Олимпиадалар

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

5 нче сыйныф өчен татар теленнән олимпиада биремнәре (20 балл)

1. Урман, әнием сүзләрен килеш белән төрләндерегез. (5 балл)

2. Бирелгән җөмләләрдә исемнәрне табыгыз һәм килешләрен билгеләгез. (5 балл)

   Юкә куышында иң элек тиен яшәде. Ул, әлбәттә, урман-кырдан бөҗәк ташыса, челтәрле йорт кора. Явыз киекләрдән саклану, ризык юнәтү, чикләвек вату кебек һөнәрләргә дә өйрәтми калмагандыр әниләре. Вакыт көзгә таба авыша башлагач, үз ишләре белән җылы якка очып китте алар. Шул китүдән куышка кабат әйләнеп кайтмадылар.  

3. Түбәндәге  җөмләләрдән антоним сыйфатларны табып, парлап языгыз.(5 балл)

1) Егет яшь тә түгел, карт та түгел, боек та түгел, шат та түгел, биек тә түгел, тәбәнәк тә түгел, чирле дә түгел, сәламәт тә түгел икән. (Ф. Яруллин).

2) Урамнарда, урманнарда соңгы кар, тәүге яңгыр. (И. Юзеев)

4. Ялгызлык исемнәрен кертеп, “Безнең гаилә” темасына кечкенә хикәя языгыз.  (5 балл)

Татар урта мәктәбендә укучы балалар өчен

татар теленнән олимпиада сораулары

5 нче сыйныф

(Мәктәп туры)

(15 балл)

Үткәрү вакыты: 1 сәгать

 Тест сорауларына җавап бирегез. Һәр дөрес җавап 1 балл белән бәяләнә.

1. Хаталы сүзне табыгыз.

1) табигать;

2) мәгънә;

3) оло;

4) төтен.

2. Сингармонизм законына дөрес бирелгән аңлатманы күрсәтегез.

1) тартыклар ярашуын белдерә;

2) сузыклар ярашуын белдерә;

3) я сузыклар, я тартыклар ярашуын белдерә;

4) сузыклар һәм тартыкларның ярашуын белдерә.

3. Дөрес җавапны сайлагыз.

Яңгырау тартыклар

1. тавыштан;
2.  шаудан;
3.  тавыш һәм шаудан;
4.  я тавыштан, я шаудан тора.

4. Иҗекләргә дөрес бүленмәгән сүзне билгеләгез.

1) ур-ман-чы;

2) мә-ктәб-ең;

3) е-рак-тан;

4) кил-мә-гән-нәр;

5. Нинди сүз төшеп калган? Җәй көне. ... һавада мин суда коенам, йөзәм,

    Чәчрәтәм, уйныйм, чумам, башым белән суны сөзәм. (Г. Т.)

1. кайнар;
2. коры;
3. җылы;
4. эссе.

6. Сөйдергән дә шул,

    Биздергән дә шул,

    Иң татлы да шул,

    Иң ачы да шул.

    Ул нәрсә?

1) әни;

2) тел;

3) лимон;

4) сүз.

7. “У” хәрефе белән ул сан була,

      “О” хәрефе белән исемгә әйләнә. Ул нәрсә?

1. ул – кыз;
2. утыз – онык;
3. ул – болар;
4. ун – он.

8. Алдан, арттан – төрле яктан,

    Укысаң да, туганым,

Һич кенә дә үзгәрмичә,

Бер үк төстә каламын. Бу нинди төс?

1. ак;
2. сары;
3. күк;
4. яшел.

2. Сорауларга җавап бирегез.

Фонетика нәрсә өйрәнә? (2 балл)

Язма сөйләмдә авазлар ничек бирелә? (2 балл)

3. Бирелгән сүзләрнең нинди авазлардан торганын квадрат җәяләр эчендә күрсәтегез. (3 балл)

Борыч, соры, төлке

Татар урта мәктәбендә укучы балалар өчен

татар теленнән олимпиада сораулары

6  нчы сыйныф

(Мәктәп туры)

 (25 балл)

Үткәрү вакыты: 1 сәгать

1. Күп нокталар урынына [һ] һәм  [х] тартыкларын куеп, сүзләрне дөрес итеп языгыз.  (10 балл)

    Мәр...әмәт, мә...абәт, мә...әббәт, шә...әр, шә...ес, ...олык, ...алык,...озур, ...өнәр, а...ирәт, а...әң, ил...ам.

