конспект урока
план-конспект урока по чтению (2 класс) на тему

конспект урока по чтению 2 класс

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл azhyk_kicheel_nomchul-da.docx28.58 КБ

Предварительный просмотр:

Ажык кичээл номчулгада

2 класс

Тема: Тос чузун малымайны! С.Сарыг-оол. Шулук «Бызаа»,

Сорулгазы:

Ооредиглиг:

-уругларга шулукту медерелдиг аянныг,ыыткыр, дурген номчудар;

-шулуктун кол маадырын унелээри, домейлээри, деннээри;

- мал дугайында билиглерин сайзырадыр.

Сайзырадылгалыг:

-Номчаан чуулунун утказын эдерти чугаалап ооредир.

-Шулук –биле бот ажылдап билири;

-Уругларнын чугаазын сайзырадып кол чувени ылгап деннеп ооредири;

Кижизидилгелиг:

-Уругларнын мозу-будуштуг болурун азырал дириг амытаннарга ынак болурунга кижизидери.

-Номчулга кичээлдеринге ынак болурунга кижизидер.

Кичээлдин  хевири:  чаа билиглер ажыдарыннын кичээли .

Арга- методтары: оюн,  тайылбыр, коргузуг,  деннелге, амыдырал-биле холбаа.

Кичээлдин дерилгези:ооредилге ному арын ____, коргузуг материалдары (презентация),  чуруктар.

  - Экии, уруглар! Мени Аймыр-оол Алена Дмитриевна дээр. Мен Ак-Довурак хоорайнын №2 ортумак школазында эге класстар башкызы  болуп ажылдап турар мен.

Чорудуу:

  1. Орг.кезээ

Хуннун-даннын чугаалажыр

Хундуткелдиг тыва дылым

Салгалдардан салгалдарже

Дамчып келген тыва дылым.

      Богун хиндиинде хир чок  бистин тыва дылывыс ышкаш арыг, аяс хун-дур. Ынчангаш мен силерге будун кичээл дургузунда кичээнгейлиг, кызымак ажылдаарынарны кузедим, уруглар.

 

- Эр-хейлер, кончуг оожум олуттарынарже олуруптунар!

Оюн «Тывынарам»

- Ам оюн ойнаар бис уруглар. Оюннун ады болза «Тывынарам». Кичээл мурнунда сагыш-сеткиливис кандыгыл, билип алыр бис, ооруп-амырап турар силер бе, азы ….? Чуге амырап турарынарны мен тывар мен. Бир эвес шын тып алган бозумза, адыжынарны часкаар силер.

- Силер  амырап турар силер, чуге дээрге удавас сарыг ыт чылын уткуур Шагаа байырлалы  чоошкулап олурар.    (адыш часкаашыннары)

- Силер  амырап турар силер, чуге дээрге кичээлге хойну билип алыр силер.

- Силер  амырап турар силер, чуге дээрге каас болгаш чараш силер.

- Силер  амырап турар силер, чуге дээрге угаанныг болгаш тывынгыр силер.

- Силер  амырап турар силер, чуге дээрге бо хун бисте хой аалчылар келген.

Башкынын созу: Ынчаарга, уруглар силернин  сагыш-сеткилинер дыка эки-дир. Оорениринге белен -дир бис.

  1. Чаа темаже уругларнын билиин белеткээри

- Ам, уруглар экранда чуруктарче коруп корунерем! Чурукта чуну коруп тур силер? ( Уругларнын харыылары: чурукта аът, хой, ошку, ыт, хаван, инек, теве, сарлык, иви бар).

- Олар кандыг дириг амытаннарыл? (Олар азырал дириг амытаннар).

- Чуге оларны азырал дээр бис?  ( Оларны бажын чанында тудуп турар болгаш  кышкы уеде оларга сигенни кижилер белеткеп бээр)

- Бо экранда азырал дириг амытаннарнын саны каш-дыр? Саннап таалынарам? (шупту 9 болур)

- Бо азырал дириг амытаннар бот-боттарынга домей-дыр бе, уруглар? (Чок. Ангы.) 

- Ынчангаш бо шупту адаанывыс азырал дириг амытаннарны тывалар бистер 9 чузун малым деп адаар.-Тыва кижи шаандан тура мал-маганга ынак, ону хойу-биле азырап, амыдырап чоруур.

- Ам, бо азырал дириг амытаннарны кайда азырап турарыл? (Хоорайда, аалдарда, кодээлерде, суурларда)

- Бистин Тыва Республикавыстын чазаанын даргазы Ш.В.Кара-оол бо чаа унуп келген 2018 чылда Биче суурларны сайзырадырын, мал-маганнын саннын ковудедиринче кыйгырган чарлыкты ундурген. (Слайды биле деннелге)

- Ам уруглар мени кичээнгейлиг дыннап коруннерем! Мен силерге тывызык тыптырайн:

Тывызык бызаа дугайында

- Эр-хейлер! Шын-дыр! Тывызыктын харыызы Бызаа тыптынар, уруглар!.

