаһыата.

Талбыт тиэмэҕэтиэкиссуруйуу

5.6

табыгастаах былааны оноруу

Тиэкис суруйар. Айымньылаахтык үлэлиир.

Ситимнээх саҥа. Ыйынньыгытуттуу

19

Тыл сүрүнбаайа. Түөлбэтыла. Идэтыла

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Тылдьытынан сатаан туттар. Сагылаабынай тылын, тылдьыт ыстатыйатын булар. Пааранан сатаан үлэлиир. Тылы сыыһа туттар, суруйар миэстэтин булан көннөрөр.

20

Сорудахтаах диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Хонтуруолланар

Таба суруйуу. Сорудаҕытолоруу

21

Киирии уонна саҥатыллар

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Тыл дорҕооноуларыйыытынбыһаараүөрэнэр. Сахатыйбйттылыбуланараарар.

22

Эргэрбит тыллар

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Кэпсэтиигэ кыттыы. Ыйытыыларга хоруй

23

Хатылааһын. Тургутукүлэ

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Тургутук

24

Сомоҕо домох өйдөбүлэ

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Сомоҕотылкөнөсуолтатыттанкистэлэҥсуолтатынтаһаараүөрэнэр.

25

Сомоҕо домох туттуллуута

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Уруһуйкөмөтүнэнкуолаанбыһаарыы.

26

Сомоҕодомохтылдьыта

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Туохха сыһыаннаахтарынантемаларгааттарар. Бөлөҕүнэнүлэлиир.

Тылдьытынан үлэ

27

Тыл оонньуута. Сомоҕо домох суолтата

2.6

2.7

Тыл араас араҥатынараарыы (киирии, саҥа, эргэрбит, сомо1о)

Сомо1одомохөйдөбүлэ, туттуллуута

2.1

2.4.7

Төрүт, киириитылуратытынбилэр Сомо1одомо1убилэр, булар,  туттар

Туохха сыһыаннахтарынан темаларга аттарар. Бөлөҕүнэн үлэлиир.

Тыл оонньуута

28

Диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Сорудаҕы толорор, бэрэбиэркэлэнэр

29

Сомоҕо домоҕу мин билиим

2.7

сомо5о домох ейдубулэ, туттуллуута

2.4

2.4.7

тыл суолтатын, ейд юилэр

сомо5о домох

Хонтуруолланыы, сыаналаныы

30

Лиэксикэни хатылыыр үлэ

2.1.2

биир,элбэх,кене,кеспут суолт.тылы этииттэн булуу, быьаарыы

2.5

тылдь.арааьын сатаан туьанар, тыл суолт тылдь.сатаан булар

Сорудаҕытабаөйдүүр,бэйэтэсатаанбыһаарар, үлэтинчөмчөтөр, торумнуур

Тылынан, суругунан хатылааһын

31

Морполуогуйа өйдөбүлэ. Саҥачааһынбөлөхтөрө

3

Морполуогуйа уопсай өйдөбүлэ. Саҥачаастара

3.3

Саҥачаастарынтуһунануопсайөйдбилэр

Тыл суолтатын, ыйытыытын, этиигэ туттуллуутун саҥаинформациякөмөтүнэнбыһаарар

32

Аат тыл суолтата. Уопсай, анал аат

3.1

3.1.3

Аат тыл суолтата

Анал ааты таба суруйуу

3.3.1

Аат тыл туһуопсайөйдбилэр

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Ыйытыыларга хоруй.

33

Аат тыл морполуогуйалыы бэлиэтэ

3.1.5

аат тыл ньымата, санатыгар таба туттар

3.4

тылы саст.ырытар

Кэпсэтиигэ кыттыы

34

Аат тыл этиигэ ханнык чилиэн буолара

3.1.1

аат тыл бэлиэтин быьаарар

4.3

этии чилиэннэрин билэр

Тылынан, суругунан ырытыы

35

ССУ. Айылҕаныойуулааһын

6.2

6.2.2

санаатфн сааьылаан,араас истиили тутан тиэрдэр

ейтен суруйар

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Ситимнээх саҥа, тылбаайа

36

Аахпыттан суруйуу

5.1

6.5

таба суруйуу сурук-бичик култуурата буоларын ейдуур, таба суруйар

тиэкис тутулун тутуьар

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэ хаамыытынбылааннанар

Ситимнээх саҥа, табасуруйуу

37

Үлэни ырытыы, эрэдээксийэлээһин

Болҕомтолоохтукүлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

38

Аат тыл үөскүүрньымата: сыһыарыы, аттарыы, пааралаһыы

3.1.4

аат тыл уескуур ньыматын билии, быьаарыы,тиэкистэн булуу

3.2

тыл уларыйар уескуур ньыматын билэр

Сыһыарыыанала, суолтата

39

Ханыыласпыт аат тыллар

3.1.2

аат тыл арааьын ыйыы

3.2

тыл уларыйар, уеск ньыматын билэр

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

40

Тыл оонньуута. Биктэриинэ

Кыттар, санаатын тиэрдэр. Атын оҕолору истэр. Сыаналанар

Тыл оонньуута

41

Аат тыл ахсаана.

3.1.1

Аат тыл бэлиэтин быһаарыы (ыйытыыта, түһүгэ, ахсаана)

3.2

Тыл уларыйар,үөскүүрньыматынбилэр

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйтинтылынанбыһаарар.

Суругунан, тылынан ырытыы, холобурдааһын

42

Биир, элбэх ахсаан халыыбын суолтата

3.3.2

ахс.аат арааьын ыйыы

3.2

Тыл уларыйар,үөскүүрньыматынбилэр

43

Хомуур ахсаан суолтатын биэрэр ньыма

3.3.2

ахс.аат арааьын ыйыы

3.2

Тыл уларыйар,үөскүүрньыматынбилэр

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар. Ситимнээхтик саҥарар

44

Аат тыл ахсаанын сөпкөтуттуу

3.1.6

аат тыл хс.сатаан араарыы, элб.ахс сыь-н уескуур тыллары таба суруйуу

3.2

Тыл уларыйар,үөскүүрньыматынбилэр

45

ССУ. Хамсыыр-харамайы ойуулааһын

5.8

тыл баайын туьаныы

6.8

тыл байын туьанар

Тиэкиһикыттаүлэ.

46

Ахсаан ааты таба суруйуу

3.3.4

ахсаан ааты таба туьанар

3.2

Тыл уларыйар,үөскүүрньыматынбилэр

47

Сэрэтэр диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтукүлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

Таба суруйуу

48

Аат тыл үөскээһинин хатылааһын

3.1.4

аат тыл уеск ньыматын билии, быьаарыы

3.2

тыл уеск., уларыйар ньыматын билэр

49

Саха тылыгар түһүк категорията

3.2

тыл уеск., уларыйар ньыматын билэр

Түһүк сыһыарыылаах аат тылы таба суруйар. Саҥарар саҥатыгар түһүк литэрэтиирэлии нуорматын тутуһар. Түһүгү сыыһа туттар миэстэни булан көннөрөр.

50

Аат тыл түһүгэ

3.1.7

туьук сыь-х аат тылы таба суруйуу

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйтинтылынанбыһаарар.

Түһүгүнэнырытыы

51

Түһүксыһыарыытынтабасуруйуубыраабылалара

3.1.7

туьук сыь-х аат тылы таба суруйуу

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

52

Түһүкэйгэтигэр нуучча тылын сабыдыала

3.1.7

туьук сыь-х аат тылы таба суруйуу

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

53

Аат тылы морполуогуйалыы ырытыы

3.4

тылы саст-н ырытар

Ырытыы алгоритмын туһаныы. Бэрээдэгинэнүлэ, бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

Тылынан, суругунан ырытыы

54

Аахпыттан суруйуу

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

Ситимнээх саҥа, Табасуруйуу

55

Үлэни ырытыы. Алҕаһыкөннөрүү

Таба суруйууга сыыһатынбула

56

Тардыылаах аат тыл өйдөбүлэ

3.1.9

Тардыылаах аат үөскбыһаарыы, сирэйин, ахс ыйыы

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

57

Тардыылаах аат суолтата

3.1.9

тард.аат уеск-н быьаарыы, сирэйин,ахсаанын ыйыы

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Ыйытыыларга хоруй.

58

Тардыылаах аат ахсаана

3.1.9

тард.аат уеск-н быьаарыы, сирэйин,ахсаанын ыйыы

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

Суругунан, тылынан эрчилиини толоруу

59

Тардыылаах аат үөскээһинэ

3.1.9

тард.аат уеск-н быьаарыы, сирэйин,ахсаанын ыйыы

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

Ырытыы алгоритмын туһаныы. Бэрээдэгинэнүлэ, бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

60

Тардыы ситимин атын ситим үтүрүйүүтэ

3.1.9

тард.аат уеск-н быьаарыы, сирэйин,ахсаанын ыйыы

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэ хаамыытынбылааннанар

61

Уустук тардыылаах аат тыл ахсааҥҥасөпсөһүүтэ

3.1.9

тард.аат уеск-н быьаарыы, сирэйин,ахсаанын ыйыы

3.2

тыл уларыйар, уеск.ньыматын билэр

62

ССУ. Дьиэни-уоту ойуулааһын

5.2

5.2.2

Санааны сааьылаан,араас истиили туттан тиэрдии

Ейтен суруйуу

5.2.1

Сурук бэлиэтин арааьын араарар,сатаан туттар

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Ситимнээх саҥа. Ойуулууртиэкиһинэнүлэ

63

Хатылааһын. Аат тылы саҥачааһынанырытыы

3.1.1

Аат тыл бэлиэтин быһаарыы

Аат тыл арааһыныйыы

3.3.1

3.2

Аат тыл туһунануопсайөйдбилэр.

Тыл уларыйар, үөскүүр ньыматын билэр

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитинтүмэр, бэрээдэктиир.

Тылынан, суругунан кырамаатыкалыы ырытыы

64

Аат тылы састаабынан ырытыы

3.1.1

Аат тыл бэлиэтин быһаарыы

Аат тыл арааһыныйыы

3.3.1

3.2

Аат тыл туһунануопсайөйдбилэр.

Тыл уларыйар, үөскүүр ньыматын билэр

Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

65

Диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтукүлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

Таба суруйуу.

66

Даҕааһынаатсуолтата

3.2.1.

Да5.аат бэлиэтинт быьаарыы

3.1

3.3.2

Тыл састааба

ейдебулу билэр

Да5.аат

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Сорудаҕытолоруу

67

Даҕааһынаатарааһа

3.2.2

Хаачыст. Уонна сыьыан да5.араарыы

3.1

3.3.2

Тыл састааба

ейдебулу билэр

Да5.аат

Кластер-ырытыы

68

ССУ. Тойоннооһун тиэкис

5.5

Тиэкис тутулун тутуьуу

6.8

Тылбаайын туьанар

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Ситимнээх саҥа. Тиэкиһикыттаүлэ

69

Төрүт уонна үөскээбитдаҕааһыннар.

3.2.3

Терут уонна уеск.да5.араарыы

3.1

3.3.2

Тыл састааба

ейдебулу билэр

Да5.аат

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

70

Ааттыйбытдаҕааһын.

3.2.3

Терут уонна уеск.да5.араарыы

3.1

3.3.2

Тыл састааба

ейдебулу билэр

Да5.аат

Холобурдары ырытыы. Хонтуруол

71

Даҕааһынаатүөскээһинэ. Даҕааһынуратыхалыыптара

3.2.4

Да5.ураты халыыптарын туттуу

3.1

3.3.2

Тыл састааба

ейдебулу билэр

Да5.аат

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

72

ССУ. Тиэсис, дакаастабыл, түмүк

5.7

Тыл дэгэтин учуоттаан то55остоохэтиилэри оноруу,септеех тылы туттуу

3.1

3.3.2

Тыл састааба

ейдебулу билэр

Да5.аат

Дакаастаммыт тиэсискэ түмүк оҥорорго эрчиллии. Тиэмэ ис хоһоонуттан көрөн тиэсиһи толкуйдааһын.

73

Айар сорудахтаах ейтен  суруйуу

5.2

5.2.2

Санааны сааһылаантиэрдии

Өйтөн суруйуу

6.2

6.2.2

Санааны сааһылаанӨйтөн суруйар

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Тиэкиһикыттаүлэ. Ситимнээх саҥа

74

Үлэни ырытыы, чочуйуу

3.3

Саначааст.уопсай ейд.билэр

Бөлөҕүнэнуоннабэйэтэсатаанүлэлиир

75

Даҕааһынаатысаҥарарсаҥаҕатуттуу

5.2

5.2.2

Санааны сааһылаантиэрдии

Өйтөн суруйуу

6.2

6.2.2

Санааны сааһылаанӨйтөн суруйар

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

76

Даҕааһынаатытабасуруйуу. Киириидаҕааһын

3.2.1

Да1аатбэлиэтинбыһаарыы

3.3.2

Да1ааттуһуопсайөйдбилэр

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

77

Тыл оонньуута Тылбытын байыттабыт.

3.3

Саначааст.уопсай ейд.билэр

Сатаан ребуһу, кроссворду, араасбэлиэниоҥорор, сатаанкөннөрөр

Тыл оонньуута

78

ССУ Тойоннооһуннаахөйтөн суруйуу «Бастыҥдоҕорум»

5.2

5.2.2

Санааны сааһылаантиэрдии

Өйтөн суруйуу

6.2

6.2.2

Санааны сааһылаанӨйтөн суруйар

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр

Ситимнээх саҥа

79

Даҕааһынаатыхатылааһын

3.2.5

Да1аатытабасуруйуу

3.3.2

Да1ааттуһ уопсай өйдбилэр

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

80

Диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтукүлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

Таба суруйуу

81

Ахсаан аат суолтата

3.3.1

Ахсаан аат бэлиэтин быһаарыы

3.3.4

Ахсаан аат туһунануопсай өйдөбүлүбилэр

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар, бэйэтин тылынан быһаарар.

82

Ахсаан аат арааһа

3.3.2

Ахсаан аат арааһыныйыы

3.3.4

Ахсаан аат туһунануопсай өйдөбүлүбилэр

Оҥкулунан үлэ

83

Ахсаан ааты таба суруйуу уонна сөпкөтуттуу

3.3.4

Ахсаан ааты таба суруйуу

Урут билэригэр олоҕуран саҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

84

ССУ. Тиэкискэ былаан арааһа

5.4

Тиэкис сиһилииртиибинтабатуһаныы

5.8

5.9

Тыл баайын туһаныы

Ойуулуур –дьүһүннүүрньымалары туттуу

Үлэтин былаанныыр. Санаатын сааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Тиэкис былааныгар үлэ

85

Аахпыттан суруйуу «Алаас ахтылҕана”с.118

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

Ситимнээх саҥа. Табасуруйуу

86

Үлэни ырытыы, эрэдээксийэлээһин

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

87

Ахсаан ааты хатылааһын

3.3.2

Ахсаан аат арааһыныйыы

3.4

Тылы ырытар

88

Ахсаан ааты саҥачааһынанырытыы

3.3.4

Ахс.ааты табасуруйуу

3.4

Тылы ырытар

Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

89

Сорудахтаах диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтукүлэлиир. Хонтуруолланар, сыаналанар

Таба суруйуу, сорудаҕытолоруу

90

Этиини толору ырытыы

3.3.4

Ахс.ааты табасуруйуу

3.4

Тылы ырытар

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитинтүмэр, бэрээдэктиир.

Тлынан, суругунан ырытыы

91

Солбуйар аат суолтата

3.4.1

Солб.аат бэлиэтин быьааарыы

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

Үлэтин былаанныыр. Санаатын сааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

92

Солбуйар аат арааһа

3.4.2

Солб аат арааһыныйыы

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

Үлэтин былаанныыр. Санаатын сааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

93

Солбуйар аат түһүктэниитэ

3.4.3

Солб.аат туьугунэ, сирэйинэн уларыйыыта

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

94

Сирэй солбуйар ааты саҥарарсаҥаҕатуттуу

3.4.3

3.4.4

Солбуйар аат түһүгүнэн, сирэйинэн уларыйыыта Солбуйар ааты таба суруйуу

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Суругунан эрчиллиилэри толоруу

95

Атын солбуйар ааты сөпкө туттуу

3.4.3

Солбуйар аат түһүгүнэн, сирэйинэн уларыйыыта

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

96

Хатылааһын

3.4.3

3.4.4

Солбуйар аат түһүгүнэн, сирэйинэн уларыйыыта Солбуйар ааты таба суруйуу

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

Сорудаҕытабаөйдүүр,бэйэтэсатаанбыһаарар, үлэтинчөмчөтөр, торумнуур

Ыйытыыларга эппиэт. Билбити тургутуу

97

Сорудахтаах диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтукүлэлиир.

Сорудаҕытолорор.  Хонтуруолланар, сыаналанар

Таба суруйуу, сорудаҕытолоруу

98

Солбуйар ааты саҥа чааһынан ырытыы

3.4.3

3.4.4

Солбуйар аат түһүгүнэн, сирэйинэн уларыйыыта Солбуйар ааты таба суруйуу

3.3.5

Солбуйар аат туһунануопсайөйдбилэр

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

99

Толору сиинтэксистии, морполуогуйалыы  ырытыы

4.2.2

3.3

Этии састаабын билии

Саҥачаастарынтуһуопсай өйд билэр

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Алгоритмынан сатаан үлэлиир.

Суругунан, тылынан ырытыы

100

Хонтуруолунай диктант

5.1

5.2

Тылы таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтукүлэлиир.

Сорудаҕытолорор.  Хонтуруолланар, сыаналанар

Таба суруйуу

101

Тылы састаабынан, дорҕоонунанырытыы

3.4

Тылы саст.ырытар

Ырытыы алгоритмын туһаныы. Бэрээдэгинэнүлэ, бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

Суругунан, тылынан ырытыы

102

Сылы түмүктүүрхатылааһын

3.1

1.1.3

1.4

Тыл састааба өйдөбүлүбилэр

А/д наарданыытын билии

Б/д ньирг, ньирг\суох буолуутан быһаарыы

Сорудаҕытабаөйдүүр,бэйэтэсатаанбыһаарар, үлэтинчөмчөтөр, торумнуур.

Үөрэх соругун сатаан туруорар, үлэтинбылаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар

Рассмотрена и рекомендована на утверждение методсоветом образовательной организации

«…..»………2017г     №____ протокола

«Утверждена»  руководителем МОБУ «СОШ №7» ГО «город Якутск»    Федоровой С.Н.__________________

«…..»………2017г      №_____

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

учебного предмета «Якутский язык» в 6в классе

на 2017-2018учебный год

Составитель: учитель якутского языка и  литературы

Белолюбская К.С.

ТИЭМЭНЭН БЫЛААННААҺЫНИСХОҺООНО 6в кылаас – 34 чаас

Лексика – 3ч, Морфология – 20чСитимнээх саҥа– 12ч (4дикт, 2аахпсур., 2өйтсуруйуу)

№ п/п

Тема урока

Кол час

ЗУН, формируемые на уроке

Универсальные учебные действия

Виды и формы контроля

Төрөөбүттыл–омукуратыта

1

Саха тыла түүромуктылабуоларынбилэр.тылтуһунанөсхоһоонун суолтатын сатаан быһаарар.

Уопсай кэпсэтиигэ сатаан кыттар. Бэйэтин санаатын этэр.

Өс хоһоонунантылтуһунанбэйэтинсанаатынсуруйар

Хатылааһын

1

Лексика, фонетика, синтаксис үөрэхтэригэрбарбытсүрүнөйдөбүллэринбилэр.

Билиитин сатаан биир таблицаҕатүмэр.

Темаларынан эрчиллии

3

Киирии,эргэрбит уонна саҥатыллар, сомоҕодомох

1

Киирии тыллары сахатыйбыт уонна нууччалыы олохтоох тыллар диэн араарар. Эргэрбит тыллар суолталарын билэр.

Тыл дорҕооно уларыйыытын быһаараүөрэнэр. Сахатыйбыттылыбуланараарар.

Киирии тылга таблицаны толорор

4

Диктант

1

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

5

Морфология. Аат тыл – саҥачааһа

1

Саҥачааһынөйдөбүлүнбыһаарар. Ааттылыйытыытын, тугукөрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Тыл суолтатын, ыйытыытын, этиигэ туттуллуутун саҥаинформациякөмөтүнэнбыһаарар

Словарнай диктант

6

Аат тыл үөскүүрньымата

1

Аат тыл ханнык сыһыарыынанүөскүүрүнбилэр. Тылгасыһыарыытынаннынантардар.

Тэҥнээнкөрөнсаҥаныбулар.

Састаабынан ырытыы

7

Аат тыл ахсаанын сөпкөтуттуу

1

Анал сыһыарыылаахэлбэхахсаанформатынсөпкөоҥорор.

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

Тиэкискэ сыыһаныбулуу

8

Тардыылаах аат тыл

1

Анал сыһыарыыланыбилэр. Этиигэтуттар.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтинтылынанбыһаарар.

Сыһыарыы таблицата

9

Аат тылы таба суруйуу

1

Аат тылы таба суруйуу быраабылатын билэр. Кавычканы сөпкөтуруорар.

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

Словарнай диктант

10

Аат тылы таба суруйууга эрчиллии

1

Алгоритмы тутуһуу, хонтуруолланыы, сыаналаныы

11

Аахпыттан суруйуу

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

12

Аат тылы саҥачааһынанырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр. Саҥачааһынанырытарбэрээдэгинбилэр.

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитинтүмэр, бэрээдэктиир.

Морф ырытыы

13

Хонтуруолунай диктант

1

Сана чааһынансатаанырытар.

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

диктант

14

Сыыһагаүлэ

1

Сыыһатынбулар, наардыыр.

Бөлөҕүнэнуоннабэйэтэсатаанүлэлиир.

15

Даҕааһынаат

1

Даҕааһынаатыйытыытын, тугукөрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

Тылы ыйытыынан солбуйуу

16

Өйтөнсуруйуу

1

Үлэтин сатаан былаанныыр. Көмөтылларысатаантуһанар. Эргэрбиттылларытабатуттар.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

Бэриллибит тыллары туттуу

17

Киирии даҕааһыннарытабасуруйуу

1

Киирии даҕааһыннарсыһыарыыларынбыраабылатынбилэр. Сатаантаблицаоҥорор.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

таблица

18

Даҕааһынаатысаҥачааһынанырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтукүлэлиирисатыыр. Саҥачааһынанырытарбэрээдэгинбилэр.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйтинтылынанбыһаарар.

Морф ырытыы

19

Диктант

1

Үөрэппит саҥачаастанысатаанырытар.

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

диктант

20

Ахсаан аат суолтата

1

Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Хонтуруолланыы, сыаналаныы

Текскэ үлэ

21

Ахсаан ааты таба суруйуу

1

Таба суруйуу быраабылатын билэр. Тиэкискэ үлэлиир.

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтинтылынанбыһаарар.

Словарнай диктант

22

Солбуйар аат суолтата, арааһа

1

Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүнбилэр. Этииттэнбулар.

Таблица, словарнай диктант

23

Солбуйар ааты саҥарарсаҥаҕатуттуу

1

Тиэкискэ үлэлиир, этииниситимнииргэсолбуйараатысатаантуттар.

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

Талар диктант

24

Өйтөн суруйуу

1

Үлэтин сатаан былаанныыр. Көмөтылларысатаантуһанар.

Бэйэтин сатаан бэрэбиэркэлэнэр.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

25

Ааттарга тестирование

1

Тест толоруллуутун сатыыр. Аат тылы таба суруйуу быраабылатын билэр.

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

Тестирование

26

Хатылааһын

1

Урут үөрэппитинчуолкайдыыр.

Алгоритмынан үлэ

27

Сэһэргээһинөйдөбүлэ, тутула, арааһа

1

Сэһэргээһинтутулунбилэр. Тиэкискэбыһаарар.

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Былаан

28

Хамсыыр-харамайы ойуулааһын

1

Хамсыыр харамайы ойуулааһыҥҥатуттуллартылларгатылдьытоҥорор.

Ырытыы, сыаналаныы

Тылдьыт

29

Дьиэни-уоту ойуулааһын

1

Ойуулааһынхолобуругаролоҕуранбэйэтэ

сатаан суруйар.

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Тылдьыт

30

Тойоннооһунөйдөбүлэ, тутула (тезис, дакаастааһын, түмүк)

1

Тезис, дакаастааһынөйдөбүлүнбилэр. Тиэкистезиһинбулар. Бэйэтэсудургутезиһионорор.

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

Тиэкиһичаастаргаараарыы

31

Дьыала, наука истиилэ

1

Стиль уратытын быһаарар.

32

Хатылааһын

1

Үөрэппитин улэҕэсатаантуттар.

Алгоритмынан үлэ

33

Сыллааҕыхонтуруолунайдиктант

1

Үөрэппит быраабылатын туттан суруйар.

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

Диктант

34

Сыллааҕыхатылааһын

1

Календарнай-тематическай былааннааһын 6в

(Нэдиэлэҕэ 1, сылга 34 чаас)

Үөрэх кинигэтэ – И.П.Винокуров, Г.И.Гурьев, М.М.Попова, Г.Г.Торотоев Саха тыла 6 кылаас (практикум), Бичик, 2016

Диктант – 4 Изложение –2, сочинение - 2

 № урока

Тема урока

Календарные сроки

Планируемые результаты обучения

Домашнее задание

Предметные результаты

Метапредметные результаты

КЭС

Контролируемые элементы содержания

КПУ

Проверяемые умения

Төрөөбүттыл–омукуратыта

04.09

Уопсай кэпсэтиигэ сатаан кыттар. Бэйэтин санаатын этэр.

Хатылааһын

11.09

Билиитин сатаан биир таблицаҕатүмэр.

3

Киирии,эргэрбит уонна саҥатыллар, сомоҕодомох

18.09

Тыл дорҕооно уларыйыытын быһаараүөрэнэр. Сахатыйбыттылыбуланараарар.

4

Диктант

25.09

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

5

Морфология. Аат тыл – саҥачааһа

02.10

Тыл суолтатын, ыйытыытын, этиигэ туттуллуутун саҥаинформациякөмөтүнэнбыһаарар

6

Аат тыл үөскүүрньымата

09.10

Тэҥнээнкөрөнсаҥаныбулар.

7

Аат тыл ахсаанын сөпкөтуттуу

16.10

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

8

Тардыылаах аат тыл

23.10

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтинтылынанбыһаарар.

9

Аат тылы таба суруйуу

13.11

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

10

Аат тылы таба суруйууга эрчиллии

20.11

Алгоритмы тутуһуу, хонтуруолланыы, сыаналаныы

11

Аахпыттан суруйуу

27.11

Атын киһиааҕарынистэр, былааноҥостор, санаатынсуруккакиллэрэр, үлэхаамыытынбылааннанар

12

Аат тылы саҥачааһынанырытыы

04.12

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитинтүмэр, бэрээдэктиир.

