Презентацияләр
Төрле чыганаклардан җыелган презентацияләр
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 fonetika_5_klass.ppt | 459.5 КБ |
| tamyr_kushymcha.ppt | 733.5 КБ |
| syyfat_derezhelere.pptx | 271.84 КБ |
| san.ppt | 196.42 КБ |
| zhomld_suzlr_trtibe.ppt | 300 КБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Сузык аваз үзгәрешләре Сингармонизм Кыскару ( ? ) [ түгәрәк ] [ болон ] [ а w ылым ]
Тартыклар ясалу ысулы шау шау + тавыш
Тартыклар ясалу урыны [ п ] [ б ] [ м ] [w] [ в ] [ ф ] [ с ] [ т ] [ ц ] [ д ] [ з ] [ л ] [ н ] [ р ] [ ш ] [ щ ] [ ч ] [ ж ] [ җ ] [ й ] [ к ] [ г ] [ қ ] [ ғ ] [ х ] [ ң ] [ һ ] [ һәмзә ] Ирен-ирен Ирен-теш Тел-аңкау Тел-теш Тел уртасы Тел арты Кече тел Йоткылык Бугаз
Тартыклар үзгәреше ? (аккомодация) ? (ассимиляция) ? (диссимиляция) [ йомша қ ] [ җэпшэк ] [ а w ылдаш ] [ йа қ таш ] уңай кире [ көмба ғ ыш ] [ кийэреңкэ ] [ калидор ] [ дилэктр ] чиратлашу туп – ук -
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Сүзләрне төзелеше ягыннан тикшер: Яхшылык, изгелек, кайтыр.
Дәреснең темасы: Тамыр һәм кушымчалар.
Бу сүзләрнең кайсы кисәкләре уртак? Эшлә, эшче, эшлекле, белә, белемле, белгеч, белдекле, күңелле, күңелсез, күңелләр.
эш-лә, эш-че, эш-лек-ле, бел-ә, бел-ем-ле, бел-геч, бел-дек- ле, күңел-ле, күңел-сез, күңел-ләр Тамыр – сүзнең төп лексик мәг ъ нәсен белдерүче кисәк.
Эш, бел, күңел сүзләре белән җөмләләр уйлагыз. Тамыр – сүзнең ваграк мәгънәле кисәкләргә бүленми торган өлеше. Ул сөйләмдә үзе генә кулланыла ала .
Бу сүзләрнең кайсы кисәге уртак? Авылдаш, яшьтәш, классташ, партадаш, чордаш; каенлык, аланлык, җиләклек; ашла, эшлә, башла, барла; күңелсез, эшсез, уйсыз.
Бер класста укучы балалар Бер авылда яшәүче кешеләр Калфак чигү остасы Футбол, хоккей уйнаганда капка алдында сакта торучы кеше Капчык күтәргән кеше Тел мәсьәләрен тикшерүче белгеч Ике яки берничә төре булган Нинди булса да эш белән шөгыльләнергә кушу Инсафлы, тыйнак кеше Кешегә булыша, ярдәм итә торган кеше Шат булу классташлар. авылдашлар. калфакчы капкачы. капчыклы. телче. төрле. эшлә. әдәпле ярдәмчел шатлану. . Бер сүз белән әйт. әйбер
Сүзнең лексик мәгънәсен үзгәртүче кушымчалар – сүз ясагыч кушымчалар дип атала һәм язуда /\ билгеләнә. Рус телендә приставка, суффикс, окончание төшенчәсе бар, татар телендә кушымчалар гына кулланыла.
Кушымчалар өстәп языгыз: Мин иртән торды... һәм тәрәзә... карады... . Урам... кар яуган. Бала... кар тәгәрәтеп уйный... . Минем дә уйныйсы... кил... . Мин киенде... дә алар янына чыкты... . м м м м м гә да лар лар де
Сүз төзелеше - сүзнең мәгънәле кисәкләрен-тамырын,нигезен, һәм кушымчаларны өйрәнә. Тамыр - сүзнең ваграк мәгънәле кисәкләргә бүленми торган өлеше.Ул сүзнең төп лексик мәгънәсен белдерә, сөйләмдә үзе генә дә кулланыла. Кушымчалар сүзнең лексик мәгънәсен яки формасын үзгәртә, үзләре генә кулланылмый.
1.Сүзнең мәгънәле кисәкләрен нинди фән өйрәнә? 2.Мәгънәле кисәкләр ул...(дөрес булмаган җавапны тап): а) сүзнең төзелеше һәм ясалышы дигән фән; в) иҗек; 4. Сүзнең мәгънәле кисәкләре дөрес билгеләнгән сүзне әйт: 5.Җырлагансыз сүзе ничә мәгънәле кисәктән тора? г)дүрт 3.Тамыр ул...(дөрес булмаган җавапны билгелә: г) Кем? Нәрсә? Сорауларына җавап бирүче кисәк . в)күңел-сез-лек-ләр-ем;
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Сыйфат – предметның билгесен белдерә , нинди? кайсы? кайдагы ? сорауларына җавап булып килә.
Сыйфат исемне ачыклап килә. Сыйфат ачыклап килгән исем сыйфатланмыш дип атала.
Сыйфатларны һәм сыйфатланмышларны билгеләгез Иртәнге тапшыру Озын юл Моңлы җыр Чибәр кыз Матур чәчәкләр Иртәнге – сыйфат, тапшыру – сыйфатланмыш Озын - сыйфат, юл – сыйфатланмыш Моңлы – сыйфат , җыр – сыйфатланмыш Чибәр – сыйфат, кыз – сыйфатланмыш Матур - сыйфат, чәчәкләр - сыйфатланмыш
Сыйфат дәрәҗәләре Гади дәрәҗә Чагыштыру дәрәҗәсе Артыклык дәрәҗәсе Кимлек дәрәҗәсе
Гади дәрәҗә Предметның гадәти билгесен белдерә. Чиста су, салкын көн, кайнар чәй, тырыш укучы, тәмле аш.
Чагыштыру дәрәҗәсе Бер предметтагы билгенең башка предметтагы шундый ук билгедән чагыштырмача артыграк яки азрак булуын күрсәтә Ясалу ысулы : -рак/- рәк кушымчалары. кечкенәрәк,биегрәк, матуррак.
Артыклык дәрәҗәсе Бер предметтагы билгенең башка предметтагы шундый ук билгедән күпкә артык икәнлеген күрсәтә. Ясалу ысулы: а) сыйфатның көчәйткеч кисәгендәге соңгы авазына [ п ] , [ м ] авазлары өстәлеп : ап – ак, ям ь – яшел ; ә ) иң, җете, үтә, дөм, бик кисәкчәләре ярдәмендә: иң чибәр, җете кызыл , бик тирән. б) бер үк сыйфатны кабатлау юлы белән: гүзәлләрнең гүзәле.
Кимлек дәрәҗәсе Бер предметтагы билгенең икенче бер предметтагы гадәти билгедән кимрәк икәнлеген белдерә. Ясалу ысулы: - кылт/- келт, - гылт/- гелт, - сыл/- сел, - су, -ча, - мса/ -мсә, -кылтым/- келтем, - ылҗым/ - елҗем кушымчалары. яш ь келт, кызгылт, зәңгәрсу, әчкелтем, күксел, җылымса, күгелҗем.