Технологическая карта
план-конспект урока

Башкының ажыл-чорудулгазының сорулгазы

Өөредиглиг: Шʏлʏктʏӊ болгаш авторунуӊ дугайында кыска медээни сонуургатпышаан, шʏлʏктʏ аянныг номчуурунга өөреникчилерни чаӊчыктырып, төрээн чурттунуӊ байлакшылы-биле таныштырар.

Кижизидилгелиг: Ада-чурттунга ынакшылын оттуруп, каяа-даа чорааш төрээн чериниӊ адын сыкпайн, камгалап билир кижини кижизидер.  Сайзырадыр: уругларныӊ харылзаалыг чугаазын сайзырадыры болгаш, улус мурнунга боттарыныӊ бодалын шынзыдып, база тода долу харыы-биле илередип билирин сайзырадыр.

Кичээлдиң хевири

Чаа тема тайылбыры.

Чедип алыр түӊнелдер

1.Эртем талазы-биле (төрээн чогаал): Шʏлʏкке ынак болгаш өөренип турар темазын сонуургаар, чаа билиглерни шиӊгээдип алырын чедип алыры.

2. Метапредметтиг (эртемнер талазы-биле чедип алыр түӊнелдер): логиктиг боданыышкынын,аас болгаш бижимел чугаага бодунуӊ бодалын илередип билиринге чаңчыктырар.

3. Бот-хуузунда чедип алыр түӊнелдер: уругларныӊ патриотчу хөөнʏн оттурары болгаш төрээн чурттунга хумагалыг, ынак болурун кижизидер.

Ажыглаар методтар, аргалар болгаш өөредилгениң хевири

1. Хайгаарал методу;

2. Беседа;

3. Бөлүк болгаш бот-тускайлаң ажылдаары;

Дерилгези

1. Төрээн чогаалдыӊ 5 класс ному;

Кичээлдиң

кезектери

Башкының ажыл-чорудулгазы

Өөредир болгаш сайзырадыр кезектер.

Өөреникчиниңажыл-чорудулгазы

Башкы биле өөреникчиниңхарылзаа чорударыныңхевири

Чедип алыр   чаӊчылдар, билиглер.

Хынаарыныңхевири

1

2

3

4

5

6

I

Ɵөредилгениӊ хевиринге туружу (мотивация)

Иштики сагыш-сеткил талазы-биле өөреникчини кичээлге белеткээри

азы темаже уругларны хаара тудуп алыры.

 - Экии, уруглар! Олуруп алыңар. Бөгүн кым бистиң кичээливиске келбээнил? Кичээлге белен силер бе?

Класстың болгаш өөреникчиниң кичээлге белеткелин хынааш, журнал аайы-биле өөреникчилерни демдеглээр.

Өөреникчи башкы-биле харылзааны тудар, кичээнгейлиг дыӊнаар, аянныг номчулганы чорудар.

Кичээлге белен болур.

Өөреникчилер кичээлге белеткенип, башкыныӊ чугаазын дыӊнаар.

1.Бот-тускайлаң чедип алыр  түңнелдер.

Өөредилгеге хамаарылгазы эки болуру

2.Медереп билир түңнел.

Кандыг-даа чаа чүүлдү өөренип алыр деп сорулга тургустунуп келир.

3.Кылып чорудуптургашчедипалыр түңнел.

Боттары улаштыр ажылдаар деп сорулганы уруглар баш удур салып алыр.

Аас-биле ажыл.

II

Катаптаашкын. Херек кырында шенеп өөредири.

Ооң мурнунда өөренген чүүлдерин катаптавышаан, амгы билиг-биле харылзаштырып, оларны чаа билигге ажыглаары.

1. Катаптаашкын:

Бөгүнгү кичээлде эрткен темавысты катаптавышаан, чаа теманы өөренир бис.

— Эрткен кичээлде чүнʏ өөренген ийик бис,уруглар? (Сергей Пюрбю «Ынак Тывам»)  Номчаан чогаалыӊар кандыг темага хамааржырыл азы чүнүӊ дугайындал?

2. Чаа тема:

— Бөгүн бис Олег Сувакпит чогаалчыныӊ «Россияга алдар» деп шʏлʏʏ-биле таныжар бис.

Бо шʏлʏктʏ бижээн автор Чөөн- Хемчик кожууннуӊ Баян-Дугай деп черге төрʏттʏнген.