13

Хонтуруолунай диктант

11.12

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

14

Сыыһагаүлэ

18.12

Бөлөҕүнэнуоннабэйэтэсатаанүлэлиир.

15

Даҕааһынаат

25.12

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

16

Өйтөнсуруйуу

15.01

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

17

Киирии даҕааһыннарытабасуруйуу

22.01

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

18

Даҕааһынаатысаҥачааһынанырытыы

29.01

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйтинтылынанбыһаарар.

19

Диктант

05.02

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

20

Ахсаан аат суолтата

12.02

Хонтуруолланыы, сыаналаныы

21

Ахсаан ааты таба суруйуу

19.02

Урут билэригэр олоҕурансаҥабилииниылар,бэйэтинтылынанбыһаарар.

22

Солбуйар аат суолтата, арааһа

26.02

23

Солбуйар ааты саҥарарсаҥаҕатуттуу

03.03

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

24

Өйтөн суруйуу

10.03

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаансуруккакиллэрэр. Тылын-өһүнкөннөрөр.

25

Ааттарга тестирование

17.03

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

26

Хатылааһын

24.03

Алгоритмынан үлэ

27

Сэһэргээһинөйдөбүлэ, тутула, арааһа

07.04

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

28

Хамсыыр-харамайы ойуулааһын

14.04

Ырытыы, сыаналаныы

29

Дьиэни-уоту ойуулааһын

21.04

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

30

Тойоннооһунөйдөбүлэ, тутула (тезис, дакаастааһын, түмүк)

28.04

Тиэкис тематын, сүрүнсанаатынбыһаарар, былааноҥостор.

31

Дьыала, наука истиилэ

05.05

Үлэ соругун туруорунуу, былааннааһын, хонтуруолланыы, сыаналаныы

32

Хатылааһын

12.05

Алгоритмынан үлэ

33

Сыллааҕыхонтуруолунайдиктант

19.05

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

34

Сыллааҕыхатылааһын

26.05



Предварительный просмотр:

Рассмотрена и рекомендована на утверждение методсоветом образовательной организации

«…..»………2018 г     №____ протокола

«Утверждена» руководителем МОБУ «СОШ №7» ГО «город Якутск»    Федоровой С.Н.__________________

«…..»………2018 г      №_____

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Наименование учебного предмета: Якутская литература

Класс: 5 «з»

Учитель: Семенов В.Н.

Учебный год: 2018-2019

Количество часов по учебному плану

Всего 68 ч. в год; в неделю 2 ч.

Быһаарыы сурук

Россия үөрэҕин сүрүннүүр Федеральнай государственнай  стандарт үүнэр көлүөнэни  киһилии сиэрдээх, ийэ дойдуга бэриниилээх сомоҕо гражданскай уопсастыбаҕа түмэр сыаллаах.  Стандарт россия норуоттарын ураты култуураларын уонна тылларын  чөлүн харыстыыр, сайыннарар суолу тутуһар. Араас норуоттар олохторун сэһэнин (философиятын), өйдөрүн күүһүн, уйулҕаларын  кэрэһиттэрин  түмэн, модун күүһүрэр, сайдар  государство буолуохтааҕа тоһоҕолоон бэлиэтэнэр.

Киһититии, сиэр-майгы кииллээх үөрэх стандарта  сайдыы суолун,  тускутун, хайысхаларын уонна ньымаларын тобулууну, үөрэнээччи толкуйдуур, чинчийэр, айар кыахтарын арыйыыны эрэйэр. Бу уустук соруктары ситиһии үөрэх  предметин  билии тускутуттан тахсан, оҕо билиини ылыы, иҥэринии ньымаларын бэйэтэ  тобулар, баһылыыр эйгэтин үөскэтиигэ тирэҕирэр, күннэтэ үүнэр, улаатар киһи уонна суруйааччы,  уус-уран литература алтыһыыта  - сиэрдээх майгы, духуобунас эдэркээн дьон өйүгэр-сүрэҕэр иҥиитигэр, дьиҥ киһилии олох ис киилэ олоҕуруутугар тиэрдэр суолларынан, ньымаларынан ситиһиллэр кыахтаах.

“Норуот айымньыта уонна уус-уран литература” программа Российскай Федерация Үөрэҕин министерствота бигэргэппит литератураҕа үөрэхтээһиҥҥэ федеральнай государственнай стандартын методологическай төрүттэригэр уонна  дидактическай ирдэбиллэригэр  тирэҕирэр.  Программа  саха литературатын учууталларыгар саҥа соруктары туруорар.  Оҕону үөрэтэр, иитэр,  сайыннарар үлэлэрин саҥалыы тыыннаах өйүнэн-санаанан тускулаан, сонуннук тэринэллэрин эрэйэр.

Төрөөбүт литератураны орто оскуолаҕа үөрэтии билиҥҥи кэмҥэ маннык сыалы-соругу туруорар:

Сахалыы литератураны сэргээн, кэрэхсээн, сатаан өйдөөн ааҕарга үөрэтии; аахпыты бэйэ сайдыытыгар туһанарга туһулааһын;

Ийэ тыл уус-уран күүһүн, кэрэтин, тыл илбиһин, хомуһунун оҕо кыра сааһыттан иҥэрии;

Уус-уран айымньыны, араас геройдарын туһанан төрөөбүт норуот олоҕун, историятын, култууратын, үгэстэрин, сиэрин-майгытын арыйыы; киһи аналын, олоҕу дириҥник, таба өйдүүргэ үөрэтии;

Төрөөбүт тылынан уус-уран айымньы айыллар үгэһин, кистэлэҥин, араас ньыматын билиһиннэрии;

Үөрэнээччи айымньылаахтык толкуйдуур уонна айар дьоҕура тобулларыгар суол аһыы;

Уус-уран айымньыны уран тыллаах, ураты дьоҕурдаах, талааннаах дьон айарын өйдөтүү.

Онон оскуолаҕа литература уруогун сүрүн анала – үөрэнээччи төрөөбүт тыл, фольклор уонна литература норуот духуобунай баайа, киһи өйө-санаата тобуллар, туругурар, майгыта-сигилитэ ситэр, арыллар, истиҥ, иһирэх иэйиитэ уһуктар эйгэтэ буолар диэн өйдүүрүн ситиһии.

Саха литературатын орто оскуолаҕа үөрэтэр программата  маннык сүрүн туһаайыылардаах:

Норуот тылынан уус-уран айымньыта сахалыы уус-уран литература силиһэ, төрдө буоларын аахсан, уус-уран литератураны фольклору кытта ситимнээн үөрэтии.

Айымньы идейнэй тосхолунан эрэ буолбакка, уус-уран ситиһиитин, үөрэнээччигэ сайдыыны, литературнай үөрэҕириини төһө биэрэр кыахтааҕын сыаналаан талыы уонна таҥыы.

Уус-уран айымньыны айар ньыма арааһын, литература теориятын өйдөбүллэрин түмэн, бөлөхтөөн биэрии. Ону үөрэнээччи болҕойоро, бэйэтэ туттарга эрчиллэрэ.

Талан үөрэтии уонна талан ааҕыы хайысхатын тутуһуу. Оҕону баҕаран туран үөрэнэргэ, бэйэни сайыннарарга, бэйэ санаатын, сатабылын, дьоҕурун сыаналыырга уһуйуу.

Үөрэнээччигэ айарга үөрэнэр, холонор кыаҕы биэрии, тэрийии, сөптөөх үөрүйэҕи, сатабылы иҥэрии, дьоҕура сайдарыгар ирдэбил туруоруу.

Үөрэнээччи билиитэ уонна сатабыла

5 кылааска саха литературатын үөрэтии түмүк ситиһиитэ

5 кылааска саха литературатын үөрэтии түмүк ситиһиитэ

Ааҕар дьоҕуру сайыннарыы. Уус –уран айымньыны тус суолталаахтык ылыныы олоҕуруута. Уус –уран литератураны эстетическэй кэриҥэ күүһүрэр. Онон, 5-с кылааска оҕо:  

- айымньылаахтык ааҕыы ньымаларын баһылыыр, өйтөн хоһоонноохтук ааҕыынан дьарыктанар:

- уус-уран айымньыны ааҕыынан умсугуйар, ааҕыыга тардыстар, уус-уран айымньыны ырытыыга, кэпсэтиигэ баҕатыйан кыттар.

Саҥарар саҥаны сайыннарыы. Оҕо тылынан ситимнээх саҥатын тиһиликтээхтик сайыннарыы. 5-с кылааска оҕо аахпыт айымньытын ис хоһоонун кэпсээһин икки арааһын (кылгатан, талан) табатык туһанан, кэпсиир дьоҕуру баһылыыр. Айымньы ойуулуур-дьүһүннүүр ньымаларын таба туһанан, айымньы ис хоһоонунан кэпсиир дьоҕурга сыстар, ыйытыыларга, сэһэргэһиигэ бэйэтин санаатын этэ үөрэнэр. Өйгө оҥорон көрөр кыаҕа аһыллар, өй ууһа айымньылаах, айан кэпсээһин төрүтүн уурар.

Суруйар дьоҕуру сайыннарыы. Айар, айымньылаах ньымаларынан сурук тылын сайыннарыы төрүтүтн ууруу, литературнай дьыктаан, аахпыттан суруйуу, кыра кэриҥнээх айар уонна өйтөн суруйар дьоҕурга сыһыарыы ситиһиллэр.

Литературнай билиини, дьоҕуру сайыннарыы. Норуот тылынан уус-уран айымньытын, көрүҥнэрин туһунан өйдөбүлү дириҥэтии. Фольклор көрүҥнэрин тылынан уобараһы айыы ньымаларын билиһиннэрии: аллитерация, ассонанс , хатылааһын, ханарытыы, аллегория, эпитет,тэҥнэбил, метафора.

Бу кылаастан саҕалаан оҕо уус-уран айымньы нөҥүө олоҕу көрүүгэ тиһиликтээхтик киирэр. Айымньыга ойууланар олох араас көстүүлэрэ, мөккүөрдэрэ, дьон уустук сыһыана тиэкиһи ырытыыга сүрүннүүр суолталанан, уруокка үөрэнээччилэр уус-уран литературанан сирдэтэн олох мындыр үөрэҕин иҥэриммитинэн бараллар.

¥ѳрэх былааныгар тѳрѳѳбүт литература биридимиэтин миэстэтэ.

¥ѳрэх бэдэрээссийэлии ыстандаартын ирдэбилигэр эппиэттиир Е.М.Поликарпова, Н.И.Филиппова, У.М.Флегонтова ааптардаах «Төрөөбүт литература: үлэлиир бырагыраама 5-9 кылаас», Бичик, 2015с. оло±урар.  Үөрэх былаанынан саха оскуолатыгар  тѳрѳѳбүт литератураны үѳрэтиигэ барыта 5 кылааска – нэдиэлэ±э 2чаас, сылга 68 чаас ананар.

6 кылааска төрөөбүт литератураны үөрэтии кээмэйэ

Тиэмэтэ

6 кылаас

Уопсай чаа´а

68

Норуот тылынан уус-уран айымньыта

16

Норуот тылынн уус-урн айымньыта

1

Өс хоhооно

1

Таабырын

1

Чабыр5ах

2

Остуоруйа

3

Олонхо

8

Норуот тылынан уус-уран айымньытыттан литератураҕа

9

Суруйааччы чабыр5а5а

2

Остуоруйа

7

Уус-уран литература

7

Мин киhИбин

7

Ийэ тыл – норуот тыына

4

Киhи уонна айыл5а

5

Киһи үтүө майгыта, сиэрэ – олох сүнньэ

6

История, олох, киһи

7

Толкуйдаах, үлэһит киһи олоҕу оҥорор.

7

ТИЭМЭНЭН БЫЛААННААҺЫН ИС ХОҺООНО

Тиэмэ

Чаа´а

Уруок кэмигэр ылар, билэр-к³р³р сатабыл. Ытык ³йд³бµллэр

¥³рэх сатабылларын сайыннарыы тµмµгэ

Хонтуруол  к³рµ²э

1

Норуот тылынан уус-уран айымньыта

1

Норуот тылынан уус-уран айымньытын ту´унан ³йд³бµл. Фольклор к³рµ²нэрэ.

Айыллар, тар±анар уратыта.

Кэпсэти´ии, ытык ³йд³бµллэри и²эринэр.

Бодору´уу. Уус-уран айымньы – тыл искусствота буоларын ³йдµµр, харыстабыллаахтык сы´ыанна´ыыны и²эринэр.

2

£с хо´ооно

1

£с хо´ооннорун ³йд³бµлэ. Суолталарынан наарданыыта.

Сытыы тыла-³´³.

Ки´и майгытын-сигилитин,тулалыыр эйгэ, айыл±а, µ³рэх, олох ту´унан ³с хо´ооннорун билэр, ³йµттэн ³с хо´ооннорун холобурдуур. кµннээ±и олоххо туттарга дьулу´ар.

³с хо´оонун µ³рэтии

3

Таабырын

1

Таабырын ту´унан ³йд³бµл. Тулалыыр эйгэ, дьон сы´ыанын, кыыл-сµ³л, айыл±а ту´унан таабырыннары наардыыр. Таабырынна´ыы, ³йµ сытыылаа´ын, эбии литературанан µлэлиир

Таабырыны уонна таабырын таайыытын тэ²ниир. Тиэмэлэринэн б³л³хтµµр. Бы´аарыыларга оло±уран таабырын толкуйдуур.

Таабырын айыы

4

Чабыр±ах.

1

Чабыр±ах ту´унан ³йд³бµл. Сытыы, ох тыла. Чабыр±ах к³рµ²э. Этэр э±этэ.

Чабыр±ах аа±ыллар уратытын ³йдµµр, сатаан аа±арга µ³рэнэр. Аа±ыы кэмигэр тэтими (тµргэтиир эбэтэр бытаарар, ырыанан унаарытар) уларытар.

Талан µ³рэтии

5

С.А.Зверев Былыргы чабыр±ах

1

С.А.Зверев айар µлэтин билсии. Былыргы чабыр±ах уратыта. Тыла-³´³

6

Остуоруйа

1

Остуоруйа араастара. Тыл-³с. Остуоруйа тутула, са±аланыыта, тµмµгэ, уус-уран суолтата. Остуоруйа±а кэрэхсэбили µ³скэтии

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

Остуоруйаны былаанын о²оруу

7

Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин

1

Остуоруйа туохха µ³рэтэрий? Остуоруйалыырга холонуу. Ки´илии бы´ыы-майгы, ки´илии сы´ыан, ки´и анала.

Дьоруойдар бы´ылааннарын баты´а ырытар. Аахпытыгар , тус уопутугар оло±уран, тэ²ниир, ойуулуур, тиэкси кытта µлэлиир.

Остуоруйаны былаанныыр уонна сэ´эргиир.

Айар µлэ. Уру´уй

8

¥чµгэй ¥³дµйээн

1

Остуоруйаны аа±ыы.

Оло±у-дьа´а±ы ойуулаа´ын. Дьоруойдары ырытыы

Бол±ойон истии, толкуйдаан, ырытан, хонтуруолланан са²арыы, истээччигэ убаастабыллаахтык сы´ыанна´ыы и²эриллэр.

Ис хо´оону илдьиритии. Уру´уйунан сирдэтэн кэпсээ´ин

9

Оло²хо. Оло²хо´уттар

1

Оло²хо ³йд³бµлэ, тутула, тыла, омуннаа´ына, баай фантазията, оло²хону толоруу ту´унан. Биир ки´и театра.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

10

С.Васильев М³²µрµµр Б³±³.

1

Оло²хо ис хо´ооно, этэр санаата. Тыла - ³´³. Аан Алахчын Хотун са²ата, оло²хо сирэ-дойдута, дьиэтэ-уота. Худуо´унньук хартыыналара

Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта. Хартыынанан µлэ. Бол±ойон исти´ии, толкуйдаан, ырытыы, хонтуруолланан са²арыы, истээччигэ убаастабыллаах сы´ыан и²эриллэр.

Бы´а тардыы нойосуус. Уру´уйунан кэпсээн

11

Оло²хо сирэ дойдута

1

Оло²хо сирэ-дойдута. Ойуулаа´ына. Тэ²нэбиллэр. Омуннаа´ын. Т³хт³рµйэн этии.

Дьоруойдары булан утарыта туруоран тэ²нээ´ин (мэтириэтэ, майгыта, туттунуута-хаптыныыта, са²ата-и²этэ). Буолбут бы´ыы т³рµ³тµн ырытыы. Сµрµн санааны тиэрдии. Кэпсээ´ин араастарын туттуу: си´илии, кылгатан, талан. Айымньы тиэки´ин ырытыыга учуутал к³м³тµнэн ааптар дьоруойга сы´ыанын, оло²хо этэр санаатын бы´аарыы.

Уустаан-ураннаан сэ´эргээ´ин.

12

Айыы Бухатыырын анала

1

Бухатыыры ойуулаа´ын (тас к³рµ²э, майгыта, та²а´а саба, туттар тэрилэ, ата, аата).

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

13

Оло²хо дьоруойдара

1

Айыы, абаа´ы бухатыырдара. Оло²хо±о ойууланар кыргыттар. Сµрµн, ойо±ос дьоруойдар

Дьоруойдары булан утарыта туруоран тэ²нээ´ин (мэтириэтэ, майгыта, туттунуута-хаптыныыта, са²ата-и²этэ). Буолбут бы´ыы т³рµ³тµн ырытыы. Сµрµн санааны тиэрдии. Кэпсээ´ин араастарын туттуу: си´илии, кылгатан, талан.

Былаан о²остуу, ону туту´ан кэпсээ´ин.

14

С.Васильев Айыы Дьура±астай оло²хото

1

Ааптары кытта билси´ии. Оло²хо тутула, ис хо´ооно, тыла-³´³.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар.

Оло²хо олуктарын холобурдуур.

15

Уобарастар уратылара.

1

Саха сиэрин-туомун ту´унан сэ´эргэ´ии. С.Васильев о±олорго аналлаах оло²холоро.

Дьоруойдары булан утарыта туруоран тэ²нээ´ин (мэтириэтэ, майгыта, туттунуута-хаптыныыта, са²ата-и²этэ). Буолбут бы´ыы т³рµ³тµн ырытыы. Сµрµн санааны тиэрдии.

Уру´уйдарынан талан кэпсээ´ин

16

Оло²хо±о сиэри-туому туту´уу.

1

Сахалыы сиэр-туом ³йд³бµлэ. ¥гэстэри билсии. Оло²хо оло±у кытта сибээ´э

Сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

С.Васильев оло²хо´ут суруйааччы презентация

17

Суруйааччы чабыр±а±а. П.Н.Тобуруокап Тараас ту´унан чабыр±ах

1

П.Н.Тобуруокап – о±о суруйааччыта. Чабыр±ах тыла-³´³, этэр санаата

Хо´ооннохтук аа±ыы. Ааптар этэр санаатын, дьоруой майгытын, бы´ыытын ту´унан сэ´эргэ´ии. Бэйэ-бэйэни бол±омтолоохтук исти´ии

³йт³н аа±а µ³рэтии

18

£кс³кµлээх £л³кс³й

Билбит-к³рбµт

1

Айымньы ис хо´ооно. £кс³кµлээх £л³кс³й тыла-³´³.

Ис хо´оонун баты´а аа±ыы, ырытыы. Тылы-³´µ бы´аарсыы. Айымньы тиэки´ин ырытыыга учуутал к³м³тµнэн ааптар дьоруойга сы´ыанын, этэр санаатын бы´аарыы.

19

Эллэй Чурум Чурумчуку.

1

Литературнай остуоруйа. Поэма-остуоруйа. Тыл суолтатын бы´аарсыы

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

Ис хо´оону ааптар тылынан-³´µнэн уустаан-ураннаан кэпсээ´ин

20

Булчут таа´а

1

Остуоруйа былаана. Аптаах таас кµµ´э. Чурумчуку мо´оллоро. Тиэки´и аа±ыы, ырытыы. Ыйытыыларга хоруйдар

Дьоруойдар бы´ылааннарын баты´а ырытар. Аахпытыгар , тус уопутугар оло±уран, тэ²ниир, ойуулуур, тиэкси кытта µлэлиир.

Остуоруйаны былаанныыр уонна сэ´эргиир.

Уру´уйунан, былаанынан талан кэпсээ´ин.

21

Чупчуруйдаан ыраахтаа±ы

1

Остуоруйа ис хо´оону илдьиритии. Дьоруойдар майгыларын-сигилиэрин ойуулуур тµгэннэри, хаачыстыбалары ырытыы

Туора са²аны хайдах баарынан ³йд³³´µн, айымньы ту´унан ыйытыыларга сатаан хоруйдаа´ын. Санааны саа´ылаан сэ´эргэ´ии

Тиэки´и аа±ыы, ырытыы, ыйытыыларга хоруйдар

22

Т.Сметанин Кµ³рэгэй.

Уордаах маачаха уонна Олоо

3

Остуоруйа дьоруойдара. Олох уонна остуоруйа.

Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта. Айымньы араа´ын, жанрын бы´аарар. Литературоведение терминнэрин ³йдµµр, туттар.

Уру´уйдар, ис хо´оонун си´илээ´ин

23

Кµ³рэгэй, кутуйахтар уонна Мойот

1

Остуоруйа этэр сµрµн санаата, Иитэр-µ³рэтэр суолтата. Дьоруойдары майгыларынан наардаа´ын

Остуоруйаны чаастарга араарар. Чаастары ааттыыр. Дьоруойдары тэ²ниир.

Ойуулуур-дьу´µннµµр ньымалары туттар

Аа±ар, ис хо´оонун арыйар.

24

¥тµ³ майгы²-к³т³р кынаты²

1

Тµмµктµµр ырытыылар. Тэ²нээ´иннэр. Билбити холобурдаа´ын. Ки´и µтµ³ майгыта

Истээччигэ тиийимтиэ буоларынан сэ´эргиир. Бэйэни хонтуруолланар, сайдар ту´угар толкуйданар

25

КТА

А.Д.Неустроева

1

И´ийэн аа±ыы. Кэпсэти´ии. Ыйытыыларга эппиэттэрин бол±ойор.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

Остуоруйалары тэ²нээн ырытыы

26

Олох туллар тутаахтара. Амма Аччыгыйа Ийэ.

1

Сааскы кэм романтан бы´а тардыы. Микиитэ бы´ылаана

Айымньы уратытын, тутулун, тылын-³´µн ырытар. Айымньы сµрµн санаатын, тиэмэтин, к³рµ²µн ылынар.

Ис хо´оонун кэпсээ´ин

27

Ийэ уонна о±о

1

Оло±у кытта ситимнээн аахпыты ырытыы.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

28

С.П.Данилов Мин а±ам

1

А±а ту´унан исти²ник и´ирэхтик этиллэр хо´оону аа±ыы. Сэ´эргэ´ии. Поэт иэйиитин, долгуйуутун ойуулаа´ына. Поэт хо´оонугар олохчахчыта.

Суруйааччы атын айымньыларын эбии булан аа±ар.

Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

Ийэм, а±ам барахсаттар айар µлэ

29

Софр.Данилов Икки суол

1

Ханнык икки суол ту´унан кэпсэнэрий? А±а уонна уол тустарынан ырыты´ыы

Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

30

Эллэй Таптыа±ы² ийэни

1

Хо´оонноохтук аа±ыы. Ийэ ту´унан исти²ник кэпсэтии. Поэт иэйиитин, ийэтигэр тапталын тирдиитэ. Хо´оо²²о олох чахчылара.

Хо´ооннохтук аа±ыы. Ааптар этэр санаатын, дьоруой майгытын, бы´ыытын ту´унан сэ´эргэ´ии. Бэйэ-бэйэни бол±омтолоохтук исти´ии

Талан, бы´а тардан ³йт³н аа±ыы

31

Н.Тарабукин ийэм кэпсиирэ

1

Эбээн норуотун к³с оло±ун ту´унан, э´элээх эбэ тустарынан кэпсэти´ии. Тылы байыттыы

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар.

32

КТА В.Тарабукин Ийэм хому´а

1

Айымньы ис хо´ооно, сµрµн этэр санаата. Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта

Айымньы уратытын, тутулун, тылын-³´µн ырытар. Айымньы сµрµн санаатын, тиэмэтин, к³рµ²µн ылынар.

33

Мин ки´ибин. С.Данилов Оло²хо о±отобун

1

Оло²хо о±ото буоларбытын кэпсэти´ии. Ньургун Боотур, Туйаарыма Куо били²²и олоххо

Хо´оонноохтук аа±ыы илдьирити´ии.

Оло²хо дойдутун о±отобун ³йт³н суруйуу

34

Эрилик Эристиин Хачыгыр.

1

Уобарастары мэтириэттэринэн ырытыы. Иэйэн аа±ыы. Хачыгыр дьыл±атыгар ким буруйдаа±ый?

Дьоруойдары булан утарыта туруоран тэ²нээ´ин (мэтириэтэ, майгыта, туттунуута-хаптыныыта, са²ата-и²этэ). Буолбут бы´ыы т³рµ³тµн ырытыы. Сµрµн санааны тиэрдии. Кэпсээ´ин араастарын туттуу: си´илии, кылгатан, талан. Айымньы тиэки´ин ырытыыга учуутал к³м³тµнэн ааптар дьоруойга сы´ыанын, оло²хо этэр санаатын бы´аарыы.

Биир талбыт геройга сурукта суруй

35

Дьада²ы, баай о±ото.

1

Айымньы ис хо´ооно, сµрµн этэр санаата. Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта

Айымньы уратытын, тутулун, тылын-³´µн ырытар. Айымньы сµрµн санаатын, тиэмэтин, к³рµ²µн ылынар.

36

Кумалаан дьыл±ата

1

Ырыты´ыылаах аа±ыы. Ыйытыыларга хоруйдаа´ын. Эргэрбит тыллары бы´аарсыы.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар.

А´ыныгас санаа иитиллэр. Урукку-били²²и оло±у тэ²ниир, сыаналыыр.

37

Н.Якутскай Ха²кы.

1

Аа±ан баран, кэпсэти´иини тэрийии, ыйытыылары бэрсии. Автор ту´унан кылгастык билсэр.

Бол±ойон аа±ыы, толкуйдаан, ырытан, хонтуруолланан са²арыы, истээччигэ убаастабыллаахтык сы´ыанна´ыы и²эриллэр.

Талан суруйааччы о±о саа´ын ту´унан эл.ха´ыат

38

Н.Якутскай Соболо²

1

Айымньы ис хо´ооно, сµрµн этэр санаата. Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Былааннаа´ын, ону баты´а ырытыы

Истээччигэ тиийимтиэ буоларынан сэ´эргиир. Бэйэни хонтуруолланар, сайдар ту´угар толкуйданар. Айымньы ис хо´оонун саа´ылаан сэ´эргиир.