     2. Яшьнәү сүзендә: а) 6 хәреф, 6 аваз; б) 6 хәреф, 5 аваз; в) 5 хәреф, 6 аваз. (1 балл)

     3. Китабым, китабың, китабы сүзләрен килешләр белән төрләндерегез. (9 балл)

      4. ”Минем дустым” темасына хикәя языгыз. (5 балл)

Татар урта мәктәбендә укучы балалар өчен

татар теленнән олимпиада сораулары

7  нче сыйныф

(Мәктәп туры)

Үткәрү вакыты: 1 сәгать

(30 балл)

1. Күп нокталар урынына ь яки ъ  хәрефләрен куеп, сүзләрне дөрес итеп языгыз. (10 балл)

   мәг...нә, сәнгат...,дик...кат..., мәг...рифәт, ям...ле, табигат..., мәкал..., кәгаз..., тәк...дим, иг...тибар  

2.  Тел белеменең нинди тармаклары бар? Алар нәрсәне өйрәнә?  (5 балл)

3. Җөмлә кисәге һәм сүз төркемнәре ягыннан тикшерегез.

      .Һавада берөзлексез тургайлар сайрый. (Ф.Шәфигуллин) (5 балл) 

4. Сүзтезмә нәрсә ул?

    Авылыбыздан ерак түгел түгәрәк алан җәелеп ята. Бирелгән сүзтезмәне тикшерегез.(5 балл)

5. “Ананың балага биргән иң зур бүләге -тел” дигән мәкальне аңлатыгыз.     (5 балл)

Татар урта мәктәбендә укучы балалар өчен

татар теленнән олимпиада сораулары

8  нче сыйныф

(Мәктәп туры)

(35 балл)

Үткәрү вакыты: 2 сәгать

1. Нокталар урынына тиешле хәрефләрне куеп языгыз:

иг...лан, мәг..рифәт, тә...сир, сәнгат..., вәг...дә, пак..., мөстәкыйл..., яг...ни, ма...май, тә...мин    (10 балл.)

II. Тест сорауларына җавап бирегез. Һәр дөрес җавап 1 балл белән бәяләнә.

А 1. Кайсы сүзтезмә күчерелмә мәгънәдә бирелгән?

1). кара чәч;  2). кара төс; 3). кара кайгы; 4). кара сыер.

А 2. Алынма сүзләрне күрсәтегез. 

1). салам;  2). аш; 3). сый; 4). нәсел.

А3. Кеше каргышын йотып яшәүдән дә читен эш юк! Бу –

1) раслау җөмлә; 2) инкяр җөмлә; 3) хикәя җөмлә 4) дөрес җавап бирелмәгән.

А 4. Ясалма сыйфатны билгеләгез.

1). вак-төяк эш;  2). тәртипле сыйныф; 3). яшел алан; 4). зәңгәр күлмәк.

А 5. Кушма исемне табыгыз.

1). җырчы;  2). авылдаш; 3). кулъяулык; 4) гармунчы.

А 6. Сыйфат белән сыйфатланмыштан торган сүзтезмәне билгеләгез.

1). тырыш укучы;  2). Зөһрә йолдыз; 3). мүк җиләге; 4). киек каз юлы.

А 7. Юклык алмашлыгын билгеләгез.

1). нәрсәдер;  2). барлык; 3). һичкем; 4). шулай.

А 8. Фигыльләрнең  уртаклык юнәлешен күрсәтегез.

1). сайратты  ;  2). казышты; 3). казылды; 4). кагынды.

А 9. Күләм – чама рәвешен билгеләгез.

1). көмештәй;  2). артта; 3). шактый; 4). бушка.

А 10. Ияртүче теркәгечне күрсәтегез.

1). ләкин;  2). янә; 3). гүяки; 4). яисә.

