Олимпиада 2022-2023

Вложение	Размер
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_4_kl._zadaniya.docx	294.2 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_5_kl._zadaniya.docx	218.21 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_6_kl._zadaniya.doc	528.5 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_7_kl._zadaniya.doc	662.5 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_8_kl._zadaniya.docx	168.55 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_9_kl._zadaniya.docx	96.04 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_10_kl._zadaniya.docx	82.98 КБ
she-22_tat.yaz_.dlya_russkoyazychnyh_11_kl._zadaniya.docx	95.92 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_6_kl._zadaniya.doc	179.5 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_6_kl._otvety.doc	81.5 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_7_kl._zadaniya.doc	463 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_7_kl._otvety.doc	85.5 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_8_kl._zadaniya.doc	622.7 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_8_kl._otvety.doc	97.98 КБ
me-22-tat.yaz_.-dlya-russkoyazychnyh-4-kl.-zadaniya_1.doc	160 КБ
me-22-tat.yaz_.-dlya-russkoyazychnyh-5-kl.-zadaniya_1.doc	43.5 КБ
me-22-tat.yaz_.-dlya-russkoyazychnyh-9-kl.-zadaniya1.doc	111.5 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_9_kl._otvety1.doc	45.5 КБ
me-22-tat.yaz_.-dlya-russkoyazychnyh-10-kl.-zadaniya1.doc	183 КБ
me-22_tat.yaz_._dlya_russkoyazychnyh_10_kl._otvety1.doc	176.5 КБ
me-22-tat.yaz_.-dlya-russkoyazychnyh-11-kl.-zadaniya1.doc	200 КБ
me-22-tat.yaz_.-dlya-russkoyazychnyh-11-kl.-otvety_1.doc	197 КБ

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 4 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 4 класс

Максимальный балл – 75

Время выполнения – 60 минут

1. Расставьте ударения в следующих словах. (Максимальное количество – 3 балла)

Укытучы, чәчәкләр, чәчәкләрдән, белдеңме, күбәләк, укыйбыз.

2. Подчеркните лишнюю пару слов.(Максимальное количество – 3балла)

салкын - җылыяхшы-әйбәт

биек –тәбәнәк тирән-зур

матур - ямьсезиртә - кич

Какие слова следует писать с большой буквы? Подчеркните их.

(Максимальное количество – 4 балла)

Шәһәр уртасында (К к)абан күле бар

Безнең урманда (К к)абаннар яши.

Безнең (А а)лмаз (А а)лмаз белән пыяла кисте.

4.Придумайте и напишите прилагательные к существительным.(Максимальное количество – 8 баллов)

__________________ ил

_________________ җыр

_________________ апа

_________________ җәй

_________________ дәрес

_________________ бабай

_________________ куян

_________________ чәчәк

5.Соедините по смыслу реплики в левой и правой колонках.(Максимальное количество – 16 баллов)

1) Синең исемең ничек? А) Ул күрше йортта яши.
2) Син кайда яшисең? Ә) Миңа 10 яшь.
3) Сиңа ничә яшь? Б) Минем исемем– Диана.

4) Дустыңныңисеменичек? В) Мин Казанда яшим.

5) Ул кайда яши? Г) Ул акыллы, тырыш.
6) Дустың нинди? Д) Без бер-беребезгә кунакка киләбез.

7) Сез ничек аралашасыз? Е) Аның исеме – Алия.

1	2	3	4	5	6	7

6. Составьте из слов предложения. (Максимальное количество – 8 баллов)

1) гитарада, Булат, белә, уйный.

_____________________________________________________________

2) китап, яратам, укырга, мин.

_____________________________________________________________

3) матур, үсә, чәчәкләр, бакчада.

______________________________________________________________

4) бәлеш, килә, минем, ашыйсым.

_____________________________________________________________

7. Являются ли данные высказывания верными? Поставьте знак «+» или «-» в соответствующей ячейке в бланке ответов.(Максимальное количество – 10 баллов)

№	Җөмләләр	«+» яки «-»
1	Көз көне бакчада чәчәкләр үсә башлый.
2	«Укытучы» сүзендә дүрт иҗек бар.
3	Алтмыш алтыга егерме икене кушкач, сиксән тугыз була.
4	«Якшәмбе» сүзендә 7 хәреф, 7аваз бар.
5	«Дәреслекләрнең» сүзендә сингармонизм законы сакланган.

8. В каждой группе слов найдите «лишнее»и подчеркните.(Максимальное количество – 8 баллов)

Китап, дәфтәр, машина, каләм, өй эше.

Кечкенә, кызыл, биек, бала, матур.

Шәһәр, авыл, урам, эт, ройон үзәге.

Ятлый, күрә, укый, белә, белем.

9. Озаглавьте рисунок(5 баллов), напишите слова (10 слов), которые относятся к рисунку. (По одному баллу за каждое слово, максимальное количество –15 баллов.)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 5 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 5 класс

Максимальный балл – 70

Время выполнения –60 минут

1. Найдите антонимы к словам. (Максимальное количество – 5 баллов)

Матур – ________________ Ак – ________________

Иртә – _______________ Зур – ________________

Акыллы –______________

2. Вставьте в слова пропущенные буквы. (Максимальное количество – 6 баллов)

Бөт...н җир ап-ак. Көн саен й...мшак кар ява. Та...лардан, урамнардан кайтып к...рмибез.Чаңгыда шуабыз, текә тау башларыннан коштай оч...п төшәбез, уйныйбыз, көл...без.

3.Напишите цифрами.(Максимальное количество – 4 балла)

унтугыз – _________________________________

егерме дүрт – ______________________________

өч йөз кырык биш– __________________________

сигез мең алты йөз унбер– _______________________

4. Соедините реплики с представителями профессии. (Максимальное количество – 16 баллов)

1). Ипи – 50 сум, алма 70 сум. А) Пешекче.

2). Боткага ярма, сөт, май кирәк. Ә) Табиб.
3). Укучылар, хәзер дәреслекләрегезне ачыгыз. Б) Китапханәче.

4). Сезгә бу даруларны эчәргә кирәк. В) Укытучы.

5). Китап ун көнгә бирелә. Г) Сатучы.

7). Күлмәкне иртәгә тегеп бетерәм. Д) Җырчы.

8). Мин концертта “Туган тел” җырын

җырларга әзерләнәм. Е) Тегүче.

1	2	3	4	5	6	7

5. Запишите нужные окончания множественного числа. (Максимальное количество – 4 балла)

Урам _____ Мәктәп_____ Белем ____ Машина _____

6. Заполните пропуски местоимениями.(Максимальное количество – 8 баллов)

1) Исәнмесез. ___________ нәрсә ашыйсыгыз килә?

2) _________ иртәгә концертка барам.

3) Марат, ___________ иртәгә кинога барасыңмы?

4) Энем дәресләрдән соң спорт комплексына бара. ______теннис уйнарга

өйрәнә.

7. Напишите вопросы, ответами на которые являются следующие предложения.(Максимальное количество – 15 баллов)

1) _______________________________________________________

Мин бишенче сыйныфта укыйм.

2) _______________________________________________________

Әйе, мин җырларга яратам.

3) ________________________________________________________

Миңа ун яшь.

4) ________________________________________________________

“Туган тел” шигырен Габдулла Тукай язган.

5) _______________________________________________________

Юк, мин Казанда яшәмим.

8.Озаглавьте рисунок(5 баллов), напишите 7 словосочетаний , которые относятся к рисунку. (По одному баллу за каждое слово, максимальное количество – 12 баллов)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре

2022/2023 уку елы, 6 нчы сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 6 класс

Время выполнения – 90 минут

Максимальный балл –54

1. Придумайте название рисунку (3 балла) и составьте 3 вопроса (9 баллов) (12 баллов)

__________________________

1.________________________________________________________________

2. ________________________________________________________________

3. ________________________________________________________________

2. Прочитайте текст, найдите и напишите пропущенное слово, которое подходит к тексту (максимальный балл – 4).

Безнең ата-бабаларыбыз укымышлы булган, китап укыган, ... белгән. Әмма, ни кызганыч, ... өйрәнү, ... белү хәзер зур проблемага әверелде. ... белү ул – тормыш мәктәбе.

О чём этот текст? Җавап ________________

3. В каждой строчке зачеркните лишнее слово (максимальный балл – 4).

1) тарихчы, тәрбияче, эшмәкәр

2) эремчек, яшелчә, каймак

3) сәгать, тәүлек, түбән

4) явыз, ярдәмчел, ягымлы

4. В каждой строке дополни предложение подходящим по смыслу словом (максимальный балл – 5).

1) Балачактан ук безгә яшелчә һәм җиләк-җимешнең файдасы ___________ әйтә килделәр.

2) Беренче чиратта, алар организмны витамин һәм минераллар белән ____________.

3) Истә тотарга кирәк, үз табигый циклы нигезендә өлгергән сезонлы җиләк-җимеш, ___________ организмга максималь файда китерә.

4) Аларны кыю рәвештә эшкәртелмәгән килеш кулланырга һәм организмның алардан зыян күрүенә курыкмаска _________.

5) ____________ елның теләсә кайсы вакытында төрле продуктлар табарга була.

5. Переведите предложения (максимальный балл – 10).

1) Как вы проводите своё свободное время?

__________________________________________________________________

2) Праздники не обходятся без песен.

__________________________________________________________________

3) Я встречаюсь со своими одноклассниками каждый год.

__________________________________________________________________4) На этой неделе состоится ярмарка.

__________________________________________________________________

5) Мы встали поздно и позавтракали.

__________________________________________________________________

6. Соберите пословицы, соединив цифры с буквами (максимальный балл – 5).

1) Колак ике, тел бер а) кеше сүзен тыңлап бетер.

2) Үзең сөйли башлаганчы б) тыңлый да бел.

3) Сөйли белсәң в) ике тыңла, бер сөйлә.

4) Аз сүз белән г) күп бел.

5) Аз сөйлә д) күп сүз әйт.

1) ____ 2) ____ 3) ____ 4) ____ 5) ____

7. Допишите окончания слов в предложениях. (4 баллов)

№	Предложения	Макс.кол-во баллов – 4	Баллы
1.	Баклажан – җәйге сезон____ популяр яшелчә____.	1
2.	Аннан искиткеч ризык____ әзерләргә мөмкин, шулай ук, кыш___ да консервацияләргә була.	1
3.	Баклажан___ юка, куе-зәңгәр, кара тышчалы______ сайларга тырышыгыз.	1
4.	Әлеге яшелчә_____ барлык файдалы матдә______ нәкъ менә кабыгында, шуңа күрә ризык әзерләгәндә аны әрчемәскә тырышыгыз.	1

8. Напишите о вашем любимом фрукте или овоще и о его пользе.

(за каждое верное предложение – 2 балла, максимальное количество баллов – 10).

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 7 нче сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 7 класс

Время выполнения – 90 минут

Максимальный балл – 58

1. Придумайте название рисунку (3 балла) и составьте 3 вопроса (9 баллов) (12 баллов)

__________________________

1.________________________________________________________________

2. ________________________________________________________________

3. ________________________________________________________________

2. Прочитайте текст, найдите и напишите пропущенное слово, которое подходит к тексту (максимальный балл – 4).

Ананың балага биргән иң зур бүләге - ... . Шуңа да ул балык, хәзинә санала. Ә бүләкне, байлыкны, хәзинәне кадерләп саклый алу, күбәйтә-ишәйтә алу үзе бер батырлык сорый. Файдасын күреп яши белмәгәндә, аны тиз исраф итү, югалту бик җиңел.

О чём этот текст? Җавап ________________

3. В каждой строчке зачеркните лишнее слово (максимальный балл – 4).

1) кайгыртучан, мәрхәмәтле, рәхимсез

2) мөгаллим, идарәче, тәрҗемәче

3) башкала, бистә, шәһәр

4) тәбәнәк, биек, кыска

4. Прочитайте, напишите пропущенные слова (максимальный балл – 8).

Таңнар саен хәерле көн телим,

Аяз __________ телим җиремә.

Кояшлы _______ телим бар кешегә

Һәм иминлек телим илемә.

____________ хәерле юл телим,

Чәчәкләргә карап елмаям.

Һәрбер кеше якын кардәш сыман,

Үз балам күк тоела һәр _________.

(Фирая Зыятдинова)

5. Переведите предложения (максимальный балл – 10).

1) Можно ёще раз смотреть этот фильм.

__________________________________________________________________

2) Где можно записаться к врачу?

__________________________________________________________________

3) Вчера день был теплый, даже жаркий.

__________________________________________________________________

4) В Биляр вы можете съездить и самостоятельно.

__________________________________________________________________

5) Здание старинное, очень красивое, двухэтажное.

__________________________________________________________________

6. Соберите пословицы, соединив цифры с буквами (максимальный балл – 5).

1) Сүздә мактанма а) эштә мактан.

2) Күп укыган б) белемнән эзлә.

3) Укыдым дип әйтмә в) күп белер.

4) Бәхетне юлдан эзләмә г) аңладым дип әйт.

5) Җиде йортның телен бел д) җиде төрле белем бел.

1) ___; 2) ____; 3) ___; 4) ___; 5) ___.

