норма оценок

норма оценок по родному чувашскому литературному чтению в начальных классах

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon lit._vul._norma_ocenok.doc154.5 КБ

Предварительный просмотр:

ЛИТЕРАТУРА ВУЛАВ +СЛАЙ/СЕМПЕ Х+Н+Х+В/СЕНЕ 1-4 КЛАССЕНЧЕ Т/Р/СЛЕСЕ ХАКЛАССИ

В\ренекенсен вулав пахал=хне текстпа м\нле  \ёленине шута илсе хаклаёё\.

Вулав =слай-х=н=х=в\сене хакласси кашни клас=н программипе кил\шсе т=малла.

    1 класс

П\ррем\ш ёул в\ренекенсен вулав =слай\семпе х=н=х=в\сене куллен т\р\слесе пымалла, с=мах в\ёё\н хакламалла.

1 класра с=махри сып=ксемпе сас=сене уй=рас, в\ренн\ сас паллисемпе с=махсене, предложенисене, текстсене =нланса, т\р\с, тик\с, сып=к=н-сып=к=н вулас х=н=хусен аталан=вне ас=рхасах т=мала. В\ренъ ёул\ в\ёнелле программ=ра к=тартн= =слайсем еплерех шайрине т\р\слемелле, с=махпа каласа хакламалла.

II2 класс

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача текста т\р\с вулать пулсан;

1-м\ш ёурёулта текста тик\с, сып=к=н-сып=к=н, х=ш-п\р с=махсене сып=кламас=р минутра 30 (=шра 45) с=махран кая мар вулать.

2-м\ш ёурёулта текста тулли с=мах=н (х=ш-п\р с=махсене  ёеё сып=класа), минутра 50 (=шра 60) с=махран кая мар, с=махсене, сас=сене т\р\с, п=смас=р, сып=ксемпе саспаллисене выр=н\пе ылмаштармас=р, с=махсенчи пус=мсене т\р\с туса, предложенисен в\ё\нчи чар=ну паллисене п=х=нса тив\ёл\ чар=нусемпе, интонаципе вулать; текстри палламан с=махсене ас=рхама пултарать; юмаха, калава, с=вва п\р-п\ринчен  уй=рма, вулани тата текстри ъкерч\ксем ёинчен й\ркипе, ёых=нулл=н каласа пама, в\рентекен ыйт=в\сем т=р=х текстпа  \ёлеме

п\лет; с=нарсен  \ё\семпе х=тлан=в\сене с=лтавлама пултарать; п=хмас=р каламалли с=в= текстне ёир\п п\лет, =на т\р\с те пал=ртулл=, тив\ёл\ интонаципе каласа парать.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача вулан= текста =нланать пулсан;

1-м\ш ёурёулта п\р тик\сс\н, с=махсене вакламас=р (йыв=р с=махсене сып=класа), минутра 25 с=махран кая мар вулать;

2-м\ш ёурёулта п\р тик\сс\н, с=махсене вакламас=р (йыв=р с=махсене сып=класа) минутра 40 с=махран кая мар вулать.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача м\н вуланине в\рентекен пул=шнипе ёеё =нланса илет пулсан;

1-м\ш ёурёулта текста так=на-так=на, с=махсене вакласа (х=ш-п\р с=махсене ёеё туллин) минутра 25 с=махран кая мар вулать;

2-м\ш ёурёулта тик\сс\н, с=махсене вакласа (х=ш-п\р с=махсене туллин) минутра 35 с=махран кая мар вулать, анчах с=махсемпе сып=ксене 3–4 ё\рте п\р-п\ринпе п=траштарать, сиктерсе х=варать, выр=н\пе ул=штарать, с=махсемпе предложенисем хушшинчи чар=нусене т\р\с тумасть; м\н ёинчен вуланине каласа пан= чухне пуплев й=н=ш\сем т=вать, в\сене в\рентекен пул=шнипе ёеё търлетет;

п=хмас=р каламалли с=в= текстне ёир\пех п\лмест.

«2» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача в\рентекен ыйт=в\сем пул=шнипе те текста =нланаймасть;

1-м\ш ёурёулта саспаллисемпе 20 с=махран кая мар вулать;

2-м\ш ёурёулта так=на-так=на, с=махсене сып=класа, минутра 30 с=махран кая мар, сып=ксене, сас=сене 6 ё\рте п\р-п\ринпе п=траштарса, сиктерсе х=варса, ылмаштарса вулать, с=махсемпе предложенисем хушшинчи чар=нусене тума п\лмест; текст =шл=хне в\рентекен пул=шнипе те каласа параймасть; с=в= тексч\н пыс=к пайне п=хмас=р калаймасть.

«1» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  ача уйр=м саспаллин каласа та вулама п\лмест; п\ч\к с=вва та п=хмас=р калама в\ренеймест.

3 класс

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача тулли с=махсемпе, =нланса, литература ч\лхин т\п виёисене п=х=нса, вулав т\р\сл\хне ас=рхаса пырса вулать пулсан;

1-м\ш ёурёулта вулав х=в=ртл=х\ минутра 80 (=шра 95) с=махран кая мар;

2-м\ш ёурёулта – минутра 95  (=шра 110) с=махран кая мар; ача текста пал=ртулл= вулама харкам т\лл\нех хат\рленме п\лет; текст=н т\п

шух=шне тив\ёл\ интонаципе пал=ртса вулать; м\н вуланине туллин, к\скен тата суйлавл=н, калавё= с=патне ул=штармас=р тата ул=штарса каласа пама пултарать, вуланин т\п шух=шне х=й с=мах\семпе каласа парать; текстри с=нарсене, \ёсене, ёут ёантал=ка с=нласа паракан с=махсене, с=мах майлаш=в\сене тупса пама п\лет; геройсем пурн=ёлакан  \ё-х\ле к=м=л-сипет т\л\ш\нчен хак пама, калаври  \ёсен й\ркине пал=ртма, автор ёинчен каласа пама пултарать; автор геройсем ёине м\нле куёпа п=хнине, литература термин\сен (танлаштару, эпитет, метафора,гипербола, метоними, ирони) п\лтер\ш\сене чухлать; п=хмас=р каламалли с=вва ёир\п п\лет, =на т\р\с те пал=ртулл=, тив\ёл\ интонаципе, логика чар=н=в\семпе пус=м\сем туса каласа парать.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача =нланса, тулли с=мах=н, п\лтер\шпе шух=ша тив\ёл\ интонаципе т\р\с вулать пулсан;

