Конспект Шэжэрэ-байрам-Праздника родословной "Свою родословную знай, традиции семьи уважай и почитай!"
план-конспект занятия (подготовительная группа)

«Свою родословную знай,

традиции семьи уважай, почитай!»

 (Праздник шәҗәрә-байрамы,

посвященый к столетию Республики Башкортостан)

  Воспитатель высшей категории

Лутфулина Алия Ахнафовна

Программное содержание:

Образовательная область «Музыка»:

Обогащать музыкальный опыт детей через знакомство с народными русскими и башкирскими песнями и танцами.

Развивать умение чистоты интонирования, освоение навыков развития ритмического слуха.

Развивать творческую активность в танцах и песнях.

Воспитывать любовь к родному краю, к народным играм, песням, танцам.

Воспитывать любовь к  устно- поэтическому народному творчеству

Образовательная область «Познание:

Формировать у детей представления о празднике «Шәжәрә-Байрамы».

Развивать интерес к истории своей семьи, семейным традициям, родословной.

Закрепить и расширить имеющиеся у детей знания и представления о родственных отношениях.

Познакомить с национальными традициями, обычаями башкирского народа.

Формировать элементарные представления о том, что такое род и родословная, о традициях и обычаях семьи.

Знакомить с традициями выражения уважения к взрослым, гостеприимства.

Образовательная область «Коммуникация»:

Обогащать словарный запас терминами родства: род, родословная, Родина, народ, племя, отчий дом, шәжәрә.

Расширять представления детей о содержании приветственного этикета башкирского и русского народа.(здравствуйте!)

Развивать навык выразительного чтения стихотворений.

Образовательная область «Социализация»:

Воспитывать у детей чувство любви и привязанности к своей семье и гордости за нее, чувство уважения к родителям, к старшим, ко всем членам семьи.

Содействовать возрождению традиций семейного воспитания, сплотить родителей и детей, заинтересовать их одним общим делом.

Оформление и наглядный материал:

Оформление выставки «Семейные реликвии»,

Оформление фотовыставки «Кто мы? Откуда мы?»,

Представление видеоматериалов каждой семьи,

Презентация « Моя родословная».

Предварительная работа:

Разучивание стихов, пословиц, народных игр, песен, танцев.

Предварительная беседа с детьми на тему «Моя родословная».

Работа с семьями.

Оформление родословных древ.

Шәжәрә-байрамы «Свою родословную знай,

традиции семьи уважай, почитай!»

Звучит аудиозапись песни Салавата Фатхетдинова “Шәҗәрә”.

 Дети под музыку заходят в зал и садятся на стульчики.

Ильнара Л.: Здравствуйте, дорогие ребята - мальчишки и девчонки, уважаемые коллеги, приглашенные гости!  

Алия А.: Хәерле көн, кадерле балалар, хезмәткәрләр, бәйрәмебезгә ямь өстәп килгән кунаклар! Без бүген туган республикабыз Башкортостан 100 еллык юбилеен бәйрәм иткәндә, шушы күркәм залга ШӘҖӘРӘ бәйрәменә җыелдык. Әлеге бәйрәм һәрбер кеше өчен бик тә мөһим. Ә ни өчен дип сорарсыз сез.

Ильнара: А вы послушайте… В древние времена любой народ, в том числе и  башкиры, жили племенами. Одно племя обычно состояло из нескольких родов. Каждое племя и каждый род имели свои названия. В Башкирии наиболее древними были, например, племена Бурзян, Мин, Катай, Табын, Юрматы.

С давних времён появился обычай или традиция - писать историю своего рода. Она называлась родословной. Слово «шежере» означает «родословная». В ней указывались все члены рода по мужской линии и включались сведения об исторических событиях, важнейших фактах жизни родов и племён, их быт, нравы, род занятий, обычаи. Каждый член рода должен был передавать шежере своим детям и внукам. По этой родословной записи можно было легко узнать о предках и потомках любого человека из данного рода. Младшее поколение должно  знать историю своего рода, помнить имена своих предков хотя бы до семи поколений, чтобы уметь составить свой жизненный путь.

Алия А.:  Шәҗәрә ул - үткәннәрдән

                    Киләчәккә тәрәзә.

                    Һәр халыкта, һәр заманда

                    Шәҗәрәдә дәрәҗә.

                    … Шул агачтан бит без

                    Бурыч уртак –

                    Җирдә ничек яшәп китсәң дә:

                    Яфрак булып ярыл киләчәккә

                   Тамыр булып тарал үткәнгә.