39

КТА Суорун Омоллоон Оро´ооспо киэ´э

1

Аа±ан баран, кэпсэти´иини тэрийии, ыйытыылары бэрсии, хоруйдары бэлэмнээ´ин.

Театрга туруорууну билсии.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Спектакль кэнниттэн санааларын µллэстэр

40

Ийэ тыл.

Кµндэ Т³р³³бµт тыл

1

Хо´оонтон тэ²нээ´иннэри, эпитеттэри булуу

Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта. Хо´оону ырытыы

Талан биирин µ³рэтии

42

С.Данилов Саха са²ата

1

Хо´оонноохтук доргуччу аа±ыы

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

43

Софр Данилов Сахалыы са²арар ту´угар

1

Аа±ыы, сэ´эргэ´ии. Лирическай герой ³йд³бµлэ.

44

КТА Кµннµк Уурастыырап Саха тыла

1

Бэйэ аа±ыыта. Тыл ту´унан сэ´эргэ´ии. Саха тылын ту´унан санаты´ыы.

45

Ийэ айыл±а уонна ки´и. А.Кулаковскай ¥рµйэ

1

Бэйээт уйул±атын, санаатын аймал±ана.

Хо´оонноохтук аа±ыы.

Хо´оон тыла-³´³. Ойуулаа´ын уратыта.

Ханалытан тиэрдии

Хо´оонноохтук аа±ыы, ис хо´оонун ырытыы, сэ´эргээ´ин

46

Кµннµк Уурастыырап К³лµкэчээн

1

Хо´оон уратыта тугуй? Дор±оонноохтук аа±ыы.

Ис хо´ооно, этэр санаата. Кээмэйинэн, тутулунан уратыта.

Аа±ыы, ырытыы. Сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

47

С.Данилов Кы´ы²²ы кµн

1

Поэт иэйиитэ, долгуйуута. Ойуулуур тыла-³´³. Хо´оон тутула.

Хо´оон теориятыттан ритм, рифма ³йд³бµлэ.

Кы´ы²²ы кµнµ былыргы ки´и, били²²и ки´и хара±ынан к³рµµ. Аймньыттан ойуулуур, тэ²ниир кэрчиктэри булан аа±ыы.

Хо´оон айарга холонуу

48

Сэмэн Тумат  Улуу кыыл тыына

1

Айымньыны бол±ойон аа±ыы.

У´ук хоту Хотугу муустаах муора арыытыгар олорор ыал оло±ун ту´унан тугу билбити сэ´эргэ´ии

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

49

Ки´и µтµ³ майгыта

1

Тиэмэ аатагыр оло±уран саба±алаа´ын. Айымньы геройдарын уонна майгыларын ырытыы.

Айымньы уратытын, тутулун, тылын-³´µн ырытар. Айымньы сµрµн санаатын, тиэмэтин, к³рµ²µн ылынар.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар. Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

Суруйааччы атын айымньыларын эбии булан аа±ар.

Саныыр санаатын саа´ылаан, тиийимтиэтик этэр. Уус-уран айымньыга м³ккµ³р т³рµ³тµн, сайдыытын бы´аарар.

50

Алампа Дьµ´µн Кубулуйумтуо

1

Ааптары кытта билсии.

Айымньыны бы´аарсыылаах аа±ыы.

М³кµ бы´ыыны кµлµµгэ та´аарыы – сатира.

Аа±ыы, ырытыы, ыйыыыга эппиэт, ис хо´оону былааннаан кэпсээ´ин

51

Дьоруойдар ааттара уонна майгылара

1

Дьоруойдар ааттара -майгыларын к³стµµтэ.

Ки´и ки´иэхэ сы´ыанын ту´унан кэпсэти´ии.

Мэтириэттэри ойуулаа´ын.

Ааптар дьон майгытын тиэрдэригэр айыл±а уларыйыытын кытта сибээстиир уратынын бол±ойуу

Бэйэ санаатын саа´ылаан, толкуйдаан, олохтон холобурдаан сэ´эргээ´ин

52 53

Кµн Дьирибинэ Тураахтаах кµµдээх

2

¥гэ ³йд³бµлэ.

Ханалытан этии.

„¥тµ³ майгы² - к³т³р кынаты²“ ³с хо´оонунан кэпсэти´ии

Айымньы ураты к³рµ²µн ³йдµµр. Айыл±а, к³т³р-сµµрэр майгытын ырытар. Автор дьон майгытын ханалытан тиэрдитин арыйар, сыаналыыр.

£йт³н аа±а µ³рэтии

54

Чысхаан Хо´ууттар

1

Бэйэ аа±ыыта.

Былааннаа´ын.

Кэрчиктэргэ араарыы.

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

55

Хатылаа´ын

1

Билиини чи²этэр тургутуу.

¥³рэппити хатылаа´ын, чи²этии.

Айымньылары тиэмэлринэн наардаан арааран ³йд³бµл

Бэйэни сыаналаныы.

Айымньы к³рµ²нэрин тиэмэнэн наардаан холобурдуур, ырытыыны о²орор. Литература теориятыттан билиитин к³рд³р³р.

¥³рэппити билиини тургутуу

56

История, олох, ки´и.

1

История, олох, ки´и ту´унан ³йд³бµл. Бодору´уу. Ыйытыылары, хоруйдары бэрсии

Тиэмэ аатыгар оло±уран, туох ту´унан айымньылар киирбиттэрин саба±алыыр. Кэм, история уратытын, чахчыларын толкуйдаан, ыры²алаан ³йдµµр.

57

Суорун Омоллоон Ч³³ч³

1

Ис хо´оонун ырытыылаах аа±ыы. Кэпсээ²²э кэрэхсэбили µ³скэтии.

Дьоруойдары майгыларын, бы´ылааны баты´а ырытыы

Айымньы ураты к³рµ²µн ³йдµµр. Айыл±а, к³т³р-сµµрэр майгытын ырытар. Автор дьон майгытын ханалытан тиэрдитин арыйар, сыаналыыр.

58

Чысхаан Сайылыкка

1

Кэпсээни тилэри аа±ыы

Гражданскай сэриитематыгар сэ´эргэ´ии

Бандьыыттар тобохторо диэн ³йд³бµлµ чуолкайдаа´ын

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

Аа±ыы, ырытыы, ыйыыыга эппиэт, ис хо´оону былааннаан кэпсээ´ин

59

Сэмэнчик уонна бандьыыттар

1

Кэпсээн сурун геройа – Сэмэнчик уобара´а.

Омсолоох уонна би´ирэмнээх геройдар

Сэ´эргиир ки´ини бол±ойон истэр, кэпсииргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа µ³скµµрµн ³йдµµр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кы´аллар. Дакаастыы сатыыр. Тэ²ниир, ырытар, тµмэр, наардыыр, т³рµ³тµ булар. Хайа ба±арар тиэмэ±э кэпсэти´иигэ кыттар сатабылы сайыннарар.

Бэйэ санаатын саа´ылаан, толкуйдаан, олохтон холобурдаан сэ´эргээ´ин

60

Кыракы Сэмэнчик уонна К³л³пµнэ

1

Гражданскай сэрии тематыгар сэ´эргэ´ии.

Булугас ³й, хорсун бы´ыы.

Улахан ки´и уонна о±о

61

И.Винокуров Хайы´ар

1

А±а дойду сэриитин тиэмэтэ.

Ырыа буолбут хо´оон.

Омоним рифма

Хо´оонунан айымньыны аа±ыы, ырытыы к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

Дор±оонноохтук аа±ар. Санаатын этэр.

£йт³н аа±а µ³рэтии

62

У.Нуолур Чооруона – саллаат о±ото

1

Сэрии темата сал±анар.

Сэрии о±ото диэн ³йд³бµл

Айымньыны тилэри аа±ыы

Сµрµн геройу баты´а ырытыы

Сэрии уонна о±о саас. Айымньы ис хо´оонун баты´а уру´уйунан сэ´эргээ´ин.

Бэйэни сыаналаныы.

Айымньы к³рµ²нэрин тиэмэнэн наардаан холобурдуур, ырытыыны о²орор. Литература теориятыттан билиитин к³рд³р³р.

Чооруона аатыттан а±атыгар сурук

63

Толкуйдаах µлэ´ит ки´и оло±у о²орор. П.А.Ойуунскай

3

Суруйааччы о±о саа´ын ту´унан кэпсэти´ии.

Бодору´уу. Ыйытыылары, хоруйдары бэрсии.

Толкуйдаах, µлэ´ит ки´и диэн тема тула сэ´эргэ´ии.

Аа±ыы, ырытыы. Киинэни к³рµµ.

Сэ´эргиир ки´ини бол±ойон истэр, кэпсииргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа µ³скµµрµн ³йдµµр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кы´аллар. Дакаастыы сатыыр. Тэ²ниир, ырытар, тµмэр, наардыыр, т³рµ³тµ булар. Хайа ба±арар тиэмэ±э кэпсэти´иигэ кыттар сатабылы сайыннарар.

Уру´уйунан сэ´эргээ´ин Уолчаан монологун хо´оонноохтук аа±ыы

64

П.А.Ойуунускай О±о куйуурдуу турара

Айымньыны си´илии аа±ыы

Тыллары бы´аарсыы.

Айымньы уратыта, суолтата

Кэрэхсэбиллээх аа±ыы

Айымньы ураты к³рµ²µн ³йдµµр. Автор дьон ойуулуур ньыматын, тылын-³´µн тиэрдитин арыйар, сыаналыыр. Уолчаан монологун ис хо´оонун ырытан ³йдµµр.

Ороулу оонньоон к³рд³р³рг³ холонор.

Уолчаан монологун аа±ар

65

Суруйааччы уонна айымньы.

Айымньыны ырытыы.

Тус санааны саа´ылаан тиэрдэргэ дьулу´уу

Сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр.

66

Т.Сметанин Мэхээлэчээн булчут кэпсээннэрэ

1

Си´илии аа±ыы

Айымньы ураты тутула

Кэпсээннэр тиэмэлэрэ, сµрµн санаалара

Аа±ыы, ырытыы. Киинэ, инценировка сценарийын о²орон к³рµµ.

Сэ´эргиир ки´ини бол±ойон истэр, кэпсииргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа µ³скµµрµн ³йдµµр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кы´аллар. Дакаастыы сатыыр. Тэ²ниир, ырытар, тµмэр, наардыыр, т³рµ³тµ булар. Хайа ба±арар тиэмэ±э кэпсэти´иигэ кыттар сатабылы сайыннарар.

„Булт ту´унан а±ам, убайым кэпсиир“ айар µлэ

67

Булчут мучумааннара

1

Мµччµргэнннэх сырыылар

Отуу тула сэ´эннэр

Кэпсэти´ии

Ойуулаа´ын

Аа±ыы µлэтин араас к³рµ²эр сыалы-соругу таба туруорар, былаанныыр, тµмµгµн саба±алыыр, µлэтин хонтуруолланар. Билиини саа´ылыыр. Кэпсэтэр µ³рµйэ±и сайыннарар.

Уустаан-ураннаан сэ´эргээ´ин. Ыйытыыларга эппиэт

68

Мэхээлэчээн к³рд³³х, омуннаах кэпсээннэрэ

1

Мэхээлэчээн омуннаах, к³рµдьµ³с тµгэннэриттэн си´илии кэпсииргэ кы´аныы

Бэйэни сыаналаныы.

Айымньы к³рµ²нэрин тиэмэнэн наардаан холобурдуур, ырытыыны о²орор. Литература теориятыттан билиитин к³рд³р³р.

Оруоллары толорорго холонуу. К³рд³³х кэпсээн

69-70

Сыллаа±ы хатылаа´ын

2

Кэпсээн, хо´оон ураты бэлиэлэрэ

Аахпыт айымньылары, тиэмэлэринэн наардаа´ын

Чи²этии.

Билиини тургутуу

Календарнай-тематическай былааннааһын

 № урока

Тема урока

Календарные сроки

Планируемые результаты обучения

Дом задание

Предметные результаты

Метапредметные результаты

КЭС

Контролируемые элементы содержания

КПУ

Проверяемые умения

1

Норуот тылынан уус-уран айымньыта

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Норуот тылынан уус-уран айымньытын ту´унан ³йд³бµл. Фольклор к³рµ²нэрэ.

Айыллар, тар±анар уратыта.

2

£с хо´ооно

1.1.1

1.6.4

Уус-уран айымньыны атын киһи ааҕарын, санаатын этэрин сатаан истии.

Тыл баайын туттуу

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Айымньы ис хоһ эрэ буолбакка, жанрын, тутулун, тылын-өһүн өйдүүр, быһааарар

£с хо´ооннорун ³йд³бµлэ. Суолталарынан наарданыыта.

Сытыы тыла-³´³.

3

Таабырын

1.2.1

1.2.4

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы

Айымньы уратытын туһунан өйдөбүл

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Таабырын ту´унан ³йд³бµл. Тулалыыр эйгэ, дьон сы´ыанын, кыыл-сµ³л, айыл±а ту´унан таабырыннары наардыыр. Таабырынна´ыы, ³йµ сытыылаа´ын, эбии литературанан µлэлиир

4

Чабыр±ах.

1.2.1

1.2.4

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы

Айымньы уратытын туһунан өйдөбүл

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Чабыр±ах ту´унан ³йд³бµл. Сытыы, ох тыла. Чабыр±ах к³рµ²э. Этэр э±этэ.

5

С.А.Зверев Былыргы чабыр±ах

1.2.6

Айымньы дьоруойдарын наардааһын, ырытыы

1.1.2

Дьоруойдарын булар, наардыыр

С.А.Зверев айар µлэтин билсии. Былыргы чабыр±ах уратыта. Тыла-³´³

6

Остуоруйа

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Остуоруйа араастара. Тыл-³с. Остуоруйа тутула, са±аланыыта, тµмµгэ, уус-уран суолтата. Остуоруйа±а кэрэхсэбили µ³скэтии

Уруһуйунан кэпсээн

7

Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин

1.2.4

Айымньы уратытын туһунан өйдөбүл

1.2.2

Айымньы ураты бэлиэлэрин холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Остуоруйа туохха µ³рэтэрий? Остуоруйалыырга холонуу. Ки´илии бы´ыы-майгы, ки´илии сы´ыан, ки´и анала.

Остуоруйаны аа±ыы.

Оло±у-дьа´а±ы ойуулаа´ын. Дьоруойдары ырытыы

8

¥чµгэй ¥³дµйээн

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүк оҥорор

тургутук

9

Оло²хо. Оло²хо´уттар

1.4.1

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

2.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Оло²хо ³йд³бµлэ, тутула, тыла, омуннаа´ына, баай фантазията, оло²хону толоруу ту´унан. Биир ки´и театра.

10

С.Васильев М³²µрµµр Б³±³.

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Оло²хо ис хо´ооно, этэр санаата. Тыла - ³´³. Аан Алахчын Хотун са²ата, оло²хо сирэ-дойдута, дьиэтэ-уота. Худуо´унньук хартыыналара

11

Оло²хо сирэ дойдута

1.7.1

Норуот тыл у\у айымньытын көрүҥнэрин туһунан өйдөбүл дириҥиир

4.1

Фольклор уонна лит-ра ситимин өйдүүр

Оло²хо сирэ-дойдута. Ойуулаа´ына. Тэ²нэбиллэр. Омуннаа´ын. Т³хт³рµйэн этии.

Бухатыыры ойуулаа´ын (тас к³рµ²э, майгыта, та²а´а саба, туттар тэрилэ, ата, аата).

12

Айыы Бухатыырын анала

1.1.1

1.1.2

Уус-уран айымньыны атын киһи ааҕарын, санаатын этэрин сатаан истии.

Айымньы этэр санаатын өйдөөһүн, ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытыы биэрии

1.1.1

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар.

Айымньы ис хоһоонун  эрэ буолбакка, жанрын, тутулун, тылын-өһүн өйдүүр, быһааарар

13

Оло²хо дьоруойдара

1.4.1

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

2.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Айыы, абаа´ы бухатыырдара. Оло²хо±о ойууланар кыргыттар. Сµрµн, ойо±ос дьоруойдар

14

С.Васильев Айыы Дьура±астай оло²хото

1.2.2

Дорҕоонноохтук кудуччу быһаарсыылаах ааҕыы

1.2.2

Айымньыттан ураты бэлиэлэри холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Ааптары кытта билси´ии. Оло²хо тутула, ис хо´ооно, тыла-³´³.

15

Уобарастар уратылара.

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.2.3

Тыл суолтатын быһаарарга, өйдүүргэ дьулуһар, словарнай саппааһын байыттар

Саха сиэрин-туомун ту´унан сэ´эргэ´ии. С.Васильев о±олорго аналлаах оло²холоро.

16

Оло²хо±о сиэри-туому туту´уу.

1.3

1.3.3

1.3.5

Уус-уран тыл номоҕун билгэлээһин.

Тылдьытынан үлэ

Алгоритм бэрээдэгинэн аахпыты ырытыы

1.2.3

Тыл суолтатын быһаарарга, өйдүүргэ дьулуһар, словарнай саппааһын байыттар

Сахалыы сиэр-туом ³йд³бµлэ. ¥гэстэри билсии. Оло²хо оло±у кытта сибээ´э

17

Суруйааччы чабыр±а±а. П.Н.Тобуруокап Тараас ту´унан чабыр±ах

1.2.2

Дорҕоонноохтук кудуччу быһаарсыылаах ааҕыы

1.2.2

Айымньыттан ураты бэлиэлэри холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

П.Н.Тобуруокап – о±о суруйааччыта. Чабыр±ах тыла-³´³, этэр санаата

Олоҥхо – киэн туттуубут өйтөн суруйуу

18

£кс³кµлээх £л³кс³й

Билбит-к³рбµт

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Айымньы ис хо´ооно. £кс³кµлээх £л³кс³й тыла-³´³.

тургутук

19

Эллэй Чурум Чурумчуку.

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Литературнай остуоруйа. Поэма-остуоруйа. Тыл суолтатын бы´аарсыы

20

Булчут таа´а

1.4.9

Кэм-кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Остуоруйа былаана. Аптаах таас кµµ´э. Чурумчуку мо´оллоро. Тиэки´и аа±ыы, ырытыы. Ыйытыыларга хоруйдар

21

Чупчуруйдаан ыраахтаа±ы

1.2.2

1.4.1

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

Айымньы ис хоһоонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

2.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйытыыларга хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Остуоруйа ис хо´оону илдьиритии. Дьоруойдар майгыларын-сигилиэрин ойуулуур тµгэннэри, хаачыстыбалары ырытыы

22

Т.Сметанин Кµ³рэгэй.

Уордаах маачаха уонна Олоо

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕы арыйыы Айан ситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕа аһыллар. Айан кэпсиир

Остуоруйа дьоруойдара. Олох уонна остуоруйа.

23

Кµ³рэгэй, кутуйахтар уонна Мойот

1.4.1

1.1.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥостор

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Остуоруйа этэр сµрµн санаата, Иитэр-µ³рэтэр суолтата. Дьоруойдары майгыларынан наардаа´ын

24

¥тµ³ майгы²-к³т³р кынаты²

1.6.1

Тылынан, суругунан айар үлэ, хоһуйуу

3.1

Айар, айымньылаах ньымаларынан өйтөн сэһэргиир, ойуулуур, тойоннуур кэриҥнээх суруйар

Тµмµктµµр ырытыылар. Тэ²нээ´иннэр. Билбити холобурдаа´ын. Ки´и µтµ³ майгыта

Айар үлэ

25

КТА

А.Д.Неустроева

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

И´ийэн аа±ыы. Кэпсэти´ии. Ыйытыыларга эппиэттэрин бол±ойор.

26

Олох туллар тутаахтара. Амма Аччыгыйа Ийэ.

1.2.8

Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.2

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Сааскы кэм романтан бы´а тардыы. Микиитэ бы´ылаана

27

Ийэ уонна о±о

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Оло±у кытта ситимнээн аахпыты ырытыы.

Ыйытыылар, сорудахтар

28

С.П.Данилов Мин а±ам

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

А±а ту´унан исти²ник и´ирэхтик этиллэр хо´оону аа±ыы. Сэ´эргэ´ии. Поэт иэйиитин, долгуйуутун ойуулаа´ына. Поэт хо´оонугар олохчахчыта.

29

Софр.Данилов Икки суол

1.4.1

1.1.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥостор

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Ханнык икки суол ту´унан кэпсэнэрий? А±а уонна уол тустарынан ырыты´ыы

30

Эллэй Таптыа±ы² ийэни

1.6.1

Тылынан, суругунан айар үлэ, хоһуйуу

3.1

Айар, айымньылаах ньымаларынан өйтөн сэһэргиир, ойуулуур, тойоннуур кэриҥнээх суруйар

Хо´оонноохтук аа±ыы. Ийэ ту´унан исти²ник кэпсэтии. Поэт иэйиитин, ийэтигэр тапталын тирдиитэ. Хо´оо²²о олох чахчылара.

Айар үлэ

31

Н.Тарабукин ийэм кэпсиирэ

1.4.1

1.1.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥостор

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Эбээн норуотун к³с оло±ун ту´унан, э´элээх эбэ тустарынан кэпсэти´ии. Тылы байыттыы

Отзыв

32

КТА В.Тарабукин Ийэм хому´а

1.4.9

Кэм-кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытыы

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Айымньы ис хо´ооно, сµрµн этэр санаата. Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта

33

Мин ки´ибин. С.Данилов Оло²хо о±отобун

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Оло²хо о±ото буоларбытын кэпсэти´ии. Ньургун Боотур, Туйаарыма Куо били²²и олоххо

34

Эрилик Эристиин Хачыгыр.

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕыарыйыыАйанситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕа аһыллар. Айан кэпсиир

Уобарастары мэтириэттэринэн ырытыы. Иэйэн аа±ыы. Хачыгыр дьыл±атыгар ким буруйдаа±ый?

35

Дьада²ы, баай о±ото.

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Айымньы ис хо´ооно, сµрµн этэр санаата. Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Бэйэ аа±ыыта

36

Кумалаан дьыл±ата

1.4.9

Кэм-кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытыы

2.7

Айымньы проблемаларын, мөккүөрүн тэҥнээн ырытар

Ырыты´ыылаах аа±ыы. Ыйытыыларга хоруйдаа´ын. Эргэрбит тыллары бы´аарсыы.

37

Н.Якутскай Ха²кы.

1.4.6

1.3.5

1.5.1

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Алгоритм бэрээдэгинэн аахпыты ырытыы

Уус-уран айымньыны ааҕыыга тардыстар, дуоһуйууну ылар

2.1

2.2

2.3

Айымньы исхоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, таланкэпсиир.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Аа±ан баран, кэпсэти´иини тэрийии, ыйытыылары бэрсии. Автор ту´унан кылгастык билсэр.

Диспукка кыттыы

38

Н.Якутскай Соболо²

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥорон көрөр кыаҕы арыйыы Айан ситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕааһыллар. Айанкэпсиир

Айымньы ис хо´ооно, сµрµн этэр санаата. Аа±ыы, ырытыы, сэ´эргэ´ии. Былааннаа´ын, ону баты´а ырытыы

Квест-ырытыы

Ыстапааҥҥа сүбэ

39

КТА Суорун Омоллоон Оро´ооспо киэ´э

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

4.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Лит айымньы көрүҥнэрин араарар, быһаарар

Аа±ан баран, кэпсэти´иини тэрийии, ыйытыылары бэрсии, хоруйдары бэлэмнээ´ин.

Театрга туруорууну билсии.

40

Ийэ тыл.

Кµндэ Т³р³³бµт тыл

1.7.6

1.2.8

Ааптар туһунан өйдөбүлү кэҥэтии

Быһа тардыыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

4.3

1.3.2

Ааптар (суруйааччы) туһунан өйдөбүллээх.  Быһа тардыыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Хо´оонтон тэ²нээ´иннэри, эпитеттэри булуу

Быһа тардыы өйтөн ааҕыы

41

С.Данилов Саха са²ата

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

4.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Лит айымньы көрүҥнэрин араарар, быһаарар

Хо´оонноохтук доргуччу аа±ыы

42

Софр Данилов Сахалыы са²арар ту´угар

1.4.6

1.3.5

1.5.1

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Алгоритм бэрээдэгинэн аахпыты ырытыы

Уус-уран айымньыны ааҕыыга тардыстар, дуоһуйууну ылар

2.1

2.2

2.3

Айымньы исхоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, таланкэпсиир.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Аа±ыы, сэ´эргэ´ии. Лирическай герой ³йд³бµлэ.

43

КТА Кµннµк Уурастыырап Саха тыла

1.4.7

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттыы, ыйытыы биэрии, тус санааны этии, ситимнээн саҥарыы, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнии

2.4

Аахпыты, истибити ырытыыга кыттар, ыйытыы биэрэр, тус санааны этэр, ситимнээн саҥарар, айымньыга эбэтэр тус уопукка сигэнэр

Бэйэ аа±ыыта. Тыл ту´унан сэ´эргэ´ии. Саха тылын ту´унан санаты´ыы.

44

Ийэ айыл±а уонна ки´и. А.Кулаковскай ¥рµйэ

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Бэйээт уйул±атын, санаатын аймал±ана.

Хо´оонноохтук аа±ыы.

Хо´оон тыла-³´³. Ойуулаа´ын уратыта.

Ханалытан тиэрдии

Тойоннооһун суругунан

45

Кµннµк Уурастыырап К³лµкэчээн

1.4.1

1.2.6

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Айымньы дьоруойдарын наардааһын, ырытыы

1.1.1

1.1.2

2.2.

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Дьоруойдарын булар наардыыр

Аахпытын өйдүүр, толору, кылгатан, талан кэпсиир

Хо´оон уратыта тугуй? Дор±оонноохтук аа±ыы.

Ис хо´ооно, этэр санаата. Кээмэйинэн, тутулунан уратыта.

46

С.Данилов Кы´ы²²ы кµн

1.4.6

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

2.3

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Поэт иэйиитэ, долгуйуута. Ойуулуур тыла-³´³. Хо´оон тутула.

Хо´оон теориятыттан ритм, рифма ³йд³бµлэ.

47

Сэмэн Тумат  Улуу кыыл тыына

1.2.8

Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.2

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Айымньыны бол±ойон аа±ыы.

У´ук хоту Хотугу муустаах муора арыытыгар олорор ыал оло±ун ту´унан тугу билбити сэ´эргэ´ии

Өйтөн ааҕа үөрэтии

48

Ки´и µтµ³ майгыта

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

4.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Лит айымньы көрүҥнэрин араарар, быһаарар

Тиэмэ аатагыр оло±уран саба±алаа´ын. Айымньы геройдарын уонна майгыларын ырытыы.