а) Номда 193 дугаар арынны ажыдып алыӊар;

б) Шʏлʏктʏ аянныг номчуур;

в)сөзүглелдиӊ утказы-биле ажыл; (Уруглардан чогаалды канчаар билип алганын каш өөреникчини тургускаш айтырар. Хөй өөреникчиниӊ аразындан шʏлʏктʏ бодунга канчаар-даа хүлээп алган кижи турар.)

г) шʏлʏктʏӊ тема, идеязын тодарадыр;

Презентацияныкөөр, башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнаар.

Башкы бүдүн класс-биле ажылдаар, өөреникчилер  башкының айтырыгларынга харыы бээр болгаш чаа теманы кичээнгейлиг дыңнаар.

1.Медереп билиртүңнели: (познавательный) кандыг-ла-бир чаа чүүлдү билип алыр деп сорулга тургустунуп кээри.

2.Кылып чорудуп тура чедип алыр түңнели: (регулятивный) бот-боттарының канчалдыр ажылдаарын баш удур боданып алыр.

3.Харылзажылга талазы-биле түңнели: (коммуникативный) бөлүү-биле ажылдап, бодалдар солчуру, кады ажылдап  турар эштериниң илередип турар бодалынга каттыжып азы чөпшээрешпейн турарын бадыткап, үнелел бээри.

Аас-биле ажыл.

III Быжыглаашкын кезээ

1) Сөзүглел-биле ажыл;

2) Беседа болгаш айтырыглар.

— Бөгүн чʏнʏӊ дугайында чогаал-биле  таныштывыс, уруглар?

1. Россияныӊ бойдус-чурумалын автор канчаар алгап-мактап бижээн-дир?

2.Силер болза канчаар алгап-мактаар силер?

3.Россияныӊ ыдык тугунуӊ өӊнери кандыгыл?

- Эр-хейлер! Кичээлде мээӊ тайылбырлаан чʏʏлʏмнʏ шиӊгээдип алганыӊар эки-дир, уруглар.

Уруглар онаалгаларны бөлʏк болуп алгаш ажылдап кʏʏседир.

Бʏдʏн класс илчирбелей номчуур, кичээнегейлиг эдерти көөр.

1.Бот-тускайлаң чедип алыр түӊнелдер.

а)Бодунуӊ билиин чогуур деӊнелге четпейн турарын медереп билири.

б)Чаа билиглерни чедип алыр.

2. Медереп билип тургаш чедип алыр түңнелдер.

а)Башкының тайылбырындан болгаш эштериниң харыыларындан херек медээни шиңгээдип ап, оларны чурум аайы-биле системажыдар.

б) Дыӊнап болгаш бижип ора, херек медээни тодарадыр.

3.Таарыштырар түңнел.

а) Чугула херек кылып чорудар ажылдарны планнаар.

б)Кылган

частырыгларын эскерип билири.

4.Харылзажыр түңнел.

Билдинмейн барган таварылгаларда айтырыглар салып өөренири.

Бижимел ажылдаар.

IV. Түӊнел

Беседа болгаш айтырыглар.

 — Бөгүн кичээллде чʏнʏ билип алдыӊар, уруглар? Силерге чʏʏ солун болду?

- Четтирдим, уруглар. Ынчангаш кичээливисте эки ажылдаан улуска эки демдектерни салыылыӊар. Бот-боттарывысты ʏнелеп тургаш, кым каш демдек салырын чугаалаар.

Онаалга:

1. «Россия-мээӊ чурттум» деп чогаадыг бижип эккээр.

Башкыныӊ салган айтырыгларынга харыылаар болгаш бодунуӊ бодалын илередип чугаалаар.

Шупту ажылдаар, чогаал дугайында боттарыныӊ бодалын илередир.

1.Медереп билип тургаш чедип алыр түңнелдер.

 Эштериниң харыызын дыӊнап тургаш, бодунуң билииниң чедер-четпестерин тодарадыр. Таарыштырар түңнел. Бергедээшкиннерни тодарадып, частырыгларын эдип, бодунуң ажылынга  үнелел бээр.

Медереп билип тургаш чедип алыр түңнелдер. Анализ, синтез болгаш бөлүктээшкин аргалары-биле ажылды чорудары, катаптап, түңнеп үндүрер.

Аас-биле ажыл.