Открытый урок по чувашскому языку в 4 классе
материал (4 класс) на тему

.

План-конспект открытого урока

в 4 А классе

МБОУ «СОШ №50»

Тема: «Мулкач»

Григорьева Оксана Вениаминовна

Шупашкар

Усă курнă литература:

1. Абрамова Г.В. Чăваш челхи: Учебник чувашского языка для 4 класса русской школы/  Г.В. Абрамова  - Чебоксары: 2009.

2. Павлова М.М. Хăнăхтару пуххи. Вырăс шкулĕн 5-9 классенче чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем валли -  Чебоксары: 2009.

Урок теми: Мулкач.

   1. Сăпарлăх тĕллевĕ: ЧăвашРеспубликинче пурăнакан чĕр чунсем çинчен тата тарăнрах пĕлес туйăма аталантарасси. Тăван ене юратас, унăн пурлăхне упрас, илемне упрас тата унпа киленес туйăма малалла аталантарасси, вйлатасси.

    2. Пĕлÿ тĕллевĕ: Мулкач çинчен калава вуласа тишкересси: «Тараватсăр куян» сăвва вуласа вырăсла куçарасси. Япала ятĕнчен -сăр (-сĕр) аффикс хушăнса пулнă паллă ячĕсем çинчен калаçасси.

    3. Аталантару тĕллевĕ: ачасен тавракурăмне ÿстересси, хăйсен шухăшне пĕтемлетсе калама вĕрентесси: пултаруллăхне аталантарасси, сăмах йышне пуянлатасси, вулавпа куçару: çыру хăнăхăвĕсене аталантарасси.

    Урок мелĕпе меслечĕсем: учитель сăмахĕ: кăтартуллă вулав: ачасен илемлĕ вулавĕ,  словарь ĕçĕ, ыйту-хурав: пĕчченшерĕн калани, хорпа калани, рольсемпе вулани, слайдсемпе усă курни, сăмах майлашăвĕсем, предложенисем йĕркелени.

    Словарь  ĕçĕ:  уй - поле

                           йыхрав - приглашение

                           куян - заяц

    Кирлĕ  хатĕрсем:  кĕнеке, компьютер, мультимедиа проектор, экран, слайдсем, «Вăрманта таблицă».

Урок юхăмĕ:

1. Класа урока хатĕрлесси. Сывлăх сунасси.

      - Сывлăх сунатăп,ачасем. Паян пирĕн патра ырă хăнасем. Атьăр-ха, вĕсене сывлăх сунар.

      - Сывлăх сунатпăр, хăнасем.

      - Шăппăн ларăр.

      - Шăппăн ларăр, шăппăн ларăр.

        Урок пырать ку класра.

        Эп çыратăп, эп вулатăп

        Калаçатăп чăвашла.

Дежурнăйа калаçтарни.

     - Паян ушкăнра кам дежурнăй?

     - Ушкăнра кам çук?

     - Паян миçемĕш число?

     - Мĕн кун?

     - Урамра мĕнле çанталăк? Хĕвел пăхать-и? çил вĕрет-и?

2. Урок йĕркипе паллаштарни.

     - Ачасем, иртнĕ урокра эпир сирĕнпе хăмăр упапа паллашрăмăр? Паян вара урокра тата тĕпĕр чĕрчунпа паллашăпăр. Мĕнле чĕр чун-ши вăл? Тупмалли юмах итлетпĕр.

                                  Унăн хăлхи вăрăм,

                                  Хÿри кĕске.  (мулкач)

     - Тĕрĕс. Паян урокра эпир мулкач çинчен калав вулăпăр? «Тараватсăр куян» сăвва вуласа вырăсла куçарăпăр? –сăр/ -сĕр аффикс хушăнса пулнă паллă ячесем çинчен калаçăпăр.

3. Килти ĕçе тĕрĕслени.

     - Халĕ вара килти ĕсе тĕрĕслĕпĕр. Кам аса илтерет, килте мĕнле ĕс  тумалла пулнă? ( Упа çинчен 5-6 предложени вĕренмелле пулнă)

     - Хамăр упа çинчен кам каласа парасшан?

     - Ăçта пурăнаçсĕ  вĕсем? Мĕн юратаççĕ?

     Доска умĕнче таблицăпа усă курса пĕр ача упа çинчен каласа парать?

4. Çĕнĕ  темăна вĕрентесси.

     - Ачасем, эсир мулкач курнă-и?

     - Вĕсем ăçта пурăнаççĕ?

     - Мулкач мĕн тĕслĕ?

     - Паян пирĕн патра хăнара Тишка.

     Сывлăх суннаççĕ

     -Тишка мĕн?                            - Мулкач.

     _Ачасем, Тишка мĕнле?          - Хитре.

                                                        - Илемлĕ.