49

Алампа Дьµ´µн Кубулуйумтуо

1.4.1

1.2.3

Айымньы ис хоһонунан ыйытыыларга хоруйдааһын, ыйытык бэрсии

Хоһоонноохтук ааҕыы

2.1

1.3.1

Айымньы ис хоһоонунан ыйыт хоруйдуур, ыйытык биэрэр

Айымньылаахтык ааҕар

Ааптары кытта билсии.

Айымньыны бы´аарсыылаах аа±ыы.

М³кµ бы´ыыны кµлµµгэ та´аарыы – сатира.

50

Дьоруойдар ааттара уонна майгылара

1.2.3

Хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.1

Айымньылаахтык ааҕар

Дьоруойдар ааттара -майгыларын к³стµµтэ.

Ки´и ки´иэхэ сы´ыанын ту´унан кэпсэти´ии.

Мэтириэттэри ойуулаа´ын.

Ааптар дьон майгытын тиэрдэригэр айыл±а уларыйыытын кытта сибээстиир уратынын бол±ойуу

51

Кµн Дьирибинэ Тураахтаах кµµдээх

1.4.10

Айымньы мөккүөрүн, проблемаларын тэҥнээн ырытыы

2.6

Кэм кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытар кыахтаах

¥гэ ³йд³бµлэ.

Ханалытан этии.

„¥тµ³ майгы² - к³т³р кынаты²“ ³с хо´оонунан кэпсэти´ии

52

Чысхаан Хо´ууттар

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Бэйэ аа±ыыта.

Былааннаа´ын.

Кэрчиктэргэ араарыы.

53

Хатылаа´ын

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Билиини чи²этэр тургутуу.

¥³рэппити хатылаа´ын, чи²этии.

Айымньылары тиэмэлринэн наардаан арааран ³йд³бµл

54

История, олох, ки´и.

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕыарыйыыАйанситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕааһыллар. Айанкэпсиир

История, олох, ки´и ту´унан ³йд³бµл. Бодору´уу. Ыйытыылары, хоруйдары бэрсии

55

Суорун Омоллоон Ч³³ч³

1.4.10

Айымньы мөккүөрүн, проблемаларын тэҥнээн ырытыы

2.6

Кэм кэрдиис, история күөнүгэр тыктаран ырытар кыахтаах

Ис хо´оонун ырытыылаах аа±ыы. Кэпсээ²²э кэрэхсэбили µ³скэтии.

Дьоруойдары майгыларын, бы´ылааны баты´а ырытыы

56

Чысхаан Сайылыкка

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһ өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Кэпсээни тилэри аа±ыы

Гражданскай сэриитематыгар сэ´эргэ´ии

Бандьыыттар тобохторо диэн ³йд³бµлµ чуолкайдаа´ын

57

Сэмэнчик уонна бандьыыттар

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Кэпсээн сурун геройа – Сэмэнчик уобара´а.

Омсолоох уонна би´ирэмнээх геройдар

Мин билэр саллаатым - ахтыы

58

Кыракы Сэмэнчик уонна К³л³пµнэ

1.5.2

Олохтоохтук кэпсээһин сиэрин тутуһан конференцияҕа кыттыы

1.6.4

3.1.7

Тыл баайын туттуу

Айымньы тылын-өһүн туттар,  дакаастабыллаах

Гражданскай сэрии тематыгар сэ´эргэ´ии.

Булугас ³й, хорсун бы´ыы.

Улахан ки´и уонна о±о

59

И.Винокуров Хайы´ар

1.7.3

1.2.8

Ааптар туһунан өйд кэҥэтии Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

4.3

1.3.2

Ааптар туһунан өйдөбүллээх

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

А±а дойду сэриитин тиэмэтэ.

Ырыа буолбут хо´оон.

Омоним рифма

Өйтөн ааҕа үөрэтии

60

У.Нуолур Чооруона – саллаат о±ото

1.2.8

Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

1.3.2

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Сэрии темата сал±анар.

Сэрии о±ото диэн ³йд³бµл

Айымньыны тилэри аа±ыы

Сµрµн геройу баты´а ырытыы

Өйтөн ааҕа үөрэтии

61

Толкуйдаах µлэ´ит ки´и оло±у о²орор. П.А.Ойуунскай

1.7.3

1.2.8

Ааптар туһунан өйд кэҥэтии Айымньыны өйтөн хоһоонноохтук ааҕыы

4.3

1.3.2

Ааптар туһунан өйдөбүллээх

өйтөн хоһоонноохтук ааҕар

Суруйааччы о±о саа´ын ту´унан кэпсэти´ии.

Бодору´уу. Ыйытыылары, хоруйдары бэрсии.

Толкуйдаах, µлэ´ит ки´и диэн тема тула сэ´эргэ´ии.

Уруһуйунан хаартысканан кэпсээн

62

П.А.Ойуунускай О±о куйуурдуу турара

1.2.1

1.2.2

Айымньыны тилэри ис хоһоонун өйдөөн ааҕыы.

Дорҕоонноохтук кудуччу, быһаарсыылаах ааҕыы

1.1.2

Айымньы тиэмэтин, сүрүн санаатын быһаарар

Айымньыны си´илии аа±ыы

Тыллары бы´аарсыы.

Айымньы уратыта, суолтата

Кэрэхсэбиллээх аа±ыы

63

Суруйааччы уонна айымньы.

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Айымньыны ырытыы.

Тус санааны саа´ылаан тиэрдэргэ дьулу´уу

64

Т.Сметанин Мэхээлэчээн булчут кэпсээннэрэ

1.4.6

1.4.8

Айымньы сиэрин, үөрэтэр суолтатын быһаарсыы, түмүк оҥоруу

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕыарыйыыАйанситэрэн кэпсээһин

2.3

2.5.

Айымньыга сиэри-майгыны, үөрэтэрсуолтаны быһаарар, түмүкоҥорор

Өйгө оҥоронкөрөркыаҕааһыллар. Айанкэпсиир

Си´илии аа±ыы

Айымньы ураты тутула

Кэпсээннэр тиэмэлэрэ, сµрµн санаалара

Өйтөн суруйуу

65

Булчут мучумааннара

1.5.1

Уус-уран айымньыны ааҕыыгатардыстар, дуоһуйууну ылар

4.3

Ааптар туһунан өйдөбүллээх

Мµччµргэнннэх сырыылар

Отуу тула сэ´эннэр

Кэпсэти´ии

Ойуулаа´ын

66

Мэхээлэчээн к³рд³³х, омуннаах кэпсээннэрэ

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.2.2

Айымньыттан ураты бэлиэлэри холобурдаан тэҥнэбиллэри оҥорор

Мэхээлэчээн омуннаах, к³рµдьµ³с тµгэннэриттэн си´илии кэпсииргэ кы´аныы

67

Суруйааччы уонна айымньы.

1.2.7

Айымньы ис хоһоонунан быһылааны, дьоруойдар дьайыыларынан тэҥнээһин, сыаналааһын

1.1.3

 Айымньыны кэрчиктэргэ араарар, ааттыыр, былаан оҥорор

Кэпсээн, хо´оон ураты бэлиэлэрэ

Аахпыт айымньылары, тиэмэлэринэн наардаа´ын

Чи²этии.

68

Сыллааҕы хатылааһын

Резерв

1.3

Уус-уран тыл номоҕун билгэлээһин

1.3

Ааҕыы көрүҥнэрин баһылыыр

Норуот тылынан уус-уран айымньытын ту´унан ³йд³бµл. Фольклор к³рµ²нэрэ.

Айыллар, тар±анар уратыта.



Предварительный просмотр:

ТИЭМЭНЭН БЫЛААН

5 кылаас (105 чаас).  Тыл µ³рэ±э (82 чаас) Ситимнээх са²а (23 чаас)

(1 чиэппэр – 27 чаас, 2 чиэппэр – 22, 3 чиэппэр – 34, 4 чиэппэр – 22)

Тиэмэ

Чаа´а

Кµнэ-дьыла

Уруок кэмигэр ылар, билэр-к³р³р сатабыл. Ытык ³йд³бµллэр

¥³рэх сатабылларын сайыннарыы тµмµгэ

Хонтуруол  к³рµ²э

былаан

 1 чиэппэр - Тыл уонна бодору´уу. Саха тыла – т³р³³бµт тылбыт (2 ч.)

1

Ийэ дойду, Ийэ тыл.

1

2.09

Ийэ дойду, т³р³³бµт дойду, т³р³³бµт сир. Ийэ тылбыт – саха тыла ³йд³бµллэри и²эринии.

Ийэ дойду, т³р³³бµт дойду, т³р³³бµт сир суолтатын ³йдµµр бы´аарар. Ийэ тыл сµдµ кµµ´µн итэ±эйэр.

Тылынан санаатын саа´ылаан са²арыы, суругунан ситимнээн, (Сайын, а±ам алаа´а, эбэм кµ³рчэ±э, кµн тахсыыта, ы´ыах ода ) ³йт³н суруйуу

2

Т³р³³бµт дойдум барахсан.

Сайыны хайдах атаардым?

1

03.09

Алын кылааска µ³рэппити хатылаа´ын) (6 чаас + 2ч)

3

Дор±оон уонна буукуба. Алпаабыт.

1

07.09

Дор±оону буукубанан бэлиэтэнэрин бы´аарар.

Алпаабыты туту´ан табаарыстарын испии´эктиир.

Чи²этэр эрчиллиилэри с³пк³ толоруу.

4

У´ун а´а±ас, хо´уласпыт, сэргэстэспит дор±ооннор.Дьуптуон.

1

08.09

Хо´уласпыт, сэргэстэспит б/д араарар. К³ппµт б/д туруоран биэрэр.

Дьуптуону с³пк³ са²арар, суруйар.

У´ун а´а±ас, хо´уласпыт бµтэй дор±ооннор суруллууларын бы´аарар.

5

Этии чилиэннэрэ. Этии араастара.

1

09.09

Ыйытыы с³пк³ туруоран этии чилиэннэрин булар, болдьох бэлиэнэн тардар.

Этии чилиэннэрин бы´аарар, сатаан бэлиэтиир.

6

Диктант Кµ´µн“

1

14.09

Дьыктааны с³пк³ суруйуу

Хонтуруолланыы, бэрэбиэркэлэнии

Тылы таба суруйуу, сурук бэлиэтин туруоруу

7

Ту´улуу. Сирэй са²а.

1

15.09

Ту´улууну булар, сурук бэлиэтин туруорар. Сирэй са²алаах этиигэ сурук бэлиэтин туттар. Болдьох бэлини ту´анар

Сирэй са²алаах этиилэри о²орор, модельга к³рд³р³р.

Эрчиллини толоруу

8

Са²а чаастара. Аат тыл тµ´µктэниитэ

1

16.09

Са²а чаастарын наардаа´ын. Утарыта суолталаах да±аа´ыннары булуу, аат тылга синоним булуу. Тµ´µгµнэн аат тылы уларытыы.

Са²а чаастарын сµрµн ³йд³бµллэрин бы´аарар. Тµ´µгµ билэр.

Хатылаа´ын. Сыы´аны к³нн³рµµ

9

Тиэкис.

1

21.09

Бодору´уу култуурата ки´и оло±ор суолтата. Кµ´µ²²µ кэм (бастакы то²оруу, ойуур и´э, о.д.а.). Т³рдµм-уу´ум (бэйэм туспунан). Кыстык бэлэмэ (дьиэ-уот µлэтэ).

Судургу тиэки´и сатаан о²орор. Истии култууратын туту´уу: дьон этэрин бол±ойон истэргэ кы´аллар, сэ²ээрэрин, сэргиирин к³рд³р³рг³ µ³рэнэр. Са²арыы, кэпсэтии култууратын туту´уу: кырдьа±ас дьону толору аатынан ы²ырарга, интэнээссийэлээн са²арарга µ³рэнэр.

Тиэки´и кытта µлэ

10

Хонтуруолунай диктант (Тэллэй“)

1

22.09

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

Са²а дор±ооно уонна таба са²арыы. Тыл култуурата (12 чаас + 5 ч)

11

Са²а дор±оонун µ³скээ´инэ.

1

23.09

Дор±оон хайдах µ³скµµрµн бы´аарар.

Са²арарга тыл хамсыырынан сирдэтэн, илин-кэлин, киэ²-кыара±ас, уос-айах дор±оонун араарар.

¥³рэппити эрчиллиигэ туттары

бэрэбиэркэлиир сорудахтары толоруу.

12

А´а±ас дор±ооннору наардаа´ын. Дьуптуоннар.

1

28.09

13

А/д дьµ³рэлэ´эр сокуона. А/д дьµ³рэлэ´иитин тутула.

1

29.09

Тылга а´а±ас дор±оон дьµ³рэлэ´иитин сокуонун бы´аарар.

Сы´ыарыы эбиллэригэр а´а±ас дор±оон дьµ³рэлэ´иитин сокуонун туту´ан, таба са²арар, суруйар.

14

У´ун а/д эбэтэр дьуптуон кылгаа´ына

1

30.09

Тыл оло±ор сы´ыарыы эбиллиитигэр дор±оон уларыйыытын чинчийии

У´ун а´а±ас дор±оон, дьуптуон кылгаа´ынын бы´аарар.

15

Диктант Саха ата“

1

05.10

Дьыктааны таба суруйуу

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

16

Ситимнээх са²а: Тиэкис өйдөбүлэ, бэлиэтэ

1

06.10

Тиэкис бэлиэлэрин ааттаталыыр.

Кэпсэтэр, суруйар тиэмэлэр, ту´ тыллар:

Саха ки´итин сирэ-уота. Куула тыа, кырдал, толоон, алаас саппыйата, к³лµйэ, чµ³мпэ, тыымпы, µрµйэ, томтор, чагда, чара², мыраан, булгунньах, хотоол, а±ам алаа´а, ³бµгэм алаа´а, кµн киириитэ, тахсыыта, эти²нээх ардах.

Булт, идэ´э. Кµ´µн. Хаар ха´ы², кµ´µ²²µ хара²а, кус-хаас айана, булт малаа´ына, дьоро киэ´э.

Тэттик тиэкси ырытар. Суругунан бэриллибит тиэмэ±э уус-уран тиэки´и о²орорго холонор. Тыл саппаа´ын байытарга µлэлиир.

Айар µлэ

17

Бµтэй дор±ооннор.

1

07.10

Ньиргиэрдээх, ньиргиэрэ суох, диэрийэр б/д араарар.

Бµтэй дор±оон наарданыытын, солбуллуутун билии.

Дор±оонунан тылы ырытыы

18

Б/д а´а±ас дор±оон сабыдыалынан солбуллуута. Ханыыла´ар б/д.

1

12.10

Бµтэй дор±оон а´а±ас дор±оон сабыдыалынан солбуллуутугар холобуру о²орор.

19

Б/д дьµ³рэлэ´эн туттуллуулара.

1

13.10

Б/д дьµ³рэлэ´иитин бы´аарар.

£р³, т³тт³рµ, хардарыта дьµ³рэлэ´ии.

Б/д бµтэр тыл оло±ор сы´ыарыы эбиллэригэр дор±оон уларыйыытын бы´аарар, оннук тылы таба суруйар.

Эрчиллиини толоруу

20

Ситимнээх са²а: Тиэкис тутула

1

14.10

Тиэкис 3чаа´ын ³йдµµ, араара, тутта µ³рэнэр.

Сахалыы с³пк³ аа±ар, са²арар сатабылга µ³рэнэр. Бэйэтин са²атын хонтуруоллуур. Киирии тылы дор±оон дьµ³рэлэ´эр сокуонун туту´ан са²арар.

21

Б/д хо´ула´ыыта.

1

19.10

Тыл оло±унаа±ы хо´ула´ыы. Сы´ыарыы сыстыытыгар µ³скµµр хо´ула´ыыны араарар.

22

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этии ситимэ.

1

20.10

Кэккэлэ´эр, субуруччу ситимнэр.

Тиэкис этиилэрэ ханнык ситиминэн холбоспуттарын бы´аарар. Ситим араа´ын туттан тэттик тиэкси о²орор.

23

Диктант Кы´ын кэлиитэ“

1

21.10

Биир уустаах чилиэннэргэ хатылаа´ын.

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

24

Саха алпаабыта. Саха  алпаабытын устуоруйатыттан.

1

26.10

У´атыылаах а/д уонна дьуптуон дор±оонноро – биир буукуба. Нуучча алпаабытыттан уратытын ³йдµµр.

Нуучча алпаабыта саха тылын µйэлээх µгэ´игэр хайдах сабыдыаллыырын бы´аарар. Саха алпаабытыгар баар буукубаны с³пк³ ааттыыр.

Тылга буукуба, дор±оон ахсаанын бы´аарыы

25

Хатылаа´ын

1

27.10

Дор±оон µ³рэ±ин тµмэн к³рд³р³р БЫРАЙЫАК о²оруу

Бырайыактыырга µ³рэнии

Хатылаа´ын

26

Ситимнээх са²а:

Тиэкискэ этии ситимэ. Ситимниир тыл.

1

28.10

Тиэкискэ этиини ситимниир тылы, туохтуур кэмин бол±ойор.

27

Аахпыттан суруйуу «Хапта±ас»

1

02.11

Истэн толору суруйуу.

Хонтуруолланыы,µ³рэппити чи²этии

Суругунан  µлэ

 2 чиэппэр - Тыл баайа (лиэксикэ). Тыл култуурата (15 чаас + 4 ч)

28

Тыл баайын ³йд³бµлэ.

1

10.11

Омуктуу тыл. Кэпсэтии тыла. Тµ³лбэ тыла. Саха литэрэтиирэлии тыла. Тылдьыт араа´а.

Лиэксикэ салаалары дьµµллэ´ии. Бы´аарыылаах тылдьыттан тылы сатаан булар.

29

Тыл ³йд³бµлэ, лиэксикэлии суолтата

1

11.11

Тыл лиэксикэлии, кырамаатыкалыы суолталарын бы´аарар.

Ал±а´ы к³нн³рµµ, сурук бэлиэтин таба туруоруу.

От µлэтэ“ тиэмэ±э айар µлэ

30

Ситимнээх са²а: Тиэкискэ этии ситимэ.

1

12.11

Этиини ситимниир тылы ту´анан этиилэри сал±ыыр µлэ

Тиэки´и ырытыы

Ал±а´ы к³нн³р³р µлэ

31

Элбэх уонна биир суолталаах тыл. Тыл лиэксикэлии ситимэ.

1

17.11

Биир, элбэх тылы этииттэн, тиэкистэн бэйэтэ булар, суолтатын бы´аарар, тыл ситимигэр киллэрэр.

Биир, элбэх суолталаах тыллары арааран билэр, холобурдуур, бы´аарар

Айар µлэ

32

Тыл к³н³ уонна к³спµт суолтата

1

18.11

К³спµт суолталаах тылы этииттэн, тиэкистэн бэйэтэ булар, суолтатын бы´аарар, тыл ситимигэр киллэрэр.

К³н³, к³спµт тыллары арааран билии, холобурдаа´ын, бы´аарыы

Эрчиллиилэр

33

Диктант Тыал“

1

19.11

Биир, элбэх, к³н³, к³спµт суолтаах тыллары бы´аарыыга соруда±ы толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

34

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньымалар.

1

24.11

Аахпыттан суруйуу Сайылык“. Тиэки´и 3-с сирэйгэ уларытан суруйуу

Этиилэри ситимниир ньымалар тустарынан ³йд³бµллээх

Аахпыттан таба суруйуу, ис хо´оону арыйыы

35

Тыл к³спµт суолтатын са²арар са²а±а туттуу

1

25.11

Уус-уран си´илиир ньыма: мэтээпэрэ, тэ²нээ´ин эпиитэт, тыыннаа±ымсытыы туттуллуутун бол±ойор

Уус-уран ойуулуур-дьµ´µннµµр тылы туттан этии толкуйдуур, тиэкискэ ту´аныы

Эрчиллиилэри толоруу

36

Омуоньум ³йд³бµлэ

1

26.11

Омуоньуму арааран ³йдµµр, бы´аарыылаах тылдьыкка бэриллиитин бол±ойор.

Тылдьытынан µлэ. К³спµт суолталаах тылтан омуоньуму араарыы

37

Онтуоньум ³йд³бµлэ.

1

30.11

Утарыта суолталаах тыллары булуу, суолтатын ³йдµµр

Ханыыласпыт онтуоньуму туттуу.

38

Диктант Мииринэй“

1

01.12

Синиэньим, онтуоньум буларга соруда±ы толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

39

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньымалар

1

02.12

Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньыма: солбуйар ааты туттуу, туохтууру с³пт³³х ахсаа²²а, кэм²э туруоруу

Тэттик тиэки´и о²оруу

40

Синиэньим ³йд³бµлэ, араа´а, этигэн кµµ´э.

1

07.12

Синиэньимнэри б³л³хтµµр. Тылы синиэньиминэн солбуйар.

Синиэньим, араа´ын, этигэн кµµ´µн ту´унан ³йд³бµллээх

Эрчиллиилэр

41

Синиэньими тиэкискэ туттуу

1

08.12

Туттууга тахсар ал±ас (наар биир тылы туттуу, тыл суолтатын уларытыы).

42

Хатылаа´ын

1

09.12

Лиэксикэ (тыл баайын) µ³рэ±ин хатылыыр, чи²этэр БЫРАЙЫАК

Бырайыактыырга, тµмµгµ сити´эргэ µ³рэнэбит

Уруур±а´ыы тылларын суолталара

43

Диктант Алаас ахтыл±ана“

1

14.12

Тыл лиэксикэлии, кырамаатыкалыы суолтатын ыйар

Хонтуруолунай µлэ

44

Ситимнээх са²а: Ситимниир ньыма.

1

15.12

Тиэкис буоларын-буолбатын дакаастаа´ын (тиэмэтэ тус-туспа, ис хо´ооно аатыгар с³п тµбэспэт, этиилэрэ ситимэ суох, о.д.а.).

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ.

45

Аахпыттан суруйуу К³т³рд³р мунньахтара.“

1

16.12

Аахпыт, истибит тиэки´и толору, ис хо´оонун, тылын туту´ан сэ´эргээ´ин, суруйуу

Суругунан µлэ

46

Диктант А±а уонна уолаттар“

1

21.12

Сирэй са²алаах этиигэ сурук бэлиэтэ.

Сиинтэксис уонна сурук бэлиэтэ. Тыл култуурата (19 чаас + 4 ч)

47

Сиинтэксис ³йд³бµлэ. Этии араа´а

1

22.12

Этии тиибэ: сэ´эн, ыйытыы, соруйуу. Сэ´эн, ыйытыы, соруйуу этиилэри, кµµ´µрдµµ этиини о²орор. С³пк³ интэнээссийэлиир, сурук бэлиэтин таба туруорар.

Этии тиибин сорудах бы´ыытынан солбуйар. Сурук µлэтигэр араас этиини ту´анар.

48

Тыл ситимэ

1

23.12

Этиини тыл ситимигэр араарар. Тыл ситимнэриттэн этиини та²ар.

Тыл ситимэ: тутаах уонна ба´ылатар буоларын арааран ³йд³³´µн

Айар сорудах.

49

Ситимнээх са²а:  Тиэкис тиэмэтэ.

1

24.12

Тиэкис ис хо´оонун, тиэмэтин, аатын бол±ойон ырытар

Итэ±э´и булан к³нн³р³р

3 чиэппэр

50

Этии састааба: тутаах чилиэннэр (ту´аан, кэпсиирэ),

1

11.01

Судургу этии тутаах уонна ойо±ос чилиэннэрин ыйытыы туруоран булар. Тэнийбэтэх этиини сорудах бы´ыытынан тэнитэр.

Этии т³рµт оло±о, тэнийибит, тэнийбэтэх этии ту´унан толору ³йд³бµллээх. Этиилэртэн булар, болдьох бэлиэни туруорар

Эрчиллиилэри с³пк³ толоруу

51

Ойо±ос чилиэннэр (бы´аарыы, толоруу, си´илии).

1

12.01

52

Ситимнээх са²а:  Тиэкис тиэмэтэ.

1

13.01

Киэ², тэттик тиэмэлээх тиэкис. Тиэмэттэн туораа´ын

53

Этии биир уустаах чилиэнэ.

1

18.01

Этиигэ, тиэкискэ биир уустаах чилиэни ыйытыы туруоран булар, сурук бэлиэтин бы´аарар, таба интэнээссийэлээн аа±ар. Этиигэ сорудах бы´ыытынан биир уустаах чилиэни эбэр, сурук бэлиэтин туруорар, ис хо´ооно хайдах уларыйарын бол±ойон к³р³р. Биир уустаах чилиэни этиигэ сатаан туттар.

Биир уустаах ту´аан, кэпсиирэ, толоруу, бы´аарыы, си´илии. Биир уустаах чилиэн ситимнэ´эр ньымата: интэнээссийэ, ситим тыл, буолан сы´ыат туохтуур, икки ахсаан аат, -лыын, -лаах сы´ыарыы. Сурук бэлиэтэ.

54

Диктант Куобахтаа±ар куттас“

1

19.01

Этии чилиэнинэн ырытыыга соруда±ы толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

Хонтуруолунай µлэ

55

56

Ту´улуу ³йд³бµлэ. Саха тылыгар ту´улуур тыл баайа, дэгэт суолтата. Ту´улууну араас истиилгэ туттар µ³рµйэх.

2

20.01

25.01

Этиигэ ыйытыы туруоран ту´улууну булар, сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар. Ту´улуу бµтэ´ик сµ´µ³±эр а´а±ас дор±оон уларыйыытын сатаан ту´анар. Ту´улуу интэнээссийэтин таба са²арар. Сахалыы ту´улуур тыл испии´эгин о²орор, араа´ын то±оостоох сиргэ сатаан туттар.

Ту´улуу интэнээссийэтэ, этии иннигэр, ортотугар, кэннигэр турар ту´улууга сурук бэлиэтэ. Ту´улуу бµтэ´ик сµ´µ³±эр а´а±ас дор±оон у´уура эбэтэр дьуптуоннаах тардыы сы´ыарыыта эбиллэрэ. Ту´улуу кэннигэр а´а±ас дор±оон уларыйбытын ал±ас к³нн³рµ тылга к³´³рµµ тµбэлтэтэ.

Эрчиллиилэри толоруу

57

Хатылаа´ын

1

26.01

Сиинтэкси´и µ³рэппити тµмэн к³рд³р³р БЫРАЙЫАК. Судургу этиини ырытыы о²кулун киллэрии.

Билиини тургутуу

58

Ситимнээх са²а. Тиэкис тиэмэтэ.

1

27.01

¥³рэппити хатылаа´ын,чи²этии

Хонтуруоллуур µлэ

Дьыктаан Мин дэриэбинэм“

1

01.02

Тылы тµ´µгµнэн уларытыыга сорудах толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

59

60

Судургу уонна холбуу этии ³йд³бµлэ. Холбуу этии ситимнэ´эр ньымата. Холбуу этиигэ сурук бэлиэтэ.

