Конспект: “Габдулла Тукайның “Су анасы” әкиятен өйрәнү”. (6-7 яшьлек балалар өчен).
план-конспект занятия (подготовительная группа) на тему

Конспект: “Габдулла Тукайның “Су анасы” әкиятен өйрәнү”.

(6-7 яшьлек балалар өчен).

Максат: 1. Габдулла Тукайның иҗаты  белән таныштыру.

2. Габдулла Тукайның “Су анасы” әкиятен өйрәнү.        

3. Балаларда әхлакый, уңай сыйфатлар тәрбияләү.

Метод һәм алымнар: аңлату, әңгәмә, рольле-сюжетлы уен.

Җиһазлау: Г. Тукай портреты, китаплары, аның тормышын, иҗатын чагыл-дырган рәсемнәр, шигырь, әкиятләреннән иллюстрацияләр, балалар ясаган рәсемнәр, рәсем ясар өчен битләр, краска, су, кисточка, стенд, магнитофон, ноутбок,  мольберт, интерактив такта.

Сүзлек өстендә эш: тарак, урлау, гадел, Шүрәле.

Эшчәнлек барышы.

          (Татар теле кабинеты бәйрәмчә җиһазландырыла.Түрдә чәчәкләр белән бизәлгән Г.Тукай портреты, бер як стена буенда Тукай китапларыннан күр-гәзмә, янәшә шагыйрьнең тормышын һәм иҗатын чагылдырган стенд, ши-гырь, әкиятләреннән иллюстрацияләр,балалар ясаган рәсемнәр. Балалар ке-рәләр).

Тәрбияче: Исәнмесез, балалар!                                                                             Балалар: Исәнмесез.                                                                                                                    Тәрбияче: Хәерле көн?                                                                                                          Балалар: Хәерле көн!                                                                                                 Бергә: Хәерле көн миңа!

Хәерле көн сиңа!

Хәерле көн сезгә!                                                                                                                            Тәрбияче: Хәлләрегез ничек?                                                                                     Балалар: Әйбәт. Яхшы.

Тәрбияче: Балалар, без бүген татар халкының бөек шагыйре Г.Тукай турын-да сөйләшербез.

(Тәрбияче Г.Тукай портретын күрсәтә).

Тәрбияче: Балалар, Г.Тукай исеме сезгә танышмы?

Балалар: Әйе, таныш.

Балалар: Ул балалар язучысы.

Тәрбияче: Әйе, бик дөрес. Ямьле язлар җиткәч, җылы яклардан кошлар кайтканда, бөтен җир кардан арчылганда, елмаеп кояш көлгәндә, апрель аен-да  һәр ел саен без Габдулла Тукайның туган көнен билгеләп үтәбез. Г.Тукай татар халкының иң яраткан талантлы шагыйре . Сөекле шагыйребезнең ши-гырьләрен бабаларыбыз ятлаган, әти-әниләребез укып үскән. Хәзер аларны без өйрәнәбез.

Тәрбияче: Балалар, сез аның нинди әкиятләрен, шигырьләрен беләсез? Әйдә-гез, искә төшерик әле.

Балалар: “Бала белән күбәләк”, “Карлыгач”, “Безнең гаилә”, “Гали белән кә-җә”, “Эш беткәч уйнарга ярый”,  “Кызыклы шәкерт”,  шигырьләре, “Кәҗә бе-лән сарык”, “Су анасы”, “Шүрәле” әкиятләре.

Тәрбияче: Бик дөрес.

Тәрбияче:  Ә хәзер балалар, бу стендка карагыз әле. Монда сез сөйләгән  ши-гырьләргә, әкиятләргә рәсемнәр юкмы?

      (Балалар чыгып, үзләренә таныш рәсемнәрне күрсәтәләр).

Балалар: “Шүрәле” әкияте.

“Бала белән күбәләк”.

“Кәҗә белән сарык”.