- Бызаа чуу деп дириг амытаннын толул? (инектин)

-Шын-дыр, эр-хей!

- Богун чунун дугайында ооренир-дир бис, кым чугаалаптарыл, кым билип каапты? (бызаа дугайында)

- Кичээливистиң сорулгазын салыылыңар. Кандыг сорлгаларны салып алыр ужурлуг бис?  (бызаа дугайында билип алыр бис, оон аажы-чаннынын дугайында оорениир бис)

- Шын-дыр, уруглар. Богун азырал дириг амытан бызаанын дугайында чугаалашпышаан  Степан Агбаанович Сарыг-оолдун «Бызаа» деп шулуун номчуп, сайгарып  ооренир бис. Бо шулук литературлуг номчулга номунун 63 дугаар арынында. Шупту ол арынны тыпкаш, ажыдып алынар, уруглар.

- Ам шупту кыдырааштарын ажыткаш, бо хунгу ай, хуну бижиир. Шулуктун адын болгаш авторун бижиир.

Шулук « Бызаа»( С.А.Сарыг-оол)

-Бо шулуктун  автору биле таныштырары

       Степан Агбаанович Сарыг-оол 1908 чылдын ноябрь 4-те Овюр кожууннун Торгалыг сумузунга торуттунген. Ол Тыванын литература болгаш уран-чуулунун алдарлыг ажылдакчызы, ийи орден болгаш хой-хой медалдарнын эдилекчизи. Бичии уругларга болгаш улуг улуска хой-хой чараш шулуктерни, чечен чогаалдарны бижээн.

- Богун бо кичээлде 9 чузун малывыстын бирээзи   инектин толу «Бызаа» дугайында шулукту аянныг номчуп, сайгарып ооренир бис.

- Ам силерге мен баштай  «Бызаа» деп шулукту аянныг номчуп берейн. Мени кичээнгейлиг дыннанар, уруглар! (Башкынын бодунун аянныг номчулгазы)

- Ам, дараазында шулукту шупту денге, чараш болгаш тода кылдыр номчунар!

- Эр-хейлер!

- Бо шулукте силерге билдинмейн баар сос чуу-дур? (Мукурарган деп сос билдинмес).

- Бо состу чуу деп сос-биле солуп болур бис? Кым чугаалаптарыл ?билирил?

-  Бо сос силерге колдуу билдинмес боор, уруглар. Словарь-биле ажылдап  корээлинерем. Кым номчуптарыл?

Мукурарган – бичии  болгаш борбак дээни ол.

 

 - Дараазында болуктерге чарлып алыылынар.

Болуктерге ажыл

Бирги болуктун уруглары ийиги одуруун номчуур силер. ийиги болуктун уруглары ушку одуруун номчуур силер, ушку болуктун уруглары  дортку одуругну номчуур силер. (болук бурузу номчааш одуруунун утказын чугаалаар)

Ам мен силерге бирги одуругну номчуп берейн.  Дыннанар.

- Бызаа дугайында шулук чуу деп улегер домактан эгелээн-дир? ( Инектиг кижи тодуг, хойлуг кижи каас………….)

- Чуге инектиг кижи тодуг дээни ол? ( Уругларнын харыылары: чуге дээрге кижи инектин судун ижер, судунден чокпек, сметана, саржаг, ааржы кылыр. Ынчангаш инектиг кижи тодуг).

- Чуге хойлуг кижи каас дээни ол? ( Уругларнын харыылары: чуге дээрге кижи хойнун дугунден, кежинден  тывалар бистер чараш тыва тоннарны, эгинээштерни, чылыг уктарны, хептерни даарап кедип ап чоруур бис. Ынчангаш хойлуг кижи каас дээр).

4. Физминутка

Чаптанчыг мээң бызаам

Зарядкалап кириптер

Бар шаа-биле херлир-даа

Бажын ол бо октаар-даа

Холдар-биле : хоп-хоп

Буттары-биле: топ-топ

5. Оюн «Бызаанын чажыттары» (самбыра ортузунга бызаа чуруу турар)

    1. 1-ги одуруг бызаага шола аттар бээр. (Тенекпей, Шураарбай, Шокарак, Калчанак)

    2. 2-ги одуруг бызаанын аажы-чанын шулуктен тывар. (тенек, ору шураар, ускулежиир, ойнаар)

    3. 3-ку одуруг бызаанын чиир чемин тывар. (сиген, сула, тараа, дус чылгаар)

- «Бызаанын чажыттары» деп оюнну кончуг дурген болгаш тывынгыр ойнадынар. Эр-хейлер, уруглар!

(Экранга инек биле бызаа чуруу)

- Уруглар, бо кичээлде номчуп, сайгарып ооренгенивис «Бызаа» деп шулуувусте  бичии бызаа силерге кандыг-дыр? (чаптанчыг, тенек)

- Бызаа озуп келгеш чуу апаарыл? (инек)

- Бызаан инек болу бээринге чедир остуруп алыры белен бе? (чок)

-  Мал-маганы бичии чажындан тура остуруп алыры берге. Силер уруглар  малга ынак болуп, улуг улуска дузалажып, кадаржып чоруур болзунарза эки !            Бистин суурларда, кодээ черлерде кадарчыларывыс 9 чузун малывысты кыштын соогу, чайнын изии дивейн азырап остуруп чоруур. Оларнын кужун унелеп чорунар, уруглар!