 III . Укыгыз. Биремне үтәгез. (һәр дөрес җавап 2 балл белән бәяләнә)

    1)Җир куеныннан көмеш балдаклар чыгарып ургылучы чишмәләр кемгә генә кадерле түгел икән?! 2)Чишмәләрнең  кайнап чыгуын без һәрвакыт йөрәк тибешендә тоябыз. 3) Елгаларга таба челтер – челтер йөгерә торган чишмәләргә карап, без хыял аша балачак иленә , үткәннәргә кайтабыз. 4)Идел, Чулман, Нократ, Агыйдел кебек мәһабәт елгалар да чишмәләрдән башланып киткәннәр.5) Чишмәләрне без мәңге яшәр өчен яратылган үлемсез чыганаклар дип кабул итәргә өйрәнгәнбез.

В 1. Өченче җөмләне җөмлә кисәкләре ягыннан тикшерегез.

В 2. Исемнәрнең килешен  билгеләгез.

В 3. Сыйфатларны  сыйфатланмышлары белән күчереп алыгыз.

В 4. Исемнәрне үзе ачыклаган сүз белән языгыз.

В 5 Аерымланган хәле булган җөмләне күрсәтегез.

С . Чишмәләр турында нәрсәләр беләсез? Белгәннәрегезне 6-7 җөмлә белән хикәяләп языгыз. (5 балл)

Татар урта мәктәбендә укучы балалар өчен

татар теленнән олимпиада сораулары

8  нче сыйныф

(Мәктәп туры)

(35 балл)

Үткәрү вакыты: 2 сәгать

2. Нокталар урынына тиешле хәрефләрне куеп языгыз:

иг...лан, мәг..рифәт, тә...сир, сәнгат..., вәг...дә, пак..., мөстәкыйл..., яг...ни, ма...май, тә...мин    (10 балл.)

II. Тест сорауларына җавап бирегез. Һәр дөрес җавап 1 балл белән бәяләнә.

А 1. Кайсы сүзтезмә күчерелмә мәгънәдә бирелгән?

1). кара чәч;  2). кара төс; 3). кара кайгы; 4). кара сыер.

А 2. Алынма сүзләрне күрсәтегез. 

1). салам;  2). аш; 3). сый; 4). нәсел.

А3. Кеше каргышын йотып яшәүдән дә читен эш юк! Бу –

1) раслау җөмлә; 2) инкяр җөмлә; 3) хикәя җөмлә 4) дөрес җавап бирелмәгән.

А 4. Ясалма сыйфатны билгеләгез.

1). вак-төяк эш;  2). тәртипле сыйныф; 3). яшел алан; 4). зәңгәр күлмәк.

А 5. Кушма исемне табыгыз.

1). җырчы;  2). авылдаш; 3). кулъяулык; 4) гармунчы.

А 6. Сыйфат белән сыйфатланмыштан торган сүзтезмәне билгеләгез.

1). тырыш укучы;  2). Зөһрә йолдыз; 3). мүк җиләге; 4). киек каз юлы.

А 7. Юклык алмашлыгын билгеләгез.

1). нәрсәдер;  2). барлык; 3). һичкем; 4). шулай.

А 8. Фигыльләрнең  уртаклык юнәлешен күрсәтегез.

1). сайратты  ;  2). казышты; 3). казылды; 4). кагынды.

А 9. Күләм – чама рәвешен билгеләгез.

1). көмештәй;  2). артта; 3). шактый; 4). бушка.

А 10. Ияртүче теркәгечне күрсәтегез.

1). ләкин;  2). янә; 3). гүяки; 4). яисә.

 III . Укыгыз. Биремне үтәгез. (һәр дөрес җавап 2 балл белән бәяләнә)

    1)Җир куеныннан көмеш балдаклар чыгарып ургылучы чишмәләр кемгә генә кадерле түгел икән?! 2)Чишмәләрнең  кайнап чыгуын без һәрвакыт йөрәк тибешендә тоябыз. 3) Елгаларга таба челтер – челтер йөгерә торган чишмәләргә карап, без хыял аша балачак иленә , үткәннәргә кайтабыз. 4)Идел, Чулман, Нократ, Агыйдел кебек мәһабәт елгалар да чишмәләрдән башланып киткәннәр.5) Чишмәләрне без мәңге яшәр өчен яратылган үлемсез чыганаклар дип кабул итәргә өйрәнгәнбез.

В 1. Өченче җөмләне җөмлә кисәкләре ягыннан тикшерегез.