2

02.02

03.02

Судургу уонна холбуу этиини тутаах чилиэ²²э тирэ±ирэн араарар. Ситим тылы, интэнээссийэни, -ан сы´ыарыыны туттан, холбуу этиини о²орор.

Холбуу этиигэ сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар. Холбуу этиини са²арар са²а±а, тиэкискэ туттар.

61

Холбуу этиини ырытыы

1

08.02

О²кулунан холбуу этиини тылынан, суругунан ырытыы

Билиини тургутуу

62

63

Сирэй са²а, ойо±ос са²а ³йд³бµлэ.

2

09.02

10.02

Ааптар тылын иннигэр, кэннигэр, ортотугар турар сирэй са²а±а сурук бэлиэтэ.

Сэлэ´иини сирэй са²аттан, ойо±ос са²аттан араарар; сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар.

Чи²этэр эрчиллиилэри таба толоруу

64

Сэлэ´ии (диалог) ³йд³бµлэ, сурук бэлиэтэ.

2

15.02

Сэлэ´иигэ сурук бэлиэтэ

65

Аахпыттан суруйуу Сибэкки ту´унан остуоруйа“

1

16.02

Аахпыттан суруйууга судургу, холбуу этиилэри о²оруу. Сирэй са²аны туттуу

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

Суругунан µлэ

66

Ситимнээх са²а: Кэрчик тиэмэ. Апсаас.

1

17.02

Апсаас, апсаастаах этии ³йд³бµлэ. £с хо´ооно тµмµктµµр этии буоларын курдук кэрчик тиэмэни арыйарга холонуу

Тиэки´и кытта µлэ. Апсааска араарыы

68

Хатылаа´ын

2

22.02

23.02

Ситимнээх са²аны сайыннарар туохха нааданый?

ТИЭКИС ту´унан бырайыак

Билиини тургутуу

69

Сорудахтаах дьыктаан Буур±а“

1

24.02

¥³рэппити хатылаа´ы²²а соруда±ы толорор

Хонтуруоллуур µлэ

70

Ал±а´ы к³нн³р³р µлэ

1

01.03

Тыл састааба уонна таба суруйуу. Тыл култуурата  (20 чаас + 6 ч.)

71

72

Тыл састааба. Тыл оло±о, сы´ыарыыта; µ³скэтэр уонна уларытар сы´ыарыы.

2

02.03

03.03

Тыл састаабын ырытыыга тµ´µк сы´ыарыытын ³йд³тµµ.Тылы састаабынан ырытыы о²кулун туту´уу.

Тыл оло±ун, сы´ыарыытын араарар. ¥³скэтэр, уларытар сы´ыарыыны бы´аарар. Сы´ыарыыны туттан тылы µ³скэтэр, уларытар.

73

Ситимнээх са²а: Тиэкис былаана.

1

09.03

Талбыт тиэмэ±э былаан о²оруу, былааны туту´ан тиэкис суруйуу

Айар µлэ

74

Арпагыраапыйа ³йд³бµлэ. Арпагыраама.

1

10.03

Таба суруйуу, литературнай тыл, дор±оон дьµ³рэлэ´иитэ диэн ³йд³бµллэри ылыы

Тылдьытынан сатаан ту´анар.

Эрчиллиилэри толоруу

75

76

Арпагыраапыйа тылдьытынан сатаан ту´аныы.

1

Алпаабыт бэрээдэгин этии, ту´аныы

77

Ситимнээх са²а: Тиэкис сµрµн санаата. Эпиигирэп.

1

15.03

Киэргэмсэх баай“ тиэкис сµрµн санаатын бы´аарыы.

78

Дьыктаан Уу“

1

16.03

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

Хонтуруоллуур µлэ

79

80

Саха тылын арпагыраапыйатын µс ирдэбилэ: са²а дор±оонугар, морполуогуйа±а тирэ±ирии, болдьох суруйуу.

2

17.03

22.03

Тылга кылгас-у´ун а´а±ас дор±оону, дьуптуону, хо´ула´ар, сэргэстэ´эр, паарала´ар бµтэй дор±ооннору таба суруйуу. Болдьох ирдэбилинэн суруйуу. Таба суруйуу тылдьытын ту´аныы. Сахалыы арпагыраапыйа быраабылалара.

Кылгас-у´ун а´а±ас дор±оонноох, дьуптуоннаах, хо´ула´ар, сэргэстэ´эр, паарала´ар бµтэй дор±оонноох тылы таба суруйар. Таба суруйуу быраабылатыгар ыйыллар тылы таба суруйууну бы´аарар, ал±а´ы булан к³р³р, к³нн³р³р. Быраабыланан суруллар тыллары таба суруйар.

81

Са²а дор±оонун ирдэбилэ – саха тылын арпагыраапыйатын сµрµн т³рµтэ.

1

23.03

82

Ситимнээх са²а: Са²а тиибэ. Сэ´эргээ´ин.

1

24.03

Сэ´эргээ´ин тиэкис тутулун бол±ойуу

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар

Айар µлэ“Саас“, Саас илдьиттэрэ“

83

Хонтуруолунай дьыктаан Мин сибэкким“

1

25.03

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

Хонтуруоллуур µлэ

4 чиэппэр

84

Тыл оло±ун таба суруйуу.

1

04.04

Тыл олоҕунааҕы аһаҕас, бµтэй дорҕоон суруллуута.

Сахалыы кыайан суруллубат, нууччалыы эрэ суруллар тыл сы´ыарыытыгар а´а±ас дор±оон тыл оло±ун а´а±ас дор±оонун таба суруйар

Чи²этэр эрчиллиилэри таба толоруу

85

Сы´ыарыылаах тыллары таба суруйуу.

1

05.04

Сахалыы кыайан суруллубат, нууччалыы эрэ суруллар тыл сы´ыарыытыгар а/д тыл оло±ун а/д кытта дьµ³рэлэ´иитэ.

86

Аахпыттан суруйуу Ньургу´ун“

1

06.04

Истибити толору си´илээ´ин. Тыл саппаа´ын байыттыы

Суругунан µлэ

87

88

Нууччалыы тылы таба суруйуу.

2

11.04

12.04

А´а±ас дор±оонунан са±аланар сы´ыарыы иннигэр тыл оло±ун уларыйыыта. Тыл оло±ор а´а±ас дор±оон эбиллиитин таба суруйар.

Тылы т³´³ кыалларынан сахалыы барыйаанынан суруйар, онтун бы´аарар, тиэкистэн булан к³нн³р³р. Нууччалыы суруллар тылга эбиллэр сы´ыарыыны, сымнатар бэлиэ тµ´эр уонна тµспэт тµбэлтэтин таба суруйар. Сахатыйбыт тыл дор±ооно уларыйбытын бы´аарар.

89

Сымнатар бэлиэ тµ´эр, тµспэт тµбэлтэлэрэ.

1

13.04

90

Ситимнээх са²а: Ойуулаа´ын.

1

18.04

Ойуулаа´ын тиэкис тутулун бол±ойуу

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар

91

Холбуу тылы таба суруйуу.

1

19.04

Нуучча тылыттан киирбит холбуу уонна кылгатыллыбыт тыл оло±ун с³пк³ суруйуу.

Ал±а´ы булан к³нн³р³р, онтун бы´аарар. Тылы атын устуруока±а быраабыланы туту´ан с³пк³ к³´³р³р.

Эрчиллиилэри толоруу

92

Тылы к³´³рµµ.

1

20.04

Тылы к³´³рµµ быраабылатын бы´аарар, ал±а´ы булан к³р³р, к³нн³р³р.

93

Дьыктаан Эдэр техниктэр куру´уоктара“

1

25.04

Нууччалыы суруллар тыллар сы´ыарыыларын таба суруйууга бол±омто

Хонтуруоллуур µлэ

94

Ситимнээх са²а: Тойонноо´ун.

1

26.04

Тойонноо´ун тиэкис тутулун бол±ойуу

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар

95

Хатылаа´ын

1

27.04

Таба суруйуу уустугуран и´иэ дуо? То±о аахайбат буоллубут?

Таба суруйуу, киирии тыл, тылы сахатытыы ту´унан БЫРАЙЫАК

Хатылаа´ын

Сыл тµмµгµнэн хатылаа´ын (5 ч + 2 ч)

96

Тыл µ³рэ±ин салаалара. Са²а дор±ооно

1

03.05

Са²а дор±оонунан ырытыы. Алпаабытынан бэрээдэктээ´ин

  1. ¥³рэппит матырыйаалын билиэхтээх, таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабылаларын сатаан бы´аарыах, холобурдуох тустаах.

II. Сатыахтаах:

араас тылдьытынан ту´анары;

са²а дор±оонун, сиинтэксистии уонна тыл састаабынан ырытары;

µ³рэппит та´ымынан литэрэтиирэлии тылы туттары.

Тылы таба суруйууга. ¥³рэппит быраабылаларыгар оло±уран сыы´аны булар, сатаан к³нн³р³р.

Сурук бэлиэтигэр. ¥³рэппит быраабылаларыгар оло±уран сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар, бы´аарар.

Ситимнээх са²а±а. Тиэмэ сµрµн санаатын, истиилин бы´аарар. Судургу былааны сатаан о²орор. Хартыынанан, ³йт³н дьо±ус айымньыны суруйар. Бырагыраама±а к³рµллµбµт тылы байытыы холобурдарын тылыгар-³´µгэр сатаан туттар.

97

Тыл баайа

1

04.05

Тылдьыт араа´ын былаанынан бы´аарыы. К³спµт суолталаах тыллары, онтуоньумнары, синьиэнимнэри булуу. Холобурдары а±алыы

98

Сиинтэксис

1

11.05

Сурук бэлиэтин туруоруу. Этии чилиэнинэн ырытыы. Исхиэмэнэн этиилэри о²оруу. Тиэкискэ аат биэрии. Диалог халыыбыгар киллэрии

99

Тыл састааба . таба суруйуу

1

16.05

Биир олохтон µ³скээбит тыллары наардаа´ын, к³ппµт сы´ыарыылары туруорар. Тылдьытынан µлэлиир.

100

Тиэкис

1

17.05

Этиилэри саа´ылаан тиэкис о²орор. Тиэки´и ырытар, к³нн³р³р.

Айар µлэ „Сµгэ кыайбата±ын сµбэ кыайар“ кылгас кэпсээн

101

Хонтуруолунай µлэ

1

18.05

Сыллаа±ы хонтуруоллуур µлэ

102

103

104

105

Сылы тµмµктµµр хатылаа´ын

4

23.05

24.05

25.05

30.05

5 кылааска тугу µ³рэттибит? Тугу биллим? Тугу сатаабатым?



Предварительный просмотр:

Рассмотрена и рекомендована на утверждение методсоветом образовательной организации

«…..»………2018 г     №____ протокола

«Утверждена» руководителем МОБУ «СОШ №7» ГО «город Якутск»    Федоровой С.Н.__________________

«…..»………2018 г      №_____

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Наименование учебного предмета: Якутский язык

Класс: 5 «з»

Учитель: Семенов В.Н.

Учебный год: 2018-2019

Количество часов по учебному плану

Всего 102 ч. в год; в неделю 3 ч.

Планирование составлено на основе:  Саха литературатын программата. ФилипповаН.И., ШишигинаВ.Р., МаксимоваМ.Е.  Дь. 1996, 2012с. , Примерная рабочая программа для общеобразовательных организаций по учебному предмету «Саха литературата» для 5-9 классов с якутский (родным) языком обучения, 2017г.

Учебник:

БЫ¤ААРЫЫ СУРУК

Хайа да омук т³р³³бµт тылын билэр, таптыыр, сыаналыыр кэнчээри ыччаттаах буолла±ына, тыыннаах буолар, салгыы сайдар, бар±арар кыахтанар. Тыл - бµтµн норуот национальнай баайа, кэлэр кэскилэ.

Т³р³³бµт тыл уруогар µ³рэнээччи тыл µ³рэ±ин ту´унан сµрµн ³йд³бµлэ, ситимнээн са²арар µ³рµйэ±э, ырытар-толкуйдуур, о²орон к³р³р дьо±ура олохсуйар.

        Саха тыла 1992сылтан суолтата биллэрдик µрдээбитэ. Т³р³³бµт тыл – о±о тулалыыр эйгэтин кыра±атык билэр-к³р³р, чугас дьонун-сэргэтин кытта исти²ник бодору´ар, иэйиитэ у´уктар, ³й³-санаата сайдар, ³бµгэтин µ³рэ±ин утумнуур сµрµн сириэстибэ. Идэни талыыга, араас эйгэ±э, тµгэ²²э дьону кытта бодору´ууга, аныгы уопсастыба±а бэйэ миэстэтин булууга, µтµ³ сиэргэ-майгыга т³р³³бµт тылын µ³рэтэн ылбыт билиитэ ту´алыыр. Ийэ тыллаах ки´и дьи² интэринэлиистии тыы²²а иитиллэр.

        Орто сµ´µ³х оскуола±а саха тылын µ³рэтии сыала-соруга:

- т³р³³бµт тылы ис сµрэ±иттэн ытыктыырга; араас эйгэ±э тµгэ²²э бодору´уу µ³рµйэ±эр, аныгы уопсастыба±а сиэри-майгыны туту´ууга иитии; т³р³³бµт тыл кэрэтин и²эрии.

- µ³рэххэ,кµннээ±и олоххо т³р³³бµт тылы олохтоохтук туттарга µ³рэтии; бодору´ар µ³рµйэ±и сайыннарыы, о±о тылын-³´µн сайыннарар ба±атын µ³скэтии; µ³рэх дэгиттэр дьайыыларын и²эрии;

- тылы µ³рэтии систиэмэтин, туттуллуутун ту´унан билиини и²эрии, тылы ырытар, тэ²ниир дьо±уру сайыннарыы, тыл сапаа´ын байытыы.

¥³рэх биридимиэтин сµрµн ис хо´ооно

Саха тылын µ³рэтии ис хо´ооно µ³рэх хаамыытыгар сатабылы-µ³рµйэ±и олохсутууга (метапредмет) тирэ±ирэр.

Бодору´уу кэмпитиэнсийэтигэр тылынан уонна суругунан кэпсэтии култуурата, тылы таба туттуу µ³рµйэ±экиирэр.

Тыл уонна тыл µ³рэ±ин кэмпитиэнсийэтигэр тыл µ³рэ±ин ту´унан били, тыл баайын ха²атыы, араас тылдьыты сатаан ту´аныы киирэр.

Ытык ³йд³бµл (культуроведческай) кэмпитиэнсийэтигэр т³рµт култуураны к³рд³рµµ, тыл норуот историятын кытта сибээ´э киирэр.

Саха тылын µ³рэтиигэ µ³рэнээччи тугу сатыахтаа±ар-о²оруохтаа±ар (деятельностный подход) ордук бол±ойуу, µ³рэх сатабылларын и²эрии (метапредметные результаты) ордук суолталаах.

Т³р³³бµт тылы µ³рэтии ис хо´оонун сµрµн хайысхалара:

- Бодору´уу култуурата

- Тыл µ³рэ±ин тутаах салааларын ту´унан уопсай ³йд³бµл (фонетика, лексика, морфология, синтаксис)

- Сурук култуурата: таба суруйуу уонна сурук бэлиэтэ

- Ситимнээх са²аны сайыннарыы

ТЫЛ ¥£РЭ5Э

Т³р³³бµт тылбыт – саха тыла. Саха омук µ³скээбит, сайдыбыт устуоруйата, Саха тыла – тµµр тыла. Саха тылыгар уруулуу тыллар. Т³р³³бµт тыл ки´и оло±ор суолтата.

Дор±оон уонна таба са²арыы. Са²а дор±оонун ³йд³бµлµн, сахалыы дор±оон араа´ын билии. Арааран истии, таба са²арыы. Тылы дор±оонунан ырытыы.

Лиэксикэ. Т³рµт уонна киирии тыл уратыларын билии. Литэрэтиирэлии нуорма.Тыл лиэксикэлии суолтатын бы´аарыы. Тылдьыт араа´ын сатаан ту´аныы.

Кыраапыка. Сахалыы сурук-бичик устуоруйатын билии. Сурукка туттуллар бэлиэлэри, ³йд³бµллэри (абзац, тылы к³´³рµµ, пробел) с³пк³ туттуу. Алпаабыты, сахалыы сирииби ту´аныы.

Морполуогуйа. Тыл састааба диэн ³йд³бµлµ, тыл уларыйар уонна µ³скµµр ньыматын билии. Са²а чаа´ын ту´унан уопсай ³йд³бµл. Тылы наардаа´ын, ырытыы.

Сиинтэксис. Этии уонна тыл ситимэ уратыларын, этии араа´ын (сэ´эн, ыйытыы, кµµ´µрдµµ) билии. Этии чилиэннэрин, биир уустаах чилиэннэри, да±аамыры, кыбытык кэрчиктэри ³йд³³´µн. Тэнийбит, тэнийбэтэх этии, толору, толорута суох судургу (биир састааптаах, икки састааптаах), холбуу (ба´ылатыылаах, тэ²²э холбоммут) этии, сирэй са²а, ойо±ос, са²а, диалог, ту´улуу ³йд³бµллэрин билии, этиигэ,тиэкискэ арааран булуу, бэйэ этиитин толкуйдаа´ын. Этии чилиэнинэн ырытыы.

СУРУК-БИЧИК КУЛТУУРАТА

Таба суруйуу. Таба суруйуу сурук-бичик култуурата буоларын ³йд³³´µн. Элбэхтик туттуллар, сахалыы этэргэ табыгастаах киирии тыллары сахатытан суруйуу. Сахалыы кыайан суруллубат киирии тыллары сы´ыарыыларын таба суруйуу.

Сурук бэлиэтэ. Сурук бэлиэтэ – тыл култууратын сор±ото буолар. Сурук бэлиэтин араа´ын сатаан туттуу.

Тыл салаалара. Тыл салааларын µ³рэтиигэ ылбыт билиилэригэр, стабылларыгар, µ³рµйэхтэригэр тирэ±ирэн, таба са²арар, суруйар, сыысхала суох туттар.

СИТИМНЭЭХ САНАНЫ САЙЫННАРЫЫ

Туох сыаллаах-соруктаах са²арарын, суруйарын ³йд³³н (тиэмэ, сµрµн санаа) санааны саа´ылаан дьо²²о тиэрдэр µ³рµйэх. Тиэки´и таба ааттыыр, тиэкис си´илиир тиибин таба ту´анар, тутулун туту´ар, былаанын о²орор. Тыл баайын, ойуулуур-дьµ´µннµµр ньымалары, тµгэнигэр с³пт³³х тылы туттар.

Лексиканы µ³рэтии саха омук тылын бар±а баайын арыйан, тылы араас эйгэ±э, араас сыалга-сорукка сатаан туттар кыа±ы биэрэр.

БИРИДИМИЭТИ ¥£РЭТИИ Т¥М¥КТЭРЭ:

Ытык ³йд³бµллэри (личностные результаты) и²эрии тµмµгэ:

1) тыл баайа, кыа±а, кµµ´э – бу омук баайа, кыа±а, инники кэскилэ буоларын ³йдµµр; ийэ тыл ки´и иэйиитэ у´уктар, ³й³-санаата, айар-тутар дьо±ура сайдар эйгэтэ буолар диэн итэ±эйэр;

2) т³р³³бµт тыл µйэлээх µгэ´ин, этигэн кэрэтин ытыктыыр, киэн туттар, харыстыыр, тылын-³´µн сайыннарарга дьулу´ар;

3) ылбыт билиитигэр, тылын баайыгар тирэ±ирэн саныыр санаатын холкутук тиэрдэр; са²арар са²атын кэтээн к³р³н с³пт³³х тµмµк о²остор.

¥³рэх сатабылларын (метапредметные результаты) и²эрии тµмµгэ:

1) са²арар са²а бары к³рµ²µн ба´ылаа´ын:

Истии (аудирование) уонна аа±ыы:

- тылынан уонна суругунан и´итиннэриини с³пк³ ³йд³³´µн (бодору´ууну, тиэкис тиэмэтин, сµрµн санаатын; сµрµн уонна эбии и´итиннэриини);

- араас к³рµ²нээх, истииллээх тиэки´и сатаан аа±ыы, истии;

- араас и´итиннэриини сатаан булуу, биллэрэр-и´итиннэрэр эйгэни, Интэриниэти киллэрэн туран;

- чопчу тиэмэ±э матырыйаалы наардаа´ын; и´итиннэриини бэйэ к³рд³³н булуута, ону сатаан тиэрдии;

Са²арыы уонна сурук:

- µ³рэх хаамыытыгар туох сыал-сорук турарын сатаан бы´аарар (биирдиилээн уонна кэлэктиибинэн), µлэни бэрээдэгинэн аттарар, тµмµгµн сатаан сыаналыыр, ону тылынан уонна суругунан с³пк³ тириэрдэр сатабыл;

- истибит эбэтэр аахпыт тиэки´ин кылгатан бы´аарар (былаан, кэпсээн, кэниспиэк);

- тиэкис араас к³рµ²µн, истиилин туту´ан тылынан уонна суругунан сатаан о²орор;

- тиэкискэ ирдэнэр нуорманы туту´ан саныыр санаатын тылынан уонна суругунан сатаан биэрэр; аахпыт, истибит, к³рбµт чахчытыгар тус санаатын сатаан этэр;

- монолог (сэ´эргээ´ин, ойуулаа´ын, тойонноо´ун) уонна диалог (кэпсэтии сиэрэ, ыйытала´ыы, көҕүлээһин, санаа атаста´ыыта уо.д.а.) араас к³рµ²µн сатаан туттар;

- кµннээ±и олоххо саха тылынан с³пк³ са²арыы, лиэксикэлии, кырамаатыкалыы, истилиистикэлии нуормаларын, сµнньµнэн, туту´ар; таба суруйууга, сурук бэлиэтигэр быраабыла сµрµн ирдэбиллэринэн сирдэтэр;

- дьону кытта кэпсэтэригэр кэпсэтии сиэрин туту´ар; с³пк³ туттан-хаптан алты´ар;

- µ³рэх хаамыытыгар, кµннээ±и олоххо тылын-³´µн хонтуруолланар; сыы´атын-халтытын булан к³нн³рµнэр; суруйбут тиэки´ин к³нн³р³р, тупсарар;

- дьон иннигэр туран кылгас и´итиннэрии, дакылаат, эрэпэрээт о²орор; араас тиэмэни дьµµллэ´иигэ к³хт³³хтµк кыттар.

2) ылбыт билиитин, сатабылын, µ³рµйэ±ин кµннээ±и олоххо ту´анар; т³р³³бµт тылын к³м³тµнэн атын биридимиэттэри µ³рэтэн билии ылар; нуучча, омук тылларын, литэрэтиирэни µ³рэтэригэр саха тылыгар µ³рэммитин алты´ыннарар.

Тустаах µ³рэх биридимиэтин µ³рэтии (предметные результаты) тµмµгэ:

1) тыл сµрµн аналын, саха тыла нуучча тылын кытта судаарыстыбалыы тэ² ыстаатыстаа±ын, тыл норуот култууратын кытта ыкса ситимнээ±ин, т³р³³бµт тыл ки´иэхэ уонна уопсастыба±а сµ²кэн оруоллаа±ын ³йдµµр;

2) тыл µ³рэ±ин (лингвистика) сµрµн ³йд³бµллэрин: тыл µ³рэ±ин салааларын; са²арар са²а тылынан уонна суругунан бэриллиитин; монолог, диалог к³рµ²нэрин; кэпсэтии, бодору´уу сиэрин; кэпсэтии, билим, пубулуустука, дьыала-куолу истиилин, уус-уран литэрэтиирэ тылын-³´µн; са²а тииптэрин (сэ´эргээ´ин, ойуулаа´ын, тойонноо´ун); тиэки´и билэр;

5) тыл баайын араас дэгэтин ³йдµµр, тылынан уонна суругунан алты´ыыга сиэри, литэрэтиирэлии нуорманы туту´ар;

6) тыл сµрµн к³стµгµн, кырамаатыкалыы халыыптарын тута билэр, ырытар, тылыгар-³´µгэр сатаан туттар;

7) тылы сатаан ырытар (са²а дор±оонунан, састаабынан, лиэксикэлии, морполуогуйалыы), сиинтэксистии (ситиминэн, этии чилиэнинэн), иэйиини к³рд³р³р сы´ыан тыллары сатаан туттар;

8) төрөөбүт тыла кэрэтин өйдүүр, уус-уран литэрэтиирэ тиэкиһигэр булан сыаналыыр.

 

¥³рэх былааныгар саха тылын биридимиэтин миэстэтэ.

¥³рэх бэдэрээссийэлии ыстандаартын былааныгар оло±уран, саха оскуолатыгар  т³р³³бµт тылы уонна ситимнээх са²аны µ³рэтиигэ барыта 5 кылааска нэдиэлэ±э 3ч бэриллэр.

 5 кылааска саха тылын µ³рэтии кээмэйэ

Кылаа´а

5 кылаас

Уопсай чаа´а

102

Тыл µ³рэ±э

82

Киирии тиэмэ

2

Ааспыты хатылаа´ын

6

Лиэксикэ

15

Са²а дор±ооно уонна таба са²арыы

12

Тыл састааба уонна таба суруйуу

20

Сиинтэксис уонна сурук бэлиэтэ

19

Сыл тµмµгµнэн хатылаа´ын

8

Ситимнээх са²а

20

ТИЭМЭНЭН БЫЛААННААҺЫН ИС ХОҺООНО

Тиэмэ

Чаа´а

Уруок кэмигэр ылар, билэр-к³р³р сатабыл. Ытык ³йд³бµллэр

¥³рэх дэгиттэр үөрүйэхтэрин сайыннарыы (УУД)

Хонтуруол  к³рµ²э

1

Ийэ дойду, Ийэ тыл.

1

Ийэ дойду, т³р³³бµт дойду, т³р³³бµт сир. Ийэ тылбыт – саха тыла ³йд³бµллэри и²эринии.

Ийэ дойду, т³р³³бµт дойду, т³р³³бµт сир суолтатын ³йдµµр бы´аарар. Ийэ тыл сµдµ кµµ´µн итэ±эйэр.

Тылынан санаатын саа´ылаан са²арыы, суругунан ситимнээн, ³йт³н суруйуу

2

Т³р³³бµт дойдум барахсан.

Сайыны хайдах атаардым?

1

3

Дор±оон уонна буукуба. Алпаабыт.

1

Дор±оону буукубанан бэлиэтэнэрин бы´аарар. Алпаабыты туту´ан табаарыстарын испии´эктиир.

Саҥа дорҕооннорун таба саҥарар. Үөрэх соругун туруорар. Былаанныыр. Хонтуруолланар, сыаналанар

Чи²этэр эрчиллиилэри с³пк³ толоруу.

4

У´ун а´а±ас, хо´уласпыт, сэргэстэспит дор±ооннор.