1-м\ш ёурёулта вулав х=в=ртл=х\ 70 с=махран кая мар;

2-м\ш ёурёулта – 85 с=махран кая мар; ача вулан= чухне 1–3 й=н=ш т=вать, вуланин т\п шух=шне х=й т\лл\нех пал=ртать, анчах каласа пан= чухне пуплев й=н=ш\сем т=вать, в\сене в\рентъё\ пул=шнипе търлетет; текста туллин, к\скен, суйлавл=н, калавё= с=патне ул=штармас=р тата ул=штарса каласа пан= чухне пыс=ках мар й=н=шсем т=вать; литература теорий\н ансат =нлав\сене (эпитет,

метафора т.ыт.те) п\т\м\шле =нкарать; с=вва п=хмас=р каласа пама п\лет,  анчах 1–2 й=н=ш т=вать, в\сене х=ех търлетет.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  в\ренекен ача м\н вуланине х=й т\лл\нех =нланаймасть пулсан;

1-м\ш ёурёулта сасса ул=штармас=р, тулли с=мах=н (х=ш-п\р с=махсене вакласа) минутра 65 с=махран кая мар вулать;

2-м\ш ёурёулта с=махсене вакламас=р минутра 80 с=махран кая мар, 4–6 й=н=ш туса вулать; вулани ёинчен в\рентъё\ пул=шнипе ёеё к\скен каласа парайрать; с=вва п=хмас=р каласа пама п\лет, анчах й=н=шсем т=вать, в\сене

в\рентъё\ пул=шнипе ёеё търлетет:

«2» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача 1-м\ш ёурёулта с=махсене вакласа (х=ш-п\рисене тулли с=мах=н), так=на-так=на, й=н=шсем туса, минутра 60 с=мах таран вулать; 2-м\ш ёурёулта та тулли с=мах=н вулаймасть, 6 й=н=шран ытларах т=вать, минутра 70 с=мах таран вулать; ача текста п=траштарса, ёых=нус=р каласа парать, пуплев й=н=ш\сем чылай т=вать, пул=шмас=р план тума, вуланин

т\п шух=шне уёса каласа пама п\леймест; с=вв=н пыс=к пайне п=хмас=р каласа параймасть.

«1» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача с=махсене сып=класса вулать, м\н вуланине =нланаймасть, с=вва п=хмас=р калама пачах п\лмест пулсан.

4 класс

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен м\н вуланине туллии =нлансан; 1-м\ш ёурёулта - п\р тик\сс\н, тив\ёл\ интонаципе минутра 60 с=махран кая маар вулать; 2-м\ш ёурёулта – т\р\с =нланса, п\р тик\сс\н, с=махсене вакламас=р, текст п\лтер\ш\пе шух=шне шута илсе тив\ёл\ интонаципе минутра 75 с=махран кая маар вулать; вуланине туллин, к\скен тата суйлавл=н каласа павма, ыйтусене хуравлама, шух=шне текстри т\сл\хпе ёир\плетме, хайлав=н т\п шух=шне ваттисен с=мах\семпе тата калар=шсемпе пал=ртма, текста ас=мласа каласа пан= чухне с=нарл= с=махсемпе ус= курма п\лет; автор герой ёине м\нле куёпа п=хнине, с=в=, калав, юптару, пьеса ансат уйр=мл=х\сене чухлать; п=хмас=р каласа памалли ёир\п п\лет, =на т\р\с те пал=ртулл= каласа парать.

«4» палл=ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен вулан= текста =нланать пулсан; 1-м\ш ёурёулта текста пал=ртулл=н, с=махсене вакламас=р, вулав т\р\сл\хне ас=рхаса, й=н=шсене търлетсе пырса, минутра 50 с=махран кая маар вулать; 2-м\ш ёурёулта- вулав х=в=ртл=х\ 65 с=махран кая маар, вулавра 1-2 й=н=ш, ача =на х=ех търлетет; с=вва пал=ртулл=н, тив\ёл\ интонаципе п=хмас=р каласа пама п\лет, анчах та пыс=ках маар йын=шсем т=вать.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача текст=н т\п шух=шне в\рентъё\ пул=шнипе ёеё =нланать пулсан; 1-м\ш ёурёулта текста с=махсене вакламас=р, сасса ул=штармас=р, минутра 50 с=махран кая мар вулать; 2-м\ш ёурёулта- вулав х=в=ртл=х\ 60 с=махран кая мар, ача с=махсене, сып=ксемпе сас=сене 4-6 ё\рте п=траштарса, сиктерсе х=варса, в\сене выр=н\пе ылмаштарса, с=махсенчи пус=мсене т\р\с мар вулать; м\н ёинчен вуланине ёых=нулл= каласа пама п\лмест, текст пай\сене ят пама в\рентъё\ пул=шнипе ёеё пултарать, пуплев й=н=ш\сем т=вать, в\сене пул=шмас=р търлетеймест; с=вва п=хмас=р каласа пама ёир\пех п\лмест.

«2» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача ; 1-м\ш ёурёулта х=ш-п\р с=махсене ёеё вакламас=р, минутра 35 с=махран кая мар вулать; 2-м\ш ёурёулта- вулав х=в=ртл=х\ 45 с=мах таран х=ш-п\р с=махсене ёеё вакламас=р вулать, 6 й=н=шран ытларах т=вать; м\н вуланине п=траштарса, ёых=нус=р каласа парать, в\рентекен ыйт=в\семпе те текст=н пай\сене уй=рма п\лмест; с=вв=н пыс=к пайне п=хмас=р каласа пама пултараймасть;

«1» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача с=махсене сып=класса та вулаймасть; м\н вуланине =нланмасть, каласа параймасть; с=вва п=хмас=р каласа пама п\лмест.