     Çапла, пирĕн Тишка хитре те илемлĕ. Тишка та пирĕнпе пĕрле ĕçлĕ

5. Лексикăпа грамматика хăнăхăвĕсене  аталантарни.

     - Халĕ вара хăнăхтарусемпе ĕçлетпĕр. Кĕнекесене 91-мĕш страницăна уçатпăр. 3-мĕш ĕçе тупатпăр.

     - Изучите таблицу и сделайте соответствующие выводы.

     Сăмахсене учитель хыççăн вулаççĕ.

           илемлĕ - красивый                               тараватлă - гостеприимный

          илемсĕр - некрасивый                         тараватсăр - негостеприимный

     - Что изменилось во втором слове;

     - Отсюда делаем вывод : с помощью аффикса -сăр (-сĕр) образуется отрицательная форма прилагательного?

6. Вулавпа куçару хăнăхăвĕсене  аталантарасси.

92 стр. 5-мĕш ĕçе пурнёçлани. ĕç йĕрки.

   а) текста учитель вулать*

   б) ачасем ăсра вулаççĕ

   в) словарь ĕçĕ

   г) текстра сёмахсене шыраççĕ

    - Найдите в тексне перевод этих слов и словосочетаний.

                          ходит в садик - садика çÿрет

                          быстро бегает - хăвăрт чупать

                          разные стихи - тĕрлĕ сăвă

                          разные сказки - тĕрлĕ юмах

                          отвечает - хуравлать

                          искать - шырама

                          хорошо видят - лайăх кураççĕ

  д) предложенисене черетпе вуласа вырăсла куçараççĕ

   - Ачасем, эсир мĕнле шутлатăр, Даша ыйтусем çине тĕрĕс хуравларĕ –ши?

   - Текста мĕн ят пама пулать?

  е) пĕр мăшăр текстри диалога вуласа парать*

   - Ачасем, эпир мулкач çинчен нумай пĕлтĕмĕр, анчах та вёл мĕн çисе пурăннине пĕлеймерĕмĕр-ха?

     Выçă  мулкач хăйне валли апат суйласа илет?

     Пĕтемлетÿ: мулкач тискер чĕрчун, унăн хÿри кĕске, хăлхи вăрăм, вăрманта пурнать, каçхине апат шырама тухать, хăвăрт чупать, куçĕсем лайăх кураççĕ, пахча çимĕçпе тăранса пурăнать.

7. Лексика: ыйту-хурав хăнăхăвĕсене аталантарни.

    6-мĕш ĕçе пурнăçлани.

8. Вулав: куçару хăнăхăвĕсене аталантарни.

    7-мĕш ĕçе пурнёçлани? Малтан пурте пĕрле чăваш сăмахĕсене вулаççĕ , унтан пĕри вырăс сăмахĕсене вулать, ыттисем вĕсен чăвашла эквиваленчĕсене тупса палăртаççĕ . Асăрхаттару: существительное «заяц» в чувашском языке имеет два названия: мулуач- куян. Существительное куян в основном встречается в стихах.

    8-мĕш ĕçе пурнăçлани. ĕç йĕрки:

    а) 1-мĕш куплета вĕрентекенпе пĕрле вулаççĕ, вырăсла куçараççĕ, вĕрентекен ыйтăвне (Мĕншĕн куя пуян?) хуравлаççĕ, куплета хăйсем тĕллĕн хорпа вулаççĕ,

    б) 2-мĕш куплета вĕрентекенпе пĕрле вулаçсĕ, куçараçсĕ. (вĕрентекен упа- утаман сăмах вырăсла «косолапый мишка» тенине пĕлтерет): вĕрентекен ыйтăвне (Хăнана кам-кам килнĕ?) хуравлаççĕ, пурте пĕрле хорпа вулаççĕ.*

    в) сăвва пурте пĕрле вулаççĕ.

9. Кану саманчĕ.

                                    Эпир пĕчĕк мулкачсем.

                                    Эпир вăйлă мулкачсем.

                                    Эпир кишĕр кăшлатпăр.

                                    Эпир пысăк пулатпăр.

10. çыру хăнăхăвĕсене аталантарни.

    1-мĕш хăнăхтарăва туни.

    2-мĕш хăнăхтарăва туни.

11. Вĕреннине пĕтĕмлетесси. Ачасен пĕлĕвне хакласси. Киле ĕç парасси.

   - Ачасем: паян эпир сирĕнпе мĕн çинчен калаçрăмăр?

   - Мĕн çĕнни пĕлтĕр?

     Пĕтĕмлетÿ: - Эсир паян пите  маттур ĕçлерĕр? Лайăх  ĕçлекенсене «5» лартса паратăп.

      Киле ĕç: подготовить выразительное чтение стихотворения « Тараватсăр куян».

    - Сывă  пулăр ачасем!