Дьуптуон.

1

Хо´уласпыт, сэргэстэспит б/д араарар. К³ппµт б/д туруоран биэрэр. Дьуптуону с³пк³ са²арар, суруйар.

У´ун а´а±ас, хо´уласпыт бµтэй дор±ооннор суруллууларын бы´аарар.

Үөрэх кинигэтинэн, ыйынньыктарынан туһанар. Тэҥниир, ырытар, чинчийэр.

Бөлөххө, паараҕа сатаан үлэлиир. Үлэни аттарар, дьүүллэһиигэ кыттар.

5

Этии чилиэннэрэ. Этии араастара.

1

Ыйытыы с³пк³ туруоран этии чилиэннэрин булар, болдьох бэлиэнэн тардар.

Үөрэх соругун өйдүүр. Ыйытар. Эрчиллиини тылынан, суругунан толорор, алҕаһы булан көннөрөр.

6

Диктант „Кµ´µн“

1

Дьыктааны с³пк³ суруйуу

Хонтуруолланыы, бэрэбиэркэлэнии

Тылы таба суруйуу, сурук бэлиэтин туруоруу

7

Ту´улуу. Сирэй са²а.

1

Ту´улууну булар, сурук бэлиэтин туруорар. Сирэй са²алаах этиигэ сурук бэлиэтин туттар. Болдьох бэлини ту´анар

Сирэй са²алаах этиилэри о²орор, мадьыалга к³рд³р³р. Мадьыалы туттан этии толкуйдуур.

Эрчиллини толоруу

8

Са²а чаастара. Аат тыл тµ´µктэниитэ

1

Са²а чаастарын сµрµн ³йд³бµллэрин бы´аарар. Тµ´µгµ билэр.Са²а чаастарын наардаа´ын. Утарыта суолталаах да±аа´ыннары булуу, аат тылга синоним булуу. Тµ´µгµнэн аат тылы уларытыы.

Урут ылбыт билиитигэр тирэҕирэр. Саҥа чаастарын бөлөхтөөн өйдүүр.

Хатылаа´ын. Сыы´аны к³нн³рµµ

9

Тиэкис.

1

. Судургу тиэки´и сатаан о²орор. Истии култууратын туту´уу: дьон этэрин бол±ойон истэргэ кы´аллар, сэ²ээрэрин, сэргиирин к³рд³р³рг³ µ³рэнэр. Са²арыы, кэпсэтии култууратын туту´уу: кырдьа±ас дьону толору аатынан ы²ырарга, интэнээссийэлээн са²арарга µ³рэнэр.

Бодору´уу култуурата ки´и оло±ор суолтата. Оҕолору кытта бииргэ үлэлиир, үлэни былаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар.

Ситимнээн санааны сааһылаан саҥарарга холонор.

Тиэкиһи кытта үлэлиир.

Тиэки´и кытта µлэ. Т³рдµм-уу´ум (бэйэм туспунан).

10

Хонтуруолунай диктант („Тэллэй“)

1

Кылааһы кытта тэҥҥэ үлэлиир. Үлэтин бэрэбиэркэлэнэр.

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

11

Са²а дор±оонун µ³скээ´инэ.

1

Дор±оон хайдах µ³скµµрµн бы´аарар. Са²арарга тыл хамсыырынан сирдэтэн, илин-кэлин, киэ²-кыара±ас, уос-айах дор±оонун араарар.

Үөрэх кинигэтин туһанар. Таблицанан үлэлиир. Наардыыр, бэрэбиэркэлиир, тэҥниир.

¥³рэппити эрчиллиигэ туттары

бэрэбиэркэлиир сорудахтары толоруу.

12

А´а±ас дор±ооннору наардаа´ын. Дьуптуоннар.

1

13

А/д дьµ³рэлэ´эр сокуона. А/д дьµ³рэлэ´иитин тутула.

1

Тылга а´а±ас дор±оон дьµ³рэлэ´иитин сокуонун бы´аарар. Сы´ыарыы эбиллэригэр а´а±ас дор±оон дьµ³рэлэ´иитин сокуонун туту´ан, таба са²арар, суруйар.

Тылы, дорҕооннору чинчийэр. Ырытар. Холобурдары аҕалар. Быһаарар.

Таба суруйуу тылдьытын туһанар.

14

У´ун а/д эбэтэр дьуптуон кылгаа´ына

1

Тыл оло±ор сы´ыарыы эбиллиитигэр дор±оон уларыйыытын чинчийии. У´ун а´а±ас дор±оон, дьуптуон кылгаа´ынын бы´аарар.

15

Диктант „Саха ата“

1

Дьыктааны таба суруйуу

Хонтуруолланыы, алҕаһы көннөрүү

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

16

Ситимнээх са²а: Тиэкис өйдөбүлэ, бэлиэтэ

1

Тиэкис бэлиэлэрин ааттаталыыр. Тэттик тиэкси ырытар.

Суругунан бэриллибит тиэмэ±э уус-уран тиэки´и о²орорго холонор. Тыл саппаа´ын байытарга µлэлиир.

Айар µлэ

17

Бµтэй дор±ооннор.

1

Ньиргиэрдээх, ньиргиэрэ суох, диэрийэр б/д араарар.

Дорҕоонунан ырытыыга үлэлиир. Холобурдары ырытар.

Дор±оонунан тылы ырытыы

18

Б/д а´а±ас дор±оон сабыдыалынан солбуллуута. Ханыыла´ар б/д.

1

Бµтэй дор±оон а´а±ас дор±оон сабыдыалынан солбуллуутугар холобуру о²орор. Бµтэй дор±оон наарданыытын, солбуллуутун билии.

19

Б/д дьµ³рэлэ´эн туттуллуулара.

1

Б/д дьµ³рэлэ´иитин бы´аарар.

£р³, т³тт³рµ, хардарыта дьµ³рэлэ´ии. Б/д бµтэр тыл оло±ор сы´ыарыы эбиллэригэр дор±оон уларыйыытын бы´аарар, оннук тылы таба суруйар.

Дьүөрэлэһии сокуонун, быраабылатын билэр, быраактыка5а туттар.

Эрчиллиини толоруу

20

Ситимнээх са²а: Тиэкис тутула

1

Тиэкис 3чаа´ын ³йдµµ, араара, тутта µ³рэнэр.

Сахалыы с³пк³ аа±ар, са²арар сатабылга µ³рэнэр. Бэйэтин са²атын хонтуруоллуур. Киирии тылы дор±оон дьµ³рэлэ´эр сокуонун туту´ан са²арар.

21

Б/д хо´ула´ыыта.

1

Тыл оло±унаа±ы хо´ула´ыы. Сы´ыарыы сыстыытыгар µ³скµµр хо´ула´ыыны араарар.

22

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этии ситимэ.

1

Кэккэлэ´эр, субуруччу ситимнэр. Тиэкис этиилэрэ ханнык ситиминэн холбоспуттарын бы´аарар.

Ситим араа´ын туттан тэттик тиэкси о²орор. Тиэкиһи кытта үлэ.

23

Диктант „Кы´ын кэлиитэ“

1

Биир уустаах чилиэннэргэ хатылаа´ын.

Хонтуруолланыы, үлэни сыаналаныы

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

24

Саха алпаабыта. Саха  алпаабытын устуоруйатыттан.

1

У´атыылаах а/д уонна дьуптуон дор±оонноро – биир буукуба. Нуучча алпаабытыттан уратытын ³йдµµр. Нуучча алпаабыта саха тылын µйэлээх µгэ´игэр хайдах сабыдыаллыырын бы´аарар. Саха алпаабытыгар баар буукубаны с³пк³ ааттыыр.

Билэ-көрө сатыыр дьоҕурун сайыннарыы. Эбии литератураны, интернет-ресурсаны туһаныы.

Тылынан кэпсиир, ыйытыыларга хоруйдуур.

Тылга буукуба, дор±оон ахсаанын бы´аарыы

25

Хатылаа´ын

1

Дор±оон µ³рэ±ин тµмэн к³рд³р³р БЫРАЙЫАК о²оруу

Бырайыактыырга µ³рэнии. Бырайыак алгоритмын туттар

Хатылаа´ын

26

Ситимнээх са²а:

Тиэкискэ этии ситимэ. Ситимниир тыл.

1

Тиэкискэ этиини ситимниир тылы, туохтуур кэмин бол±ойор.

Тылынан, суругунан ситимнээх саҥатын сайыннарарга, тыл саппааһын байытарга кыһанар.

27

Аахпыттан суруйуу «Хапта±ас»

1

Истэн толору суруйуу.

Хонтуруолланыы,µ³рэппити чи²этии. Үлэ тутулун, ис хоһоонун сыаналана үөрэнии.

Суругунан  µлэ

28

Тыл баайын ³йд³бµлэ.

1

Омуктуу тыл. Кэпсэтии тыла. Тµ³лбэ тыла. Саха литэрэтиирэлии тыла. Тылдьыт араа´а.

Лиэксикэ салаалары дьµµллэ´ии. Бы´аарыылаах тылдьыттан тылы сатаан булар. Тэҥниир, ырытар, холобурдуур

29

Тыл ³йд³бµлэ, лиэксикэлии суолтата

1

Тыл лиэксикэлии, кырамаатыкалыы суолталарын бы´аарар. Ал±а´ы к³нн³рµµ, сурук бэлиэтин таба туруоруу.

Кластерга, схемаҕа көрдөрөр. Тылы ырытар. Оҕолору паараҕа, бөлөххө үлэлэһэр, ырытыһар.

30

Ситимнээх са²а: Тиэкискэ этии ситимэ.

1

Этиини ситимниир тылы ту´анан этиилэри сал±ыыр µлэ

Тиэки´и ырытыы. Ыйытыыларга хоруйдааһын. Этиилэри салгыыр, тиэкиһи оҥорор. Оҕолору кытта алтыһар. Атын оҕону истэр, ыйытыы биэрэр.

Ал±а´ы к³нн³р³р µлэ

31

Элбэх уонна биир суолталаах тыл. Тыл лиэксикэлии ситимэ.

1

Биир, элбэх тылы этииттэн, тиэкистэн бэйэтэ булар, холобурдуур, суолтатын бы´аарар, тыл ситимигэр киллэрэр.

Болҕойон истии, тылдьытынан туһаныы. Тиэкиһинэн үлэ. Истээччигэ тиийэр курдук ситимнээхтик саҥарыы

„От µлэтэ“ тиэмэ±э айар µлэ

32

Тыл к³н³ уонна к³спµт суолтата

1

К³спµт суолталаах тылы этииттэн, тиэкистэн бэйэтэ булар, холобурдуур, суолтатын бы´аарар, тыл ситимигэр киллэрэр.

Тиэкиһинэн үлэ, этии толкуйдуур. Паарнан, бөлөҕүнэн үлэлиир. Ыйытыыны биэрэр, ыйытыыга хоруйдуур.

Эрчиллиилэр

33

Диктант „Тыал“

1

Биир, элбэх, к³н³, к³спµт суолтаах тыллары бы´аарыыга соруда±ы толорор

Таба суруйууга, сурук бэлиэтигэр хонтуруолланыы. Болҕомтолоох үлэ

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

34

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньымалар.

1

Аахпыттан суруйуу „Сайылык“. Тиэки´и 3-с сирэйгэ уларытан суруйуу. Этиилэри ситимниир ньымалар тустарынан ³йд³бµллээх

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Аахпыттан таба суруйуу, ис хо´оону арыйыы

35

Тыл к³спµт суолтатын са²арар са²а±а туттуу

1

Уус-уран си´илиир ньыма: мэтээпэрэ, тэ²нээ´ин эпиитэт, тыыннаа±ымсытыы туттуллуутун бол±ойор. Уус-уран ойуулуур-дьµ´µннµµр тылы туттан этии толкуйдуур, тиэкискэ ту´аныы

Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

Тылдьытынан µлэ.

36

Омуоньум ³йд³бµлэ

1

Омуоньуму арааран ³йдµµр, бы´аарыылаах тылдьыкка бэриллиитин бол±ойор. К³спµт суолталаах тылтан омуоньуму араарыы

Болҕойон истии, тылдьытынан туһаныы. Тиэкиһинэн үлэ. Истээччигэ тиийэр курдук ситимнээхтик саҥарыы

37

Онтуоньум ³йд³бµлэ.

1

Утарыта суолталаах тыллары булуу, суолтатын ³йдµµр. Ханыыласпыт онтуоньуму туттуу.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

38

Диктант „Мииринэй“

1

Синиэньим, онтуоньум буларга соруда±ы толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ

39

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньымалар

1

Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньыма: солбуйар ааты туттуу, туохтууру с³пт³³х ахсаа²²а, кэм²э туруоруу

Тэттик тиэки´и о²оруу

40

Синиэньим ³йд³бµлэ, араа´а, этигэн кµµ´э.

1

Синиэньимнэри б³л³хтµµр. Тылы синиэньиминэн солбуйар. Синиэньим, араа´ын, этигэн кµµ´µн ту´унан ³йд³бµллээх.

Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

Эрчиллиилэр

41

Синиэньими тиэкискэ туттуу

1

Туттууга тахсар ал±ас (наар биир тылы туттуу, тыл суолтатын уларытыы).

42

Хатылаа´ын

1

Лиэксикэ (тыл баайын) µ³рэ±ин хатылыыр, чи²этэр БЫРАЙЫАК

Бырайыактыырга, тµмµгµ сити´эргэ µ³рэнэбит. Былааннаныы, хонтуруолланыы, сыаналаныы

Уруур±а´ыы тылларын суолталара

43

Диктант „Алаас ахтыл±ана“

1

Тыл лиэксикэлии, кырамаатыкалыы суолтатын ыйар

Болҕомтолоохтук үлэлээһин

Хонтуруолунай µлэ

44

Ситимнээх са²а: Ситимниир ньыма.

1

Тиэкис буоларын-буолбатын дакаастаа´ын (тиэмэтэ тус-туспа, ис хо´ооно аатыгар с³п тµбэспэт, этиилэрэ ситимэ суох, о.д.а.).

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ. Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

45

Аахпыттан суруйуу „К³т³рд³р мунньахтара.“

1

Аахпыт, истибит тиэки´и толору, ис хо´оонун, тылын туту´ан сэ´эргээ´ин, суруйуу

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Суругунан µлэ

46

Алҕаһы көннөрөр үлэ. Ырытыы

1

Сирэй са²алаах этиигэ сурук бэлиэтэ.

47

Сиинтэксис ³йд³бµлэ. Этии араа´а

1

Этии тиибэ: сэ´эн, ыйытыы, соруйуу. Сэ´эн, ыйытыы, соруйуу этиилэри, кµµ´µрдµµ этиини о²орор. С³пк³ интэнээссийэлиир, сурук бэлиэтин таба туруорар.

Этии тиибин сорудах бы´ыытынан солбуйар. Сурук µлэтигэр араас этиини ту´анар. Атын оҕолору истэр. Санаатын тиэрдэр, кэпсэтиигэ кыттар.

48

Тыл ситимэ

1

Этиини тыл ситимигэр араарар. Тыл ситимнэриттэн этиини та²ар. Тыл ситимэ: тутаах уонна ба´ылатар буоларын арааран ³йд³³´µн

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Айар сорудах.

49

Ситимнээх са²а:  Тиэкис тиэмэтэ.

1

Тиэкис ис хо´оонун, тиэмэтин, аатын бол±ойон ырытар

Итэ±э´и булан к³нн³р³р

50

Этии састааба: тутаах чилиэннэр (ту´аан, кэпсиирэ),

1

Судургу этии тутаах уонна ойо±ос чилиэннэрин ыйытыы туруоран булар. Тэнийбэтэх этиини сорудах бы´ыытынан тэнитэр. Этии т³рµт оло±о, тэнийбит, тэнийбэтэх этии ту´унан толору ³йд³бµллээх. Этиилэртэн булар, болдьох бэлиэни туруорар

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ. Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы. Үлэни хонтуруолланыы, сыаналаныы

Эрчиллиилэри с³пк³ толоруу

51

Ойо±ос чилиэннэр (бы´аарыы, толоруу, си´илии).

1

52

Ситимнээх са²а:  Тиэкис тиэмэтэ.

1

Киэ², тэттик тиэмэлээх тиэкис. Тиэмэттэн туораа´ын

Ситимнээхтик саҥарыы, санааны итэҕэтиилээхтик тиэрдии

53

Этии биир уустаах чилиэнэ.

1

Этиигэ, тиэкискэ биир уустаах чилиэни ыйытыы туруоран булар, сурук бэлиэтин бы´аарар, таба интэнээссийэлээн аа±ар. Этиигэ сорудах бы´ыытынан биир уустаах чилиэни эбэр, сурук бэлиэтин туруорар, ис хо´ооно хайдах уларыйарын бол±ойон к³р³р. Биир уустаах чилиэни этиигэ сатаан туттар.

Биир уустаах ту´аан, кэпсиирэ, толоруу, бы´аарыы, си´илии. Биир уустаах чилиэн ситимнэ´эр ньымата: интэнээссийэ, ситим тыл, буолан сы´ыат туохтуур, икки ахсаан аат, -лыын, -лаах сы´ыарыы. Сурук бэлиэтэ.

54

Диктант „Куобахтаа±ар куттас“

1

Этии чилиэнинэн ырытыыга соруда±ы толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы, сыаналаныы

Хонтуруолунай µлэ

55

56

Ту´улуу ³йд³бµлэ. Саха тылыгар ту´улуур тыл баайа, дэгэт суолтата. Ту´улууну араас истиилгэ туттар µ³рµйэх.

2

Этиигэ ыйытыы туруоран ту´улууну булар, сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар. Ту´улуу бµтэ´ик сµ´µ³±эр а´а±ас дор±оон уларыйыытын сатаан ту´анар. Ту´улуу интэнээссийэтин таба са²арар. Сахалыы ту´улуур тыл испии´эгин о²орор, араа´ын то±оостоох сиргэ сатаан туттар.

Үөрэх соругун туруорунуу, былааннаныы, хонтуруолланыы, сыаналаныы.

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ. Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

Эрчиллиилэри толоруу

57

Хатылаа´ын

1

Сиинтэкси´и µ³рэппити тµмэн к³рд³р³р БЫРАЙЫАК. Судургу этиини ырытыы о²кулун киллэрии.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

Билиини тургутуу

58

Ситимнээх са²а. Тиэкис тиэмэтэ.

1

¥³рэппити хатылаа´ын,чи²этии

Хонтуруоллуур µлэ

59

Дьыктаан „Мин дэриэбинэм“

1

Тылы тµ´µгµнэн уларытыыга сорудах толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы. Болҕомтолоохтук үлэлээһин

60

Судургу уонна холбуу этии ³йд³бµлэ. Холбуу этии ситимнэ´эр ньымата. Холбуу этиигэ сурук бэлиэтэ.

1

Судургу уонна холбуу этиини тутаах чилиэ²²э тирэ±ирэн араарар. Ситим тылы, интэнээссийэни, -ан сы´ыарыыны туттан, холбуу этиини о²орор. Холбуу этиигэ сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар. Холбуу этиини са²арар са²а±а, тиэкискэ туттар.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

61

Холбуу этиини ырытыы

1

О²кулунан холбуу этиини тылынан, суругунан ырытыы

Этиини ырытыы бэрээдэгин тутуһуу. Хонтуруолланыы, сыаналаныы.

Билиини тургутуу

62

63

Сирэй са²а, ойо±ос са²а ³йд³бµлэ.

2

Ааптар тылын иннигэр, кэннигэр, ортотугар турар сирэй са²а±а сурук бэлиэтэ.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

Чи²этэр эрчиллиилэри таба толоруу

64

65

Сэлэ´ии (диалог) ³йд³бµлэ, сурук бэлиэтэ.

2

Сэлэ´иигэ сурук бэлиэтэ. Сэлэ´иини сирэй са²аттан, ойо±ос са²аттан араарар; сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар

66

Аахпыттан суруйуу „Сибэкки ту´унан остуоруйа“

1

Аахпыттан суруйууга судургу, холбуу этиилэри о²оруу. Сирэй са²аны туттуу

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – бэрэбиэркэлэнии. Алҕаһы булан көннөрүү

Суругунан µлэ

67

Ситимнээх са²а: Кэрчик тиэмэ. Апсаас.

1

Апсаас, апсаастаах этии ³йд³бµлэ. £с хо´ооно тµмµктµµр этии буоларын курдук кэрчик тиэмэни арыйарга холонуу

Тиэки´и кытта µлэ. Апсааска араарыы. Ситимнээх саҥаны тылынан, суругунан сайыннарыы

68

Хатылаа´ын

1

Ситимнээх са²аны сайыннарар туохха нааданый?

ТИЭКИС ту´унан бырайыак

Билиини тургутуу

69

Сорудахтаах дьыктаан „Буур±а“

1

¥³рэппити хатылаа´ы²²а соруда±ы толорор

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – бэрэбиэркэлэнии. Алҕаһы булан көннөрүү. Ырытыы

Хонтуруоллуур µлэ

70

Ал±а´ы к³нн³р³р µлэ

1

71

72

Тыл састааба. Тыл оло±о, сы´ыарыыта; µ³скэтэр уонна уларытар сы´ыарыы.

2

Тыл састаабын ырытыыга тµ´µк сы´ыарыытын ³йд³тµµ.Тылы састаабынан ырытыы о²кулун туту´уу. Тыл оло±ун, сы´ыарыытын араарар. ¥³скэтэр, уларытар сы´ыарыыны бы´аарар.

Тылы ырытыы бэрээдэгин тутуһуу. Хонтуруолланыы, сыаналаныы.

73

Ситимнээх са²а: Тиэкис былаана.

1

Талбыт тиэмэ±э былаан о²оруу, былааны туту´ан тиэкис суруйуу

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

Тылдьытынан сатаан ту´анар.

Айар µлэ

74

Арпагыраапыйа ³йд³бµлэ. Арпагыраама.

1

Таба суруйуу, литературнай тыл, дор±оон дьµ³рэлэ´иитэ диэн ³йд³бµллэри ылыы

Эрчиллиилэри толоруу

75

76

Арпагыраапыйа тылдьытынан сатаан ту´аныы.

2

Алпаабыт бэрээдэгин этии, ту´аныы

77

Ситимнээх са²а: Тиэкис сµрµн санаата. Эпиигирэп.

1

„Киэргэмсэх баай“ тиэкис сµрµн санаатын бы´аарыы.

Тиэкиһинэн үлэ, ырытыы. Санааны сааһылаан саҥарыы. Ыйытыыга хоруйдааһын. Ыйытыылары туруоруу. Оҕолору кытта алтыһыы

78

Дьыктаан „Уу“

1

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы.

Хонтуруоллуур µлэ

79

80

Саха тылын арпагыраапыйатын µс ирдэбилэ: са²а дор±оонугар, морполуогуйа±а тирэ±ирии, болдьох суруйуу.

2

Тылга кылгас-у´ун а´а±ас дор±оону, дьуптуону, хо´ула´ар, сэргэстэ´эр, паарала´ар бµтэй дор±ооннору таба суруйуу. Болдьох ирдэбилинэн суруйуу. Таба суруйуу тылдьытын ту´аныы Таба суруйуу быраабылатыгар ыйыллар тылы таба суруйууну бы´аарар, ал±а´ы булан к³р³р, к³нн³р³р. Быраабыланан суруллар тыллары таба суруйар..

Таба суруйуу тылдьытын туһаныы. Киирии тылы сахатытыы үгэһин туттуу.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар.

81

Са²а дор±оонун ирдэбилэ – саха тылын арпагыраапыйатын сµрµн т³рµтэ.

1

82

Ситимнээх са²а: Са²а тиибэ. Сэ´эргээ´ин.

1

Сэ´эргээ´ин тиэкис тутулун бол±ойуу

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар

Айар µлэ“Саас“, „Саас илдьиттэрэ“

83

Хонтуруолунай дьыктаан „Мин сибэкким“

1

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы, сыаналаныы

Хонтуруоллуур µлэ

84

Тыл оло±ун таба суруйуу.

1

Тыл олоҕунааҕы аһаҕас, бµтэй дорҕоон суруллуута.

Сахалыы кыайан суруллубат, нууччалыы эрэ суруллар тыл сы´ыарыытыгар а´а±ас дор±оон тыл оло±ун а´а±ас дор±оонун таба суруйар.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

Чи²этэр эрчиллиилэри таба толоруу

85

Сы´ыарыылаах тыллары таба суруйуу.

1

Сахалыы кыайан суруллубат, нууччалыы эрэ суруллар тыл сы´ыарыытыгар а/д тыл оло±ун а/д кытта дьµ³рэлэ´иитэ.

86

Аахпыттан суруйуу „Ньургу´ун“

1

Истибити толору си´илээ´ин. Тыл саппаа´ын байыттыы

Суругунан µлэ

87

88

Нууччалыы тылы таба суруйуу.

2

А´а±ас дор±оонунан са±аланар сы´ыарыы иннигэр тыл оло±ун уларыйыыта. Тыл оло±ор а´а±ас дор±оон эбиллиитин таба суруйар. Нууччалыы суруллар тылга эбиллэр сы´ыарыыны, сымнатар бэлиэ тµ´эр уонна тµспэт тµбэлтэтин таба суруйар. Сахатыйбыт тыл дор±ооно уларыйбытын бы´аарар.

Тылы т³´³ кыалларынан сахалыы барыйаанынан суруйар, онтун бы´аарар, тиэкистэн булан к³нн³р³р. Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Тылдьытынан үлэ

89

Сымнатар бэлиэ тµ´эр, тµспэт тµбэлтэлэрэ.

1

90

Ситимнээх са²а: Ойуулаа´ын.

1

Ойуулаа´ын тиэкис тутулун бол±ойуу

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар. Сыаналанар.

91

Холбуу тылы таба суруйуу.

1

Нуучча тылыттан киирбит холбуу уонна кылгатыллыбыт тыл оло±ун с³пк³ суруйуу.

Ал±а´ы булан к³нн³р³р, онтун бы´аарар. Тылы атын устуруока±а быраабыланы туту´ан с³пк³ к³´³р³р.

Эрчиллиилэри толоруу

92

Тылы к³´³рµµ.

1

Тылы к³´³рµµ быраабылатын бы´аарар, ал±а´ы булан к³р³р, к³нн³р³р.

93

Дьыктаан „Эдэр техниктэр куру´уоктара“

1

Нууччалыы суруллар тыллар сы´ыарыыларын таба суруйууга бол±омто

Хонтуруолланар, сыаналанар

Хонтуруоллуур µлэ

94

Ситимнээх са²а: Тойонноо´ун.

1

Тойонноо´ун тиэкис тутулун бол±ойуу

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар.

Санаатын сааһылаан саҥарар.

95

Хатылаа´ын

1

Таба суруйуу уустугуран и´иэ дуо? То±о аахайбат буоллубут?