7. Прочитайте предложения, исправьте грамматические и речевые ошибки. Напишите правильный вариант (максимальный балл – 5):

1) Коронавирус сәбәпле мәктәпләрдә кертелгән чикләүләр кертелде.

_________________________________________________________________

2) Мәсәлән, бер гына кабинетта укыйсы, зур чаралар уздырырга ярамый.

__________________________________________________________________

3) Әлеге кагыйдәләрне тагын да озынайтмакчы телиләр.

__________________________________________________________________

4) Бу чикләүләрне 2023 елга кәдәр озынайтырга телиләр.

__________________________________________________________________

5) Шулай ук, мәктәптә һәр баланың тәне температурасы үлчәнү, антисептиклар булуы зарур.

__________________________________________________________________

8. Напишите поздравление бабушке (дедушке) с Днём пожилого человека (за каждое верное предложение – 2, максимальный балл – 10).

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 8 нче сыйныф

Олимпиадныезаданияшкольного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2022-2023 учебный год, 8 класс

Максималь балл – 78

Время выполнения – 90 минут

1. Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 5 словосочетаний по картине (по 2 балла = 10 баллов. Макс. 15 баллов)

2. Соединяя буквы и цифры, соберите пословицы. (6 баллов)

1) Күмәк эш а) кар ява.

2) Калган эшкә б) кара эшенә.

3) Карама яшенә, в) көче бар.

4) Хәрәкәттә г) тәмләп ашарсың.

5) Тырышып эшләсәң, д) бәрәкәт.

6) Эше барның е) күңелле эш.

3. Прочитайте текст. Исходя из содержания текста, поставьте рядом с каждым предложением отметку «+ » или “-“. (8 баллов)

Сез иптәшегезгә кунакка киләсез. Сезгә ул: “Хәзер мин сиңа үземнең китапханәмне күрсәтәм”, – ди дә китап шкафы яисә китап киштәсе янына алып килә.

Бүген мин китапханәгә барыйм әле, дисез һәм ишегенә “Китапханә” дип язылган йортка киләсез.

Ә Мәскәүдә бөтен бер кварталны биләп торган берничә бинаны күрергә була. Ишекләренә “Дәүләт китапханәсе” дип язылган. Безнең илебездә басылып чыккан һәрбер китап, шулай ук һәрбер гәзит-журнал бу китапханәгә килә. Китап, гәзит, журналлар монда чит илләрдән дә килә. Алар әллә ничә миллион. Менә нинди ул – дөньяда иң зур китапханәләрнең берсе!

1) Иптәшегез сезгә кунакка килә.

2) Иптәшегез сезгә китапларын күрсәтә.

3) Китаплар ашханәдә саклана.

4) Мәскәүдә бөтен бер кварталны биләп торган берничә бина бар.

5) Бу биналарның ишекләренә “Дәүләт китапханәсе” дип язылган.

6) Безнең илебездә басылып чыккан һәрбер китапны, шулай ук һәрбер гәзит-журналны мәктәп китапханәсендә табып була.

7) Дәүләт китапханәсенә чит илләрдән китап, гәзит, журналлар килми.

8) Мәскәүдәге Дәүләт китапханәсе – дөньяда иң зур китапханәләрнең берсе!

4. Найдите главные члены предложения. (1 балл)

Китапхәнәдән төрле төбәктә, илдә яшәүче һәр кеше файдалана ала.

1) китапханәдән файдалана ала

2) төбәктә, илдә файдалана ала

3) яшәүче файдалана ала

4) кеше файдалана ала

5.В какой последовательности нужно поставить части предложений, чтобы получилась пословица? (4 балла)

А) надан икәнеңне

Ә) күп китап укы

Б) үзеңнең

В) беләсең килсә

Җавап:_____________________

6. Поставьте реплики в нужном порядке, чтобы получился диалог (укажите последовательность цифр). (8 баллов)

А) – Аны кем сорый?

Ә)- Аның эше бар, шуңа күрә телефон янына килә алмый. Соңрак шалтыратыгыз, зинһар.

Б) -Алло? Хәерле көн! Алмазны телефонга чакыра алмассызмы?

В) – Ул кайчан бушый?

Г) - Бу Айрат, аның курсташы.

Д) – Бер сәгатьтән.

Е)- Ярый, мин соңрак шалтыратырмын.

Ж) – Яхшы.

Җавап:_____________________________

7. В каждом предложении запишите соответствующие по значению глаголы. (12 баллов)

1) Кеп-кечкенә савытларны _____________ һәм Рәшит белән икәү Иделгә _____________. 2) Менә без Идел буе урманына _____________. 3) Бөтен җиргә салкынча чык ______________. 4) Яфраклар арасында кечкенә кошлар _____________. 5) Без бик матур аланга ______________ һәм яшел үләнгә _____________. 6) Биредә кызыл, зәңгәр, сары һәм ак чәчәкләр ______________. Нинди матурлык!

8. Запишите пропущенные реплики в диалогах. (24 баллов)

— Китап — якын дус, диләр. Моны ничек аңлыйсың?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

— Китапны нинди шартларда уку яхшырак дип уйлыйсың?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

— Нинди урын сайларга?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

— Ни өчен?

__________________________________________________________________

- Син нинди китаплар укырга яратасың?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

-Иң яраткан авторың кем?

__________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 9 нчы сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2022-2023учебный год, 9 класс

Максималь балл –86

Время выполнения – 120 минут

1. Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 7 словосочетаний по картине (по 2 балла = 14 баллов). Макс. 19 баллов

2. Соединяя буквы и цифры, соберите пословицы. (6 баллов)

1. Галимнәргә иярсәң, күзең ачылыр,	а) башың белән җавап бирәсең
2. Бер яхшы эш	б) ил сөйгән
3. Кул белән эшлисең,	в) наданнарга иярсәң күзең чыгар
4. Белеме барның	г) кадере бар
5. Эш сөйгәнне	д) күбрәк ишетерсең
6. Азрак сөйләсәң,	е) мең яхшы сүздән артык

Җавап: ____________________

3. Прочитайте текст. Исходя из содержания текста, поставьте рядом с каждым предложением отметку «+ » или “-“. (11 баллов)

Китап — иң акыллы киңәшче.

Россиядә китап басу эшен 1564 нче елда Иван Федоров белән Петр Мстиславец башлап җибәргән.

Дөньяда иң кыйммәтле һәм иң авыр китап — «Изге Иоанн хакыйкате». Ул Швейцария акчасы белән ике мең франк бәяләнә. Кыйммәтле ташлар белән бизәлгән бронза тышлыгы гына да 120 килограмм. Йөз илле битле бу китап иң яхшы пергаменттан эшләнгән.

Дөньяда иң зур китапханә — Россия дәүләт китапханәсе. Аның шүрлекләрендә егерме ике миллион китап бар. Аларны тезеп кую өчен дә ун километр озынлыктагы киштә кирәк булыр иде.

Дөньядагы иң кечкенә китапханә һиндстанның Амритсар шәһәрендә. Кыйммәтле мәрмәрдән салынган, бакыр һәм алтын белән бизәлгән бу китапханәдә бары тик бер генә китап саклана.

Китап — иң акыллы киңәшче.
Россиядә китап басу эшен бер мең биш йөз сиксән дүртенче елда Иван Федоров белән Петр Мстиславец башлап җибәргән.
Дөньяда беренче басылып чыккан китап — «Изге Иоанн хакыйкате».
Ул Швейцария банкында саклана.
Кыйммәтле ташлар белән бизәлгән бронза тышлыгы гына да йөз егерме килограмм.
Бу китап 150 биттән тора.
Дөньяда иң зур китапханә — Россия дәүләт китапханәсе.
Аның шүрлекләрендә 222 миллион китап бар.
Аларны тезеп кую өчен 100 километр озынлыктагы киштә кирәк.
Дөньядагы иң кечкенә китапханә һиндстанның Амритсар шәһәрендә урнашкан.
Бу китапханәдә барлыгы ун китап саклана.

4. Составьте диалог по содержанию текста 2 задания. (12 реплик, 24 балла).

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Какая пара не может быть синонимом? (1 балл)

а) төлке – хәйләкәр кеше

б) тавык баш – акыллы кеше

в) алтын куллы – оста кеше

г) куян – куркак кеше

6. В какой последовательности нужно поставить части предложений, чтобы получилось целое предложение? (4 балла)

А) телен бел

Б) белем бел

В) җиде төрле

Г) җиде йортның

Җавап: ____________________

7. В какой группе слова не относятся к самостоятельной часть речи.

(1 балл)

1) мөмкин, матур, менә

2) ихтимал, икән, иде

3) рөхсәт, рәхәт, рәхмәт

4) кайда, кая, кайчан

5) юк, юк-бар, тиеш

8. “Китап — белем чишмәсе” диелә татар мәкалендә. “Үзеңнең надан икәнеңне беләсең килсә, күп китап укы” дигән мәкаль дә бар. Сез бу турыда ничек уйлыйсыз? Фикерләрегезне 10 җөмләдән торган текст итеп языгыз. (20 баллов)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәренең җаваплары

2022-2023 уку елы, 10 нчы сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку

для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 10 класс

Максимальный балл – 122

Время выполнения –120 минут

Устная часть. (макс. б. – 25)

Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 10 словосочетаний по картине (по 2 балла = 20 баллов. Макс. 25 баллов)

$E:\картинки\3bk1bs.jpg$

Письменная часть.

1. Найдите конец пословиц(по1 баллу, макс. б. – 5).

1). Авызың кыек булса да а) мактанчыкның теле эшләр

2). Эшләп ашасаң б) кечеләргә шәфкать кыл

3). Тыйнакның кулы эшләр в) тәмләп ашарсың

4). Тирләп эшләсәң г) сүзең туры булсын

5). Олыларга хөрмәт кыл д) һәр ризык балдай татлы була

1 _____2 _____3_____4 _____5 _____

Расскройте скобки, поставьте слова в нужные формы (по 1 баллу, макс.б. – 6).

Экскурсовод безгә (Казан)______ истәлекле урыннары турында сөйләде.
Төрле (илләр)_____ килгән татарлар Бөтендөнья татар корылтаенда чыгыш (ясаган)___ .
Сез җиләккә кемнәр белән (барды)____ ?
Без матур көннәрдә табигатькә чыгарга (ярат)_____ .
Урман кисүчеләр (чыршы)___ кисеп аударгач, каяндыр тиен килеп чыкты.

Выберите и поставьте местоимения в предложения (по 1 баллу,макс.б.- 6)

Туган җир,туган туфрак, туган нигез. ________ тирән мәгънәле төшенчәләр ________ өчен изге һәм кадерле нәрсәләрне аңлата. Кеше __________ гына булмасын, _________ генә урыннарны күреп сокланмасын, __________ күңелен һәрвакыт газиз җире,туган нигезе __________ тарта.

Алмашлыклар: кайда,үзенә,бу, аның, һәркем, нинди

Составьте предложения (по 2 б., макс.б. – 8)

Иң, чыкты, ярышларында, алдынгы, спорт, кем, урынга?
Мәскәү, тапшыру, мин, кызыклы, кичә, турында, шәһәре, карадым.
Салына, нчы, театрына, нигез, 1906, татар, елда.
Дустым, китәсем, минем, таныштырып, белән, килә, сезне.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 8	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2

Напишите ответы на вопросы (по 1 балла, макс.б. – 5)

Син дусларыңның туган көннәренә нинди бүләк бирергә яратасың?
Кайсы спорт төре белән шөгыльләнергә яратасың?
Нинди чит телләр өйрәнергә теләр идең?
Иң яратып пешерә торган ризыгың нинди?
Синеңчә, иң яхшы ял итү урыны кайда?

№	Ответы	Макс.кол-во баллов - 5	Баллы
1.		1
2.		1
3.		1
4.		1
5.		1

6. Придумайте и впишите первую часть сложных предложений (по 1 б., макс.б. – 5)

1. ..., ә без кафега барырга уйладык.

2. ... , шуңа күрә Ильяс спектакльга соңга калды.

3. ...., әмма кибет сәгать тугызга кадәр генә эшли икән.

4. ..., шуның өчен Алсу иң матур күлмәген кияргә булды.

5. ... , чөнки күк йөзен болытлар чолгап алган иде.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 5	Баллы
1.		1
2.		1
3.		1
4		1
5.		1

7. Составьте и запишите диалог, используя текст (по 1 б. = макс.б. – 20)

Каз каурые күп гасырлар буена кулланылган. Шекспир, Ломоносов, Жан-Жак Руссо, Пушкин һәм Тукай каз каурые белән язган.

Корыч каләм беренче булып 1820 нче елда Германиядә уйлап табыла. Соңрак Франциягә, Россиягә һәм башка илләргә тарала. Ул кыйммәт торган. Корыч каләмле ручканы еш кына алмаз, рубин, бриллиант һәм башка кыйммәтле асылташлар белән бизәгәннәр. Шуңа күрә каләмнең бәясе тагын да күтәрелгән. Мондый каләмне тик аристократлар, байлар гына сатып ала алганнар.

“Кызыклы дөнья” китабыннан

№	Число реплик	Макс.кол-во баллов - 20	Баллы
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16
17.
18.
19.
20.

