Бала тәрбияләүдә әтинең роле
методическая разработка по теме

Хәрбер әти үзенең баласын күзәтү астында, хәм куркынычсызлык кагыйдәләре белән таныштырып торырга тиеш. Таныш булмаган кеше янында үзеңә нинди куркыныч икәнен күз алдыңа да китермисең?

         Белмәгән кеше белән аралашу истә тотарга кирәк, чөнки ул –яхшы хәм начар булырга мөмкин .Балалар –начар итеп киенгән, ямьсез күренгән кешене начар куркыныч дип аңлыйлар. Кайбер балалар куркыныч кешене зур сакаллы ир-ат дип атыйлар.Чиста, яхшы итеп киенгән кешеләр, тыйнак апалар, кызлар-егетләр дус-елмаеп йөргән кешеләр дә начарлык эшләргә мөмкин. Кече яшьтәге балаларга әкияттән аңлатырга мөмкин “Золушка”, “Үги кыз”. Ә зуррак төркем балалары белән тормыштан алыган мисаллар белән аңлатырга мөмкин.

Таныш булмаган кешеләр белән аралашудан берничә мисал китереп

китим:

Таныш булмаган кеше балага берәр кая барырга, уенчык  тәгдим                                                                                                                                                                  итәргә    мөмкин.

 Машина ишеген ачып машинада йөрергә тәгъдим итү.     Таныш булмаган кеше балаларга конфет, мороженое,  жвачка белән   сыйларга мөмкин. Бу тәгъдимне кабул итәргәярамый.

Таныш булмаган машина туктап чит кешеләр утырырга кушсалар

утырмаска, мәҗбүри кулдан тартып утырта башласалар , тирә- юньгә аваз салырга кирәк.

Әти кеше балага “юк” дигән сүзнең мәгнәсен аңлатырга тиеш,-чит кеше төзелешкә барып кайтыйк әле , учак ягарга, чормага менеп түшәмгә менәргә, подвалга төшәргә, исле үсемлекләрне иснәргә ярамый, кешенең бакчасына керегә ярамаганлыгын аңлатырга- юк дияргә кирәклеген аңлату.

         Балаларга тормышта куркыныч урамда гына түгел йортта булырга мөмкин – чит кешегә ишек ачарга ярамый, әти-әниләрегезнең танышлары дисәләр дә.

        Өйдәге куркынычсызлык турында балалар өйдә үзләре генә калганда нишләргә кирәклеген аңлату- балаларга шырпы, газ плитә,пич, электр приборларын кабызырга катгый тыела.

          Балаларның буйлары җитмәгән урында саклау: (дару, көнкүреш җихазлары, спирт эчемлек, сигарет,  кислота; кадалучы- кисүче инструмент. Экстрим хәлләр, хәвеф хәтәр була калса курыкмаска, тиз арада үзеңне тәртипкә китереп телефон белән куллана белергә  тиеш: 01, 02, 03, 04.

          Әтиләр үзләренең балалары белән юлдагы юл йөрү тәртипләре белән таныштыралар: юл йөрү  кагыйдәләрен  сөйлиләр, ни өчен тротуар кирәк шуны аңлату, юл аркылы чыгу юлы, кискен борылыш, нинди төр машиналарын юлда күреп була, зурлардан башка юл аркылы чыкмаска, тротуардан гына йөрергә, уен мәйданчыгында гына уйнарга ярый икәлеген  балалар бакчасыннан кайтканда, кибеттән кайтканда сөйләшеп кайтырга

мөмкин.Менә тормыштан бер хәлне сөйләп үтәм әле: Балалар иртә язда тротуарда йныйлар, үтеп китүче җәяүле кешеләр балаларны әйләнеп үтәргә тиеш, ул суга батып, көртләргә чумып китә.Шуннан соң кешеләр салкын тиеп авыртырга мөмкин. Юл янындагы таудан чана шуганда машина килгәнен күрмиләр шуып төшәләр , машина бер баланы бәреп китә, хәм ул баланы шифаханәгә алып китәләр. Менә улым, кызым әгәр дә юлда юл кагыйдәләрен дөрес,  төгәл үтәмәсәң   бәлагә юлыгуыңны көт тә тор. Шуңа күрә юлга зебра ясалган булса, светофор булса, куркынычсыз урында гына юл аркылы чыгарга кирәк. Тагын   балаларны велосипед белән кайда йөрергә кирәклеген аңлату.Шуның өчен юл йөрү билгеләрен өйрәнергә, ничек, кайда дөрес үтәргә кирәклеген аңлату.