Литература вулавне пахалан= чухне сас=па, =шра вуланине, ыйтусене еплерех хуравланине шута илмелле. Хакламалли вулав тексч\н кал=п=ш\: 2 класра  –в\ренъ к\некинчи страниц=н 1,4 пай\, 3 класра – 1,3 пай\, 4 класра – 1,2 пай\. В=л е ку палл=на м\нш\н лартнине =нлантармалла, ачасене т\р\с те =нкарса вулама, текста тулаш\пе =шл=х\ т\л\ш\нчен тар=нрах сътсе явса пахалама хавхалантармалла.

Литература вулавне в\рентъ ёул\нче ик\ хутчен п\т\м\шле т\р\слесе хаклаёё\: 1-м\ш ёурёул в\ё\нче тата 2-м\ш ёурёул (в\ренъ ёул\) в\ёленес ум\н.

КЛАСС ТУЛАШ/НЧИ ВУЛАВ +СЛАЙ/СЕМПЕ Х+Н+Х+В/СЕНЕ Т/Р/СЛЕСЕ ХАКЛАССИ

В\ренекенсен класс тулаш\нчи вулав пахал=хне т\р\слесе хаклан= чухне т\п выр=нта вулавё=н =слав =слай\семпе х=н=х=в\сене шута илмелле. Ёав шутра: ача-п=ча к\некисене п\лни, в\сене х=й т\лл\нех суйласа илме пултарни, к\некене в\ёне ёитичченех вуласа тухни, =нланса вулани, вулани ёинчен ёых=нулл=н каласа пани, к\некери ъкерч\ксем текст =шл=х\н х=ш самантне с=нланине =нкарни.

Палл=на ача эрнере м\н чухл\ вуланине шута илсе лартаёё\. Вулав норми ёак=н пек:  2 класра  – 1-м\ш ёурёулта 1,5–3 страница, 2-м\ш ёурёулта 5–10 страница, 3 класра  – 1-м\ш ёурёулта 10–12 страница, 2-м\ш ёурёулта 20–25 страница,  4 класра  – 1-м\ш ёурёулта 20–25 страница, 2-м\ш ёурёулта 30–35 страница.

Класс тулаш\нчи вулавш=н в\ренъ ч\р\к\сенчи тата п\т\м\шле палл=на уйр=мм=н лартмаёё\, =на литература вулавне хаклан= чухне шута илмелле.

2 класс

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен программ=ра к=тартн= (к=тартманнисене те) п\рмаях  вулать, п\р-п\р к\некене ыттисенчен ун=н тулаш паллисем (яч\пе автор хушамач\) т=р=х уй=рса илет, к\неке автор\н яч\ тата унти ъкерч\ксем т=р=х м\н е кам ёинчен ёырнине =нкарать, урокра хайлава т\лл\н =шра вуласа тухма пултарать, в\рентъё\ ыйт=в\сем т=р=х  к\некери с=нарсене ас=нса тухма тата в\сене с=нлама п\лет, класра халь ёеё е маларах вулан= к\некесенчи хайлава аса илсе каласа параять; класра вуласа тишкерн\ 1–2 к\неке (хайлав) ятне аса илсе калать пулсан.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен  программ=ра к=тартн= к\некесене вулать, п\р-п\р к\некене ыттисем хушшинчен ун яч\пе автор хушаматне п=хса суйласа илеет, к\неке автор\пе яч\, ъкерч\ксем е к\неке яч\пе унти ъкерч\ксем т=р=х м\н е кам ёинчен ёырнине =нкарайрать, урокра пал=ртн= в=х=тра хайлава х=й т\лл\нех =шра вуласа тухаять, в\рентъё\ ыйт=в\сем т=р=х к\некери с=нарсене ас=нса тухма тата в\сене с=нлама п\лет, халь ёеё е маларах класра вулан= к\неке е хайлав ёинчен каласа параять; уйр=м тем=па класра вуласа ушк=нпа тишкерн\ п\р-п\р к\некен (хайлав=н) ятне аса илеет пулсан.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача к\некене в\рентекен аса илтернипе ёеё вулать, п\р-п\р к\некене ыттисенчен ун=н паллисем т=р=х в\рентъё\ пул=шнипе ёеё уй=райрать, ун=н темине (кам е м\н ёинчен ёырнине) к\неке 49 хуплашкинчи е текстри ъкерч\ксем т=р=х ёеё =нкарайрать; урокра пал=ртн= в=х=тра ё\н\ к\некене п=хса тухать, анчах та в\рентъё\ тупма калан= хайлава х=й т\лл\н тупаймасть, класра халь ёеё е маларах вуласа тухн= к\неке ёинчен чухх=м=н ёеё каласа пама тата с=нарсене ас=нса тухма п\лет, класра вуласа

тишкерн\ к\некесен яч\сене х=ш-п\р тем=па ёых=нтарсан ёеё аса илме пултараять пулсан.

2  класра класс тулаш\нчи вулавш=н ас=нн= палл=сенчен яп=храххисене лартма юрамасть.