8. Переведите на татарский язык и запишите. Цифры пишите словами (по 2 балла, макс.б. – 12)

1. Высота азиатского слона – 3 метра, вес - 5 тонн. 2. Егосердце весит 12 килограммов. 3. Она бьется 40 раз в минуту. 4. За 18 часов слон может съесть 360 килограммов пищи. 5. В день выпивает около 90 литров воды. 6. Спит слон лишь 2-4 часа в день.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 12	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2
5.		2
6.		2

9. Переведите на русский язык и запишите (по 2 б., макс.б. – 10)

1. Кешеләрнең күңелен яулау өчен нинди булырга кирәк? 2. Минемчә, беренчедән, һәр кеше белән ягымлы сөйләшә белергә кирәк. 3. Икенчедән, кешеләргә карата игътибарлы һәм тыныч булырга кирәк. 4. Өченчедән, әлбәттә, һәркемгә ярдәм итәргә кирәк. 5. Усал, саран, ялкау, хәйләкәр, тупас кешеләрне беркем дә яратмый.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.
2.
3.
4.
5.

10. Напишите, какую страну Вы бы хотели увидеть и почему? (8-10 предложений,макс.б. – 20)

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 11 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку

для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 11 класс

Максимальный балл – 107

Время выполнения –120 минут

Устная часть. (макс. б. – 25)

Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 10 предложений по картине (по 2 балла = 20 баллов. Макс. 25 б.)

$E:\картинки\45b2394a04a13b16e1d2f2ed0dc741685025_o.jpg$

Письменная часть.

1. Напишите ответы на поставленные вопросы и составьте толкование слова “үлән”, используя Ваши ответы. (по 1 б., 3б. –за толкование, макс. б. - 7).

- Нәрсә ул – үлән?

- ... .

- Ул биекме? Анда бананнар үсәме?

- ... .

- Ул кыярмы? Аны кешеләр ашыймы?

- ... .

- Казанда кыш көне үлән бармы?

- ... .

№	Предложения	Макс.кол-во баллов -7	Баллы
1.		1
2.		1
3.		1
4.		1
		3

Соедините слова двух столбиков и составьте словосочетания используя послелоги и послеложные слова (по 3 б. за правильное словосочетание. Макс. 21 б.)

Образец: парктагы күлдә көймә белән йөзәргә

йөзәргә вокзал, кафе
барырга театр, машина
килеп җитәргә Идел, касса
йөгерергә стадион, сукмак
йөрергә троллейбус, тукталыш
узып барырга күл, парк, көймә
барып кайтырга автобус, гараж
очарга шәһәр паркы, вертолёт

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 21	Баллы
1.		3
2.		3
3.		3
4.		3
5.		3
6.		3
7.		3

3. В каком предложении допущена ошибка? (2 б.)

Энемнең хыялы – җырларга өйрәнү.
Түбән Кама – химиклар шәһәре.
Казан – элек-электән мәдәният һәм сәнгать үзәк.
Алабуга – иң борынгы шәһәрләребезнең берсе.

4. Выберите и вместо многоточия ставьте фразеологизм. ( по 2 б., макс. б. -8)

А. Бу мәсьәләгә ... ярамый.

Ә. Узган ел ... вакыйгаларга бай булды.

Б. Әнием аш-су пешерергә бик оста, аның бәлешләре ... була.

В. Кешедән ... – җиңел, аңа ярдәм итергә тырышырга кирәк.

телеңне йотарлык
йөз чөерү
уңышлардан баш әйләнерлек
күз йомарга

А. ...; Ә. ...; Б. ...; В. ... .

В каком ряду слова образованы только при помощи словообразующих аффиксов? (2 б.)

саранлык, сипкеч, эшемдә
элгеч, юлчы, каләмдәш
әдәпле, баскыч, күршедә
каенда, җиләклек, халык

6. Переведи на татарский язык и запиши (по 3б.- макс.15 б.)

1. Елабуга – старинный городок в Татарстане 2. Здесь родились: кавалерист-девица Н.А.Дурова, художник И.И.Шишкин, известный ученый психиатр В.М. Бехтеров, маршал Советского Союза Л.А. Говоров и другие известные люди. 3. Эта земля хранит память об отрядах Емельяна Пугачева, о писателях А.Н.Радищеве и В.Г.Короленко, о командире гражданской войны В.И. Чуйкове. 4. В Великую Отечественную войну Елабуга послала на фронт тысячи бойцов. 5. Елабуга включена в число исторических городов.

.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 15	Баллы
1.		3
2.		3
3.		3
4.		3
5.		3

7. В какой последовательности нужно расставить предложения, чтобы получился текст? (макс.б.- 8)

А) Ашый торган ризыкта витаминнар булуы бик мөһим.

Ә) Һәркем сәламәт булу өчен тырышырга тиеш.

Б) Шуңа күрә кешеләр ит тә, сөт ашамлыклары да, яшелчәләр дә, җиләк-җимеш тә ашарга тиеш.

В) Сәламәт булырга теләсәң, иң беренче чиратта яхшы тукланырга кирәк.

1) Ә, В, Б, А

2) В, Ә, Б, А

3) Ә, В, А, Б

4) В, Ә, А, Б

8. Образуй новые слова из корня күз с помощью аффиксов (по 1б. закаждое слово, макс. б. - 7).

Күз +... =,

9.Найди грамматический правильное продолжение предложения (2 б.)

Яңгыр ява, ... .

ләкин без бернәрсә белмибез.
шунда кичә башланды.
шул вакытта кыш та җитте.
шулай да без юлга чыктык.

10. Выполните коммуникативные задания. (10 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ).

Скажи родителям (маме , папе):

что ты беспокоишься за их здоровье;

__________________________________________________________________

что им необходимо ехать отдыхать;

__________________________________________________________________

- что очень полезно употреблять витаминные продукты;

__________________________________________________________________

- что перед сном нужно гулять на свежем воздухе; __________________________________________________________________

- что ты очень благодарен (на) им и очень хочешь, чтобы они были здоровые

__________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022/2023 уку елы, 6 нчы сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022/2023 учебный год, 6 класс

Максимальный балл – 89

Время выполнения – 150 минут

1. Озаглавьте рисунок (3 балла) и напишите 5 предложений (за каждое верное предложение – 3 балла, максимальный балл -18 баллов)

_______________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Прочитайте текст, выберите наиболее подходящий для него заголовок и подчеркните его (максимальный балл – 3).

А. Мидхәт белән Улина дуслыгы

В. Әнфисә - сыйныфта яңа укучы

С. Сыйныфташлар

Әлегә кадәр тыныч кына яшиләр иде безнең йорт малайлары. Тавыш юк, көнләшү юк. Гомумән, һәркем үз эшендә, һәр әйбер үз урынында. Һәркемнең дусты яисә иптәш малае бар. Телисең икән – кызлар белән дуслаш. Бергә кинога, мәктәпкә бар. Бер партада утыр. Әнә, мисал өчен, озын Мидхәт өченче каттагы җирән Улина белән бер партада утыра.

Беркөнне зәңгәр балконлы квартирага кара мыеклы, хәрбиләрчә мәһабәт гәүдәле запастагы полковник кайтып төште. Үзе генә түгел шул. Әтисенеке кебек ак йөзле, якты кара күзле Әнфисәсе белән. Анысы – бик әйбәтләп үтүкләнгән кара итәктән, зәңгәр якалы матроскадан.

Менә шул кыз кайтканнан бирле, безнең йортта малайлар белән кызлар арасында дуслык бетте. Мидхәт тә иң арттагы партада үзе генә утыра башлады. Малайлар, кызлар белән генә түгел, үзара да ачылып китеп сөйләшми башладылар. Бер дә юктан тавыш чыккалый торды. Бөтен кешенең дә Әнфисә турында күбрәк беләселәре килде. (Фаил Шәфигуллиннан)

3. Напишите небольшое сочинение (5 предложений) о дружбе с одноклассниками (максимальный балл – 15).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 15	Баллы
1.		3
2.		3
3.		3
4.		3
5.		3

4. Расставьте реплики в нужном порядке (укажите последовательность в цифрах), чтобы получился диалог (максимальный балл – 4).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 4	Баллы
	Миңа да чана шуу ошый. Шулай да, бездә кыш артык кырыс, аеруча февраль аенда.	0,5
	Мөгаен, ул кыштыр. Әйе, һичшиксез, минем өчен кыш – иң яхшы вакыт.	0,5
	Миңа бөтен ел фасыллары да ошый. Һәрберсе үзенчә матур.	0,5
	Ә шулай да иң яратканы булырга тиеш бит инде.	0,5
	Аңлашылды.	0,5
	Беренчедән, мин кар яратам. Мин урамда кар атыш уйныйм, чана шуам. Кар яуганда артык салкын да булмый. Мондый һава торышы минем өчен бик уңайлы. Ә сиңа ничек?	0,5
	Дустым, синең яраткан ел фасылың нинди?	0,5
	Ни өчен кыш? Кышын бик салкын бит.	0,5

5. Допишите пропущенные слова в следующих пословицах (максимальный балл – 10).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.	Ашыккан кеше бер эшне _________ (ничә?) эшләр.	2
2.	Батыр булсаң — йөрәктән, ___________(нинди?) булсаң — беләктән.	2
3.	Тырышкан табар, ______________ (нәрсәгә?) кадак кагар.	2
4.	Бүре бар дип _____________ (кая?) бармый тормыйлар.	2
5.	Җәй эшләсәң, кыш ________ (нишләрсең?).	2

6. Переведите на татарский язык и запишите (максимальный балл – 14).

1) Вы должны встретить их на железнодорожном вокзале.

2) Летний день длиннее осенного дня.

3) Она прочитала статью о лекарственных растениях.

4) Они смотрели интересную передачу о диких животных.

5) Любите природу и охраняйте её.

6) Я любуюсь красотой нашего города.

7) Вы не ответили на мои вопросы.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 14	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2
5.		2
6.		2
7.		2

7. Допишите окончания слов в предложениях (максимальный балл – 4).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 4	Баллы
1.	Көчле, сәламәт булу өчен спорт белән шөгыльләнергә кирәк икәнен барыбыз да белә_____.	0,5
2.	Бик сирәкләребез генә ныклап торып, җитди рәвештә спорт дөнья_____ кереп китә.	1
3.	Көрәш – билбаулар таккан ике кеше_____ бил алышуы, милли спорт төре.	0,5
4.	Ул – милли бәйрәмебез Сабантуй_____ аерылгысыз өлеше.	0,5
5.	Шулай ук, көрәш буенча турнир_____ да хәзер шактый оештырыла.	0,5
6.	Әлеге спорт төре буенча 1970 нче ел_____ Рәсәйкүләм ярышлар үткәрелә башлый.	1

8. Прочитайте текст и вставьте нужны слова (максимальное количество баллов – 8).

Европа һәм Америкада хәзер пыяла чәйнекләр _____________ кулланыла. Чәйнектәге эчемлекнең төсенә сокланырга _____________ аның күләмен күз _____________ күрергә була. Хуҗабикә чәйне аш бүлмәсендә пешерә дә, кунаклар каршына алып чыгып, астан спиртовка _____________ шәм ялкыны белән җылытылучы _____________ җайланмага утырта. Чәй суынмый да, матур _____________ яктыртыла да. _____________ дә чәйнек термопыяладан да ясалган булса, аны газ плитәсенә дә, электрныкына да куярга _____________.

һәм

яисә

итеп

махсус

еш

мөмкин

әгәр

белән

9. Переведите на русский язык и запишите (максимальный балл – 10).

1) Шәһәр паркларында яшьләр дә, балалар да, картлар да ял итәләр.

2) Син сәгать ничәдә өйдән чыгып мәктәпкә китәсең?

3) Балалар чыпчыклар, саесканнар турында кайгырталар.

4) Бу кошлар кышка беркая да очмыйлар.

5) Минем апам хезмәт сөючән һәм тырыш.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2
5.		2

10. Найдите синонимы, впишите их парами в таблицу (максимальный балл – 3).

эш

олы

шатлану

арту

уңайлы

тиз

җайлы

җитез

хезмәт

күбәю

сөенү

зур

№	Синонимы	Макс.кол-во баллов - 3	Баллы
1.	эш –	0,5
2.	олы –	0,5
3.	шатлану –	0,5
4.	арту –	0,5
5.	уңайлы –	0,5
6.	тиз –	0,5

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган муниципаль олимпиаданың биремнәренең җаваплары

(6 нчы сыйныф, 2022/2023 уку елы)

(Максимальное количество баллов – 89)

1. Озаглавьте рисунок (3 балла) и напишите 5 предложений (за каждое верное предложение – 3балла, максимальный балл -18 баллов)

2. Прочитайте текст, выберите наиболее подходящий для него заголовок и подчеркните его (3 баллов)

В. Әнфисә - сыйныфта яңа укучы

3. Напишите небольшое сочинение (5 предложений) о дружбе с одноклассниками (за каждое верное предложение – 3 балла, максимальный балл – 15).