7. Рефлексия

Кичээливистин соолгу чадазында келдивис, уруглар! Туннелден кылыптаалынарам!

- Кичээлде чуну оорендивис, уруглар?

-Чунун дугайында болду?

-Чуну билип алдыннар?

-Чуу солун болду? ( Уругларнын харыылары)

-  Кичээлдин эгезинде салдынган сорулгавыс чедип алдывыс бе?

Хун – шупту ооренген чуулду билип алдым деп бодап турар уруглар хунну кодурер.

Хун артындан булут – ооренген чуулду билип алдым, ынчалза-даа айтырыглар бар деп турар уруглар булут артындан коступ келген хунну кодурер.

Булут – бо ооренген кичээлден чуну-даа билип албадым деп бодап турар уруглар кодурер.

8. Онаалга.

Шулукту аянныг номчааш шежилээр.

9.Демдек салыры.

Кичээл тонгенде  шупту уругларга четтиргенин илередир «Кичээлге кончуг эки, идекпейлиг ажылдадынар! Ужурашкыже байырлыг!»

 

Кичээлдин анализи:

Бо хун  литературлуг  номчулга  кичээлин  Ак-Довурак хоорайнын №4ортумак школазынын 2 «а» клазынга эртирдим.  

Кичээлдин темазы:

Кичээлдин хевири: чаа тема

Кол алыр билиглер:

Кичээлимнин рефлексилиг, коммуникативтиг, регулятивтиг бугу талалыг сорулгалары  чедип алдынган деп санап тур мен, чуге дээрге уруглар шупту идепкейлиг ажылдаан, кичээлдин туннелинде уругларнын хой кезии бо болуп эрткен кичээлдин темазындан шупту чуулдерни билип алдывыс деп санадылар.

Аътты баглап ооредир,

аныян сургап ооредир.

 

Демниг сааскан теве тудуп чиир.

 

Узер буга мыйыс догээр,

улегер билбес куш догээр.

 

Инектиг кижи тодуг,

хойлуг кижи каас.

 

Кадык мал мал боор,

кадык мал мал боор.

 

Кокайга хой кадартпа,

хопчуга сос дамчытпа.

 

Даг аътты човадыр,

кылык боту човадыр.

 

Чыткан хой тургуспас,

чустуг сиген сый баспас.

 

Аът олур-баглаажы артар,

Ада олур-оглу артар.

Тывызыктар.

Ыракты ырак дивес ылап чоруктуг,      Мыйыстыг-ан эвес,

Берт черни берт, кадыр дивес.(аът)       Салдыг-ошку эвес,

                                                                   Сыргалыг-кадай эвес,

                                                                   Адыр дуюглуг инек эвес.

Агыынактын уну чараш.(анай)

Кадын кыстын хачызы чок.(Донгур инек)

Терек холегезинде турган ышкаш-кайгамчык чараш.(сылдыс-шокар аът).

Самдар эвес хирезинде чамашкызы хой.(шокар инек).Тоол   «Теве».


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

конспект урока по русскому языку 4 класс " Имя прилагательное", конспект урока по математике 4 класс "Деление многозначного числа на однозначное"

Конспект урока по русскому языку ( 4 класс). Автор учебника - Рамзаева. Тема урока - " Имя прилагательное". Тип урока - открытие новых знаний.   Конспект урока по математике ( 4 класс). Автор -...

Конспект урока окружающий мир на тему "Равнины и горы". В конспекте указаны этапы урока и виды деятельности учителя и учащихся.

В конспекте урока расписаны этапы урока и виды деятельности учащихся на каждом из них. Знакомство с новым материалом подводится через решение проблемной ситуации. На уроке дети работают в парах, групп...

План-конспект урока по физической культуре для 4 класса. Конспект - урока: Использование современных танцевальных фитнес программ на уроке физической культуры

Цель: Повысить интерес к занятиям физическими упражнениями, через музыкально - двигательную деятельность учащихся, содействовать поддержанию и развитию их активности.Задачи:1.Формировать двигате...

План-конспект урока по чтению (1 класс) по теме: Конспект урока литературного чтения в 1 классе ."Школа 2100"

Урок литературного чтения в 1 классе  «Школа 2100»Тема: Недолгая красота весны.( Николай Иванович Сладков «Бегство цветов» )Цель: формирование читательской компетенции учащихсяЗадачи: - форм...

Конспект интегрированного урока для 1 класса (окружающий мир - математика). Конспект урока по математике для 4 класса

Урок можно проводить как в классе так и в условиях выездной школы.Тема:  Как появилась наука геометрия.Ожидаемый результат: ученик, который умеет отличать кривую линию от прямой. Ребенок, у котор...