«Һәр кеше үзенең җиде бабасын белергә тиеш, —дигәннәр борынгылар. — Шул вакытта гына кеше туган иленең, туган төбәгенең, үз халкының үткәнен яхшы белә». Халкыбызда борын-борыннан җиде буын әби-бабаңа кадәр үз нәселеңнең буыннарын күңелдән белү һәм нәсел шәҗәрәләрен кәгазьгә теркәү гадәте булган. Шәҗәрәләр белү, язып бару — матур һәм борынгы гадәт. Алар аркылы кешеләр ата-бабаларының дәвамчысы булуларына төшенгәннәр.

       Нәрсә соң ул шәҗәрә? Гарәп теленнән кергән "шәҗәрә" сүзе агач дигән мәгънәне белдерә. Агачның тамырлары (корни) ул – безнең үткәнебез, кәүсәсе (ствол) ул безнең бүгенгебез, ботаклары, яфраклары (ветви и листья) – ул безнең киләчәгебез. Буыннарның өзлексез алмашынып торуын ботаклы агачка охшатып

төзелгән шәҗәрәләр язу, несел шәҗәрәсен төзү гадәте борынгы заманнарда ук төрле халыкларда билгеле булган. Шәҗәрә бик зур тарихи кыйммәткә ия, чөнки ул  берничә буыннар аша төзелә. Гаиләдәге иң олы кеше – дәү әтиләр шәҗәрәне төзүчеләр, саклаучылар дип исәпләнә, алар әлеге кыйммәтле документны оныкларына тапшырып калдыра.

Ильнара Л.:    Семья – это близкие и родные люди, те, кого мы любим, с кого берем пример, о ком заботимся, кому желаем добра и счастья.

                Семья — это дом,

                Где тепло и уют,

                Где любят тебя,

                И, конечно же, ждут.

                Семья это те,

                Без кого мы не можем,

                Они нам всех ближе,

                Родней и дороже.

Ребята, ведь у всех у нас есть семья – родители, бабушки и дедушки, сёстры и братья, другие родственники. А все вместе мы называемся – род. От этого короткого, но очень важного слова произошли такие всем нам нужные слова как «родина»,«народ», «родословная».

    Алия А.: Ә хәзер кече төркем кызларына сүз бирәбез. Аларның да бүгенге      

   бәйрәмдә әйтер сүзләре бар.

Дети  разновозрастной группы “Капельки” выстраиваются на середину полукругом.

Семья-это слово нам многое скажет.

Семья нам с рожденья в путь жизни покажет.

И каждый, какой бы с ней не был момент,

Волшебней, роднее моментов и нет.

Семья с нами рядом всегда и везде,

Она много значит в каждой судьбе.

На улице дождь непрерывный,

А дома тепло и светло.

И можно на бурые ливни

Спокойно смотреть сквозь стекло.

Тут можно укрыться от зноя,

Спастись от морозного дня.

В хорошее место родное -

Домой так и тянет меня.

В семейном кругу мы с вами растем

Основа основ – родительский дом.

В семейном кругу все корни твои,

И в жизнь ты входишь из семьи.

В семейном кругу мы жизнь создаем,

Основа основ – родительский дом.

Что может быть семьи дороже?

Теплом встречает отчий дом,

Здесь ждут тебя всегда с любовью,

И провожают в путь с добром!

Любите! И цените счастье!

Оно рождается в семье,

Что может быть ее дороже

На этой сказочной земле

Семья – это труд, друг о друге забота

Семья – это много домашней работы.

Семья – это важно!

Семья – это сложно!

Но счастливо жить одному невозможно!

Исполняется песня «Наша дружная семья» (Т.Рядчиков, А. Комаров)

Алия А.:  Һәр бәйрәмдә безнең залга кадерле кунаклар килә. Буген бездә кунакта төркемебездәге булдыклы егетләре Ислам һәм Зульмир Валеевлар Рәшит зур әтиләре белән килделәр. Рәшит абый – Вәлиевлар гаиләсенең иң өлкән вәкиле, балаларына, оныкларына олы терәк, киңәшче. Ул үзенең нәсел агачының тамырларын тирәнтен өйрәнүче, әлеге агачның ныклы кәүсәсе, ә аның янәшәсендә басып торучы егетләр – Ислам һәм Зульмир, Арыслан, Аллаһ боерса, әлеге шәҗәрәнең лаеклы дәвамчылары булыр.

Ильнара Л.: Мы  приглашаем Вас занять почетные места. Рассаживайтесь поудобней. Давайте поприветствуем гостей бурными аплодисментами.