4. Расставьте реплики в нужном порядке (укажите последовательность в цифрах), чтобы получился диалог.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 4	Баллы
7.	Миңа да чана шуу ошый. Шулай да, бездә кыш артык кырыс, аеруча февраль аенда.	0,5
4.	Мөгаен, ул кыштыр. Әйе, һичшиксез, минем өчен кыш – иң яхшы вакыт.	0,5
2.	Миңа бөтен ел фасыллары да ошый. Һәрберсе үзенчә матур.	0,5
3.	Ә шулай да иң яратканы булырга тиеш бит инде.	0,5
8.	Аңлашылды.	0,5
6.	Беренчедән, мин кар яратам. Мин урамда кар атыш уйныйм, чана шуам. Кар яуганда артык салкын да булмый. Мондый һава торышы минем өчен бик уңайлы. Ә сиңа ничек?	0,5
1.	Дустым, синең яраткан ел фасылың нинди?	0,5
5.	Ни өчен кыш? Кышын бик салкын бит.	0,5

5. Допишите пропущенные слова в следующих пословицах.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.	Ашыккан кеше бер эшне ИКЕ эшләр.	2
2.	Батыр булсаң — йөрәктән, КӨЧЛЕ булсаң — беләктән.	2
3.	Тырышкан табар, ТАШКА кадак кагар.	2
4.	Бүре бар дип УРМАНГА бармый тормыйлар.	2
5.	Җәй эшләсәң, кыш АШАРСЫҢ.	2

6. Переведите на татарский язык и запишите.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 14	Баллы
1.	Сез аларны тимер юл вокзалында каршы алырга тиеш.	2
2.	Җәйге көн көзге көнгә караганда озынрак.	2
3.	Ул дару үләннәре турында мәкалә укыды.	2
4.	Алар кыргый хайваннар турында кызыклы тапшыру карадылар.	2
5.	Табигатьне саклагыз һәм аны саклагыз.	2
6.	Мин шәһәребезнең матурлыгына сокланам.	2
7.	Сез минем сорауларга җавап бирмәдегез.	2

7. Допиши окончания слов в предложениях.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 4	Баллы
1.	Көчле, сәламәт булу өчен спорт белән шөгыльләнергә кирәк икәнен барыбыз да беләбез.	0,5
2.	Бик сирәкләребез генә ныклап торып, җитди рәвештә спорт дөньясына кереп китә.	1
3.	Көрәш – билбаулар таккан ике кешенең бил алышуы, милли спорт төре.	0,5
4.	Ул – милли бәйрәмебез Сабантуйның аерылгысыз өлеше.	0,5
5.	Шулай ук көрәш буенча турнирлар да хәзер шактый оештырыла.	0,5
6.	Әлеге спорт төре буенча 1970 нче елларда Рәсәйкүләм ярышлар үткәрелә башлый.	1

8. Прочитайте текст и вставьте нужны слова (максимальное количество баллов – 8, за каждый верный ответ – 1).

Европа һәм Америкада хәзер пыяла чәйнекләр еш кулланыла. Чәйнектәге эчемлекнең төсенә сокланырга һәм аның күләмен күз белән күрергә була. Хуҗабикә чәйне аш бүлмәсендә пешерә дә, кунаклар каршына алып чыгып, астан спиртовка яисә шәм ялкыны белән җылытылучы махсус җайланмага утырта. Чәй суынмый да, матур итеп яктыртыла да. Әгәр дә чәйнек термопыяладан да ясалган булса, аны газ плитәсенә дә, электрныкына да куярга мөмкин.

9. Переведите на русский язык и запишите.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.	В городских парках отдыхают и молодёжь, и дети, и старики.	2
2.	В котором часу ты выходишь из дома и направляешься в школу?	2
3.	Ребята заботятся о воробьях и сороках.	2
4.	Эти птицы на зиму никуда не улетают.	2
5.	Моя сестра трудолюбивая и прилежная.	2

10. Найдите синонимы, впишите их парами в таблицу (максимальное количество баллов – 3).

№	Синонимы	Макс.кол-во баллов - 3	Баллы
1.	эш – хезмәт	0,5
2.	олы – зур	0,5
3.	шатлану – сөенү	0,5
4.	арту – күбәю	0,5
5.	уңайлы – җайлы	0,5
6.	тиз – җитез	0,5

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022/2023 уку елы, 7 нче сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022/2023 учебный год, 7класс

Максимальный балл – 98

Время выполнения – 150 минут

1. Озаглавьте рисунок (3 балла) и напишите 5 предложений (за каждое верное предложение – 3 балла, максимальный балл -18 баллов)

______________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Прочитайте текст и найдите пропущенное слово (максимальный балл – 9).

Олы кеше организмының 70 процентка якынын ... били. ... кирәк кадәр кермәгән яки артык күп бүленеп чыккан очракта, организмда сыекча күләме кими.

Кеше тәүлеккә уртача 2-2,5 литр ... югалта. Билгеле, ул һава температурасына, физик эш авырлыгына, кием калынлыгына һәм башка күп төрле факторларга бәйле. Нормаль яшәү өчен күпме ... кирәк соң? Организм күпме бүлеп чыгарса, шулкадәр ... кирәк. Йогышлы авырулар вакытында, тән температурасы күтәрелгәндә ... куллануны арттырырга кирәк. Әлбәттә, аның организмда кирәген артык күп булуы да төрле авыруларга китерүе мөмкин.

Ответьте на следующие вопросы:

1) Текст нәрсә турында?

2) Сыекча күләме кайчан кими?

3) Ул җитешмәгәндә организмда нәрсә күләме кими?

4) Аны кайчан күбрәк кулланырга кирәк?

5) Ул организмда артык күп булса, нәрсә булырга мөмкин?

6) Син аны кайчан кулланасың? Шул турыда 3 җөмлә төзеп яз.

№	Ответы	Макс.кол-во баллов - 9	Баллы
1.		2
2.		1
3.		1
4.		1
5.		1
6.	____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________	3

3. Переведите на русский язык и запишите (максимальный балл – 10).

1) Сез нинди милли бәйрәмнәрне беләсез?

2) Теләкләрегез тормышка ашсын!

3) Мин Сезгә күңелле сәяхәт телим.

4) Буш вакытларымда мин дуслар белән аралашам.

5) Кичә уен нинди исәп белән тәмамланды?

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2
5.		2

4. Допиши окончания слов в предложениях (максимальный балл – 6).

№	Предложения	Макс. кол-во баллов - 6	Баллы
1.	Бурсык_____ да, аю_____ да кышын азык калмый.	1
2.	Кышкы ачлык_____ котылуның яхшы чарасын тапканнар бу хайван_____: алар яталар да йоклыйлар.	1
3.	Алар өн_______ бик тырышып, бик оста итеп әзерлиләр.	1
4.	Алар башта урман_____ үзләренә урын таба_____.	1
5.	Өн______ хуш исле йомшак ылыс, коры мүк белән түшиләр.	1
6.	Алар салкын______ башлану белән тәмле йокы_____ талалар.	1

5. Допишите пропущенное слова в следующих пословицах (максимальный балл – 10).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.	Акыллы әйтер – юл куйдым, ахмак әйтер – ____________ (нишләдем?).	2
2.	Киеменә карап каршы алалар, акылына карап (нишлиләр?) _____________.	2
3.	Эшләгән кеше имәндәй, (нинди?) _________ кеше яфрактай.	2
4.	Һәр фил озын борынлы булса да, һәр __________(нәрсә?) фил булмый.	2
5.	Агачны (нәрсә?) _________ бизәсә, кешене хезмәт бизи.	2

6. Прочитайте текст и вставьте нужны слова (максимальное количество баллов – 6).

Көз – бүлмә гөлләрен күчереп ___________ чоры. Аерым очракта, гөл чүлмәге ватылса __________ үсемлек «чирли» башласа, аны елның __________вакытларында да күчерәләр. Бер нәрсәне онытмаска __________: чәчәктә утырган яисә чәчәккә бөреләнгән гөлләрне күчереп утырту __________, урыннарыннан да кузгатырга __________. Тиз үсә торган гөлләрнең күбесен ел __________, ә пальма, роза кебекләрен дүрт-биш елга бер __________ гына күчереп утырталар.

Гөл утырту __________ туфракны дөрес сайларга кирәк. Гөл туфрагы азык матдәләренә бай, дым __________һаваны __________ үткәрә торган булырга __________.

һәм

тапкыр яхшы ярамый тиеш

саен

яки

утырту

түгел

өчен

башка

кирәк

7. Переведите на татарский язык и запишите (максимальный балл – 16).

1) Центр города очень красив.

2) Я собираю книги по искусству и много времени провожу в книжных магазинах.

3) Сегодня на улице пасмурно и прохладно.

4) На сколько зрителей рассчитан этот стадион?

5) Билеты есть только на завтрашний спектакль.

6) Ему (ей) не все было понятно.

7) Мне нужны диски татарских исполнителей.

8) К сожалению, я не могу согласиться с Вами.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 16	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2
5.		2
6.		2
7.		2
8.		2

8. По описанию найдите и напишите название предмета (максимальный балл – 5).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 5	Баллы
1.	____________– җылы баш киеме.	1
2.	____________ – йозакны ача һәм бикли торган махсус җайланма.	1
3.	____________ – китапларны саклау һәм аларны сайлап алу өчен махсус урын, бина.	1
4.	____________ – кристалл сыман, төрле формадагы ак төсле атмосфера явым-төшеме.	1
5	___________ – бу елдагы, шушы елгы.	1

9. Составьте 5 предложений о том, как вы планируете провести новогодние каникулы (максимальный балл – 15).

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 15	Баллы
1.		3
2.		3
3.		3
4.		3
5.		3

10. Прочитайте загадку. О чём эта загадка? (максимальный балл – 3).

Өй янында башлана,

Өй янында ук бетә.

Җавап ________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган муниципаль олимпиадасының биремнәренең җаваплары

(7 нче сыйныф, 2022/2023 уку елы)

(максимальное количество баллов – 98)

1. Озаглавьте рисунок (3 балла) и напишите 5 предложений (за каждое верное предложение – 3 балла, максимальный балл -18 баллов)

2. Прочитайте текст. Ответьте на следующие вопросы.

№	Ответы	Макс.кол-во баллов - 9	Баллы
1.	Текст су турында.	2
2.	Ул (су) организмда 70 % күләмдә була.	1
3.	Ул (су) кирәк кадәр кермәгән яки артык күп бүленеп чыккан очракта, организмда сыекча күләме кими.	1
4.	Йогышлы авырулар белән авырганда, тән температурасы күтәрелгәндә суны күбрәк эчәргә кирәк.	1
5.	Организмда су артык күп булганда авырулар барлыкка килергә мөмкин.	1
6.	Мин суны ашарга пешергәндә кулланам. Юынганда да су кирәк. Савытларны, керләрне юганда да судан файдаланабыз.	3

3. Переведите на русский язык и запишите.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов – 10	Баллы
1.	Какие национальные праздники вы знаете?	2
2.	Пусть сбудутся ваши желания!	2
3.	Я желаю вам интересного путешествия.	2
4.	В свободное время я общаюсь с друзьями.	2
5.	Вчера с каким счётом закончилась игра?	2

4. Допишите окончания слов в предложениях.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 6	Баллы
1.	Бурсыкка да, аюга да кышын азык калмый.	1
2.	Кышкы ачлыктан котылуның яхшы чарасын тапканнар бу хайваннар: алар яталар да йоклыйлар.	1
3.	Алар өннәрен бик тырышып, бик оста итеп әзерлиләр.	1
4.	Алар башта урманда үзләренә урын табалар.	1
5.	Өннәрен хуш исле йомшак ылыс, коры мүк белән түшиләр.	1
6.	Алар салкыннар башлану белән тәмле йокыга талалар.	1

5. Допишите пропущенные слова в следующих пословицах.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 10	Баллы
1.	Акыллы әйтер – юл куйдым, ахмак әйтер – ҖИҢДЕМ.	2
2.	Киеменә карап каршы алалар, акылына карап ОЗАТАЛАР.	2
3.	Эшләгән кеше имәндәй, ЯЛКАУ кеше яфрактай.	2
4.	Һәр фил озын борынлы булса да, һәр ОЗЫНБОРЫН фил булмый.	2
5.	Агачны ЯФРАК бизәсә, кешене хезмәт бизи.	2

6. Прочитайте текст и вставьте нужны слова (максимальное количество баллов – 6).

Көз – бүлмә гөлләрен күчереп утырту чоры. Аерым очракта, гөл чүлмәге ватылса яки үсемлек «чирли» башласа, аны елның башка вакытларында да күчерәләр. Бер нәрсәне онытмаска кирәк: чәчәктә утырган яисә чәчәккә бөреләнгән гөлләрне күчереп утырту түгел, урыннарыннан да кузгатырга ярамый. Тиз үсә торган гөлләрнең күбесен ел саен, ә пальма, роза кебекләрен дүрт-биш елга бер тапкыр гына күчереп утырталар.

Гөл утырту өчен туфракны дөрес сайларга кирәк. Гөл туфрагы азык матдәләренә бай, дым һәм һаваны яхшы үткәрә торган булырга тиеш.

7. Переведите на татарский язык и запишите.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 16	Баллы
1.	Шәһәр үзәге бик матур.	2
2.	Мин сәнгать буенча китаплар җыям һәм күп вакытны китап кибетләрендә үткәрәм.	2
3.	Бүген урамда болытлы һәм салкынча.	2
4.	Бу стадион күпме тамашачыга исәпләнгән?	2
5.	Билетлар иртәгәге спектакльгә генә бар.	2
6.	Аңа барысы да аңлашылып бетмәде.	2
7.	Миңа татар башкаручыларының дисклары кирәк.	2
8.	Кызганычка каршы, мин Сезнең белән килешә алмыйм.	2

8. По описанию найдите и напишите название предмета.