3 класс

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  ача класс тулаш\нчи вулав урокне хат\рленн\ май илемл\ литература хайлав\сене  с=рхаттармас=рах вулать, т\рл\ пул=шу к\некисемпе (справочник, словарь т.ыт.те) ус= курать, м\н вулани тата ун=н автор\ ёинчен уё=мл=н каласа парать, ача-п=ча хаёат-журналне вуласахт=рать, п\ррем\ш хут т\л пулн= к\некере м\н ёинчен ёырнине кърт\м, аннотаци

тата в\ё\нче калани т=р=х чухлама пултарать, кирек м\нле  тем=па та темиёе автор=н, в\сен к\некисен яч\сене аса илейрет пулсан.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: с\нн\ списокран ача х=йне кил\шекен к\некене суйласа илме п\лет, анчах ку =слайпа яланах ус= курмасть, пул=шу к\некисемпе =н=ёс=ртарах ус= курать, яланах х=й т\лл\н те мар; ача-п=ча хаёат-журналне сайра хутра ёеё вулать, к\некери кърт\мпе, аннотаципе, в\ё\нче 50 каланипе ус= курать, анчах яланах мар; класс тулаш\нчи урок валли хушн= тем=па

к\неке вуласа килет, урокра литература хайлав\ ёинчен каласа парайрать; класс тулаш\нчи вулав=н кирек х=ш темипе те темиёе к\некен, в\сен автор\сен яч\сене аса илейрет, анчах т\п-т\р\сех калаймасть.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  в\ренекен к\некене с\нн\ списокран суйласа илме п\лет, пул=шу к\некипе тупса панипе ёеё ус= курма пултарать, ача-п=ча хаёат-журналне вуламасть; к\некери кърт\мпе, аннотаципе, в\ё\нче каланипе в\рентекен пул=шнипе ёеё ус= кураять; ёитес урок=н темипе виёере к=тартнинчен сахалтарах вулать, литература хайлав\ ёинчен в\рентекен пул=шнипе ёеё калаять, й=н=шсем т=вать.

Класс тулаш\нчи вулавш=н ку класра та яп=храх палл=сем лартмалла мар.

4 класс

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача класс тулаш\нчи вулав урокне хат\рленн\ май илемл\ литература хайлав\сене ас=рхаттармас=рах вулать, т\рл\ пул=шу к\некисемпе (справочник, словарь т.ыт. те) ус= курать, м\н вулани тата ун=н автор\ ёинчен уё=мл=н каласа парать, ача-п=ча хаёат-журналне вуласа т=рать, п\ррем\ш хут т\л пулн= к\некере м\н ёинчен ёырнине кърт\м, аннотации тата в\ё\нче калани т=р=х чухлама пултарать, кирек м\нле тем=па та темиёе автор=н, в\сен к\некисен яч\сене аса илейрет пулсан.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: с\нн\ списокран ача х=йне кил\шекен к\некене суйласа илме п\лет, анчах ку =слайпа яланах ус= курмасть, пул=шу к\некисемпе=н=ЕС=ртарах ус= курать, яланах х=й т\лл\н те мар, ача-п=ча хаёат-журналне сайра хутра ёеё вулать, к\некери кърт\мпе, аннотаципе, в\ё\нче каланипе ус= курать, анчах яланах мар, класс тулаш\нчи урок вали хушн= тем=па к\неке вуласа килет, урокра литература хайлав\ ёинчен каласа парайрать, класс тулаш\нчи вулав=н кирек х=ш темипе те темиёен, в\сен автор\сен яч\сене аса илейрет, анчах т\п-т\р\сех калаймасть.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен к\некене с\нн\ списокран суйласа илме п\лет, пул=шу к\некипе тупса панипе ёеё ус= курма пултарать, ача-п=ча хаёат-журналне вуламасть, к\некери кърт\мпе, аннотаципе, в\ё\нче каланипе в\рентекен пул=шнипе ёеё ус= кураять, ёитес урок=н темипе виёере к=тартнинчен сахалтарах вулать, литература хайлав\ ёинчен в\рентекен пул=шнипе ёеё калаять, й=н=шсем т=вать.

Класс тулаш\нчи вулавш=н ку класра та яп=храх палл=сем лартмалла мар.

В/РЕНЕКЕНСЕН ЁЫХ+НУЛЛ+ ПУПЛЕВНЕ, ЁЫРУ Х+Н+Х+В/СЕНЕ, Ч/ЛХЕНЕ ТИШКЕРМЕ П/ЛНИНЕ 1-4 КЛАССЕНЧЕ ХАКЛАССИ

С=махпа каласа хуравланине хакламалли виёесем

С=махпа каласа хуравлаттарни пуёлам=ш классенчи ачасен п\л\в\сене, =слай\семпе х=н=х=в\сене хакламалли чи кирл\ мелсенчен п\ри. Хурав=н ёак ен\сене шута илмелле: а) в\ренн\ материала туллин тата т\р\с каласа пани; =)материала =нланнин шай\; б) й\ркипе, ёых=нулл=н каласа пани, пуплев культури.

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача программ=ри материала =нланса, туллин, т\р\с п\лнине к=тартать, х=й каланине т\сл\хсемпе ёир\плетсе парать; с=махсемпе предложенисене х=й т\лл\н тата т\р\с тишкерет, в\рентъё\ с\нн\ текстра халиччен в\ренн\ грамматика пул=м\сене, с=махсене м\нле ёырмаллине, предложенири чар=ну паллисен с=лтавне т\р\с =нлантарать: й\ркипе, ёых=нулл= каласа хуравлать, пуплев й=н=ш\сем пачах тумасть е 1 й=н=шран ытла тумасть пулсан.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен хурав\ «5» палл=па хакламалли виёесене тив\ётерет, анчах в=л правил=сене ёир\плетме илн\ т\сл\хсенче 1–2 й=н=ш  т=вать, в\сене х=ех е в\рентъё\ пул=шнипе ё=м=лл=нах търлетет; каласа пан= чух 1–2 п\ч\к й=н=ш т=вать пулсан.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  в\ренекен материала п\т\м\шле =нланать, анчах туллин хуравлаймасть, в\рентъё\ пул=шнипе ёеё каласа пама пултарать; текста тишкерн\ чух уйр=м й=н=шсем т=вать, в\сене в\рентъё\ ыйтусем панипе ёеё търлетет; правил=сене харкам т\лл\нт\сл\хсемпе ёир\плетсе параймасть, ку  \ёе в\рентъё\ хушма ыйтусем парсан ёеё пурн=ёлайрать; ёых=нулл= каласа параймасть, каласа пан= чух темиёе й=н=ш т=вать пулсан.