Таба суруйуу, киирии тыл, тылы сахатытыы ту´унан БЫРАЙЫАК

Хатылаа´ын

96

Тыл µ³рэ±ин салаалара. Са²а дор±ооно

1

Са²а дор±оонунан ырытыы. Алпаабытынан бэрээдэктээ´ин

  1. ¥³рэппит матырыйаалын, билиини ситимнээхтик өйдүүр.

II. араас тылдьытынан ту´анары;

са²а дор±оонун, сиинтэксистии уонна тыл састаабынан ырытары;

µ³рэппит та´ымынан литэрэтиирэлии тылы туттары сатыыр.

Тылы таба суруйууга. ¥³рэппит быраабылаларыгар оло±уран сыы´аны булар, сатаан к³нн³р³р.

Сурук бэлиэтигэр. ¥³рэппит быраабылаларыгар оло±уран сурук бэлиэтин с³пк³ туруорар, бы´аарар.

Ситимнээх са²а±а. Тиэмэ сµрµн санаатын, истиилин бы´аарар. Судургу былааны сатаан о²орор. Хартыынанан, ³йт³н дьо±ус айымньыны суруйар. Бырагыраама±а к³рµллµбµт тылы байытыы холобурдарын тылыгар-³´µгэр сатаан туттар.

97

Тыл баайа

1

Тылдьыт араа´ын былаанынан бы´аарыы. К³спµт суолталаах тыллары, онтуоньумнары, синьиэнимнэри булуу. Холобурдары а±алыы

98

Сиинтэксис

1

Сурук бэлиэтин туруоруу. Этии чилиэнинэн ырытыы. Исхиэмэнэн этиилэри о²оруу. Тиэкискэ аат биэрии. Диалог халыыбыгар киллэрии

99

Тыл састааба . таба суруйуу

1

Биир олохтон µ³скээбит тыллары наардаа´ын, к³ппµт сы´ыарыылары туруорар. Тылдьытынан µлэлиир.

100

Тиэкис

1

Этиилэри саа´ылаан тиэкис о²орор. Тиэки´и ырытар, к³нн³р³р.

Айар µлэ „Сµгэ кыайбата±ын сµбэ кыайар“ кылгас кэпсээн

101

Хонтуруолунай µлэ

1

Болҕомтолоохтук үлэлиир, билиитин таба туһанар. Хонтуруолланар. Сыаналанар.

Сыллаа±ы хонтуруоллуур µлэ

102

Сылы тµмµктµµр хатылаа´ын

1

5 кылааска тугу µ³рэттибит? Тугу биллим? Тугу сатаабатым?

Календарнай-тематическай былааннааһын

Үөрэх кинигэтэ –ИЕ.Алексеев, И.П.Винокуров, Г.И.Гурьев, М.М.Попова Саха тыла 5 кылаас (практикум), Бичик, 2016

№ урока

Тема урока

Календарные сроки

Планируемые результаты обучения

Домашняя работа

Предметные результаты

Метапредметные результаты

КЭС

Контролируемые элементы содержания

КПУ

Проверяемые умения

1

Ийэ дойду, Ийэ тыл.

Ийэ дойду, т³р³³бµт дойду, т³р³³бµт сир суолтатын ³йдµµр бы´аарар. Ийэ тыл сµдµ кµµ´µн итэ±эйэр.

2

Т³р³³бµт дойдум барахсан.

Сайыны хайдах атаардым?

5.1

5.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарар өйдөбүлэ.

Санааны сааһылаан тиэрдии

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

3

Дор±оон уонна буукуба. Алпаабыт.

1.1

1.5.1

1.5

Дорҕоон хайдах үөскүүрүн быһаарыы

Сахалыы буукубалары сөпкө ааттааһын

Саха алпабыытын бэрээдэгин билии

1.1

Саҥа дорҕ өйдөбүлүн, сахалыы дорҕоон арааһын билэр

Саҥа дорҕооннорун таба саҥарар. Үөрэх соругун туруорар. Былаанныыр. Хонтуруолланар, сыаналанар

4

У´ун а´а±ас, хо´уласпыт, сэргэстэспит дор±ооннор.Дьуптуон.

1.2.3

1.4.3

Дьуптуону, уһун а/д сөпкө саҥарыы,  суруйуу

Б/д хоһулаһыытын таба суруйуу

1.2

1.2.1

1.2.3

1.2.4

1.2.5

Сахалыы ураты дорҕоону арааран истэр, таба саҥарар, суруйар

Үөрэх кинигэтинэн, ыйынньыктарынан туһанар. Тэҥниир, ырытар, чинчийэр.

Бөлөххө, паараҕа сатаан үлэлиир. Үлэни аттарар, дьүүллэһиигэ кыттар.

5

Этии чилиэннэрэ. Этии араастара.

4.2

4.2.2

4.2.1

Этии өйдөбүлэ, тиибин арааһа.

Этии састаабын билии (тутаах, ойоҕос чилиэннэр)

Этии арааһын билии

4.2

4.3

Этии арааһын билэр

Этии чилиэннэрин билэр

Үөрэх соругун өйдүүр. Ыйытар. Эрчиллиини тылынан, суругунан толорор, алҕаһы булан көннөрөр.

6

Диктант „Кµ´µн“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Хонтуруолланыы, бэрэбиэркэлэнии

7

Ту´улуу. Сирэй са²а.

4.3

4.3.1

4.4

4.4.1

Кыбытык кэрчиктэри араарыы, сурук бэл туруоруу

Туһулуу туттуллуута

Туора киүи саҥата өйдөбүлэ

Сирэй саҥаҕа сурук бэлиэтэ

4.5

4.11

4.11.1

Кыбытык кэрчиктэри өйдүүр

Туора киһи саҥатын, сирэй саҥаны билэр

Сирэй са²алаах этиилэри о²орор, мадьыалга к³рд³р³р. Мадьыалы туттан этии толкуйдуур.

8

Са²а чаастара. Аат тыл тµ´µктэниитэ

3.1.1

Аат тыл бэлиэтин (ахсаанын, түһүгүн, ыйытыытын) быһаарыы

3.3

Саҥа чаастарын туһунан уопсай өйдөбүлү билэр

Урут ылбыт билиитигэр тирэҕирэр. Саҥа чаастарын бөлөхтөөн өйдүүр.

9

Тиэкис.

5.1.

Тиэкис туһунан туох сыаллаах саҥарар, суруйар туһунан өйдөбүл

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Тиэкис сүрүн этэр ис хоһоонун сатаан өйдүүр, үлэни былааннныыр.

10

Хонтуруолунай диктант („Тэллэй“)

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Бодору´уу култуурата ки´и оло±ор суолтата. Оҕолору кытта бииргэ үлэлиир, үлэни былаанныыр, хонтуруолланар, сыаналанар.

11

Са²а дор±оонун µ³скээ´инэ.

1.1.1

Саҥарар саҥаҕа тыл, уос хайдах хамсыырынан дорҕоону быһаарыы

1.1

1.2

Сахалыы дорҕоон арааһын билэр

Сах ураты дорҕарааран истэр, таба саҥарар, суруйар

 Ситимнээн санааны сааһылаан саҥарарга холонор.

Тиэкиһи кытта үлэлиир.

12

А´а±ас дор±ооннору наардаа´ын. Дьуптуоннар.

1.1.3

1.1.2

Аһаҕас дорҕоон наарданыытын билии

Дьуптуону сөпкө саҥарыы, суруйуу

1.1

1.2

Сахалыы дорҕоон арааһын билэр

Сах ураты дорҕарааран истэр, таба саҥарар, суруйар

Кылааһы кытта тэҥҥэ үлэлиир. Үлэтин бэрэбиэркэлэнэр.

13

А/д дьµ³рэлэ´эр сокуона. А/д дьµ³рэлэ´иитин тутула.

1.2

А\д дьүөрэлэһиитин сокуонун билии

1.4

А\д дьүөрэлэһиитин сокуонун тутуһар

Үөрэх кинигэтин туһанар. Таблицанан үлэлиир. Наардыыр, бэрэбиэркэлиир, тэҥниир.

14

У´ун а/д эбэтэр дьуптуон кылгаа´ына

1.3

Уһун а/д, дьуптуон кылгааһынын быһаарыы

Сатаан таба суруйар, бэрэбиэркэлэнэр

15

Диктант „Саха ата“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Таба суруйуу тылдьытын туһанар.

16

Ситимнээх са²а: Тиэкис өйдөбүлэ, бэлиэтэ

5.1.

Тиэкис туһунан туох сыаллаах саҥарар, суруйар туһунан өйдөбүл

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Тылы, дорҕооннору чинчийэр. Ырытар. Холобурдары аҕалар. Быһаарар.

17

Бµтэй дор±ооннор.

1.4

Б\д ньиргиэрдээх, ньир/суох, диэрийэр буолуутун быһаарыы

1.2.4

1.2.5

1.2.6

ХоҺул б/д таба суруй

Сэргэст б/д

Пааралаһар б/д таба суруйар, саҥарар

Хонтуруолланыы, алҕаһы көннөрүү

18

Б/д а´а±ас дор±оон сабыдыалынан солбуллуута. Ханыыла´ар б/д.

1.4.1

Б/д аһаҕас дорҕ.сабыдыалынан олбуллуутун билии, холобурдааһын

Суругунан бэриллибит тиэмэ±э уус-уран тиэки´и о²орорго холонор. Тыл саппаа´ын байытарга µлэлиир.

19

Б/д дьµ³рэлэ´эн туттуллуулара.

1.4.2

Б\д дьүөрэлэһиитин дакаастааһын, быһаарыы

Дорҕоонунан ырытыыга үлэлиир. Холобурдары ырытар.

20

Ситимнээх са²а: Тиэкис тутула

5.5

Тиэкис тутулун тутуһуу

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Тиэкис тутулун билэр, быраактыкаҕа туттар

21

Б/д хо´ула´ыыта.

1.4.3

Б\д хоһулаһыытын таба суруйуу

1.2.4

Хоһул б/д таба саҥарыы, таба суруйуу

Дьүөрэлэһии сокуонун, быраабылатын билэр, быраактыка5а туттар.

22

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этии ситимэ.

5.5

Тиэкис тутулун тутуһуу

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Сахалыы с³пк³ аа±ар, са²арар сатабылга µ³рэнэр. Бэйэтин са²атын хонтуруоллуур. Киирии тылы дор±оон дьµ³рэлэ´эр сокуонун туту´ан са²арар.

23

Диктант „Кы´ын кэлиитэ“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Бэрэбиэркэлэнии

24

Саха алпаабыта. Саха  алпаабытын устуоруйатыттан.

1.5.

Саха алпабыытын бэрээдэгин билии

Ситим араа´ын туттан тэттик тиэкси о²орор. Тиэкиһи кытта үлэ.

25

Хатылаа´ын

1.1

1.2

Сахалыы дорҕоон арааһын билэр

Сах ураты дорҕарааран истэр, таба саҥарар, суруйар

Хонтуруолланыы, үлэни сыаналаныы

26

Ситимнээх са²а:

Тиэкискэ этии ситимэ. Ситимниир тыл.

5.7

Тыл дэгэтин учуоттаан, тоҕоостоох этиилэри оҥоруу

6.2

Санаатын сааһылаан тиэрдэр

Билэ-көрө сатыыр дьоҕурун сайыннарыы. Эбии литератураны, интернет-ресурсаны туһаныы.

Тылынан кэпсиир, ыйытыыларга хоруйдуур.

27

Аахпыттан суруйуу «Хапта±ас»

5.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйуу

6.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйар

Бырайыактыырга µ³рэнии. Бырайыак алгоритмын туттар

28

Тыл баайын ³йд³бµлэ.

2.1

Тыл баайын өйдөбүлэ, Тыл суолтата

Тылынан, суругунан ситимнээх саҥатын сайыннарарга, тыл саппааһын байытарга кыһанар.

29

Тыл ³йд³бµлэ, лиэксикэлии суолтата

2.1.1

Быһаарыылаах тылдьыты туһаныы

2.3

Тыл лиэксикэлии суолтатын быһаарар

Хонтуруолланыы,µ³рэппити чи²этии. Үлэ тутулун, ис хоһоонун сыаналана үөрэнии.

30

Ситимнээх са²а: Тиэкискэ этии ситимэ.

5.7

5.8

Тыл дэгэтин учуоттаан тоҕоостоох этиилэри оҥоруу.

Тыл баайын туһаныы

Лиэксикэ салаалары дьµµллэ´ии. Бы´аарыылаах тылдьыттан тылы сатаан булар. Тэҥниир, ырытар, холобурдуур

31

Элбэх уонна биир суолталаах тыл. Тыл лиэксикэлии ситимэ.

2.1.2

Биир, элбэх, көнө, көспүт суолталаах тылы этииттэн булуу, быһаарыы

2.4.2

Биир,элб суолталаах тылы билэр, булар, туттар

Кластерга, схемаҕа көрдөрөр. Тылы ырытар. Оҕолору паараҕа, бөлөххө үлэлэһэр, ырытыһар.

32

Тыл к³н³ уонна к³спµт суолтата

2.1.2

Биир, элбэх, көнө, көспүт суолталаах тылы этииттэн булуу, быһаарыы

2.4.3

Көнө, көспүт суолталаах тылы билэр, булар, туттар

Тиэки´и ырытыы. Ыйытыыларга хоруйдааһын. Этиилэри салгыыр, тиэкиһи оҥорор. Оҕолору кытта алтыһар. Атын оҕону истэр, ыйытыы биэрэр.

33

Диктант „Тыал“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕойон истии, тылдьытынан туһаныы. Тиэкиһинэн үлэ. Истээччигэ тиийэр курдук ситимнээхтик саҥарыы

34

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньымалар.

5.7

Тыл дэгэтин учуоттаан, тоҕоостоох этиилэри оҥоруу

6.2

Санаатын сааһылаан тиэрдэр

Тиэкиһинэн үлэ, этии толкуйдуур. Паарнан, бөлөҕүнэн үлэлиир. Ыйытыыны биэрэр, ыйытыыга хоруйдуур.

35

Тыл к³спµт суолтатын са²арар са²а±а туттуу

2.2

Тыл көспүт суолтатын уус-уран сиһилиир ньымаҕа туттуу

2.4.3

Көнө, көспүт суолталаах тылы билэр, булар, туттар

Таба суруйууга, сурук бэлиэтигэр хонтуруолланыы. Болҕомтолоох үлэ

36

Омуоньум ³йд³бµлэ

2.3

Омуоньум лиэксикэлии суолтатын быһаарыы, уус-уран айымньыга булуу, саҥарар саҥаҕа тутту

2.4.4

Омуоньум өйд билэр, булар, саҥарар саҥаҕа туттар

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

37

Онтуоньум ³йд³бµлэ.

2.4

Тыл онтуоньумун лиэксикэлии суолтатын быһаарыы, уус-уран айымньыга булуу, саҥарар саҥаҕа тутту

2.4.5

Онтуоньум өйд билэр, булар, саҥарар саҥаҕа туттар

Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

38

Диктант „Мииринэй“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕойон истии, тылдьытынан туһаныы. Тиэкиһинэн үлэ. Истээччигэ тиийэр курдук ситимнээхтик саҥарыы

39

Ситимнээх са²а:  Тиэкискэ этиилэри ситимниир ньымалар

5.7

Тыл дэгэтин учуоттаан, тоҕоостоох этиилэри оҥоруу

6.2

Санаатын сааһылаан тиэрдэр

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар.

40

Синиэньим ³йд³бµлэ, араа´а, этигэн кµµ´э.

2.5

Синиэньим кэккэтин булуу, сүрүннүүр тылы араарыы

2.4.6

Синиэньим өйд билэр, булар, саҥарар саҥаҕа туттар

Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

41

Синиэньими тиэкискэ туттуу

2.5

Синиэньим кэккэтин булуу, сүрүннүүр тылы араарыы

2.4.6

Синиэньим өйд билэр, булар, саҥарар саҥаҕа туттар

Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

42

Хатылаа´ын

43

Диктант „Алаас ахтыл±ана“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Бэрэбиэркэлэнии. Хонтуруолланыы

44

Ситимнээх са²а: Ситимниир ньыма.

5.7

Тыл дэгэтин учуоттаан, тоҕоостоох этиилэри оҥоруу

6.2

Санаатын сааһылаан тиэрдэр

Бырайыактыырга, тµмµгµ сити´эргэ µ³рэнэбит. Былааннаныы, хонтуруолланыы, сыаналаныы

45

Аахпыттан суруйуу „К³т³рд³р мунньахтара.“

5.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйуу

6.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйар

Болҕомтолоохтук үлэлээһин

46

Алҕаһы көннөрөр үлэ. Тиэкиһи ырытыы

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ. Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

47

Сиинтэксис ³йд³бµлэ. Этии араа´а

4

4.2.1

Синтаксис өйдөбүлэ

Этии арааһын билии

4.2

Этии арааһын билэр

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

48

Тыл ситимэ

4.1

Тыл ситимин өйдөбүлэ

4.1

Тыл ситимин, этии уратыларын билэр

Этии тиибин сорудах бы´ыытынан солбуйар. Сурук µлэтигэр араас этиини ту´анар.

49

Ситимнээх са²а:  Тиэкис тиэмэтэ.

5.1

5.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарар өйдөбүлэ.

Санааны сааһылаан тиэрдии

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Атын оҕолору истэр. Санаатын тиэрдэр, кэпсэтиигэ кыттар.

50

Этии састааба: тутаах чилиэннэр (ту´аан, кэпсиирэ),

4.2.2

Этии састаабын (тутаах, ойоҕос чилиэннэрэ) билии

4.3

Этии чилиэннэрин билэр

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

51

Ойо±ос чилиэннэр (бы´аарыы, толоруу, си´илии).

4.2.2

Этии састаабын (тутаах, ойоҕос чилиэннэрэ) билии

4.3

Этии чилиэннэрин билэр

Итэ±э´и булан к³нн³р³р

52

Ситимнээх са²а:  Тиэкис тиэмэтэ.

5.1

5.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарар өйдөбүлэ.

Санааны сааһылаан тиэрдии

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ. Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы. Үлэни хонтуруолланыы, сыаналаныы

53

Этии биир уустаах чилиэнэ.

4.2.7

Этии биир уустаах чилиэннэрин булуу, интэнээссийэлээн ааҕыы, сурук бэлиэтэ

4.4

Этии биир уустаах чил билэр

Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии.Сурук бэлиэтин сүптүүхтөк туруорар

54

Диктант „Куобахтаа±ар куттас“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Ситимнээхтик саҥарыы, санааны итэҕэтиилээхтик тиэрдии

55

Ту´улуу ³йд³бµлэ. Саха тылыгар ту´улуур тыл баайа, дэгэт суолтата.

4.3.1

Туһулуу туттуллуута

4.12

Туһулуу өйдөбүлүн билэр, этиигэ, тиэкискэ арааран булар

Биир уустаах ту´аан, кэпсиирэ, толоруу, бы´аарыы, си´илии. Биир уустаах чилиэн ситимнэ´эр ньымата: интэнээссийэ, ситим тыл, буолан сы´ыат туохтуур, икки ахсаан аат, -лыын, -лаах сы´ыарыы. Сурук бэлиэтэ.

56

Ту´улууну араас истиилгэ туттар µ³рµйэх.

4.3.1

Туһулуу туттуллуута

4.12

Туһулуу өйдөбүлүн билэр, этиигэ, тиэкискэ арааран булар

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы, сыаналаныы

57

Хатылаа´ын

4.3

4.4

4.12

Этии чилиэннэрин билэр

Этии биир уустаах чил билэр

Туһулуу өйдөбүлүн билэр, этиигэ, тиэкискэ арааран булар

Үөрэх соругун туруорунуу, былааннаныы, хонтуруолланыы, сыаналаныы.

Тиэкис итэ±э´ин к³нн³рµµ. Тиэкиһи болҕойон ааҕыы, ырытыы. Тылы чинчийэргэ үөрэнии. Тылдьыты сатаан туһаныы. Дорҕоонноохтук саҥарыы. Кэпсэтиигэ кыттыы

58

Ситимнээх са²а. Тиэкис тиэмэтэ.

5.1

5.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарар өйдөбүлэ.

Санааны сааһылаан тиэрдии

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

59

Дьыктаан „Мин дэриэбинэм“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Бэрэбиэркэлэнии, сыаналаныы

60

Судургу уонна холбуу этии ³йд³бµлэ. Холбуу этии ситимнэ´эр ньымата. Холбуу этиигэ сурук бэлиэтэ.

4.5

4.6

Судургу этии өйдөбүлүн билии

Холбуу этии өйд билии, сурук бэлиэтин туруоруу

4.9

Судургу этии өйд билэр

Холбуу этии өйд билэр, сурук бэл туруорар

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы. Болҕомтолоохтук үлэлээһин

61

Холбуу этиини ырытыы

4.13

4.14

Этиини таба интэнээссийэлээн ааҕар, сурукка сурук бэл туруорар.

Этиини ырытар

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

62

63

Сирэй са²а, ойо±ос са²а ³йд³бµлэ.

4.4.1

4.4.2

Сирэй саҥаҕа сурук бэлиэтэ

Ойоҕос саҥа өйдөбүлэ

4.11.1

4.11.2

Сирэй саҥа

Ойоҕос саҥа өйд билэр

Этиини ырытыы бэрээдэгин тутуһуу. Хонтуруолланыы, сыаналаныы.

64

Сэлэ´ии (диалог) ³йд³бµлэ, сурук бэлиэтэ.

4.4.3

Диалог тутула

4.11.3

Диалог өйд билэр, срук бэлиэтин туруорар

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

65

Аахпыттан суруйуу „Сибэкки ту´унан остуоруйа“

5.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйуу

6.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйар

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – бэрэбиэркэлэнии. Алҕаһы булан көннөрүү

66

Ситимнээх са²а: Кэрчик тиэмэ. Апсаас.

5.5

Тиэкис тутулун тутуһуу

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Тиэки´и кытта µлэ. Апсааска араарыы. Ситимнээх саҥаны тылынан, суругунан сайыннарыы

68

Хатылаа´ын

4.11.1

4.11.2

4.11.3

Сирэй саҥа

Ойоҕос саҥа өйд билэр

Диалог өйд билэр, срук бэлиэтин туруорар

Тиэки´и кытта µлэ. Апсааска араарыы. Ситимнээх саҥаны тылынан, суругунан сайыннарыы

69

Сорудахтаах дьыктаан „Буур±а“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – бэрэбиэркэлэнии. Алҕаһы булан көннөрүү. Ырытыы

70

Ал±а´ы к³нн³р³р µлэ

Алҕаөы булан көннөрүү

71

Тыл састааба.

3.1

3.2

Тыл састааба өйд билэр

Тыл уларыйар, үөскүүр ньыматын билэр

Тылы ырытыы бэрээдэгин тутуһуу. Хонтуруолланыы, сыаналаныы.

72

Тыл оло±о, сы´ыарыыта; µ³скэтэр уонна уларытар сы´ыарыы.

73

Ситимнээх са²а: Тиэкис былаана.

5.6

Табыгастаах (кылгас, тэнийбит) былааны оҥоруу

6.6

Былааны оҥорор

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

74

Арпагыраапыйа ³йд³бµлэ. Арпагыраама.

5.1

Таба суруйуу – сурук-бичик култуурата буоларын өйдүүр, таба суруйар

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

Тылдьытынан сатаан ту´анар.

75

76

Арпагыраапыйа тылдьытынан сатаан ту´аныы.

2.5

Тылдьыт арааһын сатаан туһанар

Тылдьытынан сатаан ту´анар.

77

Ситимнээх са²а: Тиэкис сµрµн санаата. Эпиигирэп.

5.5

Тиэкис тутулун тутуһуу

6.1

6.2

Туох сыаллаах-соруктаах саҥарарын өйдүүр.

Санааны сааһылаан тиэрдэр

Тиэкиһинэн үлэ, ырытыы. Санааны сааһылаан саҥарыы. Ыйытыыга хоруйдааһын. Ыйытыылары туруоруу. Оҕолору кытта алтыһыы

78

Дьыктаан „Уу“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – бэрэбиэркэлэнии. Алҕаһы булан көннөрүү. Ырытыы

79

80

Саха тылын арпагыраапыйатын µс ирдэбилэ: са²а дор±оонугар, морполуогуйа±а тирэ±ирии, болдьох суруйуу.

5.1

Таба суруйуу – сурук-бичик култуурата буоларын өйдүүр, таба суруйар

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы.

Таба суруйуу тылдьытын туһаныы. Киирии тылы сахатытыы үгэһин туттуу.

81

Са²а дор±оонун ирдэбилэ – саха тылын арпагыраапыйатын сµрµн т³рµтэ.

1.2

1.3

Аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһэр сокуонун тутуһар.

Киирии тылларын сахатытан саҥарар

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар.

82

Ситимнээх са²а: Са²а тиибэ. Сэ´эргээ´ин.

5.4

Тиэкис сиһилиир тиибин таба туһаныы

6.4

Тиэкис сиһилиир тиибин таба туһанар

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар

83

Хонтуруолунай дьыктаан „Мин сибэкким“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Таба суруйуу, сурук бэлиэтэ – хонтуруолланыы, сыаналаныы

84

Тыл оло±ун таба суруйуу.

1.2

1.3

Аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһэр сокуонун тутуһар.

Киирии тылларын сахатытан саҥарар

85

Сы´ыарыылаах тыллары таба суруйуу.

Сахалыы кыайан суруллубат, нууччалыы эрэ суруллар тыл сы´ыарыытыгар а´а±ас дор±оон тыл оло±ун а´а±ас дор±оонун таба суруйар.

Үлэ соругун туруорунар, былаанныыр, түмүгүн

86

Аахпыттан суруйуу „Ньургу´ун“

5.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйуу

6.2.1

Санааны сааһылаан истэн суруйар

сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

87

88

Нууччалыы тылы таба суруйуу.

5.1

Таба суруйуу – сурук-бичик култуурата буоларын өйдүүр, таба суруйар

Оҕо үлэтин сыаналыыр, бэйэтин үлэтин сыаналанар

89

Сымнатар бэлиэ тµ´эр, тµспэт тµбэлтэлэрэ.

5.1

Таба суруйуу – сурук-бичик култуурата буоларын өйдүүр, таба суруйар

Тылы т³´³ кыалларынан сахалыы барыйаанынан суруйар, онтун бы´аарар, тиэкистэн булан к³нн³р³р. Үлэ соругун туруорунар,

90

Ситимнээх са²а: Ойуулаа´ын.

5.4

Тиэкис сиһилиир тиибин таба туһаныы

6.4

Тиэкис сиһилиир тиибин таба туһанар

былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр, үлэтин хонтуруолланар. Билиитин сааһылыыр. Санаатын сааһылаан тиийимтиэтик этэр.

91

Холбуу тылы таба суруйуу.

