Учитель года - 2020

Эссе "Тыва дылга мээн методиктиг тывыштарым"

Мээң ажылымның кол сорулгазы: төрээн дылынга ынак, тыва дылынга шын, арыг чараш кылдыр бодунуң бодалын илередип шыдаарынга өөредири; чувени дыңнап, көрүп, сайгарып билиринге чаңчыктырары; ниитилелге бодун шын алдынарынга кижизидери; чогаал кичээлдеринге маадырларныӊ овур-хевиринге даянып, уругларныӊ харылзаалыг чугаазын сайзырадыры.

        Бодум хуумда школавыста улуг башкыларымның кичээлдеринге олуржуп, оларның  кичээлдеринден чогаадыкчы бодалдарны тып, арга -сүмезинге даянып, педагогиктиг билиглеримни солун, сеткүүлдерден ночуп,интернет четкизинден көрүп, өөренип  сайзырадып чоруур мен.

Башкылааашкын  ажылында ажыглап чоруур технологияларым:

- Кадыкты баш удур камгалаарының;

- Исследовательская ( проблемно-поисковая)-  Шинчилеп дилеп  тывар ажылдарның хевирлери (улуг назыныглар-биле ужуражылга, чер чурттуң тывылган төөргүзү… )  (исследовательская работа) (Бир-ле солун чүүлдү сайгарып, шинчилээри)

- Оюн технологиязы.  Оюннуӊ дузазы-биле амыдыралда болгаш өөредилгеде нарын айтырыгларны шиитпирлээринге уругларны өөредир.

- Информастыг технология (ИКТ, электроннуг номнар)

Амгы үениң сайзыраңгай  шапкын агымы-биле деңге өөредилге шугумунда бүгү-ле чаартылгаларны ажалымга ажыглаары бир улуг идиг болган. Федералдыг күрүнениң стандарттарынга хамаарышкан билиг бедидер курстарга үргүлчү  барып, чаа-чаа билиглерни ап, аңаа даянып, уруглар-биле ажылдаарының янзы-бүрү аргаларын ажылымга чаартылгаларны киирип, өөренип турар мен.  

Күрүнениң чаа стандарттарының негелдезин долузу-биле чедип алырда, башкы кижи  өөреникчиниң кичээлге киржилгезин колдадыр ужурлуг. Ону чорударда рефлексия (бот-үнелел) аргазын ажыглаарга, уруглар боттары сорулганы салгаш, ону чедип алырда, бодунуң  чедер четпезин хайгаарап, кичээлди  сонуургап көрген болгаш билбээн чүүлдеринге түңнел үндүрүп, бот-үнелелди бодунга салыр. Бот-үнелел аргазын кичээлдиң аңгы-аңгы кезектеринге ажыглаарга, уруглар боттарын хостуг алдынар. Чүге дээрге олар кичээл үезинде бис кол черде-дир бис дээрзин медереп, ажылдап эгелээрлер. Бот-үнелелдиң  аас болгаш бижимел хевирин ажыглаарга, өөреникчилерниң чугаа сайызырадылгазынга кончуг улуг салдарлыг болур. Бот-үнелелди аас болгаш бижимел хевиринден аңгыда янзы-бүрү демдектер дузазы-биле чорудар. Ону кыска үеде ажыглааш, чүгле дүрзү-хевир көргүссе-даа, оон дыка хөй түңнелдерни үндүрүп алыр. Үстүнде бердинген бот-үнелел аргазын Ак-Довурак хоорайның № 1 школазының тыва дыл, чогаал башкызы Ооржак Ульяна Байыр-ооловнаның арга-дуржулгазындан үлегерлеп алдынган.

        Ынчангаш үстүнде аргаларны болгаш технологияларны ажыглап тургаш, келир  үениң бүгү талалыг сайзыраңгай, төлептиг хамаатызын кижизидери мээң изиг күзелим.

Мөген-Бүрен ортумак школазының

тыва дыл болгаш чогаал башкызы:

                                                                   Монгуш Алдынай Ужар-ооловна