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 5	Баллы
1.	БАШЛЫК – җылы баш киеме.	1
2.	АЧКЫЧ – йозакны ача һәм бикли торган махсус җайланма.	1
3.	КИТАПХАНӘ – китапларны саклау һәм аларны сайлап алу өчен махсус урын, бина.	1
4.	КАР – кристалл сыман, төрле формадагы ак төсле атмосфера явым-төшеме.	1
5.	БЫЕЛ – бу елдагы, шушы елгы.	1

9. Составьте 5 предложений о том, как вы планируете провести новогодние каникулы. (за каждое верное предложение – 3 балла, максимальный балл -15 баллов)

10. Прочитайте загадку. О чём эта загадка? (максимальный балл – 3).

Юл

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 8 нче сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку

для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2022-2023 учебный год, 8 класс

Максимальный балл – 96

Время выполнения – 150 минут

1. Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 5 словосочетаний по картине (по 2 балла = 10 баллов. Макс. 15 баллов)

Ответ:______________________________________________________________________________________________________________________________

2. Соединяя буквы и цифры, соберите пословицы. (6 баллов)

1) Тату гаиләгә а) тыңламаган әрәм булган.

2) Ата-ананы тыңлаган адәм булган, б) ярдәм бар.

3) Туган бар җирдә в) урамда тапмас.

4) Тату туганнар г) кече йортка шул кирәк.

5) Олы йортка ни кирәк, д) таштан койма корганнар.

6) Өендә рәхәт тапмаган е) кайгы керми.

Ответ:________________________________________________________

3. Прочитайте текст. В таблице, исходя из содержания текста, поставьте рядом с каждым предложением отметку «+ » или “-“. (8 баллов)

Кеше гомеренең өчтән ике өлеше дип әйтерлек өйдә уза. Биредә без ашыйбыз-эчәбез, ял итәбез, туганнарыбыз, дусларыбыз белән очрашабыз. Безнең хыяллар белән тулы елларыбыз да шунда уза.

Куйган максатларыбызга ирешә алырбызмы? Безне тәрбияләп үстерүгә күп көч куйган, безгә зур өметләр баглаган ата-аналарыбыз бәхетлеме? Болар барысы да гаиләдәге мөнәсәбәтләрнең нинди булуына бик нык бәйләнгән.

Әмма безнең кәефебезгә, ничек укуыбыз һәм эшләвебезгә болар гына түгел, өйдәге тәртип тә тәэсир итә.

Нинди була соң ул ямьле өй?

Аның әһәмиятле шарты – чисталык. Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган пөхтә өйгә керүгә үк бу гаиләнең бәхетле булуын аңлыйсың.

Шулай да өйне җиһазлаганда нәрсәдән чыгып эш итәргә?

Төп кагыйдә - өйдәгеләрнең һәркайсы өчен эшләргә дә, ял итәргә дә мөмкинлек булдыру.

№	Предложения	“+” или “-“
1.	Кеше гомеренең өлеше дип әйтерлек юлда уза.
2.	Ашханәдә без ашыйбыз-эчәбез, ял итәбез, туганнарыбыз, дусларыбыз белән очрашабыз.
3.	Безнең хыяллар белән тулы елларыбыз мәктәптә уза.
4.	Максатларга ирешү гаиләдәге мөнәсәбәтләрнең нинди булуына бик нык бәйләнмәгән.
5.	Безнең кәефебезгә, ничек укуыбыз һәм эшләвебезгә өйдәге тәртип тәэсир итә.
6.	Ямьле өй чиста була.
7.	Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган пөхтә өйдә бәхетле гаилә яши.
8	Өйне җиһазлаганда төп кагыйдә - өйдәгеләрнең һәркайсы өчен эшләргә дә, ял итәргә дә мөмкинлек булдыру.

4. Используя текст 3 задания, составьте диалог-беседу с другом на татарском языке. (Не менее 12 реплик, макс. 24 баллов, 2 балла за каждую правильную реплику)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Найдите главные члены предложения. (2 балла)

Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган пөхтә өйдә бәхетле гаилә яши.

1) Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган

2) пөхтә өйдә

3) гаилә яши

4) Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган, гаилә яши

6. В какой последовательности нужно поставить предложения, чтобы получился текст? (5 баллов)

А) Ял алгач та, әни әбиләргә ял итәргә кунакка китте.

Ә) Кечкенә сеңелем Фәүзия дә күңелсезләнде.

Б) Безнең әби күрше авылда гына тора.

В) Әни булмагач, өй эче әллә ничек караңгыланып киткәндәй булды.

Г) Вакыт-вакыт холыксызланып елый да башлады.

Ответ:____________________________________________________________

7. В каждом предложении вместо пропуска запишите соответствующие по значению и грамматической форме слова. (16 баллов)

Бүген без кирәк әйберләрне ________________һәм кибетләрдән генә түгел, ____________________ сатып алабыз. Интернетта онлайн-кибетләр күп, ___________________ төрле товарлар саталар: автомобильләр, ________________________, аяк киемнәре, китаплар... Беренче онлайн-кибет 1979 елда Англиядә ___________________ һәм шуннан бирле онлайн ________________________ бик популяр. Хәзерге вакытта _________________ онлайн корпорацияләр дип "Amazon" _____________ "eBay" санала.

8. “Тату гаиләгә кайгы керми” диелә татар мәкалендә. “Гаилә - бәхет ачкычы” дигән мәкаль дә бар. Сез бу турыда нәрсә уйлыйсыз? Фикерләрегезне 10 җөмләдән торган текст итеп языгыз. (20 баллов)

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре җаваплары

2022-2023 уку елы, 8 нче сыйныф

Ответы на олимпиадные задания муниципального тура

по татарскому языку для общеобразовательных организаций

с обучением на русском языке (для изучающих татарский язык).

2022-2023 учебный год, 8 класс

Максимальный балл – 96

1. Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 5 словосочетаний по картине (по 2 балла = 10 баллов. Макс. 15 баллов)

Ачкыч: “Яшүсмер һәм әти”. Яшүсмер кыз, яшел кофта, әтине тыңламау, усал әти, ишетергә теләмәү.

2. Соединяя буквы и цифры, соберите пословицы. (6 баллов)

Ачкыч: 1 е, 2 а, 3 б, 4 д, 5 г, 6 в.

3. Прочитайте текст. Исходя из содержания текста, поставьте рядом с каждым предложением отметку «+ » или “-“. (8 баллов)

№	Предложения	“+” или “-“
1.	Кеше гомеренең өлеше дип әйтерлек юлда уза.	+
2.	Ашханәдә без ашыйбыз-эчәбез, ял итәбез, туганнарыбыз, дусларыбыз белән очрашабыз.	-
3.	Безнең хыяллар белән тулы елларыбыз мәктәптә уза.	-
4.	Максатларга ирешү гаиләдәге мөнәсәбәтләрнең нинди булуына бик нык бәйләнмәгән.	-
5.	Безнең кәефебезгә, ничек укуыбыз һәм эшләвебезгә өйдәге тәртип тәэсир итә.	+
6.	Ямьле өй чиста була.	+
7.	Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган пөхтә өйдә бәхетле гаилә яши.	+
8.	Өйне җиһазлаганда төп кагыйдә - өйдәгеләрнең һәркайсы өчен эшләргә дә, ял итәргә дә мөмкинлек булдыру.	+

4. Используя текст 3 задания, составьте диалог – беседу с другом на татарском языке. (Не менее 12 реплик, макс. 24 баллов, 2 балла за каждую правильную реплику)

Ачкыч:

Кеше гомеренең күп вакытын кайда үткәрә?
Кеше гомеренең өчтән ике өлеше дип әйтерлек өйдә уза.
Өйдә без нишлибез?
Өйдә без ашыйбыз-эчәбез, ял итәбез, туганнарыбыз, дусларыбыз белән очрашабыз.
Безнең бәхетле булу нәрсәгә бәйле?
Безнең бәхетле булу гаиләдәге мөнәсәбәтләрнең нинди булуына бәйле.
Безнең кәефебезгә, ничек укуыбыз һәм эшләвебезгә тагын нәрсә тәэсир итә?
Безнең кәефебезгә, ничек укуыбыз һәм эшләвебезгә өйдәге тәртип тәэсир итә.
Нинди була соң ул ямьле өй?
Ямьле өй чиста була.
Өйне җиһазлаганда нәрсәдән чыгып эш итәргә?
Өйдәгеләрнең һәркайсы өчен эшләргә дә, ял итәргә дә мөмкинлек булдырырга кирәк.

5. Найдите главные члены предложения. (2 балла)

Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган пөхтә өйдә бәхетле гаилә яши.

1) Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган

2) пөхтә өйдә

3) гаилә яши

4) Ишек-тәрәзәләре, идән-түшәмнәре ялтырап торган, гаилә яши

6.В какой последовательности нужно поставить предложения, чтобы получился текст? (5 баллов)

Ачкыч: Б, А, В, Ә, Г

7. В каждомпредложениивместо пропуска запишите соответствующие по значению и грамматической форме слова. (16 баллов)

Ачкыч: Бүген без кирәк әйберләрне базарлардан һәм кибетләрдән генә түгел, интернеттан да сатып алабыз. Интернетта онлайн-кибетләр күп, алар төрле товарлар саталар: автомобильләр, киемнәр, аяк киемнәре, китаплар... Беренче онлайн-кибет 1979 елда Англиядә барлыкка килгән һәм шуннан бирле онлайн сатып алу бик популяр. Хәзерге вакытта зур онлайн корпорацияләр дип "Amazon" һәм "eBay" санала.

8. “Тату гаиләгә кайгы керми” диелә татар мәкалендә. “Гаилә - бәхет ачкычы” дигән мәкаль дә бар. Сез бу турыда ничек уйлыйсыз? Фикерләрегезне 10 җөмләдән торган текст итеп языгыз. (20 баллов)

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 4 нче сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 4 класс

Максимальный балл – 70

Время выполнения – 150 минут

1. Напишите правильные сравнения. (Максимальное количество – 6 баллов)

Куян кебек ________________

Төлке кебек ________________

Фил кебек ________________

Гепард кебек ________________

Жираф кебек ________________

Бүре кебек ________________

Слова для выбора: тиз, усал, озын, хәйләкәр, куркак, зур.

2. Запишите синонимы к выделенным словам. (Максимальное количество – 3 балла)

Урамнан матур кыз үтеп бара. _____________________

Мин бәләкәй көчек күрдем. ______________________

Без абыем белән бик тату. _____________________

3. Продолжите предложения. (Максимальное количество – 6 баллов)

1) Мин кышны бик яратам, чөнки ________________________________

2) Безнең бакчада _____________________________________________

4. Запишите подходящие по смыслу слова. (Максимальное количество – 8 баллов)

ак ____________ салкын _______________ куркак _______________

куе ___________ кыска ________________ биек __________________

тырыш ________ тәрбияле ____________

5. Составьте предложения и запишите. (За каждый правильный ответ по три балла, максимальное количество – 9 баллов)

1) син барасыңмы, бәйрәмгә, бүген? __________________________________________________________________2) мәктәп, безнең, янында, бар, кибет. __________________________________________________________________3) Алия, белән, китапханәдә, очрашты, дусты. __________________________________________________________________

6. Прочитайте текст и определите (подчеркните правильный ответ), какие из приведённых ниже утверждений соответствуют содержанию текста, какие не соответствуют. (Максимальное количество – 10 баллов)

Яңа чана

Раиләләрнең ишегалдында балалар бик күп. Алар бер-берсен бик яраталар, бергә төрле уеннар уйныйлар. Быел кыш зур тау ясадылар. Балалар анда көн саен шуарга киләләр. Һәр баланың чанасы бар, Раиләнең генә юк. Ул урамга чыккач, дуслары йөгереп киләләр дә аңа үз чаналарын бирәләр, чөнки Раиләнең дә шуасы килә.

Беркөнне Раиләнең әтисе кибеттән яңа матур чана алып кайтты. Раилә бик шатланды. Әтисе аңа чанасын саклап шуарга кушты. Раилә чанасын алып ишегалдына чыкты. Балалар: «Раиләнең дә чанасы бар!» – дип шатландылар. Үз чанасы булгач, Раиләгә бик күңелле иде, хәзер ул да көне буе чана шуа ала. Бераздан аның янына күрше малае Илдар килде.

– Раилә, чанаңны биреп тор әле, минем дә шуасым килә, – диде. Кыз аңа:

– Кит, кит! Бирмим, я ватарсың, – диде дә үзе шуа башлады, ә Илдар читкә китте. Балалар, бу сүзләрне ишеткәч:

– Ул чанасын кызгана, саран, – дип кычкырдылар. Раиләгә бик оят булды. Ул Илдар янына килде, аңа чанасын бирергә теләде. Тик малайның аңа карыйсы да, яңа чанада шуасы да килмәде. Ә Раиләгә бик күңелсез булды. Ул хәзер нигәдер яңа чанага шатлана алмый иде.