5.1

Таба суруйуу – сурук-бичик култуурата буоларын өйдүүр, таба суруйар

Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар. Сыаналанар.

92

Тылы к³´³рµµ.

Ал±а´ы булан к³нн³р³р, онтун бы´аарар. Тылы атын устуруока±а быраабыланы туту´ан с³пк³ к³´³р³р.

93

Дьыктаан „Эдэр техниктэр куру´уоктара“

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Хонтуруолланар, сыаналанар.

 Тиэки´инэн µлэлиир, ырытар.

Санаатын сааһылаан саҥарар.

94

Ситимнээх са²а: Тойонноо´ун.

5.4

Тиэкис сиһилиир тиибин таба туһаныы

6.4

Тиэкис сиһилиир тиибин таба туһанар

Тиэкси кытта сатаан үлэлиир. Этэр ис хоһоонун, арааөын таба тиэрдэр, быһаарар

95

Хатылаа´ын

Таба суруйуу, киирии тыл, тылы сахатытыы ту´унан

96

Тыл µ³рэ±ин салаалара. Са²а дор±ооно

1.1.1

Саҥарар саҥаҕа тыл, уос хайдах хамсыырынан дорҕоону быһаарыы

1.1

1.5

Сахалыы дорҕоон арааһын билэр

Тылы дорҕоонунан ырытар

БЫРАЙЫАК

97

Тыл баайа

2.1

Тыл баайа. Тыл суолтата

2.1

2.2

2.3

Тыл уопсай өйд, төрүт, киирии тыл уратытын билэр.

Лит тыл нуорматын билэр, тутуһар.

Тыл лиэксикэлии суолтатын быһаарар

¥³рэппит матырыйаалын, билиини ситимнээхтик өйдүүр.

Хонтуруолланар, түмүгүн сабаҕалыыр сыаналанар, үлэтин.

98

Сиинтэксис

4.1

4.2

Тыл ситимин өйдөбүлэ

Этии өйд., тиибин арааһа

4.14

Этиини ырытар

Тыл ситимин арааһын таба билэр. Билбит билиитин сатаан табатык туһанар

99

Тыл састааба . таба суруйуу

3.4

Тылы састаабынан ырытар

Тылы ырытыы үөрүйэҕин табатык сатаан туттар, ырытар, бэрэбиэркэлэнэр.

100

Тиэкис

5.2

Санааны сааһылаан араас истиилинэн тиэрдэр

Тиэкиһи кытта үлэ

101

Хонтуруолунай µлэ

5.1

5.2

Таба суруйуу

Сурук бэлиэтин таба туруоруу

Болҕомтолоохтук үлэлиир, билиитин таба туһанар. Хонтуруолланар. Сыаналанар.

102

Сылы тµмµктµµр хатылаа´ын

Тылы, этиини ырытыы

Сыллааҕы ылбыт билиитин сыаналанар



Предварительный просмотр:

6 кылаас саха тыла зун

№ п/п

Тема урока

Кол-во часов

ЗУН, формируемые на уроке

Универсальные учебные действия

Виды и формы контроля

Ийэ тыл

1

Саха тыла түүр омук тыла буоларын билэр.тыл туһунан өс хоһоонун суолтатын сатаан быһаарар. Ийэ дойду, төрөөбүт дойду, төрөөбүт сир. Ийэ тылбыт – саха тыла.

Уопсай кэпсэтиигэ сатаан кыттар. Бэйэтин санаатын этэр.

Өс хоһоонунан тыл туһунан бэйэтин санаатын суруйар

5 кылааска үөрэппити хатылааһын . Дорҕоон үөрэҕэ

1

Лексика, фонетика, синтаксис үөрэхтэригэр барбыт сүрүн өйдөбүллэрин билэр.

Билиитин сатаан биир таблицаҕа түмэр.

Темаларынан эрчиллии

Тыл олоҕо уонна сыһыарыыта

1

Лексика, фонетика, синтаксис үөрэхтэригэр барбыт сүрүн өйдөбүллэрин билэр.

Тиэкис тиэмэтэ ис хоһооно

1

Кэрчик тиэмэ диэни билэр, тиэкиһи абзацка араарар

Атын оҕо кэпсиирин, быһаарарарын болҕойон истэр, туһанар

Лиэксикэ

1

Лексика, фонетика, синтаксис үөрэхтэригэр барбыт сүрүн өйдөбүллэрин билэр.

Тиэкис судургу былаана

1

Судургу былааны сатаан оҥорор

Атын оҕо кэпсиирин, быһаарарарын болҕойон истэр, туһанар

Синтаксис

1

Лексика, фонетика, синтаксис үөрэхтэригэр барбыт сүрүн өйдөбүллэрин билэр.

Тиэкискэ үлэ уруога 1

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Тиэкис уустук былаана

1

Уустук былааны сатаан оҥорор

Атын оҕо кэпсиирин, быһаарарарын болҕойон истэр, туһанар

Лиэксикэ Тыл сүрүн баайа. Түөлбэ, идэ тыллара

1

Түөлбэ тыла тылдьыкка бэлиэтэниитин, идэ тыла туттуллуутун билэр. Тыл араас араҥатын сатаан араарар, саҥатыгар таба туһанар. Билбэт тылын суолтатын тылдьыт көмөтүнэн быһаарар. Тылы сыыһа туттар, суруйар миэстэтин булан көннөрөр.

Тылдьытынан сатаан туттар. Сагылаабынай тылын, тылдьыт ыстатыйатын булар. Пааранан сатаан үлэлиир.

Словарнай диктант

Сэһэргээһин өйдөбүлэ, тутула, арааһа

1

Сэһэргээһин тутулун билэр. Тиэкискэ быһаарар.

Тиэкис тематын, сүрүн санаатын быһаарар, былаан оҥостор.

Былаан

Киирии,эргэрбит уонна саҥа тыллар

1

Киирии тыллары сахатыйбыт уонна нууччалыы олохтоох тыллар диэн араарар. Эргэрбит тыллар суолталарын билэр.

Тыл дорҕооно уларыйыытын быһаара үөрэнэр. Сахатыйбйт тылы булан араарар.

Киирии тылга таблицаны толорор

Иһитиннэрии.биллэрии  

1

Иһитиннэрии  диэн тугун билэр. Бэриллибит темаҕа суруйар.

Тиэкис тематын, сүрүн санаатын быһаарар, былаан оҥостор.

Тутулун быһаарыы

Сомоҕо домох өйдөбүлэ

1

Сомоҕо тыллары этиигэ арааран булар. Сомоҕо тыл суолтатын. Фразеологизмы кытта тэҥниир.

Сомоҕо тыл көнө суолтатыттан кистэлэҥ суолтатын таһаара үөрэнэр.

 

Тиэкискэ сомоҕо домоҕун булар

Сомоҕо домох туттуллуута

1

Сомоҕо домох туттуллар тоҕоостоох сирин быһаарар.сомоҕо домох тылдьытынан сатаан туһанар.

Уруһуй көмөтүнэн куолаан быһаарыы

Сомоҕо домоҕун наардааһын

1

Темаларга аттарар, наардыыр.

Туохха сыһыаннахтарынан темаларга аттарар. Бөлөҕүнэн үлэлиир.

Тутулун наардыыр

 Ыстатыйа

1

Ыстатыйаны диэн тугун билэр. Бэриллибит темаҕа суруйар.

Тиэкис тематын, сүрүн санаатын быһаарар, былаан оҥостор.

Тутулун быһаарыы

Тиэкискэ үлэ уруога 2

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

ТСУ Хомус

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр.

Санаатын сатаан сурукка киллэрэр. Бэрибиэркэлэнэр.

Былаан

Хатылааһын

1

Бу тиэмэҕэ үөрэппит билиитин туттар, сатаан анаалыстанар, үөрүйэҕин көрдөрөр

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Хонтуруолунай диктант

1

Сомоҕо тылы булар, суолтатын быһаарар.

Диктант

ТСУ Сыыһаҕа үлэ

1

Сыыһатын наардыыр. Сыыһатын булар. Тылы таба суруйууга. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Бөлөҕүнэн уонна бэйэтэ сатаан үлэлиир

Сыыһатын наардыыр

Морфология. Аат тыл – саҥа чааһа

1

Саҥа чааһын өйдөбүлүн быһаарар. Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүн билэр. Этииттэн булар. Алын кылааска үөрэппиккэ олоҕуран саҥа чаастарын быһаарар. Саҥа тиэмэнэн билиитин хаҥатар.

Тыл суолтатын, ыйытыытын, этиигэ туттуллуутун саҥа информация көмөтүнэн быһаарар

Словарнай диктант

Аат тыл үөскүүр ньымата

1

Аат тыл ханнык сыһыарыынан үөскүүрүн билэр. Тылга сыһыарыытын аннынан тардар.

 

Тэҥнээн көрөн саҥаны булар.

Састаабынан ырытыы

Ойуулааһын өйдөбүлэ, тутула, арааһа. Судургу уонна уус-уран ойуулааһын

1

Ойуулуур тылларга тылдьыт оҥорор. Этиигэ киллэрэр. Ойуулааһын тиэкис уратыта, туттуллар сыала-соруга, миэстэтэ-кэмэ. Сахалыы ойуулааһын бэрээдэгэ, араас ньымата: дорҕоону дьүөрэлээн төхтүрүйүү, тылы ханыылааһын, биир уустаах чилиэннэри туһаныы, о.д.а.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Былаан

Тиэкискэ үлэ уруога 3

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Аат тыл үөскүүр ньымата

1

Үөскүүр сыһыарыылара, ньымалара

Үөскээбит аат тылы тиэкистэн булар, үөскээбит ньыматын, туох уратылааҕын быһаарар. Аат тылы араас ньыманан үөскэтэр, саҥарар саҥатыгар таба туһанар.

Сыһыарыы анала, суолтата

Аат тыл ахсаана

1

Аат тыл ахсаанын сөпкө туттар. Тардыылаах аат тыл ахсаанын сыһыарыытын билэр.

. Аат тыл ахсаанын сатаан араарар, халыыбын үөскэтэр. Ахсаан халыыбын саҥарар саҥатыгар сөпкө туттар. Элбэх ахсаан сыһыарыытынан үөскүүр тыллары таба суруйуу (тойоттор, улахаттар, түөкүттэр).

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйтин тылынан быһаарар.

Анал сыһыарыыны бэлиэтээһин

Хамсыыр-харамайы ойуулааһын

1

Хамсыыр харамайы ойуулааһыҥҥа туттуллар тылларга тылдьыт оҥорор.

Тылдьыт

ТСУ А/с Хотой

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр

Атын киһи ааҕарын истэр, былаан оҥостор, санаатын сурукка киллэрэр, үлэхаамыытын былааннанар

ТСУ А/с сыыһаҕа үлэ

1

Сыыһатын булар, наардыыр. Сыыһатын булар. Тылы таба суруйууга. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Таба суруйууга сыыһатын була

Аат тыл ахсаанын сөпкө туттуу

1

Анал сыһыарыылаах элбэх ахсаан форматын сөпкө оҥорор.

Тиэкискэ сыыһаны булуу

Аат тыл түһүгэ

1

Аат тыл атан тылы кытта ситимэ

Аат тыл түһүгэ, түһүк сыһыарыыта. Түһүк сыһыарыытын таба суруйуу быраабылата. Түһүк сыһыарыытын нуучча тылын сабыдыалынан уларытыы түбэлтэлэрэ: сыһыарыылаах уонна сыһыарыыта суох туохтуу түһүгү, сыһыарыы, туттуу түһүгү, о.д.а. халыыбы бутуйуу (кинигэ ааҕар, бу кинигэни ааҕар, хамнаска иэс, суруйааччытынан буолар).

Түһүк сыһыарыылаах аат тылы таба суруйар. Саҥарар саҥатыгар түһүк литэрэтиирэлии нуорматын тутуһар. Түһүгү сыыһа туттар миэстэни булан көннөрөр.

Тиэкискэ үлэ уруога 4

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Дьиэни-уоту ойуулааһын

1

Ойуулааһын холобуругар олоҕуран бэйэтэ

сатаан суруйар.

Тиэкис тематын, сүрүн санаатын быһаарар, былаан оҥостор.

Тылдьыт

Тардыылаах аат тыл

1

Анал сыһыарыыланы билэр. Этиигэ туттар.

Тардыылаах аат тыл. Суолтата, ахсаана, үөскээһинэ. Тардыы ситими атын ситим үтүрүйүүтэ (үүккэ былаан, сөтөлтөн эмп). Уустук тардыылаах аат тыл ахсааҥҥа сөпсөһүүтэ (Бүлүү улуустарын дьылҕата).

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Сыһыарыы таблицата

Аат тылы таба суруйуу

1

Аат тылы таба суруйуу быраабылатын билэр. Кавычканы сөпкө туруорар.

Словарнай диктант

Аат тылы таба суруйууга тест

1

Тест толоруллуутун сатыыр. Аат тылы таба суруйуу быраабылатын билэр.

тест

Аат тылы саҥа чааһынан ырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтук үлэлиири сатыыр. Саҥа чааһынан ырытар бэрээдэгин билэр.

Учебник справочнай матырыйаалын таба туһанар. Билиитин түмэр, бэрээдэктиир.

Морф ырытыы

Хатылааһын

1

Бу тиэмэҕэ үөрэппит билиитин туттар, сатаан анаалыстанар, үөрүйэҕин көрдөрөр

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Хонтуруолунай диктант

1

Сана чааһынан сатаан ырытар.

диктант

Сыыһага үлэ

1

Сыыһатын булар, наардыыр.

Сыыһатын булар. Тылы таба суруйууга. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Бөлөҕүнэн уонна бэйэтэ сатаан үлэлиир.

Сомоҕо домох туттуллуута

1

Сомоҕо домох туттуллар тоҕоостоох сирин быһаарар.сомоҕо домох тылдьытынан сатаан туһанар.

Уруһуй көмөтүнэн куолаан быһаарыы

Тиэкискэ үлэ уруога 5

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Даҕааһын аат суолтата

1

Даҕааһын аат  ыйытыытын, тугу көрдөрөрүн билэр. Этииттэн булар.

Тылы ыйытыынан солбуйуу

Даҕааһын аат арааһа

1

Тойоннооһун өйдөбүлэ, тутула (тезис, дакаастааһын, түмүк)

1

Тезис, дакаастааһын өйдөбүлүн билэр. Тиэкис тезиһин булар. Бэйэтэ судургу тезиһи онорор. Тойоннооһун тиэкис уратыта, сыала-соруга, туттуллар кэмэ-кэрдиитэ. Тойоннооһун тиэкис тутула: тиэсис, дакаастааһын, түмүк. Дакаастааһын көрүҥэ: холобурунан итэҕэтии, утарыта туруоруу, сатамматын көрдөрүү, о.д.а.

Тиэкис тематын, сүрүн санаатын быһаарар, былаан оҥостор.

Тиэкиһи чаастарга араарыы

Уус-уран айымньыга туттуллуута

1

Даҕааһын аат уус-уран кыаҕын быһаарар, холобурдуур.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Этиини ырытыы

Төрүт уонна үөскээбит даҕааһыннар

1

Сыһыарыыны билэр

Даҕааһын аат үөскүүр ньымата

1

Даҕааһын аат ханнык сыһыарыынан үөскүүрүн билэр. Тылга сыһыарыытын аннынан тардар

Даҕааһын аат үөскүүр ньымата: сыһыарыы, аттарыы. Барамай (биридимиэт) бэлиэтин күүһүрдэн эбэтэр кыччатан көрдөрүү.

Сыһыарыы таблицата

Тиэсис, дакаастабыл түмүк

1

Араас темаҕа тезистэри буларга

Эрчиллэр. Тойоннооһун тиэкиһи арааран билии, этии ситимнэһэр ньыматын быһаарыы. Тойоннооһун тиэкиһи сыаналааһын: тиэсис төһө толору дакаастаммытый, тиэсис уонна түмүк хайдах дьүөрэлэспиттэрий.

Дакаастаммыт тиэсискэ түмүк оҥорорго эрчиллии. Тиэмэ ис хоһоонуттан көрөн тиэсиһи толкуйдааһын.

Тиэкискэ үлэ уруога 6

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Өйтөн суруйууХартыынан өйтөн суруйуу И.Попов “Ураһа иһэ”

1

Үлэтин сатаан былаанныыр. Көмө тыллары сатаан туһанар. Эргэрбит тыллары таба туттар.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаан сурукка киллэрэр. Тылын-өһүн көннөрөр.

Бэриллибит тыллары туттуу

Сыыһаҕа үлэ

1

Сыыһатын булар, наардыыр.

Сыыһатын булар. Тылы таба суруйууга. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Бөлөҕүнэн уонна бэйэтэ сатаан үлэлиир

Даҕааһын саҥарар саҥаҕа туттуу

1

Таба суруйуу быраабылатын билэр. Тиэкискэ үлэлиир.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Словарнай диктант

Даҕааһын  саҥарар саҥаҕа туттуу

1

Даҕааһын аат  ыйытыытын, тугу көрдөрөрүн билэр. Этииттэн булар.

Даҕааһыны таба

суруйуу

1

Киирии даҕааһыннары таба суруйуу

1

Киирии даҕааһыннар сыһыарыыларын быраабылатын билэр. Сатаан таблица оҥорор.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

таблица

Тиэкискэ үлэ уруога 7

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

ТСУ А/с Сайын саҕаланнаҕа. Тиэкискэ тылдьыт

1

Тылдьыкка сатаан үлэлиир. Былааны сатаан оҥорор.

Атын киһи ааҕарын истэр, былаан оҥостор, санаатын сурукка киллэрэр, үлэхаамыытын былааннанар

ТСУ  А\с Сайын саҕаланнаҕа

1

Аахпыттан сатаан суруйар. Бириэмэтин аттаран улэлиир. Улэтин сатаан былаанныыр

Атын киһи ааҕарын истэр, былаан оҥостор, санаатын сурукка киллэрэр, үлэхаамыытын былааннанар

Даҕааһыны хатылааһын

1

Бу тиэмэҕэ үөрэппит билиитин туттар, сатаан анаалыстанар, үөрүйэҕин көрдөрөр

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

тест

Даҕааһын ааты саҥа чааһынан ырытыы

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтук үлэлиири сатыыр. Саҥа чааһынан ырытар бэрээдэгин билэр.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйтин тылынан быһаарар.

Морф ырытыы

Сомоҕо домох туттуллуута

1

Сомоҕо домох туттуллар тоҕоостоох сирин быһаарар.сомоҕо домох тылдьытынан сатаан туһанар.

Уруһуй көмөтүнэн куолаан быһаарыы

Тойоннооһуннаах тиэкиһи оҥоруу

Көрбүт киинэм, аахпыт айымньым

1

Тойоннооһуннаах тиэкиһи оҥорор Тойоннооһун тииптээх тиэкистэри оҥоруу: тугу эмэ утарсан, көрдөһөн тыл этии, сурук суруйуу, аахпыт кинигэни, буолбут түбэлтэни ырытыы.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаан сурукка киллэрэр. Тылын-өһүн көннөрөр

Хатылааһын

1

Бу тиэмэҕэ үөрэппит билиитин туттар, сатаан анаалыстанар, үөрүйэҕин көрдөрөр

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Диктант

1

Үөрэппит саҥа чаастаны сатаан ырытар.

диктант

Сыыһаҕа үлэ

1

Сыыһатын булар. Тылы таба суруйууга. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Бөлөҕүнэн уонна бэйэтэ сатаан үлэлиир

Таблица-сыыьалары наардааһын

Тиэкискэ үлэ уруога 8

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Ахсаан аат суолтата

1

Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүн билэр. Этииттэн булар.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Текскэ үлэ

Ахсаан аат арааһа

1

Араастарын булар. Сурук бэлиэтин сатаан туруорар.

Ахсаан ааты таба суруйуу

1

Таба суруйуу быраабылатын билэр. Тиэкискэ үлэлиир.

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Словарнай диктант

Тиэкискэ былаан арааһа

1

Ахсаан аат туттуллар эйгэтэ

1

Ыстатыйаҕа, биллэриигэ туттуллар ахсаан аатытаба туттар, быраабылатын билэр.

Текскэ үлэ

Хатылааһын

1

Бу тиэмэҕэ үөрэппит билиитин туттар, сатаан анаалыстанар, үөрүйэҕин көрдөрөр

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Сомоҕо домох туттуллуута

1

Сомоҕо домох туттуллар тоҕоостоох сирин быһаарар.сомоҕо домох тылдьытынан сатаан туһанар.

Уруһуй көмөтүнэн куолаан быһаарыы

Тиэкискэ үлэ уруога 9

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Солбуйар аат суолтата, арааһа

1

Аат тыл ыйытыытын, тугу көрдөрөрүн билэр. Этииттэн булар.

Таблица, словарнай диктант

ТСУ А/с Нуоралдьыма чараҥар

1

Айылҕаны ойуулуур тылларга тылдьыт оҥостон үлэтигэ туһанар.

Атын киһи ааҕарын истэр, былаан оҥостор, санаатын сурукка киллэрэр, үлэхаамыытын былааннанар

Солбуйар ааты саҥарар саҥаҕа туттуу

1

Тиэкискэ үлэлиир, этиини ситимнииргэ солбуйар ааты сатаан туттар.

Талар диктант

Атын солбуйар ааты туттуу

1

Этиигэ, уус-уран айымньыга туттуллуута

1

Аат тыл этиигэ ханнык этии чилиэнэ буоларын билэр. Болдьох бэлиэтинэн бэлиэтиир

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Араас тииптээх тиэкиһи оҥоруу

1

Мин сөбүлүүр дарыгым

Өйтөн суруйуу

1

Сэһэргээһин уонна тойоннооһун ньымаларын туттар

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаан сурукка киллэрэр. Тылын-өһүн көннөрөр

Хатылааһын

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтук үлэлиири сатыыр. Саҥа чааһынан ырытар бэрээдэгин билэр

Урут билэригэр олоҕуран саҥа билиини ылар,бэйэтин тылынан быһаарар.

Морф ырытыы

Сомоҕо домох туттуллуута

1

Сомоҕо домох туттуллар тоҕоостоох сирин быһаарар.сомоҕо домох тылдьытынан сатаан туһанар.

Уруһуй көмөтүнэн куолаан быһаарыы

Тиэкискэ үлэ уруога 10

1

Тылдьыкка үлэ, тыл суолтатыгар уруһуй, ребус, кроссворд, тыл суолтатыгар, туттуллуутугар сорудахтары оҥорор

Сатаан ребуһу, кроссворду, араас бэлиэни оҥорор, сатаан көннөрөр

Өйтөн суруйуу

1

Үлэтин сатаан былаанныыр. Көмө тыллары сатаан туһанар.

Бэйэтин сатаан бэрэбиэркэлэнэр.

Үлэтин былаанныыр. Санаатынсааһылаан сурукка киллэрэр. Тылын-өһүн көннөрөр.

Сыыһаҕа үлэ

1

Сыыһатын наардыыр, атын холобурунан чиҥэтэр.

Бөлөҕүнэн уонна бэйэтэ сатаан үлэлиир

Ааттары хатылааһын

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтук үлэлиири сатыыр.

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Таблица

Ааттары хатылааһын

1

Үөрэппитин сатаан түмэр. Болҕомтолоохтук үлэлиири сатыыр. Үөрэппит матырыйаалын билиэхтээх, таба суруйуу, сурук бэлиэтин быраабылаларын сатаан быһаарыах, холобурдуох тустаах.

Сатыахтаах:

  • араас тылдьытынан сатаан туһанары;
  • саҥа чааһынан, сиинтэксистии ырытары;
  • үөрэппит таһымынан литэрэтиирэлии тылы туттары

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Тиэкиьи редакциялааһын

1

Сөптөөх тылы-өһү туттар. Сыыһаны көннөрөр.

Тиэкис тематын, сүрүн санаатын быһаарар, былаан оҥостор.

Тиэкиьи редакциялааһын

Ааттары таба суруйууну хатылааһын

1

Билбитин сатаан туһанар.

Ыйытыыга чопчу эппиэти биэрэргэ кыһаллар.

Ааттарга тестирование

1

Тест толоруллуутун сатыыр. Аат тылы таба суруйуу быраабылатын билэр.

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Тестирование

Сыыһаҕа үлэ

1

Тылы таба суруйууга. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сыыһаны булар, сатаан көннөрөр.

Сурук бэлиэтигэр. Үөрэппит быраабылаларыгар олоҕуран сурук бэлиэтин сөпкө туруорар, быһаарар.

Ситимнээх саҥаны түмүктүүр хатылааһын

1

Сэһэргээһин тиэкис арааһын сатаан туттар, суруйар. Уустук былааны сатаан оҥорор. Тэнийбит тиэкиһи кылгатан кэпсиир. £йтөн суруйарыгар наадалаах матырыйаалы сөпкө талар, мунньар. Үөрэппит матырыйаалыгар чуолкайдык хоруйдуур, бэриллибит тиэмэҕэ бэлэмнэнэн интэнээссийэлээхтик кэпсиир.

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Ситимнээх саҥаны түмүктүүр хатылааһын

1

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

Ситимнээх саҥаны түмүктүүр хатылааһын

1

Сорудаҕы таба өйдүүр,бэйэтэ сатаан быһаарар, үлэтин чөмчөтөр, торумнуур

99-102

3


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программа по русскому языку и литературе для студентов групп 1 курса СПО по предмету "Русский язык и литература"

Специальности:07.02.01 «Архитектура»; 08.02.01 «Строительство и эксплуатация зданий и сооружений»; 08.02.07 «Монтаж и эксплуатация внутренних сантехнических устройств, ко...

Рабочая программа по родной литературе для 9 класса

Рабочая программа по родной (русской) литературе для 9 класса разработана с учетом ФГОС ООО ,утвержденным приказом Министерства образованимя и науки Российской Федкрации от 17 декабря 2010 г. №1897, ...

Рабочая программа по профессиональному модулю ПМ. 05. «Преподавание родного языка и литературы» программы подготовки специалистов среднего звена по специальности CПО 44.02.02 «Преподавание в начальных классах»

Программа профессионального модуля является вариативной частью программы подготовки специалистов среднего звена в соответствии с запросом работодателя по специальности СПО 44.02.02 «Преподавание...

Возрождение родного языка и применение современных инновационных подходов в преподавании родного языка и литературы

В статье затрагиваются проблемы возрождения родного языка и создание языковой среды путем применения инновационных подходов....

Рабочая программа по русскому языку и литературе для специальности 09.02.08 ИИС

Рабочая программа по русскому языку и литературе для специальности 09.02.08 ИИС...

Рабочая программа по русскому языку и литературе для специальности 10.02.05 ОИБАС

Рабочая программа по русскому языку и литературе для специальности 10.02.05 ОИБАС...

Рабочая программа по русскому языку и литературе для специальности 09.02.07 ИСиП

Рабочая программа по русскому языку и литературе для специальности 09.02.07 ИСиП...