“Методик әсбап - мнемотехника” (эш тәжрибәһенән)
консультация (старшая группа)

Тәрбияселәр өсөн консультация.

Эзерләне тәрбиәсе Мәсәлимова Р.Р.

Тема: “Методик әсбап мнемотехника”

     Балаларҙың телмәрен үҫтереү-балалар баҡсаһында дөйөм уҡытыу-тәрбиәләү эшенең айырылғыһыҙ бер өлөшө булып тора. Шуның өсөн дөрөҫ телмәр үҫтереү, баланың башҡорт теле – дәүләт теле булараҡ ҡыҙыҡһыныу уятыу педагогтарҙың төп бурысы булып иҫәпләнә.

     Телмәр устереү шәхес тәрбиәләүҙә төп шарттарҙан һанала. Ул ете йәшкәсә тиҙ үҫешә һәм ошо осорҙа баланың психик һәм физик үсешенә йоғонтоһо ҙур була. Баланың йәш үҙенсәлектәрен сығып тел өйрәнеүгә ыңғай ҡараш булдырыу, башҡорт халҡының тормош-көнкүрешенә, тарихына, йолаларына ҡыҙыҡһыныу уятыу, телдә дөоөҫ һөйләшергә өйрәтеү, үҙеңде уратып алған ысынбарлыҡ менән таныштырыу өҫтөндә системалы эшләү – телмәр үҫтереүҙең төп бурыстары.

      Уны тормошҡа ашырыуҙа традицион ысулдар менән бергә яңы технологиялар ҡулланыу отошло һәм һөҙөмтәле. Шуның өсөн дә методик әсбапта мнемотехника ( мнемоюл һәм мнемотаблицалар менән эшләү), коллаж ысулын һәм тактиль таҡталарҙы киң ҡулланыу индерелгән.

       Мнемоюл ( мнемотехника– хәтерҙә ҡалдырыуҙы еңеләйтеү ҡағиҙәһе һәм юлдары) – информация һалынған схема, йәғни конкрет булмаган шартлы билдәләрҙән образдарға күсеү ул. Мнемоюл тәбиғәт күренештәре менән танышҡанда , хайуандарҙы һүрәтләгәндә һәм хикәя төҙөгәндә бик ҡулайлы. Ул баланың фекерен байыта, иғтибарын туплай, таусири һөйләү һәләтен үҫтерә.

       Кескәйҙәр өсөн төҫле мнемоюлдар ҡуллану отошлораҡ, сөнки айырым обраҙдар уларҙың хәтерендә нығыраҡ һаҡлана. Мәсәлән, йәшелсәнең үҫешен түбәндәгесә (1) һүрәтләргә мөмкин. Был – кыяр. Ҡыяр оҙонса. Ул түтәлдә үҫә. Ҡыяр тәмле. Мин ҡыяр яратам. 

      Унан һуң мнемотаблицалар индерелә башлай. Башта дүрт шаҡмаҡтан (икегә ике). Мәсәлән, яҙ миҙгеленә ҡарата түбәндәге һүрәттәрҙе (2) ҡулланырға була. Яҙ. Үләндәр шыта. Сәскәләр асыла. Күбәләктәр оса.

       Ә һуңыраҡ алты шаҡмаҡлы (өскә өс) таблицалар буйынса хикәя һәм әкияттәр һөйләргә өйрәтелә, герой обраҙдары асыла. Шул сағында бала ниндәй әкиәттәр бирелеүн тиҙ асылҡлай. Көз миҙгелен тубәндәге (3) һүрәттәр  ярҙамында күҙ алдына китерергә була. К-көҙөн кояш аҙ йылыта. Япраҡтар ҡойола. Ямғырҙар еш яуа. Кешеләр ҡулсактар йөрөтә.

       Йәш үҙенсәлекләренә ҡарап мнемотаблицаларда шакмактар һаны арта.

        Хөрмәтле коллеғаларым шулай уҡ башҡорт телен балаларға өйрәткәндә ҡулланған әҙәбиятменән таныштырып китәм. Башҡорт халҡының тарихы менән таныштырғанда үҙ ҡулдарым менән эшләгән тирмәне күрһәтәм.

        Һеҙгә уңыштар.