(Семья выходит и садятся за стол).

Алия А.:  Ә хәзер сүзне,  Рәшит абый,  сезгә бирәбез.

(Выступление  семьи Валеевых)

Ильнара Л.:  Спасибо Вам большое за интересный рассказ. Дорогие дети, хочу обратить ваше внимание на то, что составляя родословную, нужно пользоваться только документами и преданиями, передающимися из поколения в поколение. Ни в коем случае нельзя составлять родословную, доверяя только словам.

Алия А.: Шәҗәрә, нәсел агачы - бик күркәм күренеш. Әгәр кешене мактап  сүз әйтәселәре килгәндә , “Аның тамырлары нык” дип юкка гына әйтмиләр. Димәк,  андый кеше бик тә тату, бердәм, тырыш, булдыклы гаиләдә туып үскән.

Рәшит абый, бүгенге бәйрәмебезгә килеп, балаларга , безгә шәҗәрә аңлатмасына тирәнтен ачыклык керткәнегез, кичәбезгә гамь өстәп, гармун моңнары

яңгыратканыгыз өчен зур рәхмәт. Сез бу тормышка  ямь, гүзәллек өстәргә тугансыз төсле, янәшәбездә сезнең кебек олпат, тәҗрибәле, уңган, булган, акыллы кешеләр булганда катлаулы бу тормышка да, гадирәк, җиңеллерәк карыйсы килә. Сез бик тә абруйлы, җаваплы , мөһим эш башкарасыз, сез бүген тарих белән киләчәкне тоташтыручы көчле буын, тарихның ныклы йөгәнен оныкларга тапшыручы.

Рәшит абый, киләчәктә сезгә парлы гомер, сәламәтлек, балалар , оныклар игътибарында һәм мәрхәмәтендә, аларнын  куанычын күреп яшәү генә насыйп булса иде. Гаиләгездә үзара аңлашу, хөрмәт, сөю тантана итсен.

Безнең бәйрәмебез дәвам итә, ә хәзер  кече һәм өлкән төркем малай-кызларыннан музыкаль күчтәнәчне кабул итегез . Сезнең хозурга  татар биюе “Дуслар”.

Исполняется татарский парный танец (аудиозапись)

Ильнара Л.:  Согласитесь, как приятно прикоснуться к истоку нашей культуры, изучать ее, свой род, свою историю. В старину говорили, что дом и все, что в нем есть: и песни, и вышивка, и доброе слово - делают семью богатой. Дети старшей и подготовительной группы приготовили стихи, ребята выходите.

Ансар-Аделя,  Самира-Зарина,  Ландыш

    Алия А.: Ә мин тагын бер мәртәбә кече төркем балаларына сүз бирәсем килә.  

    Алар бүгенге бәйрәмгә бию дә әзерләделәр. Ягез әле , рәхим итегез!  

Танец младшей группы

Ильнара Л.: А сейчас предоставим слово заведующей детского сада ….

Алия А.: Менә бәйрәмебез ахырына да якынлашты. Сезгә күңелле булдымы? Бүген без гаилә агачы – шәҗәрә, кунакларыбызның гаилә традицияләре һәм аларның тормышлары турында күп нәрсәләр белдек. Үз нәселеңне өйрәнү, аның үткәндәге яшәешен, ата-бабаларыңның кем булуын, аларның ни белән шөгылләнүен белү бик кирәкле  эш икәнлеген аңладык. Әгәр без үзебезнең тарихны, үткәнне беләбез икән, безгә бернинди дә каршылыклар куркыныч булмаячак.

Ильнара Л.: Как здорово, когда семья вся вместе.

                    Тогда любая беда не беда.

                   Завершим наш праздник весело            

                   Пусть радость царит в ваших семьях всегда!

Алия А.:  Бәйрәмебезне күңелле ноталарда тәмамлыйк. Өлкән төркем балалары барчабызга да  бию  бүләк итә.

Нәсел агачының тамырларын

Белү – бик мөһим, диләр.

Исемнәрен ата-бабаларның

Җиде буынга кадәр.

Дәверләрне бергә тоташтырган

Еллар белән еллар арасы.

Нәсел җебе - үз токымыңның

 Гасырлардан калган мирасы.

Нәсел агачыбыз корымасын,

Бабалардан үрнәк алыйк без.

Туасы яшь буыннар өчен

Тарих битләрендә калыйк без!

   На этом праздник подошел к концу,  выражаем огромную благодарность нашим

    гостям. До свидания!!!

   Чаепитие.