Материалы к урокам родного языка, ужуглел
Семинарларга, курстарга ооренип чорааш сонуургаан башкымнын ажылын салдым. Башкы кижинин ажылынга херек материал.
Тюлюш Чодураа Минчей-ооловна
Кызылдыӊ Совет Эвилелинин Маадыры Ч.Н. Хомушку аттыг 16 дугаар лицейинин эге класс башкызы
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 subspedtehnologiya.pptx | 1.23 МБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
ЭГЕ Школага ТЫВА ДЫЛ БОЛГАШ ЛИТЕРАТУРЛУГ НОМЧУЛГА кичээлдеринге сайгарылгалыг угаап-боданыышкынын сайзырадыр технологияны ӊ чамдык аргаларын чогумчалыг ажыглаары
Сайгарылгалыг угаап-боданыышкынын сайзырадыр педтехнологияны ӊ кол сорулгазы : Уругларны ӊ боданыр арга-мергежилин сайзырадып , чөптүг шиитпирни хүлээп алырынга чаӊчыктырып , янзы-бүрү байдалдарны аӊгы-аӊгы талазындан сайгарып билиринге чаӊчыктырар
Сайгарылгалыг угаап-боданыышкынын сайзырадыр педтехнологияны ӊ чугулазы : Уругларны ӊ ажылдаар арга-шинээн , сонуургалын көдүреринге , кичээлдерни бедик деӊнелге эрттиреринге чаа билигни чедип алыр дээш кезээде дилээшкинге турары
1. Кыйгырыышкын чадазы Билигни шилилгелиг тургузарынга болгаш кичээлди ӊ тема, сорулгазын уруглар боттары илередип тыварынга , чаа билигни чедип алыр дээш сонуургалын көдүреринге ажыглаар .
Бирги чадага ажыглап болур аргалар : «Кластер» « Дүлгүүр сөс » « Бодалдар савазы » « Шын » болгаш « Шын эвес » бадыткалдар « Чурулга аайы -биле даап бодаары » « Чоорту билип каары » « Демдеглелдер сеткүүлү »… о.ө
2. Билип алыышкын чадазы Чаа билиишкиннерни чедип ап, оларны өөренген билиглери -биле холбаштырып , утказын билип алыры . Ук чадага эӊ-не кол чүүл – БОТ АЖЫЛ .
Ийиги чадага чедимчелиг ажыглап болур аргалар : Сөзүглел -биле ажылдаарыны ӊ янзы-бүрү аргалары Лекция (реферат, дыӊнадыглыр ) дыӊнаары Видеобижилгелер , видеофильмнер көрүлдези Презентация ( чогаадыкчы ажылдар ) камгалаары Төлевилел ( шинчилел ) ажылдар камгалаары « Инсерт » аргазы дээш о.ө
3. Бот- үнелел чадазы Чедип алган билиглерин бодунуу ӊ кылдыр үнелеп , өөреникчи бүрүзүнү ӊ өөренип турар материалынга бот хамаарылгазын илередиринге чаӊчыктырар ; Бот- үнелел билиглерни системалыг болдурарынга , чаа идея тургузарынга база мурнунда салдынган сорулгаларны шиитпирлээринче угланган болур .
Үшкү чадага ажыглаар аргалар : « Синквейн » «Кластер» « Айтырыг-харыы » « Кыска эссе » « Бүгү чүве холуӊда » « Демдеглелдер допчузу »… о.ө
Практиктиг кезээ
« Шын » болгаш « Шын эвес » бадыткалдар № Бадыткаар бодал « Шын » « Шын эвес » 1 Куштар-бисти ӊ өӊнүктеривис . 2 Тоомча чок чорук – багай . 3 Куш оглун бажы ңче ап болур . 4 Айыылга таварышкан амытан боду билзин !
Кайда сөзʏглел чогул , ында шинчилел кылырынга болгаш угаап боданыышкынга объект чок . М.М.Бахтин
Сөзүглел -биле ажылдаарының чамдык аргалары : Сөз ʏ глелде домактарның кызыгаарын тывар ; С ɵ зүглелди уткалыг кезектерге чарар ; Тургузуу ʏ релген с ɵ зүглелди эде тургузар ; Бердинген кезектерден ( абзацтардан ) с ɵ з ʏ глел тургузар ; С ɵ з ʏ глелдиң долу сайгарылгазын ( утказын ) кылыр ; С ɵ з ʏ глелди чаартып (реконструкция) тургузар ; « Уткалыг диктант» Синквейн Поэтиктиг чапсар Фишбоун « Чоокшулашкак д ɵ стер» азы кластер « Сөс -биле чурууру » дээш о. ɵ
Доктаашкынныг номчулга Негелделери : Сөзүглелди уруглар номчуваан болур ужурлуг ; Башкы баш удур кезектерге чарып алыр ( кезектерни ӊ хемчээли аӊгы-аӊгы бооп болур , ынчалза-даа беш кезектен көвүдевес ужурлуг ) Ук сөзүглелге хамаарышкан айтырыглар угаап-шиӊгээдирин сайзырадырынче угланган турар . С үмелер : Айтырыглар бөдүүн болур ( фактылар , кол болуушкунарга хамаарышкан ); Тайылбырлаар ужурлуг айтырыглар ( чүге дээрге …, мен бодаарымга …); Чогаадыкчы харыылыг айтырыглар ( Бир эвес …, кажан-бир ….) Үнелел уткалыг айтырыглар ( ындыг болганда ….. эки ( шоолуг эвес , багай ) деп санаар -дыр ( үнелээр ) мен. Практиктиг айтырыглар ( Ындыг таварылгага ( болуушкунга ) таварышкан силер бе ?
Ук арганы доктаамал ажыглаарыны ӊ чедимчелии : Сөс курлавырын байыдар ; Номчаан чүүлүнден эӊ чугула бодалды ылгап билиринге чаӊчыгар ; Чогаалды кысказы -биле түннеп , кол утказын дес-дараалай дамчыдарынга чаӊчыктырар ; Шын харыызы дээш шын билип алганынга бот- үнелели бедиир ; Уругларны ӊ номчулгага сонуургалын көдүрер .
Бот- үнелел Салим Сүрү ӊ- оол «Ус- кушкаш » Матпаадыр – меңээ чогаал ажыктыг болгаш солун болду . Бажы-Курлуг – бо кичээлден алган билиглеримни улаштырар мен. Ортаа-Мерген – утказын билдим , ынчалза-даа ….. Уваа-Шээжек – ….. дугайында чаа ч үнү-даа билип албадым . Бичии -М ɵ өмей – бо куштарны билир мен, ынчалза-даа чогаалды ӊ утказын шуут билбедим .
С айгарылгалыг угаап-боданыышкынын сайзырадыр педтехнологияны ӊ янзы-бүрү аргаларын школа системазынга кичээлдерге чедимчелиг ажыглаары дээрге өзүп орар салгалдарны делегей көрүүшкүнүн делгемчидип , чүгле чоокку үени ( бо хүннү ) эвес , а ырак талыгыр сорулгаларны салып , амыдыралче чалгыннарын хостуг херип , чоргаар ужарынга деткимчени берип турарывыс болур .
Улуу -биле четтирдим .