Сценарий праздника "Шагаавысты алгап – йорээл!"
материал на тему

Донмут Аяна Павловна

Сценарий праздника "Шагаавысты алгап – йорээл!"

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл stsenariy_shagaa.docx27.13 КБ

Предварительный просмотр:

«Шагаа-2018»

 Сорулгазы:

  1. Шагаа дээрге эрги чылды аъткарып удээри болгаш унуп келген чаа чылды байырлап уткууру деп уругларны билиндирип ооредир.
  2. Шагаанын албан кылыр ужурлуг кол ёзулалдарын уругларга таныштырар.
  3. Тыва календарь ёзугаар 12 чыл санаашкынны-биле уругларны таныштырар, чечен-мерген болурунга кижизидер.
  4. Уругларнын аас-чогаалга ниити билиин делгемчидер, амыдыралче коружун, эстетиктиг культуразын хевирлээр.
  5. Торээн чурттунга ынакшылды, чоргааралды оттурар.

Байырлалдын чорудуу.

Башкарыкчы 1: Чаа чыл биле Шагаа биле .
Экиивенер оолдар, кыстар. Аалчылар! (могеер)
Харлыг кыштын адак айы тонгелекте
Хамык чоннун чыглып алгаш байырлаары
Шагаа келди амыр-менди арат чоннум!

Шагаа дээрге Тыва чоннун
Чаагай сузук байыры-дыр
Айнын чаазы хуннун эртенин
Алгап-йорээр байыры-дыр

Шулук: Шагаа (улуг болук уруглары)

Шаа кээрге часты оштап,

Шагаа хунну унуп келир

Аалдардан аал дамчаан

Адаан морей дамчып уннер

Кырган, чалы, бичи чаштар

Канчап анаа хоглевес дээр

Уругларга Шагаа хунну

Уттундурбас байырлал дыр

Улуг улус ону деткип,

Улам солун болдурунар

Аваларга, ачаларга

Аалдап келген башкыларга

Хоюг, чараш уннер –биле

Шагаавысты алгап – йорээл!

Башкарыкчы 2: Ада-иелер аразында чолукшуур.

Чолукшуурунун дуруму:Бичии кижи 2 холун адыштарын ору алзы чада туткаш, эптиг-эвилен согуруп бараалгаар, ынчаарга улуг назылыг кижи 2 холунун адыштарын куду алзы туткаш чондур дегзип бараалгаар. Амыр-мендизин айтырар.

- Мендээ-ле бе?

- Мендээ-ле, мендээ! Ынчаарла бот-боттарын хундулежип, эки кузээшкиннер солчур.

Чалбарыг (бир ава): Оршээ Хайыракан!

                       Оран-Тандым,

                       Одум-козум,

                                     Алдын-тандым,

                                     Кок дээрим,

                                    Ал-бодум, арбын-чонум,

                                    Адын адап, могейип, чалбарып тур мен.

                                    Курай! Курай!

(Олурар улус шупту курай-курай, Кырган-ава аалчыларны, ада-иелерни, уругларны долгандыр артыжап турар).

Кырган ава:       Шагаа хуну уругларга

                              Шагнын чаагай байыры-дыр.

                              Оюн-тоглаа каткы-чугаа

                              Ол хун черле узулбезин!

***
Арбай, тара арбын болзун!

Ажыл-херек будуп турзун!

Ажы-толдер хоглеп турзун!

Аас-кежик долуп турзун!

Танцы : «Курай-курай» (улуг болук уруглары)

Уруглар шулуктээр.

Танцы «Могелер» (улуг болук оолдары)

Оюн: «Ужар ушпас»

Башкарыкчы 1:   Уруглар ам ужар ушпас деп оюнну ойнаалынарам.

Торга ужар бе?  Тооргу ужар бе?

Хулбус ужар бе?  Кушкул ужар бе?

Часкы ужар бе? Чаан ужар бе?

Хокпеш ужар бе? Хортук ужар бе?

Хараачыгай ужар бе? Хайыракан ужар бе?

Бора- хокпеш ужар бе? Борбак кулча ужар бе?

Кара-Баарзык ужар бе? Кара саазын ужар бе?

Башкарыкчы 2: Эр-хейлер, эки ойнадынар уруглар.

- Аравыста чеченнер бар бе?

- Ийе

- Силер чеченнер силер бе?

- Ийе 

Алексеевна: Чечен менде,

                          Чечек черде

Романовна: Мерген менде,

                     Мезил хемде

Алексеевна: Уран менде,

                       Улар дагда

Романовна: Бодал менде,

                       Бурган дээрде

Алексеевна: Карак-ла бо

                       Хайым дыр бис.

                       Кайывыс - даа чечен дыр бис.

Башкарыкчы 1: Ам чоннун аас-чогаалынга моорейлежиилинер че.

1.Улегер домактар

3. Дурген чугаалар моорейи      

Шынап-шынап шынап чугаа

Шынап состуг шынчы чугаа.

