ужуглелге кичээл
методическая разработка (1 класс) на тему

Дамдын Долаана Алексеевна

Открытый урок по обучению грамоте для учащихся тувинских школ

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon uzhuglel.doc37.5 КБ

Предварительный просмотр:

Темазы:  Катаптаашкын. Улуг В деп \ж\кт\ бижиири.

Сорулгазы: +=ренген \ж\ктерин катаптаар, улуг В деп \ж\кт\ бижип ==редир; уругларныё аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр; тыва национал оюннарга, спортка сонуургалын к\штелдирер.

Дерилгези: ИТК, плакаттар.

Чорудуу:

  1. Орг. кезек.
  2. Темазын. Сорулгазын дамчыдары.

Б=г\н бистиё кичээливис онзагай. Кичээл  кандыг хевирлиг болурун номчуптаалыёар, уруглар.

- Маргылдаа.

- 3 одуруг 3 командага чарлып алгаш, ==ренген \ж\ктеривис кирген с=стерни номчуп, бижип катаптавышаан, тыва оюннар ойнап  маргыжар бис. А шын болгаш эки, идепкейлиг ажылдаан командага ч\н\ бээр-дир мен, номчуптуёарам, уруглар.

- Сылдысчыгаш.

- Кайы команданыё сылдысчыгаштары х=й болурул, ол команда тиилээн болур.

  1. Катаптаашкын.

Ча адары.

   Ча адар оюннуё кол-ла херексели ча-согун болур. Ча онзагай чараш хевирлиг, ээлгир болгаш чаныычал болур ужурлуг.

Оюн «Адыгжылар».

3 командадан адыгжылар келир. Шын, частырыг чок бижээн кижи тиилээн болур. Самбырага ча, согун, чиге адар деп с=стерни  бижиир. Чиге адар дээрге частырыг чок адар дээни ол.

(Шын, д\рген бижээн командага сылдысчыгаш бээр).

   Ча адарыныё маргылдааларынга эки киржир деп бодаар болза, эртенниё-не сула шимчээшкин кылып, ылаёгыя демирге туттунар, шой к=д\рер болгаш резина тыртар чорук адыгжыга улуг ажыктыг болур, холдуё болгаш б\г\ боттуё шыёганын быжыктырар. Холду сирилевес кылдыр дадыктырып алыры чугула.

(Шын бижээн уругларны мактаар.)

  1.  Чаа тема.

 Аът чарыжы.

_ Дараазында киржир оюнувус «Аът чарыжы». 3 команданыё аъттары киржир.

 Чарыштырар дээн аъттарны бир ай бурунгаар-ла белеткеп соодуп эгелээр.

Ынчангаш бис база чарыштырар аъттарывысты белеткеп, оларны соодар. Соодар – чарышка салыр аътты дыштандырып, шоолуг чемгербес, =йлеп чемгерер, бичиилеп маёнадып каап турар. Чарышка киржир аъттарывыс ты соодуп турар аразында улуг В деп \ж\кт\ бижип ==ренип аалыёар.

Кыдыраашка бижиир.

Кырында шугумгуё элээн \ст\нге демир-\ж\кт\ салгаш, куду алзы ийленчекти чорудуп, адаанда шугумга чыпшыр четпейн чыткаш, солагай талазынче углай ук шугумга дээй каапкаш, тырыкылавышаан, =р\ алзы хаалчак илбекти \ст\нде шугумну кежилдир чоруткаш, эгелээн черге четкеш, оё талазынче углай тырыкылавышаан, куду алзы ийи шугумнуё ортузунга четкеш, катап-ла оё талаже углай тырыкылавышаан, куду алзы адаанда шугумга чыпшыр четпейн чыткаш, ук шугумга дээй каапкаш, солагай талазынче кыска илбекти чорудар.

Уругларныё кылыпкы дег частырыгларын к=рг\зер.

  1. Дорт олурар, буттары  кожа, ооргазы дорт.
  2. Агаарга бижиир.
  3. Кыдырааштарын соёгаже к=р\нд\р салыр.
  4. Бижип эгелээр.

А кажан чарыштырар х\н\ кээрге, аъттарны чыылган чонну долгандыр чортар. Ол дээрге чаржыр аъттарны чон-биле таныштырары-дыр. Ынчангаш  команда б\р\з\ аъттарын таныштырып,  адын номчуптар.

1 команда – Дорала.

2 команда – Сарала.

3 команда – Челер-Бе.