«2» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен материала п\т\мпех е ун=н чи кирл\ пайне п\лмест, каласа пан= тата текстпа  \ёлен\ чухне пыс=к  й=н=шсем т=вать, в\сене в\рентъё\ пул=шнипе те търлетеймест пулсан.

«1» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача в\ренн\ материала пачах та п\лмест пулсан.

 В\ренн\ т\п правил=семпе тата теори материал\пе ёых=нн= х=н=хтарусенче тун= й=н=шсем уйр=мах пыс=к й=н=шсем шутланаёё\. В\сен шутне правил=сене =нланмас=р, чухх=м=н каласа пани, х=йсен т\сл\х\семпе ёир\плетменни, калаёупа ёырура ус= курма п\лменни к\реёё\.

Паллаштарас т\ллевпе ёеё программ=на к\ртн\ материала ача м\нле п\лнине т\р\слесе хаклама кирл\ мар.

Ёыру \ё\сене (таса та илемл\ ёырни, диктант) хакламалли виёесем. Ачасен п\л\в\сене, =слай\семпе х=н=х=в\сене кулленхи тата  п\т\м\шле т\р\слев \ё\сем ирттерсе хакламалла.

2-м\ш классенче куллен тата п\т\м\шле ирттермелли т\р\слев ёыру  \ё\сем шутне ёырса илни, т\рл\рен диктант (в\семпе п\рлех пуплеве тишкермелли хушма \ёсем те пулаёё\), изложени к\реёё\. Сочинени в\рентмелле ёеё ёыртараёё\. Ч\лхе тишкер\в\пе ёых=нн= хушма \ёсемпе п\рле ирттерн\ ёыру \ёне ик\ палл=па хаклаёё\: п\ринпе  – ёырса илниш\н, тепринпе  – ч\лхе тишкер\в\ш\н. Пуёласа таса та илемл\ ёырассин х=н=х=в\сене те т\р\слесех т=малла. Хаклас критерисен шутне каллиграфин ёак виёисем к\реёё\: саспаллисен  \лкисене п=смас=р, уё=мл=н, п\р пек виёелл\ чал=штарса ёырни, в\сен ёълл\ш\ тан пулни, й\рсен хул=н=ш\, саспаллисем с=махсем хушшинчи хуш=, п\р пекки, яланах п\решкел тата ёител\кл\ х=в=ртл=хпа ёырни.

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ачан  \ё\ каллиграфии нормисене тив\ётерет, ёырура п\р-ик\ пыс=ках мар ёитменл\х пулма пултарать.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: в\ренекен ача ёыр=в\ виёесенчен п\рнетив\ётермест (п\решкел чал=штарса ёырман, саспаллисем, с=махсем хушшинче п\р пекл\х ёук т.ыт.те), 1–2 пыс=ках мар ёитменл\х пур.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  в\ренекен ёыр=в\ каллиграфии виёисенчен 1–2-шне тив\ётереймест (саспаллисене п\решкел чал=штарманни, х=ш-п\р саспаллисен  \лки уё=млах марри, саспаллисен ёълл\ш\пе хул=н=ш\ п\решкел марри т.ыт.те), 1–2 пыс=ках мар ёитменл\х пур.

«2» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  в\ренекен ачан ёыр=в\ каллиграфии виёисенчен чылай=шне тив\ётермест.

«1» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  в\ренекен ёыр=в\ пит\ т=рлавс=р,илемл\ мар, унта търлетн\, таса мар выр=нсем нумай.

Пыс=ках мар й=н=шсем шутне ёаксем к\реёё\:

1) х=ш-п\р саспаллисене т\р\с мар ёырни;

2) пыс=к тата п\ч\к саспаллисене п\р й\р ёинче ёырманни;

3) х=ш-п\р саспаллисене т\р\с ёых=нтарманни;

4) й\ртен ёълелле е аялалла тухса ёырни;

5) ытлашши шултра е в\т\ ёырни;52

6) х=ш-п\р т\лте саспаллисене п\решкел чал=штарса ёырманни, саспаллисем,

с=махсем хушшинчи хуш= п\р пек пулманни;

7) х=ш-п\р саспаллисен т=рринчи палл=сене, ёек\лсене п=сса ёырни.

Ача тун= чылай й=н=ш ът-пъ аталан=в\пе ёых=нн= пулсан, яп=храх ёырн= \ёе «3» палл=па хакламалла.

Ку виёесемпе 2 класра таса та илемл\ ёырмалли уроксенче пурн=ёлан= \ёсене тата  2-4 классенче ятарласа ирттерн\ т\р\слев  \ё\сене хаклаёё\. Ч=ваш ч\лхи урок\сенче таса та илемл\ ёырма в\ренмелли минутсенче ирттерн\ п\ч\к  \ёсене

ятарл= палл=семпе хакламаёё\.

Т\р\слев \ё\сене в=л е ку тем=на в\ренн\ май е в\ренсе п\терсен ирттереёё\. В\сен шуч\ тем=на в\ренес йыв=рл=хран килет. П\т\м\шле т\р\слев  \ё\сене ытларах в\ренъ ч\р\к\, ёурёул\ в\ё\нче (анчах юлашки кунсенче мар!) ирттереёё\. П\т\м\шле т\р\слев \ё\сен шуч\ ёак=нта к=тартнинчен ытла пулмалла мар:

Т\р\слев \ё\сен т\с\сем, в\сен шуч\

Диктант:   1 класс: 1 ёур ёул- 0      Ёырса илни:   1 класс: 1 ёур ёул- 1      Изложение: 1 класс: 1 ёур ёул- 0

                           2 ёур ёул- 0                                       2 ёур ёул- 2                                   2 ёур ёул- 0

               2 класс: 1 ёур ёул- 3                            2 класс: 1 ёур ёул- 3                      2 класс: 1 ёур ёул- 0

                           2 ёур ёул- 4                                        2 ёур ёул- 2                                  2 ёур ёул- 1

               3 класс: 1 ёур ёул- 3                            3 класс: 1 ёур ёул- 2                      3 класс: 1 ёур ёул- 0

                           2 ёур ёул- 4                                        2 ёур ёул- 1                                  2 ёур ёул- 1

               4 класс: 1 ёур ёул- 4                            4 класс: 1 ёур ёул- 1                      4 класс: 1 ёур ёул- 1

                           2 ёур ёул- 5                                        2 ёур ёул- 1                                  2 ёур ёул- 1

                                 Ас=рхаттарни: пуёлам=ш классенче сочинение в\рентмелле ёеё ёыртараёё\.