(Р. Ишморатовадан )

Текст батырлык турында.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Раилә – юмарт кыз.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Текстта кышкы уеннар турында сүз бара.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Балалар Раиләгә үз чаналарын биреп тордылар.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Саран кешеләрне яратмыйлар!

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

7. Какая пословица подходит к сюжету текста? (Максимальное количество – 10 баллов)

Батыр бер үләр, куркак мең үләр.

Саран, тапса, яшереп ашый.

Күп укыган, күп белгән.

8. Озаглавьте рисунок. Запишите слова, отвечающие на вопросы кем? нәрсә? (5 баллов за название, за каждое правильно написанное слово по одному баллу, максимальное количество – 18 баллов)

$C:\Users\irort\Desktop\дети\Шамил\9e574780-bc43-5ecb-931a-d035aa6e1f14.jpg$

Название: _________________________

Кем? Малай, _________________________

__________________________________________________

Нәрсә? Чана, __________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 5 нче сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2022-2023 учебный год, 5 класс

Максимальный балл – 70

Время выполнения – 150 минут

1. Напишите общее название. (Максимальное количество – 8 баллов)

Кыш, яз, җәй, көз – ___________________

Суган, кишер, чөгендер, бәрәңге – ___________________

Казан, Мәскәү, Түбән Кама, Самара – ___________________

8 нче Март, Яңа ел, Үзара килешү һәм дуслашу көне – _____________

2. Спросите у друга на татарском языке. (Максимальное количество – 8 баллов)

1) любит ли он слушать музыку

_____________________________________________________________

2) будет ли петь на концерте ______________________________________________________________

3) когда прочитает книгу

______________________________________________________________

4) есть ли у него дома кошка

_____________________________________________________________

3. Запишите антонимы к словам. (Максимальное количество

– 6 баллов)

салкын ___________________ якты _________________

биек _____________________ йомшак _______________

тиз ______________________ сора __________________

4. Добавьте возможные слова в нераспрастраненное предложение. (Максимальное количество – 5 баллов)

Мин укыдым.

_______________________________________________________________

5. Найдите и исправьте в предложениях ошибки, запишите правильный вариант. (Максимальное количество – 9 баллов)

Мин иртәгә кунакка бардым. _____________________________________

Без бишенче сыйныфта укыдым. ___________________________________

Җидегә сигезне кушкач, ундүрт була. _______________________________

6. Прочитайте текст и выполните задания.

Керпе – бик кызыклы хайван. Аны кул белән тоту мөмкин түгел, чөнки ул шунда ук чәнечкеле йомгакка әйләнә. Ә үзе кулга тиз ияләшә, йомарланмый башлый. Керпе әйбәт күрә, ләкин аның төп ярдәмчесе – борыны. Ул бөҗәкләрнең, әкәм-төкәмнәрнең исен бик яхшы сизә. Тәпиләре кыска. Керпе җиләк, үлән, бака ашый, тычкан ояларын туздыра, хәтта еланнарга да ташлана. Керпе кышын йоклый, азык запасы әзерләми. Май башында йокысыннан тора. Бу вакытта керпе бик ябыга. Май аенда 3-5 бала тудыра. Керпе баласы чукрак, сукыр һәм энәсез булып туа.

Керпе Татарстанның Кызыл китабына кертелгән.

Определите (подчеркните правильный ответ), какие из приведённых ниже утверждений соответствуют содержанию текста, какие не соответствуют. (Максимальное количество – 10 баллов)

Текст керпе турында.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Керпе кышын тычкан тота.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Керпенең күзләре күрми.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Керпе балалары энәләр белән туалар.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Керпеләр ел саен кимиләр.

1) текстка туры килә 2) текстка туры килми

Найдите и запишите слова, которые не подчиняются закону сингармонизма. (Максимальное количество – 4 балла)
________________________________________________________________

7. Напишите сообщение об одном животном. (до 10 предложений, максимальное количество – 20 баллов)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 9 нче сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2022-2023 учебный год, 9 класс

Максимальный балл – 97

Время выполнения – 180 минут

1. Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 7 словосочетаний по картине (по 2 балла = 14 баллов). Макс. 19 баллов

2. Прочитайте и отгадайте загадки (по 1 баллу за каждый правильный ответ); укажите антонимы (по 1 баллу за каждый правильный ответ, макс. 9 баллов)

1) Ачыдан ачырак, татлыдан татлырак,

Усалдан усалрак, дөрестән дөресрәк

Нәрсә бар дөньяда?

Җаваплар: _____________________________________________________

2) Ак җир, кара тап,

Нәрсә булыр, уйлап тап.

Җаваплар:______________________________________________________

3) Акыллы чәчә барыр,

Акылсыз җыя барыр.

Җаваплар:_____________________________________________________

4) Диңгезе бар, суы юк,

Каласы бар, халкы юк,

Урманы бар, агачы юк.

Җаваплар:______________________________________________________

3. Прочитайте текст на русском языке. В таблице, исходя из содержания текста, поставьте рядом с каждым предложением отметку «+» или “-“. (11 баллов)

Человек должен быть духовно и физически здоровым. Вести активный, а не пассивный образ жизни. Одним из способов укрепления здоровья является физкультура. Каждый человек сознает благотворную роль физических упражнений. Но не для всех еще они стали постоянными спутниками жизни. Систематическое и рациональное использование средств физической культуры способствует укреплению здоровья, повышению общей работоспособности, приспособляемости организма человека к воздействию неблагоприятных факторов внешней среды.

Чтобы быть здоровым, необходимо соблюдать правильный режим питания. Еда, которую употребляет человек, должна быть вкусной, полезной и разнообразной. Наш организм должен получать как можно больше витаминов и других необходимых веществ. При правильном питании у человека появляется больше энергии и сил для запланированных дел.

Существует много вредных привычек, которые вредят здоровью человека. Курение, алкоголь, наркотики совсем несовместимы с понятием «здоровый образ жизни».Люди должны заботиться об окружающей среде, о природе. Все неблагоприятные условия влияют на самого человека.

Абсолютно все люди хотят быть здоровыми, красивыми, сильными, счастливыми, но мало кто прилагает усилия, чтобы добиться этого.

№	Предложения	“+” или “-“
1.	Кеше рухи һәм физик яктан сәламәт булырга тиеш.
2.	Пассив тормыш рәвеше - сәламәтлекне ныгытуның бер ысулы.
3.	Бөтен кеше дә физик күнегүләрнең уңай ролен аңлап бетерми.
4.	Физик культураны системалы һәм дөрес файдалану сәламәтлекне ныгытуга, эшкә сәләтне арттыруга ярдәм итә.
5.	Сәламәт булу өчен дөрес туклану режимын сакларга кирәк.
6.	Кеше кулланган ризык тәмле, файдалы һәм төрле булырга тиеш.
7.	Безнең организм витаминнарны һәм башка кирәкле матдәләрне тулысынча үзләштерә алмый.
8	Дөрес тукланганда кешенең планлаштырылган эшләре өчен энергиясе һәм көче калмый.
9.	Кешенең сәламәтлегенә тәмәке тарту, алкоголь, наркотиклар зыян сала.
10.	Әйләнә-тирә мохиттәгебарлык уңайсыз шартлар кешегәберничек тәйогынты ясамый.
11.	Барлык кешеләр сәламәт, матур, көчле, бәхетле булу өчен күп көч куялар.

4. Используя текст 3 задания, составьте диалог-беседу с другом на татарском языке. (Не менее 12 реплик, макс. 24 баллов, 2 балла за каждую правильную реплику)

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Найдите главные члены предложения. (2 балла)

Физик культура чараларыннан системалы һәм рациональ файдалану сәламәтлекне ныгытуга, гомуми эшкә сәләтлелекне арттыруга, кеше организмының тышкы тирәлекнең уңайсыз факторлары йогынтысына җайлашуына ярдәм итә.

1)физик культура файдалану

2) ныгытуга, арттыруга, җайлашуына ярдәм итә.

3)физик культура ярдәм итә

4) файдалану ярдәм итә

5) файдалану ныгытуга, арттыруга, җайлашуына

6. Укажите лишнюю пословицу. (2 балла)

1)Галим булсаң, галәм синеке.

2)Акылы кысканың теле озын.

3)Җиде йортның телен бел, җиде төрле белем бел.

4) Гыйлем ашарга сорамас, ашарга бирер.

5)Күп укыган күп белер.

7. Укажите фразеологизм, у которого неправильно указано значение. (2 балла)

1) авызы белән кош тота – оста сөйләшә

2) авызы белән чебен аулый – берни эшләми, тик утыра, эшлексез.

3) авызы колакта – шатлана

4) авызга су кабу – сораганга җавап бирми

5) авызы пешкән – ашаганда кайнар ризык капкан

8. В какой последовательности необходимо поставить выражения, чтобы получилось предложение? (4 балла)

А) мин аның кырык потын

Ә) дип әйтте ди бер мактанчык

Б) мамык бик җиңел бит ул

В) берьюлы күтәрәм

1) Ә, Б, В, А 2) Б, А, В, Ә 3) А, В, Б, Ә 4) Б, Ә, А, В

9. “Дөньяда иң зур байлык — белем” диелә татар мәкалендә. “Бәхетне юлдан эзләмә, белемнән эзлә” дигән мәкаль дә бар. Сез бу турыда нәрсә уйлыйсыз? Фикерләрегезне 12 җөмләдән торган текст итеп языгыз. (24 баллов, по два балла за каждое правильное предложение)

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре җаваплары

2022-2023 уку елы, 9 нче сыйныф

Ответы на олимпиадные задания муниципального тура

по татарскому языку для общеобразовательных организаций

с обучением на русском языке (для изучающих татарский язык).

2022-2023 учебный год, 9 класс

Максимальный балл – 97

1. Озаглавьте картину (5 баллов). Составьте 7 словосочетаний по картине (по 2 балла = 14 баллов). Макс. 19 баллов

Ачкыч: Китапханәдә очрашу. Шат йөзләр, фотога төшү, күзлекле малай, акыллы балалар, белемле яшьләр, мәктәп китапханәсе, селфи төшү.

2. Прочитайте и отгадайте загадки (по 1 баллу за каждый правильный ответ); укажите антонимы (по 1 баллу за каждый правильный ответ, макс. 9 баллов)

1) Ачыдан ачырак, татлыдан татлырак,

Усалдан усалрак, дөрестән дөресрәк

Нәрсә бар дөньяда?

Җаваплар: _____________________________________________________

Ачкыч: 1) тел, 2) ачы-татлы.

2) Ак җир, кара тап,

Нәрсә булыр, уйлап тап.

Җаваплар:______________________________________________________

Ачкыч: 1) китап, 2) ак-кара

3) Акыллы чәчә барыр,

Акылсыз җыя барыр.

Җаваплар:_____________________________________________________

Ачкыч: 1) белем, 2) акыллы-акылсыз, чәчә-җыя.

4) Диңгезе бар, суы юк,

Каласы бар, халкы юк,

Урманы бар, агачы юк.

Җаваплар:______________________________________________________

Ачкыч: 1) карта, 2) бар-юк

3. Прочитайте текст на русском языке. В таблице, исходя из содержания текста, поставьте рядом с каждым предложением отметку «+» или “-“. (11 баллов)

№	Предложения	“+” или “-“
1.	Кеше рухи һәм физик яктан сәламәт булырга тиеш.	+
2.	Пассив тормыш рәвеше - сәламәтлекне ныгытуның бер ысулы.	_
3.	Бөтен кеше дә физик күнегүләрнең уңай ролен аңлап бетерми.	_
4.	Физик культураны системалы һәм дөрес файдалану сәламәтлекне ныгытуга, эшкә сәләтне арттыруга ярдәм итә.	+
5.	Сәламәт булу өчен дөрес туклану режимын сакларга кирәк.	+
6.	Кеше кулланган ризык тәмле, файдалы һәм төрле булырга тиеш.	+
7.	Безнең организм витаминнарны һәм башка кирәкле матдәләрне тулысынча үзләштерә алмый.	_
8	Дөрес тукланганда кешенең планлаштырылган эшләре өчен энергиясе һәм көче калмый.	_
9.	Кешенең сәламәтлегенә тәмәке тарту, алкоголь, наркотиклар зыян сала.	+
10.	Әйләнә-тирә мохиттәге барлык уңайсыз шартлар кешегә берничек тә йогынты ясамый.	_
11.	Барлык кешеләр сәламәт, матур, көчле, бәхетле булу өчен күп көч куялар.	_

4. Используя текст 3 задания, составьте диалог-беседу с другом на татарском языке. (Не менее 12 реплик, макс. 24 баллов, 2 балла за каждую правильную реплику)

Ачкыч:

- Дустым, син нинди тормыш рәвеше алып барасың?

- Мин актив тормыш рәвеше алып барам.

- Ә син физкультура белән шөгыльләнәсеңме?

- Әйе, чөнки ул сәламәтлекне ныгытуның бер ысулы.

- Синеңчә, барлык кешеләр дә физик күнегүләрнең уңай ролен аңлыймы?

- Юк, минемчә, барлык кешеләр дә физик күнегүләрнең уңай ролен аңлап бетерми.

- Физкультура тагын нәрсәгә ярдәм итә?