“Сөткә төшкән тычкан”.

“Шаян песи”.

“Кызыклы шәкерт”.

Тәрбияче: Молодцы балалар! Г.Тукай иҗатын яхшы беләсез икән. Аның күп челек шигырь-әкиятләренә мультфильмнар төшерелде. Бүген без шагыйрь- нең “Су анасы” әкияте белән танышырбыз. Матур итеп утырдык, игътибар белән тактадан әлеге әкиятнең мультфильм вариантын карыйбыз.     (Интерактив тактада карау).

Тәрбияче: Балалар, я ничек,“Су анасы” әкияте турында мультфильм  сезгә ошадымы?                                                                                                                    Балалар: Әйе, ошады.                                                                                                                                                                                  Тәрбияче: Әйдәгез, бу әкият турында сөйләшеп алабыз. Кемнәр, нинди ге-ройлар белән таныштык без.                                                                                                                      Балалар: Су анасы, малай, малайның әнисе.                                                                        Тәрбияче: Малай нишләде?                                                                                                              Балалар: Алтын таракны урлап качты.                                                                                   Тәрбияче: Ул дөрес эшләдеме?                                                                                                              Балалар: Юк. Кеше әйберен алырга, урларга ярамый.                                                    Тәрбияче: Бик дөрес, балалар. Сезнең андый гадәтләрегез юкмы?                Балалар: Юк.                                                                                                                            Тәрбияче: Әкияттә сезгә нәрсә ошады?                                                                            Балалар: Су анасының алтын тарагы.                                                                                      Тәрбияче: Ул нинди?                                                                                                          Балалар: Тарак сап-сары. Ялтырап тора. Алтын, матур.                                                                  Тәрбияче: Ә нәрсә ошамады?                                                                                                          Балалар: Малайның Су анасының тарагын алуы.                                                                        Тәрбияче: Ни өчен?                                                                                                                    Балалар: Сораусыз кеше әйберен алырга ярамый.                                                                     Тәрбияче: Малай таракны алгач нишли?                                                                                                 Балалар: Йөгерә-йөгерә өенә кайта.                                                                 Балалар: Качып китә.                                                                                                    Тәрбияче: Малайның тагын кайсы сыйфатлары сезгә ошамады?                 Балалар: Әнисенә әйтмәве.                                                                         Балалар: Әнисен алдалады.

Балалар: “Таракны таптым”, - дип әйтә.                                                                                 Тәрбияче: Таракны югалткач, Су анасы нишли?                                                      Балалар: Борчыла.                                                                                                           Балалар:                                                                                                                    Тарагын эзләп малай артыннан авылга килә.                                                                                          Тәрбияче: Ә малай үзен ничек тота?                                                                    Балалар: Курка. Әнисенә дөресен сөйли.                                                                          Тәрбияче: Су анасы малайны кем дип атый?                                                         Балалар: “Карак” дип әйтә.                                                                                     Тәрбияче: Ә бу малайның уңай сыйфатлары бармы?

Балалар: Әйе.Ул хатасын таный.                                                                       Балалар: Соң булса да дөресен әйтә.                                                                    Балалар: Кеше әйберенә сораусыз тими башлый.                                               Тәрбияче: Бик дөрес, балалар. Кеше әйберен сорамыйча, рөхсәтсез алырга ярамый.

   (Су анасы рәсеме буенча әңгәмә).

Тәрбияче: Димәк, балалар, Су анасы кайда яши?                                                          Балалар: Су анасы суда яши.                                                                                    Тәрбияче: Аның турында ниләр белдек? Ул нинди?                                                        Балалар: Ул озын чәчле.                                                                                                  Балалар: Су хуҗасы. Дөреслек яклы.                                                                                  Тәрбияче: Молодцы балалар! Балалар бу әкияттә сезгә иң ошаганы алтын тарак булды. Ә хәзер аның рәсемен ясыйк. Рәсемне ясаганчы искә төшереп, китик. (Тәрбияче алтын тарак сурәтләнгән  өзекне укый. Балаларга бит, крас-ка, су, кисточка бирелә).                                                                                                    Тәрбияче: Бу рәсемне ясаганда күбрәк нинди төс кулланырсыз?                             Балалар: Сары, сап-сары.

(Балалар тырышып рәсем ясыйлар).

Тәрбияче: Молодцы балалар! Булдырдыгыз, рәсемнәрегез бик матур килеп чыкты. Су анасының алтын тарагы төсле булган.                                                             Тәрбияче: Балалар,  әйдәгез, ял итеп ”Шүрәле” уенын уйнап алабыз. Аның өчен безгә Шүрәлене чакырырга кирәк.                                                                             Бергә: Шүрәле, Шүрәле,

            Безнең янга кил әле.

          (Бүлмәгә Шүрәле керә. Балалар түгәрәккә басалар, бергәләп җырлый-лар. Бер бала уртага чыгып бии).

            Шүрәле,  Шүрәле,

            Син Камиләне күр әле!

            Үзе бии, үзе җырлый-

            Куллар чабып тор әле.

   (Шулай итеп, иптәшләренең уңай сыйфатларын саныйлар).

Тәрбияче: Балалар, сезгә Г.Тукайның шигырь-әкиятләре ошыймы?

Балалар: Әйе, ошый.                                                                                                   Тәрбияче: Габдулла Тукайның “Су анасы” әкияте нәрсәгә өйрәтә? Нинди булырга куша?                                                                                                                                               Балалар: Кеше әйберен сорамыйча алмаска, урламаска, алдаламаска.            Тәрбияче: Әйе. Кеше әйберен алу начар гадәт. Гадел булырга, начар гадәт-ләрне булдырмаска, кеше әйберенә тимәскә кирәк. Без дә гадел булыйк.         Тәрбияче: Г.Тукайның шигырь-әкиятләре кызыклы, мавыктыргыч, укуы кү-ңелле, балаларны тәртипле, акыллы, гадел булырга, алдашмаска, кеше әйбе-рен урламаска, әти-әни сүзен тыңларга өйрәтә.                                                       Тәрбияче: Әйткәнемчә, Г. Тукайның  “Туган тел”шигыре татарның гимыны-на әверелде. Бу җыр сезгә таныш. Әйдәгез, аны бергәләп җырлап, дәресебез-не тәмамларбыз.

(Бергәләп  “Туган тел” җырын караокега җырлау).

Тәрбияче: Молодцы балалар! Дәресебезгә йомгак ясап, шуны әйтергә була: Габдулла Тукай бик күп  матур шигырьләр, әкиятләр язган, аның шигырьлә-рен көйгә салып җырлаганнар. Г. Тукайның  - ул татар халкының сөекле ша-гыйре. Шагыйрьнең әсәрләрен укыган саен укыйсы килә. Алар җанны җылы-та, туган телгә мәхәббәт тәрбияли.                                                                               Тәрбияче: Шуның белән дәресебез тәмам. Сау булыгыз, балалар.                                               Балалар: Сау булыгыз.

Кулланылган әдәбият исемлеге:                                                                                                                                     1. Тукай иленә сәяхәт = Путешествие в мир Тукая / [ авт.-төз. : Т. Шакирова, Г. Хәйдәрова]. – Казан : Татар. кит. нәшр., 2012. – 127 б.                                                                                2. Мултьфильмнар иленә сәяхәт. Путешествие в мультстрану. ОАО “Ак Барс”  Банк.  Объединение  “Татармултьфильм” Казань, 2011.

3. Сказки/ Г.Тукай. – Казань: Изд-во “Скрипта”,  2011. – 24с., ил.

4. Габдулла Тукай. И матур тел! – г. Казань: Типография “ТАТГРАФ”.