Сар огеш кул мыланна

Сар огеш кӱл мыланна!

 «Ончык илышын ӱшанже   Me, йоча-влак, кушкына.      Лийже мир тӱня ӱмбалне,  Сар  огеш кӱл мыланна.»

Сар!? Могае тудо шучко, чоным тарватыше, йӱлаш таратыше, вуй ушым пудыратыше неле шомак. Кугу Отечественный cap жапыште шочмо эл ӱмбаке мыняр нелылык возын! Уло совет калык: рушыжат, татаржат, марийжат, одыжат, киргизшат, чувашат - каргыме тушман ваштареш тыныс илышым пӧртылташ пырдыжла шогалын. Изижге-кугужге, нелылыкым, йӧсым пырля чактарен, йӱштӧ-шокшым чытен, шужымым монден, Сенымаш кечылан ӱшанен, талын кредалыныт. Тунам чылаштым ик шонымаш авалтен: йырнык фашизмым вашкерак кырен шалаташ, фронтлан чыла денат полшаш! Тиде вийым ешарен, ончыко ӱжын.

Шучко cap тӱжем ныл шӱдӧ латкандаш кече шуйнен. Тӱжем ныл шӱдӧ латкандаш кече да йӱд эл мучко орлык, шинчавӱд, колымаш кажне суртышто озаланеныт. Сар жапыште витле шым миллион совет калык пытен. Тыгодым шемер еҥ веле огыл, мландыжат, уло пӱртӱсшат орланен. Нунат айдеме семынак шортын йӱленыт.

Сар жапыште шымле тӱжем ола ден ял ломыжыш савырненыт, завод ден фабрика-влак шаланеныт. Моткоч кугу ойгым чыташ логалын тылысе калыклан. Тушман элнан шӱмжӧ - Москва - деке лишемын, тушко улыжат коло шым километр веле кодын улмаш. Шучко пагыт! Шочмо Эл - Ава виян кредалаш ӱжын: чылажат - фронтлан, чылажат - Сеҥымашлан! Немычым Москва воктене чарен шогалтыме. Коло кандаш гвардеец-панфиловец Дубосеково станций воктене тӱням ӧрыктарыше подвигым ыштен. Нуно ныл шагат жапыште нылле фашист танк ваштареш кредалыныт, Москва деке колтен огытыл. Кугу cap жапыште калык вӱр эҥерла йоген, волгыдо канде кава шикш дене петырналтын. Мланде чытырнен, юж сургалтын, а салтак-влак подвиг почеш подвигым ыштеныт.

Тӱжем ныл шӱдӧ латкандаш кече да йӱд - тынар шуйнен совет калыкын гитлеровский фашизм ваштареш кучедалмыже. Тудо Шочмо Элым, ончыкылык тукымым тушман деч арален коден, куллык деч утарен.

Сар! Мыняр ойгым тый мемнан эллан конденат! «Авай», «Ачай» манын кычкырен, шортын кодшо изи ньога-влак кызытат шке тукымыштым кычал муын огытыл. А южышт шымле вич ий эртымеке гына кычал муыт.

Мемнан Татарстан республикынат Кугу сарыш вич шӱдӧ кудло тӱжем утла эргыж ден ӱдыржым ужатен, а мӧҥгеш пелыжат пӧртылын огыл, кок шӱдӧ витле тӱжем еҥ веле толын.

Кугу ойго Улисьял ялнамат ӧрдыжеш коден огыл. Шочмо ялем гыч шымле вийвал пӧръеҥым ужатеныт. Нунын кокла гыч коло шымытшылан

-1-

веле мӧҥгеш пӧртылаш пиал лийын, а нылле кумытшо шучко, ужмышудымо сареш вуйыштым пыштеныт, курымешлан йӧратыме ешышт

деч ойырленыт. Кочо шарнымаш, ойган сӱрет... Туге гынат нунын чап лӱмышт шарнымаш оҥаште, мемнан ушыштына кугешнымашым шочыкта да виян, тале, лӱддымӧ, чолга лияш кумылаҥда.

Ялысе Геройна-влакын илыш-корныштым шымлен лекмек, Иван Федорович Федоровын cap жапысе неле илыш-корныжо мыйын чоныштем куанымаш шижмашым шочыктыш. Ираныште салтак корным эртымыж годым Кугу cap тӱҥалмым пален налеш. Тудым Харьковский фронтыш кусарат да Крым, Севастополь, Керчь олалам аралымаште лӱдде кучедалеш. Варажым Курский дугаште илаш-колаш кредалеш да тушанак нелын сусырга, икмыняр жап госпитальыште эмлалтеш. Умбакыже Киевым аралымаште пленыш логалеш. Пленный семын пел Европым эрта: Польшышто, Бельгийыште, Германийыште, Голландийыште, Францийыште, Английыште лийын. Тыгай кужу корным эртен, эрыкыш лекмеке, Иван Федорович уэш Япон сарыш логалеш да тӱжем индеш шӱдӧ нылле шымше ийыште веле шочмо ялышкыже пӧртылеш.

Тиде ик еҥын cap илыш-корныжо. Но ме палена: весе-влакат Шочмо Элнам, калыкнам аралымаште, шкеныштын илышыштым, вӱрыштым чаманыде, Сеҥымаш кечым лишемдаш тыршеныт. Тыршымышт арам лийын огыл. Нунылан кӧра ме кызыт сай, мотор, тыныс илышым илена, кажне чевер кечылан куанена.

Чаманен каласыме шуэш: ялыштына тачысе кечылан cap корным эртыше-влак чыланат ош тӱня дене чеверласеныт. Но нунын поро лӱмышт, сай пашашт, волгыдо шӱдырышт ок йӧрӧ. Кугурак тукымнан геройло примерже - шӱмыштына, пашаштына. Ме манына: «Нигӧат мондалтын огыл, нимоат огеш мондалт!» Нунылан курымашлык чап! Тек чапкӱ ончылан нуным шарныме лӱмеш пеледыш аршаш курымеш волгалташ тӱҥалеш!

Таче ме, шымле вич ий тыныс илыш дене илыше уныка да йоча-влак, шкенан кугезына-влак ончылан вуйнам савена. Вуйнам савена тудлан, кӧ мемнан волгыдо ончыкылыкна верч сарыште кредалын; кӧ cap жапыште, шке вийжым чаманыде, Сеҥымаш кечым лишемдаш тыршен, тылыште пашам ыштен; заводышто оружийым, танк-влакым луктын; кумда пасушто шурным куштен. Ме нуным эреак шарнена, пагалена, жаплена да нимучашдымын нине герой-влак дене кугешнена.

Тыныс илыш пиалнаже Лийже курым-курымеш! Сылне тынысле жапнаже Мыланна верч пеледеш.

-2-