- Физкультура эшкә сәләтне арттыра, тышкы тирәлекнең тискәре факторлары йогынтысына җайлашуына ярдәм итә.

- Сәламәт булу өчен тагын нәрсә эшләргә кирәк?

- Сәламәт булу өчен дөрес туклану режимын сакларга кирәк.

- Нәрсә ул сәламәт туклану?

- Кеше кулланган ризык тәмле, файдалы һәм төрле булырга тиеш.

5. Найдите главные члены предложения. (2 балла)

Физик культура чараларыннан системалы һәм рациональ файдалану сәламәтлекне ныгытуга, гомуми эшкә сәләтлелекне арттыруга, кеше организмының тышкы тирәлекнең уңайсыз факторлары йогынтысына җайлашуына ярдәм итә.

1) физик культура файдалану

2) ныгытуга, арттыруга, җайлашуына ярдәм итә.

3)физик культура ярдәм итә

4) файдалану ярдәм итә

5) файдалану ныгытуга, арттыруга, җайлашуына

6. Укажите лишнюю пословицу. (2 балла)

1)Галимбулсаң, галәмсинеке.

2) Акылыкысканың теле озын.

3)Җидейортныңтелен бел, җидетөрлебелем бел.

4) Гыйлем ашарга сорамас, ашарга бирер.

5) Күпукыганкүпбелер.

7. Укажите фразеологизм, у которого неправильно указано значение. (2 балла)

1) авызы белән кош тота – оста сөйләшә

2) авызы белән чебен аулый – берни эшләми, тик утыра, эшлексез.

3) авызы колакта – шатлана

4) авызга су кабу – сораганга җавап бирми

5) авызы пешкән – ашаганда кайнар ризык капкан

8. В какой последовательности необходимо поставить выражения, чтобы получилось предложение? (4 балла)

А) мин аның кырык потын

Ә) дип әйтте ди бер мактанчык

Б) мамык бик җиңел бит ул

В) берьюлы күтәрәм

1) Ә, Б, В, А 2) Б, А, В, Ә 3) А, В, Б, Ә 4) Б, Ә, А, В

9. “Дөньяда иң зур байлык — белем” диелә татар мәкалендә. “Бәхетне юлдан эзләмә, белемнән эзлә” дигән мәкаль дә бар. Сез бу турыда нәрсә уйлыйсыз? Фикерләрегезне 12 җөмләдән торган текст итеп языгыз. (24 баллов, по два балла за каждое правильное предложение)

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада биремнәре

2022-2023 уку елы, 10 нчы сыйныф

Олимпиадные задания муниципального тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2022-2023 учебный год, 10 класс

Максимальный балл – 102

Время выполнения – 180 минут

Озаглавьте картину. Составьте и напишите 5 предложении по картине (2 б. и по 3 б.за каждое предложение, макс.б. - 17).

$C:\Users\Айрат\Desktop\Без названия.jpg$

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Переведите на татарский язык и запишите (по 3 б., макс.б. - 15).

Ежегодно 5 ноября отмечается праздник «День рассматривания старых фотографий». Рассматривание — это великое искусство. Можно смотреть, но не видеть, можно сто раз пролистать альбом с фотографиями, и только на сто первый увидеть что-то очень важное, чего раньше не замечал. Говорят, что перенестись в прошлое невозможно. Но многие забыли или просто не знают, что фотографии — это и есть наша машина времени. Фотография может напомнить о детстве, рассказать интересные факты о бабушке и дедушке.

__________________________________________________________________
____________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Из слов составьте предложения (по 2 б., макс.б. - 10).

1). авылында, Фатих Кәрими, Миңлебай, Әлмәт, туа, районы. 2). телләрен, тырышып, мәдрәсәсендә, өйрәнә, Чистай, гарәп, фарсы. 3). Соң Истамбул, ала, 4 ел, белем, аннан, университетында. 4). Кайткач, Бакчасарайда, укыта, фәннәрен, Россиягә, әдәбият, тарих. 5). Танылып, бу, өлгерә, язучы, вакытта, буларак та.

1.___________________________________________________________________2.___________________________________________________________________3.___________________________________________________________________4.___________________________________________________________________5.___________________________________________________________________

4. Напишите подходящие реплики (по 1 б., макс.б. - 5).

1. Спроси у библиотекаря, какие литературные журналы имеются в библиотеке.

2. Узнай мнение сестры о новом просмотренном фильме.

3. Сообщи маме, что ты полностью согласен (на) с мнением отца.

4. Уточни у одноклассника, когда в школе открывается Новогодняя ёлка.

5. Сообщи гостям, что Татарстан многонациональная республика.

1.___________________________________________________________________2.___________________________________________________________________3.___________________________________________________________________4.___________________________________________________________________5.___________________________________________________________________

5. Дополните ситуацию, допишите (по 2 б., макс. б. - 6).

1) Камил сыйныфта артык популяр түгел иде, ләкин беркөнне...

2) Динә мәктәптән бик кәефсезләнеп кайтып килә иде, һич көтмәгәндә...

3) Кызчык әнисе белән матур гына сөйләшеп бара иде, кинәт ...

Напишите эквиваленты выражений в татарском языке (по 1 б., макс. б. -5).

Приятного чаепития!
Конечно, я верю.
Вы в конкретном случае не правы.
Я Вам бесконечно благодарна!
Примите искренние пожелания.

№	выражения	Макс.кол-во баллов - 5	Баллы
1.		1
2.		1
3.		1
4.		1
5.		1

Соедините слова двух столбиков и составьте словосочетания используя послелоги и послеложные слова (по 2б., макс. – 14 б.)

Образец: Парктагы күлдә көймә белән йөзәргә

йөзәргә вокзал, кафе
барырга театр, машина
килеп җитәргә Идел, касса
йөгерергә стадион, сукмак
йөрергә троллейбус, тукталыш
узып барырга күл, парк, көймә
барып кайтырга автобус, гараж
очарга шәһәр паркы, вертолёт

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 14	Баллы
2.		2
3.		2
4.		2
5.		2
6.		2
7.		2

8. В каком предложении допущена ошибка? (2 б.)

Энемнең хыялы – җырларга өйрәнү.
Түбән Кама – химиклар шәһәре.
Казан – элек-электән мәдәният һәм сәнгать үзәк.
Алабуга – иң борынгы шәһәрләребезнең берсе.

9. Выберите и вместо многоточия ставьте фразеологизм. ( по 2 б., макс. б. -8)

А. Бу мәсьәләгә ... ярамый.

Ә. Узган ел ... вакыйгаларга бай булды.

Б. Әнием аш-су пешерергә бик оста, аның бәлешләре ... була.

В. Кешедән ... – җиңел, аңа ярдәм итергә тырышырга кирәк.

телеңне йотарга
йөз чөерергә
уңышлардан баш әйләнергә
күз йомарга

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 8	Баллы
1.		2
2.		2
3.		2
4.		2

Составь рассказ из 8-10 предложений по теме “Гаиләбез фотоальбомындагы тарихи фотолар миңа ни турында сөйләде” (по 2 б. за каңдое предложение, макс.б.-20)

Предварительный просмотр:

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

муниципаль тур олимпиада җаваплары

2022-2023 уку елы, 10 нчы сыйныф

Максимальный балл – 102

Озаглавьте картину. Составьте и напишите 5 предложении по картине ( 2 б. и по 3 б.за каждое предложение, макс.б. - 17).

Гаилә фотоальбомы// Хәтирәләр белән очрашу//Сагыну

Минем дәү әтием гаилә альбомын карарга ярата. Андагы фотоларга карап үткән тормышын искә төшерә ул. Еш кына мине дә үз янына чакыра. Миңа шул альбомдагы фотоларның тарихы турында сөйли... ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Переведите на татарский язык и запишите (по 3 б., макс.б. - 15).

Ежегодно 5 ноября отмечается праздник «День рассматривания старых фотографий». Можно сто раз открывать и смотреть альбом с фотографиями, и только на сто первый увидеть что-то очень важное, чего раньше не замечал. Говорят, что перенестись в прошлое невозможно. Но многие забыли или просто не знают, что фотографии — это и есть наша машина времени. Фотография может напомнить о детстве, рассказать интересные факты о бабушке и дедушке.

Һәр елны 5 нче ноябрьдә “ Иске фотографияләрне карау көне” бәйрәме билгеләп үтелә. Фотографияләр альбомын йөз тапкыр ачарга, карарга мөмкин һәм бары тик йөз дә беренче тапкырында гына элек күрмәгән ниндидер мөһим әйберне күрергә мөмкин. Ләкин күпләр фотографияләрнең вакыт машинасы булуын онытканнар яки белмиләр. Фотография балачакны хәтергә төшерегә, әби һәм бабай турында кызыклы фактларны сөйләргә мөмкин. ___________________________________________________
________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Из слов составьте предложения (по 2 б., макс.б. - 10).

1). авылында, Фатих Кәрими, Миңлебай, Әлмәт, туа, районы. 2). телләрен, тырышып, мәдрәсәсендә, өйрәнә, Чистай, гарәп, фарсы. 3). Соң Истамбул, ала, 4 ел, белем, аннан, университетында. 4). Кайткач, Бакчасарайда, укыта, фәннәрен, Россиягә, әдәбият, тарих. 5). Танылып, бу, өлгерә, язучы, вакытта, буларак та.

1.Фатих Кәрим Әлмәт районы Миңлебай авылында туа. 2. Чистай мәдрәсәсендә тырышып гарәп, фарсы телләрен өйрәнә. 3.Аннан соң Истамбул университетында 4 ел белем ала. 4. Россиягә кайткач, Бакчасарайда әдәбият, тарих фәннәрен укыта. 5.Бу вакытта язучы буларак та танылып өлгерә.

4. Напишите подходящие реплики (по 1 б., макс.б. - 5).

1. Спроси у библиотекаря, какие литературные журналы имеются в библиотеке.

2. Узнай мнение сестры о новом просмотренном фильме.

3. Сообщи маме, что ты полностью согласен (на) с мнением отца.

4. Уточни у одноклассника, когда в школе открывается Новогодняя ёлка.

5. Сообщи гостям, что Татарстан многонациональная республика.

1. Әйтегезче, китапханәдә нинди әдәби журналлар бар?

2. Апам, яңа караган фильм турында синең фикерең нинди?

3. Әнием, мин әтием фикере белән тулысынча килешәм.

4. Мәктәптә Яңа ел чыршысы кайчан ачыла?

5. Татарстан күпмилләтле республика.

5. Дополните ситуацию, допишите (по 2 б., макс. б. - 6).

1) Камил сыйныфта артык популяр түгел иде, ләкин беркөнне ул үзен кыю кеше буларак күрсәтте.

2) Динә мәктәптән бик кәефсезләнеп кайтып килә иде, һич көтмәгәндә, күптән күрмәгән балачак дустын очратты.

3) Кызчык әнисе белән матур гына сөйләшеп бара иде, кинәт кычкырып елап җибәрде.

Напиши эквивалент выражений в татарском языке (по 1 б., макс. б. -5).

Приятного чаепития!

Конечно, я верю.

Вы в конкретном случае не правы.

Я Вам бесконечно благодарна!

Примите искренние пожелания.

№	выражения	Макс.кол-во баллов - 5	Баллы
1.	Чәегез тәмле булсын!	1
2.	Мин ышанам, билгеле.	1
3.	Бу очракта Сез хаклы түгел.	1
4.	Мин Сезгә чиксез рәхмәтле!	1
5.	Ихлас теләкләремне кабул итегез.

Соедините слова двух столбиков и составьте словосочетания используя послелоги и послеложные слова (по 2 б., макс.б. -14)

Образец: Парктагы күлдә көймә белән йөзәргә

йөзәргә вокзал, кафе
барырга театр, машина
килеп җитәргә Идел, касса
йөгерергә стадион, сукмак
йөрергә троллейбус, тукталыш
узып барырга күл, парк, көймә
барып кайтырга автобус, гараж
очарга шәһәр паркы, вертолёт

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 14	Баллы
2.	Вокзал янындагы кафега барырга	2
3.	Троллейбус белән тукталышка килеп җитәргә	2
4.	Стадионда сукмак буйлап йөгерергә	2
5.	Театр каршыннан машина белән узып барырга	2
6.	Идел буендагы кассага барып кайтырга	2
7.	Шәһәр паркы өстеннән вертолетта очарга	2

В каком предложении допущена ошибка? (2 б.)

Энемнең хыялы – җырларга өйрәнү.
Түбән Кама – химиклар шәһәре.
Казан – элек-электән мәдәният һәм сәнгать үзәк.
Алабуга – иң борынгы шәһәрләребезнең берсе.

9. Выберите и вместо многоточия ставьте фразеологизмы. ( по 2 б., макс. б. -8)

А. Бу мәсьәләгә ... ярамый.

Ә. Узган ел ... вакыйгаларга бай булды.

Б. Әнием аш-су пешерергә бик оста, аның бәлешләре ... була.

В. Кешедән ... – җиңел, аңа ярдәм итергә тырышырга кирәк.