Чарыш аъдын бичии оолдар мунар. Ол болза кончуг аваангыр, кашпагай, эрес, ч\ден-даа кортпас бичии оолдар болур. Б=г\н чарыш аъды мунар оолдарныё аттарын кыдыраашка бижип алыылыёар.

Вова, Севээн,  Вадим

Аът аксы тыртар черге (финишке) баштай четкен аът эрткени ол болур.

Дараазында с=стерде кандыг \ж\ктер чаштына берген-дир, тыпкаш, шын, д\рген номчупкан команданыё аъды тиилээн болур.

Вера, иви, авам.

- Домактан чогаадыптар.

Чылгы мал чымчак сеткилдиг, угаангыр, ч\веге ==рениичел. Чылгы мал цирк болгаш  шериг херээнге база-ла улуг ажыктыг.

  1. Быжыглаашкын.

Х\реш.

Бурун шагдан тура-ла тывалар чайгы байылалдарныё бир дугаар черинге х\реш ойнун киирер чораан.

Х\реш кижиниё ч\гле к\шт\\н, аваангыр-кашпагайын, шыдамыын к=рг\зер эвес, а хей-аъттыын, соруктуун, эрес-дидимин, коргуш чогун база илередир. Бистиё ат-алдарлыг улуг, бичии-даа м=гелеривис ак сеткилдиг, кээргээчел, дузааргак, б\д\шт\г кижилер.

- Силерниё араёарда кым х\реш секциязы барып турарыл, оолдар?

М=гелерни кара чажындан х\рештирип ==редип, к\ш-шыдалын быжыктырып, х\режиринге чаёчыктырар.

Ном-биле ажыл. Ар.64.

- Чурукта кымнарны чурааныл? (М=гелер).

- М=гелер ч\н\ канчап турар-дыр? (Девип турар).

Х\режип эгелээр мурнунда м=ге кижи мага-бодун эдиктирип, эът-кежиниё чаражын, содак-шудааныё хевирлиин, удурланыкчызынга с\рл\\н к=рг\зерде девиг езулалын ыяап-ла к\\седир ужурлуг.

М=ге б\р\з\ девигни к\\седирде дээрде кылыйткан, хостуг чоргаар эзир куш ышкаш ийи холун чайып, былгап, буттарын олуй-солуй оожум, дески базып к\\седир.

- Номда домакты номчуур.

Даваа биле Севээн девиир. 

- М=гелерниё аттары кымнар-дыр? (Даваа биле Севээн)

Кайы команданыё м=гези ш\гл\р эвес, дараазында домактарны номчуптар.

Севил  дарга м=ге салыр. М=гелер чараш девиир. Даваа биле Севээн догааш болган. Даваа  ш\\лгеш машина алган.

Чаёгыс эвес удаа тиилээн азы ш\\лген м=геге х\нд\л\г аттарны тыпсыр.

Баштай «Начын», оон улуу «Арзылаё м=ге», эё х\нд\л\г, кымга-даа тиилеттирбес м=геге «Чаан м=ге» деп атты тыпсыр.

- Бистиё республикавыстыё «Чаан м=гезин» кым билирил, уруглар?

- Аяс Монгуш республикада 16 дакпыр чемпион.

Клип к=рг\зер.  

  1. Т\ёнел.  

- Бо кичээлде ч\н\ кылдывыс?

- Ч\н\ билип алдыёар?

- Кандыг чаа с=стер-биле таныштыёар?

(Демдектерни салыр.)      


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Сан кичээли: "Эштерим-биле аян-чорук"

Урок по математике для 1 класса на тувинском языке...

Тыва дылга ажык кичээл "Демдек ады"

Ажык кичээл  "Демдек ады"...

Куску арыгже аян-чорук кичээли.

Куску арыгже аян-чорук кичээли.Темазы: Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар состер.Кичээлдин сорулгазы: 1) 2-ги класска ооренген кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар состер дугайында билиглерин катаптап...

Тыва дылга буян-кичээл

Тема: Сос иштинге ажык эвес уннернин ужуктерин бижиири. Сорулгазы: ыыткыр болгаш дулей уннернин сос иштинге эптежир, каттыжар, аянын бижип билиринге ооредир; ооренген чуулдерин катаптаар; состернин шы...

Ужуглелге ажык кичээл

Ажык эвес уннерге кичээл катаптаашкын...

Ужуглелге карточкалар

1-ги класстарда ажылдап турар башкыларга...

Ужуглелге кичээл

Разработка урока по родному языку для 1 класса....