В 2. Исемнәрнең килешен  билгеләгез.

В 3. Сыйфатларны  сыйфатланмышлары белән күчереп алыгыз.

В 4. Исемнәрне үзе ачыклаган сүз белән языгыз.

В 5 Аерымланган хәле булган җөмләне күрсәтегез.

С . Чишмәләр турында нәрсәләр беләсез? Белгәннәрегезне 6-7 җөмлә белән хикәяләп языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз. (5 балл)

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз. (5 балл)

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8. нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз. (5 балл)

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз. (5 балл)

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз. (5 балл)

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз. (5 балл)

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз.

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.) (5 балл)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз.

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.) (5 балл)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз.

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.) (5 балл)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз.

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.) (5 балл)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

8нче сыйныфта  татар теленнән олимпиада сораулары (25 балл)

1. а) А: “Т”.    б)  “Т?” – а.   в) А: “Т!” – а.  г)“Т, - а, -т”.   д) “Т? –а. – Т”.  Схемалар буенча мисаллар языгыз. (5 балл) 

2.Кушма һәм гади җөмлә турында аңлатма бирегез (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл)

3.Тезмә кушма җөмлә нинди төрләргә бүленә? (мисаллар белән дәлилләгез).  (5 балл) 

4.Синтаксик анализ ясагыз.

Көтмәгәндә Маратның классташы Илдус күренде һәм аларны су коенырга чакыра башлады ( Г.А.) (5 балл)

5.“Көзнең бер көне” темасына миниатюр инша языгыз. (5 балл)

Татар урта мәктәбендә укучы балалар өчен

татар әдәбиятыннан олимпиада сораулары

 (Мәктәп туры)

5 нче сыйныф

1. Нәрсә ул әкият? Үз хыялыгызга нигезләнеп, әкият уйлап языгыз. (10 балл)
2. Ни өчен мәзәкләр озак яшәүчән? Сез ничек уйлыйсыз?(10 балл)
3. “Нечкәбил” әкиятенең авторы кем? Бу язучы турында ниләр беләсез? (10 балл)

6. нчы сыйныф

1.”Моң” дигән төшенчәне ничек аңлатыр идегез? Ул җырның сүзләре белән бәйләнгәнме, көе беләнме? Мисаллар китерегез.(10 балл)

2.  Галиәсгар Камалның “Беренче театр” комедиясендә кемнәр арасында каршылык бар? Ул каршылык нәрсәләр, нинди сәбәпләр белән бәйле? (10 балл)

3. Казанда нинди театрлар бар? Режиссер һәм актерлардан кемнәрне беләсез? (10 балл)  

7. нче сыйныф

1.   Мәкальләрдән нинди акыл, гыйбрәт алырга була? Мисаллар белән дәлилләгез. (10 балл)
2.   Сөембикә кем булган? (10 балл)
3.   Г. Тукайның “Печән базары, яхуд Яңа Кисекбаш”поэмасындагы  Кисекбаш образына характеристика бирегез.(10 балл)

8. нче сыйныф

1. Дастан жанрына хас үзенчәлекләрне күрсәтегез. (10 балл)

2.  “Идегәй” дастанының төп герое турында сөйләгез. (10 балл)

2.   Муса Җәлил болай дип язган иде:

  Билгеләми гомер озынлыгын

  Еллар саны, картлык җитүе,

  Бәлки, менә шушы үлем безгә

  Мәңге бетмәс яшәү китерер?

  Бу шигырьдә әйтелгән фикерне Г. Тукай тормышына һәм эшчәнлегенә мөнәсәбәтле киңәйтеп әйтеп бирегез.(10 балл)

Татар мәктәп-гимназияләре өчен татар әдәбиятыннан олимпиада (район туры) сораулары

9 сыйныф.

1. “Лирик герой” төшенчәсен мисалга нигезләнеп аңлатыгыз. (5 баллга кадәр)        

 2. Кол Галинең Йосыфына (“Кыйссаи Йосыф”) һәм С.Сараиның Сөһәйленә (“Сөһәйл вә Гөлдерсен”) чагыштырма характеристика бирегез. (15 баллга кадәр)        

3. “Түрдәме, йә ишек катындамы, –

     урыным минем

     вөҗданы булганнар янында”,- дип яза Р.Фәйзуллин “Урын” шигырендә. Автор фикерен аңлатыгыз.