телеңне йотарлык
йөз чөерерү
уңышлардан баш әйләнерлек
күз йомарга

№	Предложения	Макс.кол-во баллов - 8	Баллы
1.	Бу мәсьәләгә күз йомарга ярамый.	2
2.	Узган ел уңышлардан баш әйләнерлек вакыйгаларга бай булды.	2
3.	Әнием аш-су пешерергә бик оста, аның бәлешләре телеңне йотарлык була.	2
4.	Кешедән йөз чөерү җиңел, аңа ярдәм итергә тырышырга кирәк.	2

Составь рассказ из 8-10 предложений по теме “Гаиләбез фотоальбомындагы тарихи фотолар миңа ни турында сөйләде” (по 2 б. за каңдое предложение, макс.б.-20)

Предварительный просмотр:

Задания муниципального тура олимпиады по татарскому языку среди учащихся русских групп школ с русским языком обучения

в 2022/2023 учебном году, 11 класс

Рус телендә белем бирү мәктәбенең рус телле укучылары өчен татар теленнән үткәрелә торган олимпиаданың район туры биремнәре

11 нче сыйныф, 2022/2023 уку елы

Максималь балл – 104

Время проведения – 180 минут

Озаглавьте картину. Составьте и напишите 5 предложении по картине (2 б. и по 3 б.за каждое предложение, макс.б. - 17) .

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Переведите на татарский язык и запишите (по 2 б., макс.б. - 12).

Нашим предкам приходилось экономить тепло открытого огня. Поэтому они изобрели такую посуду, которая быстро нагревается и медленно остывает. Еда готовилась на открытом огне очень быстро. Казан дошел до нас как память о тех далеких временах.

Печь и казан: вот что делает нашу еду такой необычной и вкусной. Это и есть особый символ татарского гостеприимства.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Из слов составьте предложения (по 2 б., макс.б. - 10).

1). чыкты, балалар, Зояның, газетасында, басылып, мәкаләләре. 2). бара, дөге, әнисе, ярмасына, Маратның, кибеткә. 3). ХХ, музейда, экспонатлар, тормыш-көнкүрешен, гасыр, чагылдырган, күп. 4). карлар, килер, белән, кыш, тиздән, суык, энҗе, бураннар. 5). флагы, башка, бар, Республикасының, һәм, гербы, кебек үк, Татарстан, дәүләтләрнеке, да, үз.

1.___________________________________________________________________2.___________________________________________________________________3.___________________________________________________________________4.___________________________________________________________________5.___________________________________________________________________

4. Напишите подходящие реплики (по 2 б., макс.б. - 10).

1. Спроси у друга (подруги), какую книжку он(а) прочитала позавчера.

2. Сообщи учителю, что Вы забыли учебник по татарской литературе.

3. Сообщи другу (подруге), если в воскресенье погода будет хорошая, то вы всей семьей пойдете за грибами.

4. Спроси у брата, какие мероприятия ожидают нас в январе следующего года.

5. Поздравь сестру с началом учебного года.

1.___________________________________________________________________2.___________________________________________________________________3.___________________________________________________________________4.___________________________________________________________________5.___________________________________________________________________

5. Напишите кому что понадобится (по 1 б., макс. б. - 5).

1) Инсаф бассейнга барырга җыена. Аңа .... .

2) Игорь шугалакка бара. Аңа ... .

3) Укучылар бәрәңге алырга баралар. Аларга ... .

4) Камилә китапларын тышлый. Аңа ... .

5) Гаилә балыкка бара. Аларга ... .

Найдите грамматический правильное продолжение

предложения (2 б.).

Җил көчле исә, ... .

һәм агачларны аудара.
шулай да без юлга чыктык.
ләкин без бернәрсә белмибез.
шул вакытта кыш та җитте.

Вместо многоточия ставьте фразеологизм (2 б.).

Аның әйткән сүзләре мине ...

бәхетле итте.
баш әйләнерде.
телсез калдырды.
телне йоттырды.

В какой последовательности нужно расставить предложения, чтобы получился текст? (4 б.).

А) Быел табигать авыл кешесенә мәрхәмәтле булды, урып-җыю вакытында нәкъ шундый аяз, эссе көннәр кирәк тә инде.

Ә) Август аеның җылы, кояшлы көннәре.

Б) Арыган, әлсерәгәндер инде, мескенкәем.

В) Юл буендагы бу каен агачы да тузанга күмелеп утыра.

1) Ә, В, Б, А

2) В, Ә, Б, А

3) Ә, А, В, Б

4) В, Ә, А, Б

9. Впишите начало предложений (по 2 б., макс.б. - 10).

1. ... , иртәгә таңнан юлга кузгалачакмын. 2. ... , син кунакка килерсең. 3. ..., дәресләрдән соң алар еш очраша иделәр. 4. ... , аның сиңа шәһәрне күрсәтәсе килде. 5. ..., әмма без җитешмәдек.

1.___________________________________________________________________2.___________________________________________________________________3.___________________________________________________________________4.___________________________________________________________________5.___________________________________________________________________

10. Прочитайте и выполните задания (макс. б. – 32).

1). Придумайте и напишите название текста (2 б.).

Татарстан Язучылар союзының вестибюленә мәрмәр такта куелган. Ул тактада Бөек Ватан сугышында үлеп калган утыз язучының фамилиясе язылган. Алар язасы әсәрләрен язып бетермичә, яшәргә өлгермичә үлгәннәр.

Польша җирендәге Згеш дигән кечкенә генә шәһәрдә “Тапшырылмаган хатлар” авторы Гадел Кутуй күмелгән. Фатих Кәрим җиңүгә ике ай кала Кенисберг янында һәлак була. Дахауның крематорий мичләрендә фашистлар Совет Армиясе полковнигы шагыйрь Хәйретдин Мөҗәйне яндырганнар. Бу исемлектә җырлары бөтен планетага таралган легендар Муса Җәлил, аның көрәштәше Абдулла Алиш та бар.

2) Обозначьте верный ответ знаком “+” и неверный ответ знаком “- “ (по 1 б., макс. – 10 б.)

Язучылар союзы бинасында мәрмәр такта бар.
Мәрмәр тактада барлык татар язучыларының фамилиясе язылган.
Утыз язучы Бөек Ватан сугышында һәлак булган.
Згеш шәһәрендә күп татар язучылары үлгән.
Згеш шәһәре зур шәһәр.
Згеш шәһәре янында Гадел Кутуй һәлак булган һәм ул шунда күмелгән.
Ф.Кәрим “Тапшырылмаган хатлар” әсәренең авторы.
Ф.Кәрим Җиңү көне алдыннан гына һәлак була.
Хәйретдин Мөҗәй - шагыйрь һәм офицер була.
Абдулла Алиш Муса Җәлил белән таныш булмый.

3). Напишите небольшой рассказ об одном татарском поэте – участнике Великой Отечественной войны (8-10 предложений, по 2 б., макс. – 20 б.).

Предварительный просмотр:

Рус телендә белем бирү мәктәбенең рус телле укучылары өчен татар теленнән үткәрелә торган олимпиаданың район туры

биремнәренең җаваплары. 11 нче сыйныф, 2022/2023нче уку елы

Максималь балл – 104

Озаглавьте картину. Составьте и напишите 5 предложении по картине (2 б. и по 3 б.за каждое предложение, макс.б. - 17) .

“Казан” гаилә үзәге.

Рәсемдә башкалабыз Казанның иң истәлекле урыннарыннан берсе – Гаилә үзәге. Биредә бик күп гаилә бәйрәмнәре уздырыла, яңа никахлар теркәлә. Кышын Яңа ел чыршысы да монда бизәлә. Без гаиләбез белән бу урыннарда еш булабыз. Нинди матур безнең Казаныбыз.

2. Переведите на татарский язык и запишите (по 2 б., макс.б. - 12).

Безнең борынгы бабаларыбызга учак җылысын әрәм итмәскә (экономияләргә) кирәк булган. Шуңа күрә алар тиз җылына һәм әкрен суына торган савыт уйлап тапканнар. Ризык учакта бик тиз пешкән. Казан – әнә шул узган вакытлар истәлеге.

Мич һәм казан: менә нәрсә безнең ризыкны тәмле итә икән. Татарларның кунакчыллыгы символы да нәкъ менә шулар икән.

3. Из слов составьте предложения (по 2 б., макс.б. - 10).

1. Балалар газетасында Зояның мәкаләләре басылып чыкты.

2. Маратның әнисе дөге ярмасына кибеткә бара.

3. Музейда ХХ гасыр тормыш-көнкүрешен чагылдырган экспонатлар күп.

4. Тиздән энҗе карлар, суык бураннар белән кыш килер.

5. Башка дәүләтләрнеке кебек үк Татарстан Республикасының да үз флагы һәм гербы бар.

4. Напишите подходящие реплики (по 2 б., макс.б. - 10).

1. Дустым, син өченче көн нинди китап укыдың?

2. Укытучы апа, мин татар әдәбиятыннан дәреслекне оныттым.

3. Дустым, якшәмбе көнне һава торышы яхшы булса, без гаиләбез белән гөмбәгә барачакбыз.

4. Абыем, киләсе елның гыйнвар аенда безне нинди чаралар көтә?

5. Сеңлем, сине чын күңелемнән яңа уку елы башлану белән тәбрик итәм! Уңышлар!

5. Напишите кому что понадобится (по 1 б., макс. б. - 5).

1) Инсаф бассейнга барырга җыена. Аңа коену киеме, башлык, башмак, тастымал, сабын, шампунь һәм мунчала кирәк.

2) Игорь шугалакка бара. Аңа җылы өс киеме, башлык, бияләй, оекбаш, тимераяк кирәк.

3) Укучылар бәрәңге алырга баралар. Аларга көрәк, чиләк, капчык кирәк.

4) Камилә китапларын тышлый. Аңа китаплар, тышлык, кайчы һәм беркеткеч лента кирәк.

5) Гаилә балыкка бара. Аларга кармак, селәү, чиләк кирәк.

Найдите грамматический правильное продолжение

предложения (2 б.).

Җил көчле исә, ... .

һәм агачларны аудара.
шулай да без юлга чыктык.
ләкин без бернәрсә белмибез.
шул вакытта кыш та җитте.

Вместо многоточия ставьте фразеологизм (2 б.).

Аның әйткән сүзләре мине ...

бәхетле итте.
баш әйләнерде.
телсез калдырды.
телне йоттырды.

В какой последовательности нужно расставить предложения, чтобы получился текст? (4 б.).

А) Быел табигать авыл кешесенә мәрхәмәтле булды, урып-җыю вакытында нәкъ шундый аяз, эссе көннәр кирәк тә инде.

Ә) Август аеның җылы, кояшлы көннәре.

Б) Арыган, әлсерәгәндер инде, мескенкәем.

В) Юл буендагы бу каен агачы да тузанга күмелеп утыра.

1) Ә, В, Б, А

2) В, Ә, Б, А

3) Ә, А, В, Б

4) В, Ә, А, Б

9. Впишите начало предложений (по 2 б., макс.б. - 10).

1. ... , иртәгә таңнан юлга кузгалачакмын. 2. ... , син кунакка килерсең. 3. ..., дәресләрдән соң алар еш очраша иделәр. 4. ... , аның сиңа шәһәрне күрсәтәсе килде. 5. ..., әмма без җитешмәдек.

1.___________________________________________________________________2.___________________________________________________________________3.___________________________________________________________________4.___________________________________________________________________5.___________________________________________________________________

10. Прочитайте и выполните задания (макс. б. – 32).

1). Придумайте и напишите название текста (2 б.).

Татарстан Язучылар союзының вестибюленә мәрмәр такта куелган. Ул тактада Бөек Ватан сугышында үлеп калган утыз язучының фамилиясе язылган. Алар язасы әсәрләрен язып бетермичә, яшәргә өлгермичә үлгәннәр.

Польша җирендәге Згеш дигән кечкенә генә шәһәрдә “Тапшырылмаган хатлар” авторы Гадел Кутуй күмелгән. Фатих Кәрим җиңүгә ике ай кала Кенисберг янында һәлак була. Дахауның крематорий мичләрендә фашистлар Совет Армиясе полковнигы шагыйрь Хәйретдин Мөҗәйне яндырганнар. Бу исемлектә җырлары бөтен планетага таралган легендар Муса Җәлил, аның көрәштәше Абдулла Алиш та бар.

2) Обозначьте верный ответ знаком “+” и неверный ответ знаком “- “ (по 1 б., макс. – 10 б.)

Язучылар союзы бинасында мәрмәр такта бар. +
Мәрмәр тактада барлык татар язучыларының фамилиясе язылган. -
Утыз язучы Бөек Ватан сугышында һәлак булган. +
Згеш шәһәрендә күп татар язучылары үлгән. -
Згеш шәһәре зур шәһәр. -
Згеш шәһәре янында Гадел Кутуй һәлак булган һәм ул шунда күмелгән.+
Ф.Кәрим “Тапшырылмаган хатлар” әсәренең авторы. -
Ф.Кәрим Җиңү көне алдыннан гына һәлак була. -
Хәйретдин Мөҗәй - шагыйрь һәм офицер була.+
Абдулла Алиш Муса Җәлил белән таныш булмый. -

3). Напишите небольшой рассказ об одном татарском поэте – участнике Великой Отечественной войны (8-10 предложений, по 2 б., макс. – 20 б.).

Навигация

Скачать:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр: