Конкурс профессионального мастерства - 2021. Тыва дылга ажык кичээл. Темазы «Катаптаашкын. Хөйнуң санында чүве аттарынын падежтерге өскерлири.»
план-конспект урока (4 класс)
Сорулгазы. Тыва улустуң аас-чогаалын ажыглап тургаш:
1.Чангыстың санында чүве аттарынын падежтерге өскерлиринге даянып , хөйнуң санынга өскерлиринин дугайында билигни катаптаары, аас болгаш бижимел чугаага падеж кожумактарын шын ажыглап билирин улам быжыглаар.
2.Өөренип турар чүүлдерин сайгарып, бөлуктеп, деңнеп, түңнеп билиринге оларның иштинден кол болгаш чугула чүүлдерни тып, тайылбырлаарынга өөреникчилерни чаңчыктырар.3.Ном ажыглаарынга чаңчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чүткүлүн хайныктырар.
Бот –тускайлаң онзагайлары:
1.Өѳренген темазынга сонуургалын оттурар байдалды тургузар.
2. Бодунуң билиин сайгарып, күүсеткен ажылын шын үнелеп, демдек салып билиринге тускай аргаларны башкының дузазы-биле чогаадыр
3. Өөредилгениң утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири.
Метапредметтиг
1. Салдынган сорулгага дүүштур кылыр ужурлуг ажылды планнап, хайгаарап, оон түңнелинге чедериниң болдунар аргаларын тодарадып билирин өөредир.
2. Бодунуң бодалын шын дес-дараалаштыр илередир. (к) Бодунун харыызын, ѳѳренген билиинге даянып алгаш, шынзыдары. (р)
3.Эрткен темага хамаарыштыр билиглерин аразында айтыржып, арга-сүме катчып, ол ышкаш кылыр ажылын улежип билири
Предметтиг.
1. Өѳренген билигелеринге бодунуң бодалын шын, дес-дараалаштыр илередип билири.
2. Чүве аттарын хөйнуң санынче шилчидип, падежтерге өскертип өөренири.
3. Тускай айтыышкын , үлегер болгаш бѳдүүн алгоритм езугаар күүселде кылыры
Кичээлдиң дерилгези: чуруктар, сөстер бижээн таблица, темага дүүшкен презентация.
Скачать:
Предварительный просмотр:
Темазы «Катаптаашкын. Хөйнуң санында чүве аттарынын падежтерге өскерлири.»
Сорулгазы. Тыва улустуң аас-чогаалын ажыглап тургаш:
1.Чангыстың санында чүве аттарынын падежтерге өскерлиринге даянып , хөйнуң санынга өскерлиринин дугайында билигни катаптаары, аас болгаш бижимел чугаага падеж кожумактарын шын ажыглап билирин улам быжыглаар.
2.Өөренип турар чүүлдерин сайгарып, бөлуктеп, деңнеп, түңнеп билиринге оларның иштинден кол болгаш чугула чүүлдерни тып, тайылбырлаарынга өөреникчилерни чаңчыктырар.3.Ном ажыглаарынга чаңчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чүткүлүн хайныктырар.
Бот –тускайлаң онзагайлары:
1.Өѳренген темазынга сонуургалын оттурар байдалды тургузар.
2. Бодунуң билиин сайгарып, күүсеткен ажылын шын үнелеп, демдек салып билиринге тускай аргаларны башкының дузазы-биле чогаадыр
3. Өөредилгениң утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири.
Метапредметтиг
1. Салдынган сорулгага дүүштур кылыр ужурлуг ажылды планнап, хайгаарап, оон түңнелинге чедериниң болдунар аргаларын тодарадып билирин өөредир.
2. Бодунуң бодалын шын дес-дараалаштыр илередир. (к) Бодунун харыызын, ѳѳренген билиинге даянып алгаш, шынзыдары. (р)
3.Эрткен темага хамаарыштыр билиглерин аразында айтыржып, арга-сүме катчып, ол ышкаш кылыр ажылын улежип билири
Предметтиг.
1. Өѳренген билигелеринге бодунуң бодалын шын, дес-дараалаштыр илередип билири.
2. Чүве аттарын хөйнуң санынче шилчидип, падежтерге өскертип өөренири.
3. Тускай айтыышкын , үлегер болгаш бѳдүүн алгоритм езугаар күүселде кылыры
Кичээлдиң дерилгези: чуруктар, сөстер бижээн таблица, темага дүүшкен презентация.
Кичээлдиң чорудуу.
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
1 деп чүл ? Чаштан тура дыңнап ө скен , чаңгыс дылым – тыва дылым ол -ла болгай . А – аа – чарын – чаартылга О- оо – орун – чоорганныг Ба – баа – да – даа – барба - баалың – дарган - даалы Па – паа – та – таа – пага – паалаан – тал – таалы ӊ
Айтырыглар 1. « Чурт » деп с ө ске т ө рел с ө стер тывар . 2. Чүнү т ө рел с ө стер дээрил ? 3 . Дазыл деп чүл ?
Харыылары : Чурт – чурттуг – чуртта – чурттаар – чуртталга – чуртувус 2. Чаӊгыс дазылдыг с ө стерни т ө рел с ө стер дээр 3 . Т ө рел с ө стерни ӊ ниити кол утказын илередир кезээн дазыл дээр
2 деп чүл ? Ъ демдек , Ь демдек кандыг-даа үн илеретпес-ле болгай . Шын харыыны тып . А) Лагерь - 2 слог, 5 үн , 6 үжүк , 2 а.у ., 3 а.э . Б) Чаъс – 1 слог, 4 ү н , 4 үжүк , 1 а.у ., 2 а.э .
3 деп чүл ? Кылыг с ө зу 3 үелиг эвес деп бе ? Чүвелерни ӊ шимчээр , х ө делир , алгырарын амгы үеге хамаарыштыр чугаалаңар . Инек … … М ө ге … … Чаъс … …
4 деп чүл ? 4 санныг , 2 үннүг , ажык үннерни өө ренген бис – Я, Е, Ё, Ю. Словарьлыг диктант.
5 деп чүл ? Дүлей Т деп үнден эгелээн с ө стер 5-тен х ө й болбас деп бе ? Карточка-биле ажыл : Тып – ты...ар Т ө к – т ө …ер Тырт – тыр ... кан Тут – ту... уг
Дүрүм : Т ып , тик, т ө к , тырт , теп, тут деп с ө стерге кожумактар немежирге , эге үннери кошкак адаттынар-даа болза дүлей Т биле эгелеп бижиир .
6 деп чүл ? Ыыткыр , дүлей 6 эжеш үжуктерни адап номчуп өө ренген бис. Б – … Д - … В – … Ж - … Г – … З - …
Улуг салаа – баштактаныр , Башкы салаа – баяннаар , Ортаа салаа – ойнаар , Биче салаа – ырлаар , Хеймер салаа – б өөлденир , Кандыг -дыр че салааларым , Кайгамчык -ла артистер-дир !!!
7 деп чүл ? Тыва дылда 7 падеж бар-ла болгай !
Дүрүм : Х ө йну ӊ санында чүве аттарын падежтерге ө скертип турда , х ө йну ӊ саныны ӊ кожумактарыны ӊ соонга падеж кожумактары хевээр артар .
8 деп чүл ? Тыва дылда 8 ажык ү н эвес деп бе ? Оюн : К ө зенекте с өө лгу үжүү Ш биле т ө нген 3 Υ ж Υ кт Υ г с ө стерни тып адаар . ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш
9 деп чүл ? Ө к биле адаар , кадыг демдек бижиир ажык Υ нн Υ г с ө стеривис 9 эвес деп бе ? Даалга : А...т Ъ Ь Лагер … Ча …с Фонар … Э…т
10 деп чүл ? 10 ажык эвес дулей үннер бар эвес деп бе ?
Белен эвес тывызык-даа , Бертиӊерде , баарды -ла! Даалга : тывызыкты ӊ харыызын х ө йну ӊ санынче салгаш , дужунда падежке ө скертир . Х ө нек – Υ .п . Хар , х Y н – О.п . Ном – Т.п . Б ө мб Y к – А.п . Ө реге – Х.п .
3 ыдык сан – 3, 7, 9. 3 дээрге «3 ыдык эртине »: Т ө рээн дыл , т ө рээн чурт , ёзу-чаӊчыл . 7 дээрге « Чеди – хаан сылдыс » 9 дээрге «9 чүзүн мал»
Кичээлдиң туӊнели . Й ө рээл : Угаан-бодалыӊар мергежип сайзыразын , Эртем-билииӊер элбеп ханылазын ! Сонуургал күзелиӊер чаагай болзун , Сорук чүткүлүңер бедик болзун ! Тыва дылывыс сайзырап -ла турзун ! Ындыг -ла болзунам ! Курай , курай !
Предварительный просмотр:
Темазы «Катаптаашкын. Хойнун санында чуве аттарынын падежтерге оскерлири.»
Сорулгазы. Тыва улустун аас-чогаалын ажыглап тургаш:
1.Чангыстын санында чуве аттарынын падежтерге оскерлиринге даянып , хойнун санынга оскерлиринин дугайында билигни ооренири, аас болгаш бижимел чугаага падеж кожумактарын шын ажыглап билирин улам быжыглаар.
2.Ооренип турар чуулдерин сайгарып, болуктеп, деннеп, туннеп билиринге оларнын иштинден кол болгаш чугула чуулдерни тып, тайылбырлаарынга оореникчилерни чанчыктырар.3.Ном ажыглаарынга чанчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чуткулун хайныктырар.
Бот –тускайлан онзагайлары:
1.Өѳренген темазынга сонуургалын оттурар байдалды туругзар.
2. Бодунун билиин сайгарып, күүсеткен ажылын шын унелеп, демдек салып билиринге тускай аргаларны башкынын дузазы-биле чогаадыр
3. Ооредилгенин утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири.
Метапредметтиг
1. Салдынган сорулгага дүүштур кылыр ужурлуг ажылды планнап, хайгаарап, оон түннелинге чедеринин болдунар аргаларын тодарадып билирин ооредир.
2. Бодунун бодалын шын дес-дараалаштыр илередир. (к) Бодунун харыызын, ѳѳренген билиинге даянып алгаш, шынзыдары. (р)
3.Эрткен темага хамаарыштыр билиглерин аразында айтыржып, арга-суме катчып, ол ышкаш кылыр ажылын улежип билири
Предметтиг.
1. Өѳренген билигелеринге бодунун бодалын шын, дес-дараалаштыр илередип билири.
2. Чуве аттарын хойнун санынче шилчидип, падежтерге оскертип ооренири.
3. Тускай айтыышкын , үлегер болгаш бѳдүүн алгоритм езугаар күүселде кылыры
Кичээлдин дерилгези: чуруктар, состер бижээн таблица, темага дуушкен презентация.
Кичээлдин чорудуу.
№ | Кичээлдиӊ кезектериниӊ аттары. | Кичээлдин тургузуу | Башкыныӊ кууседир ужурлуг ажыл -чорудулгазы | Оореникчиниӊ кууседир ужурлуг ажыл -чорудулгазы | Планаттынган туӊнелдер (УУД) | ||||||||
1 | Организастыг кезээ. Психологтуг белеткел. | - Унуп келген чаа хунде, амыр-менди солчуп мендилежиил! Экии, уруглар! Оореникчилер: Амыргын-на амыргын, экии, экиивенер! | Уругларныӊ хей-адын кодурер, кичээлге белеткээр | Ажылдаар олудун хынаар, белеткээр. | |||||||||
2 | Билигнин онза–чугулазын тодарадыры. Актуализация. | Самбырада номчуул «Тыва дылым – торээн дылым». «Чечек черде, чечен менде» деп проект биле бо мурнунарда санныг одуругну (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10) ажыглап тургаш кичээливис дерип ажылдаар бис. | Мурнунда ѳѳренген темазынга даянып алгаш, чаа темаже чоорту кирерин белеткээр. Кичээливис сорулгазы: Тыва улустун аас-чогаалын ажыглап тургаш, кичээлде состу дорт тода кылдыр адап, шын чугаалап, бижип ооренир. | Башкынын айтыышкыны биле бердинген даалгаларны шын кууседир. | Углаар-баштаар (рег.) | ||||||||
3 | Эге билиглер катаптаашкыны | 1 деп чул? Чаштан тура дыннап оскен, чангыс дылым – тыва дылым ол-ла болгай. Даалгазы: Фонетиктиг адалга. А – аа – чарын – чаартылга О- оо – орун – чоорганныг Ба – баа – да – даа – барба - баалын – дарган - даалы Па – паа – та – таа – пага – паалаан – тал – таалын «Сен каяа торуттунген сен? ( Ак-Довурак). Ак-Довуракты сен чуу деп адаар сен? (Мээн чурттум) Бистин бичии торээн чуртувус – Тыва. А Россия дээрге улуг чуртувус-тур. Даалга: Чурт деп соске торел состер тывар. Чурт – чурттуг – чуртта – чуртаар – чурталга – чуртаксанчыг. - Чуну торел состер дээрил? (Чангыс дазылдыг состерни торел состер дээр) - Дазыл деп чул? (Торел состернин ниити кол утказын илередир кезээн дазыл дээр) | Уругларнын билиинин деннели-биле чарып, денге ажылдаарын организастаар. | Айтырыгларга шын, тода харыылаар. | Углаар-баштаар (рег.)Билиин ханыладырынга туннелдер (позн.), Аас-чугаазын сайзырадыры (комуник.). | ||||||||
2 деп чул? Ъ демдек, Ь демдек кандыг-даа ун илеретпес-ле болгай Даалга: шын харыыны тып А) Лагерь - 2 слог, 5 ун, 6 ужук, 2 а.у., 3 а.э. Б) Чаъс – 1 слог, 4 ун, 4 ужук, 1 а.у., 2 а.э. | Ооренген ун, ужук дугайында билиинге даянып алгаш, уругларнын билиин хынаары. | Шын харыы болгаш частырыгны тып ооренири. | |||||||||||
3 деп чул? Кылыг созу 3 уелиг эвес деп бе?. Даалга: Чувелернин шимчээр, ходелир, алгырарын амгы уеге хамаарыштыр чугааланар. Инек … … (оъттап тур) Моге … … (девип, хурежип тур) Чаъс … … (чаап тур) | Кылыг созунун амгы уезин быжыглап билиндирери. | Дурген ажылдап ооренир. | |||||||||||
4 деп чул? 4 санныг, 2 уннуг, ажык уннерни ооренген бис – Я, Е, Ё, Ю Словарьлыг диктант: Аяк, иешкилер, ёзулуг, юла. | 2 уннуг ажык уннерни катаптаары. | Шын дыннап бижиир. | |||||||||||
5 деп чул? Дулей Т деп унден эгелээн состер 5-тен хой болбас деп бе? Карточка биле ажыл: Тып – тывар Ток – тогер Тырт – тырткан Тут – тудуг Дурум: тып, тик, ток, тырт, теп, тут деп состерге кожумактар немежирге, эге уннери кошкак адаттынар-даа болза дулей Т биле эгелеп бижиир. | Карточкалар биле ажыл чорудар. | Болуктежип алгаш шын тып ооренир. | |||||||||||
6 деп чул? Ыыткыр, дулей 6 эжеш ужуктерни адап номчуп ооренген бис. Б – П, В- Ф, Г- К, Д – Т, Ж – Ш, З – С. Башкы ажык эвес ыыткыр ужукту коргузерге, оореникчилер эжеш дулей ужукту харыылап чугаалаар. | Эжеш ажык эвес ыыткыр-дулей уннерни шын билип алганын илередир. | Билиглерин сактып ундурер. | |||||||||||
4 | Дыштанылга минутазы. | Улуг салаа- баштактаныр, Башкы салаа- баяннаар, Ортаа салаа – ойнаар, Биче салаа - ырлаар, Хеймер салаа – боолденир, Кандыг-дыр че салааларым, Кайгамчык-ла артистер-дир!!! | Дыштанылга минутазын солун, дээштиг кылдыр организастап чоргузар. | Мергежилгелерни кууседир, салааларын адап оргаш шимчедир. | Бодунун кадыын унелеп, камнап, камгалаары. Бот- тускайлан (личн.) | ||||||||
5 | Чаа билиглер ажыдыышкыны. | 7 деп чул? Тыва дылда 7 падеж бар-ла болгай! Слайд: Падежтер. - Мында чаа немешкен чуну эскердинер? (Хойнун санынын айтырыглары) Кыдырааш биле ажыл. А. Чараштыр бижилге. Б. «Кажыктар» деп состу падежтерге оскертинер. (Самбырага ажыл) | Чуве адынын падежтерге оскерлиринин дугайында билиин хынап, катаптап, падеж бурузунун кожумаан ылгап , шын бижилгезин тайылбырлаарынга онаалганы күүседиринге ажылды чорудар. Даалганыӊ шын күсеттингенинин хынаарын организастаар. | Өѳренген билиинге дүүшкен даалганы кууседир. Даалганы күүседиринге кандыг дүрүмге даянып алгаш, күүсеткенин тодарадып чугаалаар. | Бот- тускайлан(личн.) Углаар-баштаар (рег.)Билиин ханыладырынга туннелдер | ||||||||
Аас биле ажыл. | Ном биле ажыл: Ар.98. мер.251 (аас-биле) Дурум: Хойнун санында чуве аттарын падежтерге оскертип турда, хойнун санынын кожумактарынын соонга падеж кожумактары хевээр артар. | Онаалганы негелдези езугаар кууседиринче, уругларны угландырар. | Алган билиинге даянып алгаш, бодунун шилип алган харыызын шынзыдып тайылбырлаар. | Аас-чугаазын сайзырадыры (комуник.). | |||||||||
6 | Быжыглаашкын | 8 деп чул? Тыва дылда 8 ажык ун эвес деп бе? Оюн: Козенекте соолгу ужуу Ш биле тонген 3 ужуктуг состерни тып адаар.
| Ооренген билиин быжыглаары биле, ажылды уругларга куусеттирер. | Онаалганы негелдезин езугаар кууседир. | Углаар-баштаар(рег.) | ||||||||
9 деп чул? Ок биле адаар, кадыг демдек бижиир ажык уннуг состеривис 9 эвес деп бе? Даалга: Дууштурер
| Состернин шын бижилгезин тыптырар. | Ъ,Ь бижиир состерни сактып чугаалаар. | |||||||||||
7 | Рефлексия А Б | 10 деп чул? 10 ажык эвес дулей уннер бар эвес деп бе? П, ф, к, т, с, ш, х, ч, ц, щ. Даалга: Самбыра мурнунда таблицалардан тыпкаш адап корунерем. Белен эвес тывызык-даа, Бертинерде, баарды-ла! Мен тывызыктар ыдарымга, силер харыызын самбырадан дууштурер силер. Даалгазы: тывызыктын харыызын слайддан дууштуруп тывар, харыы состу хойнун санынче салгаш, падежке оскертир. (Слайдда состер: Ном, хар, хун, ореге, хонек, бомбук) Боду ыытавас-даа болза, бодалы ханы, байлак. (Номнарда) – тур.пад. Алдын чайыр чырытты, ак ширтек союлду. (Харларны, хуннерни) – о.п. Кежээ келир, эртен чанар (Орегелернин) – х.п. Хурен бугам хуннун кусту (Хонектерден) – у.п. Кагарга халыды, теверге дести (Бомбуктерже) – у.п.
Саннар одуруунун аразында 3 ыдыктыг сан бар. Ол болза 3,7,9. Сактып ал!: 3 дээрге «3 ыдык эртине»: Торээн дыл, торээн чурт, ёзу-чанчыл. 7 дээрге «Чеди – хаан сылдыс». 9 дээрге «9 чузун мал» | Уругларнын кичээнгейин тончу туннелче угландырар. Кичээлдин темазын билип алганынга бодунун билиин шын тодарадып, ону унелээринче уругларны углаар. Кичээлдин сорулгазынга дууштур чедип алган чедиишкиннеринге даянып алгаш, кол билиглерни сактып алырынче угландырар. | Кичээлдин темазын билип алганынга тѳнчу түӊнелди үндүрер. Кичээлде бодунун куусеткен ажылынын тончу туннелин шын тодарадыр. | Бот- тускайлан(личн.) Углаар-баштаар(рег.)Аас-чугаазын сайзырадыры (комуник.). Бодунун билиин шын унелээри | ||||||||
8 | Бажынга онаалга | Бажынга онаалга: мер.252, ар98. | Онаалганы канчаар кууседиринин тайылбырын чорудар. | Бажынга онаалгазын бижиир. | Билдинмес чуулду дилеп тып ооренир (п). | ||||||||
9 | Кичээлдин туннели | Кичээлдин туннели: Дыл эртеми Чургуй-оол Михайлович Доржунун тыва чонунга бижээн йорээлинге даянып алгаш, кичээливис доозаалынар. Угаан-бодалынар мергежип сайзыразын, Эртем-билиинер элбеп ханылазын! Сонуургал кузелинер чаагай болзун, Сорук чуткулунер бедик болзун! Тыва дылывыс сайзырап-ла турзун! Ындыг-ла болзунам! Курай, курай! | Шагаа будуузунде уругларнын сулдезин кодурерин кызыдар. | Йорээлди сактып, шингээдир. | Бот- тускайлан(личн.) Билиин ханыладырынга туннелдер(позн.) |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
1 деп чүл ? Чаштан тура дыңнап ө скен , чаңгыс дылым – тыва дылым ол -ла болгай . А – аа – чарын – чаартылга О- оо – орун – чоорганныг Ба – баа – да – даа – барба - баалың – дарган - даалы Па – паа – та – таа – пага – паалаан – тал – таалы ӊ
Айтырыглар 1. « Чурт » деп с ө ске т ө рел с ө стер тывар . 2. Чүнү т ө рел с ө стер дээрил ? 3 . Дазыл деп чүл ?
Харыылары : Чурт – чурттуг – чуртта – чурттаар – чуртталга – чуртувус 2. Чаӊгыс дазылдыг с ө стерни т ө рел с ө стер дээр 3 . Т ө рел с ө стерни ӊ ниити кол утказын илередир кезээн дазыл дээр
2 деп чүл ? Ъ демдек , Ь демдек кандыг-даа үн илеретпес-ле болгай . Шын харыыны тып . А) Лагерь - 2 слог, 5 үн , 6 үжүк , 2 а.у ., 3 а.э . Б) Чаъс – 1 слог, 4 ү н , 4 ү жүк , 1 а.у ., 2 а.э .
3 деп чүл ? Кылыг с ө зу 3 үелиг эвес деп бе ? Чүвелерни ӊ шимчээр , х ө делир , алгырарын амгы үеге хамаарыштыр чугаалаңар . Инек … … М ө ге … … Чаъс … …
4 деп чүл ? 4 санныг , 2 үннүг , ажык үннерни өө ренген бис – Я, Е, Ё, Ю. Словарьлыг диктант.
5 деп чүл ? Дүлей Т деп үнден эгелээн с ө стер 5-тен х ө й болбас деп бе ? Карточка-биле ажыл : Тып – ты...ар Т ө к – т ө …ер Тырт – тыр ... кан Тут – ту... уг
Дүрүм : Т ып , тик, т ө к , тырт , теп, тут деп с ө стерге кожумактар немежирге , эге үннери кошкак адаттынар-даа болза дүлей Т биле эгелеп бижиир .
6 деп чүл ? Ыыткыр , дүлей 6 эжеш үжуктерни адап номчуп өө ренген бис. Б – … Д - … В – … Ж - … Г – … З - …
Дыштанылга минутазы .
Улуг салаа – баштактаныр , Башкы салаа – баяннаар , Ортаа салаа – ойнаар , Биче салаа – ырлаар , Хеймер салаа – б өөлденир , Кандыг -дыр че салааларым , Кайгамчык -ла артистер-дир !!!
7 деп чүл ? Тыва дылда 7 падеж бар-ла болгай !
Дүрүм : Х ө йну ӊ санында чүве аттарын падежтерге ө скертип турда , х ө йну ӊ саныны ӊ кожумактарыны ӊ соонга падеж кожумактары хевээр артар .
8 деп чүл ? Тыва дылда 8 ажык ү н эвес деп бе ? Оюн : К ө зенекте с өө лгу үжүү Ш биле т ө нген 3 Υ ж Υ кт Υ г с ө стерни тып адаар . ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш ..ш
9 деп чүл ? Ө к биле адаар , кадыг демдек бижиир ажык Υ нн Υ г с ө стеривис 9 эвес деп бе ? Даалга : А...т Ъ Ь Лагер … Ча …с Фонар … Э…т
10 деп чүл ? 10 ажык эвес дулей үннер бар эвес деп бе ?
Белен эвес тывызык-даа , Бертиӊерде , баарды -ла! Даалга : тывызыкты ӊ харыызын х ө йну ӊ санынче салгаш , дужунда падежке ө скертир . Х ө нек – Υ .п . Хар , х Y н – О.п . Ном – Т.п . Б ө мб Y к – А.п . Ө реге – Х.п .
3 ыдык сан – 3, 7, 9. 3 дээрге «3 ыдык эртине »: Т ө рээн дыл , т ө рээн чурт , ёзу-чаӊчыл . 7 дээрге « Чеди – хаан сылдыс » 9 дээрге «9 чүзүн мал»
Кичээлдиң туӊнели . Й ө рээл : Угаан-бодалыӊар мергежип сайзыразын , Эртем-билииӊер элбеп ханылазын ! Сонуургал күзелиӊер чаагай болзун , Сорук чүткүлүңер бедик болзун ! Тыва дылывыс сайзырап -ла турзун ! Ындыг -ла болзунам ! Курай , курай !
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Тыва дылга буян-кичээл
Тема: Сос иштинге ажык эвес уннернин ужуктерин бижиири. Сорулгазы: ыыткыр болгаш дулей уннернин сос иштинге эптежир, каттыжар, аянын бижип билиринге ооредир; ооренген чуулдерин катаптаар; состернин шы...
Ажык кичээл темазы: М деп ун болгаш М, м деп ужуктер
Ажык кичээл Темазы: М деп ун болгаш М, м деп ужуктер Тоора-Хем 20013Тыва дылТемазы: М деп ун болгаш М, м деп ужектерБашкызы: Самия Хорагай ВикторовнаКлазы: 1 «Г»Сорул...
3- ку класска Тыва дылда ажык кичээл "Демдек ады"
Кичээлдин темазы: Демдек ады. Катаптаашкын.Сорулгалары: · ооредилге талазы-биле: демдек адын катаптаар;· кижизидикчи: ооредилг...
Тыва дылга ажык кичээл. И деп ун болгаш Ии деп ужуктер.
Урок проведен 15.11.2017 в 4 "б" классе для городского методобъединения учителей....
2-ги класска тыва дылда ажык кичээл. Темазы: «Кым? чуу? деп айтырыгларга харыылаттынар состер. Чуве ады.»
Кичээлдин план – конспектизиМергежили: эге класс башкызы.Предмеди: тыва дылКлазы: 2 классНому: тыва дыл, И.Ч.Эргил – оол,Н.Ч.Дамба, Кызыл 2012 чыл Тема: Кым? чуу? деп айтырыгларга хар...
Тыва дылга маргылдаа кичээл. Темазы: «Домактын чугула кежигуннери»
Сорулгалары:Домактын чугула кежигуннерин катаптаар, быжыглаар; домакта состернин аразында харылзаазын айтырыглар дузазы-биле болгаш утказынын аайы-биле тургузуп билирин чедип алыр.Куш-ажылга кижизидер...