(10 баллга кадәр)

4. Тестлар:

1. Түбәндәге төшенчәләрнең кайсысы композицияне аңлата:

• әсәрдә куелган проблемаларның хәл ителеше
• әсәрнең тәмамланган өлеше
• әсәрнең аерым компонентларын, өлешләрен бер тәртиптә төзү, оештыру
• әдәби әсәрдәге каршылык, көрәш

2. Алтын Урда чоры әсәре:

• “Хөсрәү вә Ширин”
• “Котадгу белек”
• “Кыйссаи Йосыф”
• “Нуры содур”

3. Тормышчан вакыйга-күренешләр кешенең хис-кичерешләре белән тыгыз бәйлелектә бирелгән лиро-эпик әсәр:

• повесть
• баллада
• поэма
• газәл

4. Казан ханлыгы чорында язылган әсәр:

• “Кыйссаи Йосыф”
• “Әбүгалисина кыйссасы”
• “Төхфәи мәрдан”
• “Гөлестан бит-төрки”

5. Мәгърифәтчелек реализмының мәйданга чыгуын күрсәткән әсәр:

• “Ул әле өйләнмәгән иде”
• “Кырык вәзир”
• “Хисаметдин менла”
• “Бәхетсез егет”

6. “Әбүгалисина кыйссасы”ның авторы:

• Габделҗәббар Кандалый
• Каюм Насыйри
• Гаяз Исхакый
• Заһир Бигиев

7. 1917 елгы революциядән соң чит илгә (эмиграциягә) киткән әдип:

• Шамил Усманов
• Хәсән Туфан
• Гаяз Исхакый
• Ризаэтдин Фәхретдин

8. Кемнең яисә нәрсәнең дә булса сыйфатларын арттырып сурәтләгән, шул ук вакытта теләк-максат мәгънәсен белдергән лирик әсәр:

• мәрсия
• мәдхия
• касыйдә
• газәл

9.”Идегәй” дастаны герое түгел:

- Идегәй

- Туктамыш хан

- Хөсрәү

- Норадын

10. Авторларны һәм әсәрләрне туры китереп языгыз:

- Сайяди                        “Хөсрәү вә Ширин”    

      -  С.Сараи                      “Бабахан дастаны”

-  Котб                              “Нәһҗел-фәрадис”

- М.Болгари                      “Гөлестан бит-төрки”

(Дөрес җавап 2 (ике) балл белән бәяләнә. Барлыгы 20 баллга кадәр)

Татар мәктәп-гимназияләре өчен татар әдәбиятыннан олимпиада (район туры) сораулары

10 сыйныф.

1. “Символ” төшенчәсен мисалга нигезләнеп аңлатыгыз.

        (5 баллга кадәр)

2. Г.Исхакыйның Сәгадәтенә (“Теләнче кыз”) һәм Ф.Әмирханның Хәятына (“Хәят”) чагыштырма характеристика бирегез.

        (15 баллга кадәр)

3.  “Әниемә килеп егылгандай,

      Балачакка кайтып сыенам.

            Йөрәгемә шифа кан сава”, дип яза Р.Фәйзуллин “Яңару” шигырендә. Автор фикерен аңлатыгыз.

        (10 баллга кадәр)

4. Тестлар:

1. Түбәндәге төшенчәләрнең кайсысы конфликтны аңлата:

• әдәби әсәрдәге вакыйгалар тезмәсе
• чынбарлык күренешләрен сайлап алу, бәяләү ысулы
• персонажларның тормышка карашлары, характерлары каршылыгыннан килеп чыккан бәрелеш, көрәш
• әсәрдәге вакыйгаларның, көрәш-тартышның иң югары ноктасы

2. Ф.Әмирхан әсәре:

• “Нәҗип”
• “Алмачуар”
• “Акчарлаклар”
• “Агыйдел”

3.Г.Исхакыйның “Җан Баевич” әсәре жанры:

• драма
• комедия
• трагикомедия
• трагедия

4. Үзәк герой тормышындагы билгеле бер вакыйгалар тезмәсен бер сюжет сызыгы рәвешендә сурәтләгән урта күләмле эпик әсәр:

• очерк
• роман
• повесть
• хикәя

5. Детектив жанрга караган әсәр:

• “Меңнәр яки Гүзәл кыз Хәдичә”
• “Сәхибҗамал”
• “Бичара кыз”
• “Хәят”

6. Драматургия төренә караган жанр атамасы түгел:

• комедия
• поэма
• фарс
• драма

7. Г.Коләхмәтов әсәре:

- “Зөләйха”

- “Банкрот”

- “Галиябану”

- “Яшь гомер”

8. Авторларны һәм әсәрләрне туры китереп языгыз:

- Г.Исхакый                 - “Буранда”

- Г.Камал                      - “Галиябану”

- М.Фәйзи                     - “Остазбикә”

- Ш.Камал                     - “Безнең шәһәрнең серләре”

9. Г.Камалның “Банкрот” әсәре герое түгел:

- Сираҗетдин

- Гөлҗиһан

- Хәмидә

- Нәгыймә

10. Г.Исхакыйның чит илдә язылган әсәре:

- “Тормышмы бу?”

- “Зөләйха”

- “Җан Баевич”

- “Остазбикә”

(Дөрес җавап 2 (ике) балл белән бәяләнә. Барлыгы 20 баллга кадәр.)

Татар мәктәп-гимназияләре өчен татар әдәбиятыннан олимпиада (район туры) сораулары

11 сыйныф.

1. Конфликт һәм аның төрләрен мисалга нигезләнеп аңлатыгыз.

        (5 баллга кадәр)

2. Г.Бәшировның Нәфисәсенә (“Намус”) һәм Г.Ахуновның Арсланына (“Хәзинә”) чагыштырма характеристика бирегез.

        (15 баллга кадәр)

3. “Табынырсың горур йөзенә!

     Өстеннәр алдында

     йөри тезендә...”- дип яза Р.Фәйзуллин “Җирәнү” шигырендә. Автор фикерен аңлатыгыз.

        (10 баллга кадәр)

4. Тестлар:

1. Түбәндәге төшенчәләрнең кайсысы идеяне аңлата:

• чынбарлыктагы вакыйгаларның, кеше характерларының билгеле бер эзлеклелектә сурәтләнүе
• әсәр нигезенә салынган вакыйгаларга таянып күтәрелгән мәсьәләләр җыелмасы
• әдәби әсәрнең бер эпизоды
• әсәрдә куелган мәсьәләләрне хәл итүдән, чишүдән килеп чыга торган төп фикер

2. Ф.Кәрим әсәре:

• “Хат ташучы”
• “Таныш моңнар”
• “Гөлсем”
• “Мәхәббәт тәүбәсе”

3. Г.Тукай исемендәге Татарстан дәүләт премиясе лауреаты:

• Т.Гыйззәт
• А.Гыйләҗев
• Һ.Такташ
• Ш.Камал

4. Х.Туфанның көйгә салынып, популяр җыр булып киткән әсәре:

• “Туган тел турында җырлар”
• “Ант”
• “Агыла да болыт агыла”
• “Кем сез?”

5. Репрессияләнгән әдип:

• Һ.Такташ
• М.Җәлил
• Ә.Еники
• К.Тинчурин

6. Ә.Еники әсәре:

• “Алтынчәч”
• “Ялгыз каз”
• “Идегәй”
• “Алар өчәү иде”

7. ХХ гасырның 90 нчы елларында халыкка әйләнеп кайткан әсәр:

• “Мәхәббәт тәүбәсе”
• “Зәңгәр шәл”
• “Олуг Мөхәммәд”
• “Разведчик язмалары”

8. Әсәрләрне һәм авторларны туры китерегез:

• “Мокамай”                            - Х.Туфан
• “Идегәй”                                - Һ.Такташ
• “Идел егете”                           - Н.Исәнбәт
• “Ак каен”                                 - Ф.Кәрим

9. Сюжеттагы гадәттән тыш хәлләрнең символик-аллегорик сурәтләнешенә нигезләнгән лиро-эпик жанрдагы әсәр:

• баллада
• поэма
• мәрсия
• дастан

10.  Г.Бәшировның “Намус” романы герое герое түгел:

• Хәйдәр
• Айсылу
• Тотыш
• Нәфисә