Диктант ёыртарма (ёырса илтерме) ытларах чухне ёых=нулл= текст илмелле. Текстсем литература ч\лхин виёисене п=х=нмалла, ачасен т\нче кур=мне анл=латма, в\сене =сл=-т=нл=,  \рет-нес\п енчен й\ркелл\ ъссе ёит\нме пул=шмалла, в=л е ку класра м\н в\реннине тив\ётермелле.

1  класра ёырса илмелли материал=н кал=п=ш\ в\ренъ ёул\ т=ршш\пе ерипен ъссе пымалла. Малтанхи в=х=тра 2–3 пыс=к тата п\ч\к саспалли, 2–3 сып=к, 2–3 с=мах е 2–3 с=махран т=ракан предложени ёыртармалла. В\ренъ ёул\ в\ё\нче ёырса илмелли текст кал=п=ш\ 15 с=маха ёитмелле.

2,3,4 классенче диктант тата ёырса илмелли текст кал=п=ш\ ёак=н пек

пулмалла:

2 класс- 20-25, 30-35

3 класс- 35-40, 45-50

4 класс- 50-55, 60-65

Т\р\слев  \ё\сем ирттермелли в=х=та ёапларах уй=рмалла:  1 класра  – 10–15 минут, 2-4 классенче – 20–25 минут, хушма \ёсемпе п\рле: 1 класра– 25–30, 2-4 классенче –35–40 минут.

1 класра ёыру  \ё\сене с=махпа каласа ёеё хаклаёё\. Ёырса илнинче ача 5 й=н=шран ытла туман пулсан, ку \ё в=там шутланать.

2-4  классенче диктанта ёак виёесемпе хакламалла:

«5» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: ача орфографипе пунктуаци й=н=ш\сем пачах туман, орфограмм=сене търлетмен, каллиграфи виёисене п=х=нса(саспаллисен \лкисене уё=мл=, п\решкел чал=штарса т.ыт.те) ёырн=, анчах уйр=м ёитменл\хсем (сиктерсе х=варн= саспаллисене к\ртсе лартни, саспалли  \лкине търлетни т.ыт.те) пур пулсан.

«4» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  ёыру  \ё\нче орфографи й=н=ш\сем 2, пунктуаци й=н=ш\ 1 ытла мар, е 1 орфографи, 2 пунктуаци й=н=ш\, \ёе тирпейл\ ёырн=, анчах темиёе ё\рте каллиграфи виёисене тив\ётермен, п\р-п\р орфограмм=на търлетни пур пулсан.

«3» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  орфографипе пунктуаци й=н=ш\сем 6-ран ытла мар, диктантра (вариантсем) орфографи й=н=ш\сем 3-рен 5-е ёити, пунктуаци й=н=ш\сем 3 таран, е 4 орфографи, 2 пунктуаци, е 5 орфографи, 1 пунктуаци й=н=ш\,  \ёе тирпейс\р, каллиграфи виёисене п=х=нса ёырман тата т\рл\ орфограмм=на търлетни 1–2 пулсан.

«2» палл= ёак=н пек чухне лартмалла: диктантра орфографи й=н=ш\сем 6, пунктуаци й=н=ш\ 3–4-ран ытла, \ёе тирпейс\р, каллиграфи виёисене п=х=нмас=р ёырн=, 3–5 търлетни пур пулсан.

«1» палл= ёак=н пек чухне лартмалла:  ёыру  \ё\нче орфографи й=н=ш\сем 8-тан, пунктуаци й=н=ш\сем 5-рен ытла, търлетни чылай пулсан.

Диктантра ёаксене й=н=ш тесе шутламалла:

а) с=маха орфографи правилисене п=сса ёырни, саспаллисене сиктерсе х=варни, саспаллисене е с=мах сып=к\сене ылмаштарса лартни, п\р с=маха теп\р с=махпа ул=штарни;

=) в\ренн\ правил=сене п\лменнипе чар=ну палли лартман е т\р\с мар лартн=пулсан.

Диктантра ёаксем й=н=ш шутланмаёё\:

а) ку таранччен в\ренмен орфографи тата пунктуаци правилисемпе ёых=нн= й=н=шсем (кун пек с=махсене класс х=ми ёине ёырса к=тартмалла);

=) предложени в\ё\нче п\р хутчен п=нч= лартмас=р х=варн=, теп\р предложени пуёлам=шне пыс=к саспаллипе ёырн= пулсан;

б) текст шух=шне ул=штармас=р п\р с=мах выр=нне теп\р с=мах ул=штарса ёырн= п\р т\сл\х к=на пулсан.

Ёаксене п\р й=н=ш тесе шутламалла:

а) т\р\с мар ёырн= с=мах ик\ е темиёе хутчен т\л пулсан, ёав правил=па ёых=нн= й=н=ша теп\р с=махра та тун= пулсан, в\сене п\р й=н=ш тесе шутламалла;

=) пыс=ках мар 2 ёитменл\хе (к=лт=ка) п\р й=н=ш тесе шутламалла.

Ёаксем пыс=ках мар ёитменл\хсем (к=лт=ксем) шутланаёё\:

а) с=махра п\р саспаллинех ас=рхамас=р ик\ хут ёырни (паяян, ыраан т.ыт.те);

=) с=маха ёырса п\терейменни (к=ранта…, к\нек… т.ыт. те);

б) п\р й\ркерен теп\р й\ркене куёарн= чухне с=мах=н п\р пайне ас=рхамас=р п=рахса х=варни (к\(не)-ке, те(ле)-фон т.ыт.те);

в) предложенире п\р с=махах ик\ хут ёырни.