Дурген-дурген дурген чугаа

 Дурум состуг дурген чугаа

4.Тывызыктар моорейи      

Тывызыымны дытта дижир,

Тыпкан кижи эр-хей дижир,

Тывынгырлар, сагынгырлар

Тывызыкка кандыг силер?

1. Сен ынай олур, мен сээн орнунга олурайн.
Баажызы: бойдуста (дун-биле хуннун солчуру)

2. Узун кудуруун ал,
Улуг кулаам салырым ол.
Баажызы: бойдуста (эрги, чаа чылдарнын солчуру)

3. Дорт хуулар чеченим, он ийи хенчектиг.
Баажызы: бойдуста (чыл)

4. Аргада ак баштыг ашак олур.
Баажызы: бойдуста (кырында харлыг тош)

5. Дендии куштуг,
Девиденчиг уннуг.
Баажызы: бойдуста (динмирээшкин)

6. Тии чок торгум,
Дизии чок чинчим.
Баажызы: бойдуста (дээр, сылдыстар)

7. Ак ширтек хову шыпты.
Баажызы: бойдуста (хар)

8. Ог иштинде алдын кадай, ойнап-ойнап удуй берди.
Баажызы: (от)

5.Кожаннар моорейи             

Кожамыкка кончуг-ла бис,

Кожуп-кожуп салыр-ла бис.

Бугу-ле бо аалчыларга

Кожа тыртып бээр бис бе?

Дурген-харыылаар (ада-иелер, уруглар )
— бир деп чул?
— бир коргенин уттур бе.
— ийи деп чул?
— ийи холдан тутса салыр бе.
— уш деп чул?
— делегейде уш дурген: угаан, карак, чырык.
— дорт деп чул?
— дорт даванныг аътты мунупса, четтирер бе.
— беш деп чул?
— беш сала-биле чуну-даа кылбас бе.
— алды деп чул?
— алды чузун малдыг кижи аштаар бе.
— чеди деп чул?
— Чеди-Хаан сылдыс эжик бажында турда, дан атпас бе.
— сес деп чул?
— ийи аъттын даваннары сес болбас бе.
— тос деп чул?
— тос катай кеттинзе донар бе.
— он деп чул?
— он оолдуг кижи чоргаар болбас бе.

ЫРЫ «Шайывыс» (ада-иелер, уруглар шупту)

1.Хуннун ишкеш покпес-даа

Хундут келдиг чемивис

Кузел хандыр аартап аар

Куш-ле киирер шайывыс

2.Ааштаанда тотурар

Ааранда сегидер

Шагзыраанда сергедир

Шайывыс, шайывыс

3.Унген кирген улуска

Ургулчу-ле соннеп бээр

Чугаа соотту ооскудер

Шынап чаагай шайывыс

Башкарыкчы 2:

Кижилерде ытка чедер

Кижизиг чан хирелиг-ле

Ынчангаштын кижи эвес,

Ыттын чылда киргени ол

Башкарыкчы 2:

Кузээнинер будуп турзун,

Бодаанынар бодаразын

Оршээ Хайыракан!

Шоштуг дайын ынай турзун!

Чолдуг чыргал бээр турзун!

Аарык-ажык ынай турзун!

Аас-кежии бээр турзун!

Кыраан кижи дыштыг орзун!

Кылык кижи оожургазын!

Аныяк оскен сагланназын!

Азыраан мал арбын болзун!

Ааткыышта чаш кадык болзун!

Бак чуве ынай турзун!

Башкарыкчы 1: Ыт  чылын уткаан Шагаавыс байырлалы адакталды. Амыдырал чуртталганарга аас-кежикти, аал-оранынарга амыр-тайбынны, ажы-толунерге, ал-бодунарга кан дег кадыкшылды кузедивис. Шагаа –биле, Курай-курай.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

"Уш харлаан уруг бажын кыргыырда йорээл"

"Уш харлаан уруг бажын кыргыырда йорээл"Чаш уругнун ада-иезин кырган-ачазын,кырган-авазын,даайларын,кууйлерин,чалааш,ак кадак тутсуп,сутуг шай кудуп,улуг дойну эрттирер.Оон эн улуг назылыг ачазы ак ка...

Сценарий празднования Шагаа «Чеди чузун малывысты, шагаавыста алгап мактаал»

laquo;Чеди чузун малывысты, шагаавыста алгап мактаал» деп оюн-хоглээшкиннин сценарийи (улуг болук)...

Сценарий развлечения "Аваларны алгап йорээл"

Март 8 байырлалы 2-ги бичии болук...

"Аваларга йорээл ыры"

Сценарий праздника ко дню Матери...

Сценарий физкультурного досуга для детей старшего дошкольного возраста «Если очень захочу — в космос скоро полечу!» Аксинья Попова Сценарий физкультурного досуга для детей старшего дошкольного возраста «Если очень захочу — в космос скоро полечу!» Сценар

Сценарий физкультурного досуга для детей старшего дошкольного возраста «Если очень захочу — в космос скоро полечу!»Аксинья Попова Сценарий физкультурного досуга для детей с...