Пуплев тишкер\вне хакламалли виёесем

Ч\лхе тишкер\в\ ев\рл\ т\р\слев  \ё\сене хаклан= чухне ёак виёесемпе ус= курмалла:

«5» палл= ача \ё\ п\р й=н=шс=р пулсан, в=л терминсемпе правил=сене  лай=х п\лни тата х=й п\л\в\пе т\рл\ йышши  \ёсем тун= чухне ус= курма пултарни пал=рсан лартмалла.

«4» палл= ача терминсемпе правил=сене лай=х п\лсен, в\семпе грамматика тишкер\в\ тун= чухне п\лсе ус= курсан, с=махсемпе предложенисене тишкерес \ё\н 3,4 пайне тусан лартмалла.

«3» палл= ача в\ренн\ материала =нланни пал=рсан, х=й п\лнипе ус= курса тишкер\в\н ёуррине пурн=ёласан лартмалла.

«2» палл= ача в\ренн\ материала начар п\лсен, в=л «3» палл= илмел\х хуравламасан е пуплев тишкер\в\н ытларах=ш пайне пурн=ёлаймасан лартмалла.

«1» палл= ача пуплев тишкер\вне пачах пурн=ёламасан лартмалла.

Текста ёырса илнине хакламалли виёесем

Текста ёырса илсе пурн=ёламалли ёыру \ё\сен шутне в\ренъ к\некинчи тата класс х=ми ёине ёырса пан= х=н=хтарусем к\реёё\. В\сене ача м\нле пурн=ёланине ёак таблиц=ри виёесене шута илсе ёапларах хакламалла:

         

Палл=сем

Орфографипе пунктуаци й=н=ш\сен шуч\

2 класс

3 класс

4 класс

«5»

й=н=ш ёук

й=н=ш ёук

й=н=ш ёук

«4»

1–2 й=н=ш, 1 търлетни

1 й=н=ш, 1 търлетни

1 й=н=ш, 1 търлетни

«3»

3 й=н=ш, 1 търлетни

2 й=н=ш, 1 търлетни

2 й=н=ш, 1 търлетни

«2»

4 й=н=ш, 1–2 търлетни

3 й=н=ш, 1–2 търлетни

3 й=н=ш, 1–2 търлетни

«1»

«2» палл=па хакламалли виёерен ытларах

                                                       

Таса та илемл\ ёырассине тата пыс=ках мар й=н=шсене (ёитменл\хсене) шута илсе хакласси диктанта хаклан= пекех пулмалла. Текста ёырса илнине хаклан= чухне орфографипе пунктуаци й=н=ш\сене п\рле илсе шутлаёё\.

Словарь диктантне хакламалли виёесем. Словарь диктантне с=махсене т\р\с ёырма в\рентес т\ллевпе куллен ирттермелле. С=махсен п\лтер\ш\ ачасемш\н 55 =нланмалла пулт=р. Словарь диктанч\н кал=п=ш\ ёак=н пек пулмалла: 2 класра – 7 с=мах, 3 класра – 10–11 с=мах, 4 класра – 12–14 с=мах.

Словарь диктантне ёак виёесемпе хакламалла:

«5» палл= – диктантра п\р й=н=ш та ёук пулсан;

«4» палл= – диктантра 1 й=н=ш, 1 търлетни пулсан;

«3» палл= – диктантра 2 й=н=ш, 1 търлетни пулсан;

«2» палл= – диктантра 3–5 й=н=ш пулсан;

«1» палл= – диктантра 6 й=н=шран ытла пулсан.

Изложенисемпе сочиненисене хакламалли виёесем. В\ренекенсене шух=ша ёых=нулл=н й\ркелесе ёырма х=н=хтарас тесе  2–4 классенче в\рентсе ёыртармалли изложенисемпе сочиненисем кашни 2 эрнере п\рре ирттермелле, кашни \ёе ёыртарма п\рер сехет уй=рмалла.

В\ренъ ёул\нче в\рентсе ёыртармалли изложенисемпе сочиненисен шуч\

ёак=н пек пулмалла:

Классем

Изложени

Сочинени

Ч\р\ксем

Ч\р\ксем

1

2

3

4

1

2

3

4

1

-

-

-

-

-

-

-

-

2

1

1

2

2

2

2

2

2

3

2

2

2

2

2

2

2

2

4

2

2

2

2

2

2

2

2

2-4 классенче т\р\слев изложенине в\ренъ ёул\ в\ё\нче п\рер,  4 класра  – пур\ 2 ирттермелле. Изложени тексч\н кал=п=ш\ диктантран 15–25 с=мах ытларах пулмалла.

2 класра изложени тексч\ калулл=, ансат пулмалла.  3-4 классенче калулл= текста с=нлав тата уйлав элеменч\сем к\ртеёё\. Текстсем ачасене =сл=-т=нл=, таса чун-ч\релл\ ъссе ёит\нме пул=шаканнисем пулмалла.

Сочинени кал=п=ш\ сахалтан та  2-3 классенче 0,5–1 страница (8–9  предложени е 55–60 с=мах), 4 класра 10–11 предложени (65–75 с=мах) таран пулмалла.

Сочинени теми пурн=ёпа тачч=н ёых=нт=р, ачасен куленхи в\рен\вне,  \ёне-х\лне ёыв=х, в\сене =нланмалла пулт=р, текста ёых=нулл= й\ркелесе ёырма пул=шт=р.

Изложение хаклан= чухне в\ренекен ача автор текстне туллин (е к\скен), т\р\с (факт й=н=ш\семс\р). шух=ша п\рин хы\\н теприне ёых=нулл= й\ркелесе, литература ч\лхин тата илемл\ те т\р\с ёырассин виёисене п=х=нса ёырнине шута илмелле.

Сочинение хаклан= чухне, кунс=р пуёне, текста тем=па тата планпа кил\шълл\ ёырнине, пуплев пуянл=х\пе илемл\хне (с=махсемпе, с=мах майлаш=в\семпе, эпитетсемпе, танлаштарусемпе мелл\н ус= курнине, 56 предложенисене т\р\с й\ркеленине т.ыт.те), уё=мл=н, таса та хитре ёырнине асра тытаёё\.

Орфографипе пунктуаци й=н=ш\сене шута илн\ чухне диктанта хакламалли виёесене п=х=нмалла.

Пултарул=х  \ёне (изложени тата сочинени)  2-4 классенче п\р палл=па хакламалла:

4 класра, сочинени кал=п=шне тата ачасен ёых=нулл= ёыр=в\н аталан=вне кура, ик\ палл=па пал=ртмалла: п\ри – шух=шпа пуплев пуянл=х\ш\н, икк\м\ш\ – с=махсемпе предложенисене т\р\с ёырма п\лн\ш\н.

П\т\м\шле илсен, изложенипе сочинение 2-4  классенче ёапла хакламалла:

«5» палл= шух=шсемпе (содержанипе) пуплеве ёак=н пек й\ркелен\ш\н лартмалла: автор текстне т\р\с тата ёых=нулл= ёырса к=тартн= (изложени), шух=ш тем=па кил\шълл\н, ёых=нулл=н аталанса пырать, факт й=н=ш\сем ёук, с=мах йыш\ пуян, пуплев т\л\ш\нчен текста т\р\с те пал=ртулл= хайлан= пулсан. Т\р\с ёырн=ш=н: орфографипе пунктуаци й=н=ш\сем ёук, 1–2 търлетни пулма пултарать.

«4» палл= шух=шсемпе (содержанипе) пуплеве ёак=н пек й\ркелен\ш\н лартмалла: автор текста ёител\кл\ таран туллин ёырса к=тартман  (изложени), тем=на уёса пан=, анчах уйр=м выр=нсенче шух=ш ёых=н=в\ тат=лса кайни, т\р\сех мар ёырни тата пуплев ёитменл\х\сем пур. Пуплев т\л\ш\нчен п\т\мпе 3 й=н=шран ытла мар, содержанипе тун= й=н=шсем 3 таран тун= пулсан. Т\р\с ёырн=ш=н: 2 орфографи, 1 пунктуаци й=н=ш\нчен ытла мар е 1 орфографи, 2 пунктуаци й=н=ш\ тун=, п\р-п\р орфограмм=на търлетни пур пулсан. (В\ренн\ правил=семпе тун= й=н=шсене ёеё шутламалла.)

«3» палл= шух=шсемпе (содержанипе) пуплеве ёак=н пек й\ркелен\ш\н: автор текст\нчен к=штах п=р=нн= (изложени), тем=па кил\шълл\ тата ёых=нулл= ёырман, 2–3 предложение т\р\сех й\ркелеймен, с=мах йыш\ чух=н, пуплев т\л\ш\нчен ёитменл\хсем пур, шух=ш аталан=в\нче (содержанире), текста й\ркелессинче тата пуплевре й=н=шсем п\т\мпе 5 таран пулсан. Т\р\с ёырн=ш=н: 3–5 орфографи й=н=ш\ таран, вариантсем: 3 орфографи, 2–3 пунктуаци й=н=ш\, е 4 орфографи, 2 пунктуаци, е 5 орфографи, 1 пунктуаци

й=н=ш\ тун=, т\рл\ орфограмм=сене търлетни 1–2 пулсан.

«2» палл= шух=шсемпе (содержанипе) пуплеве ёак=н пек й\ркелен\ш\н:  \ёе тема т=р=х ёырман, автор текст\нчен чылай п=р=нса кайн= (изложени), текста т\р\сех мар =нланн= выр=нсем (факт й=н=ш\сем) пур, й\ркелл\, ёых=нулл= ёырман, уйр=м пайсем хушшинче ёых=нул=х ёук, с=мах йыш\ чух=н. Текста тата пуплеве й\ркелес ен\пе 6 ёитменл\хпе й=н=шсем пур пулсан. Т\р\с ёырн=ш=н: орфографи й=н=ш\сем 6-ран, пунктуаци й=н=ш\сем 3–4-ран ытла, 3–5 търлетни пур пулсан.

«1» палл= содержанипе пуплеве й\ркелен\ш\н: автор текстне пачах ёырса к=тартман (изложени), пуплеве тата текста й\ркелес т\л\шпе 7 й=н=шран ытларах тун=. Т\р\с ёырн=ш=н: 8 орфографи, 5 пунктуаци й=н=ш\сенчен ытла, 7 ё\рте търлетни пур.

Изложенисемпе сочиненисенче х=ш й=н=шсем ёитменл\х (к=лт=к) шутланнине, п\р й=н=ш пулнине т.ыт.те диктанта хаклан= чухнехи виёесене шута илсе хакламалла.57

Ас=рхаттарни: пултарул=х  \ё\сене хаклан= чухне таса та илемл\ ёырнине, каллиграфи виёисене еплерех п=х=ннине (диктанта пахалан= чухнехи пекех) шута илсе хакламалла.

Ачасен п\л\в\семпе =слай\сене тата х=н=х=-в\сене т\р\слесе п\т\м\шле хакласси Кашни ч\р\кш\н, в\ренъ ёул\ш\н ачасен п\л\в\семпе =слай\сене, х=н=х=в\сене п\т\м\шле хакласа т=ван ч\лхепе п\р палл= лартмалла. П\т\м\шле палл= лартн= чухне чи малтан в\сен пуплев аталан=вне (пуплев\н т=ват= т\п  \ё-х\л\пе м\нле ус= курма пултарнине)  асра тытмалла, ёых=нулл= калаёас, т=нласа =нланас, вулас, ёырас х=н=хусене ытларах шута илмелле. Ёав=нпа п\рлех ч\лхе п\л\в\семпе м\нлерех ус= курма пултарнине те манмалла мар. В\ренекен ача ёыру \ё\семш\н яп=х палл=сем ёеё илн\ пулсан, ч\р\кш\н те =на яп=х палл= ёеё тив\ёет.