татар теленнән терәк схемалар
материал (4 класс) по теме

                  Сузыклар

                                  Тартыклар

    Ъ

парлы

парсыз

Калын

[а]   [у]  [о]  [ы]

Яңгырау

 [б] [в]  [г] [гъ] [д] [ж] [җ] [з]

[й]  [л] [м] [н] [ң] [р] [w]  

     Ь

нечкә

[ә]  [ ү]  [ ө] [ э]  [ и]

саңгырау

[п] [ф] [к] [къ] [т] [ш] [ч]  [с]

[х] [һ] [ц] [щ]

Сүз төркеме

Нәрсә беледерә

соравы

мисаллар

Исем

Предметны  атаучы

кем?

нәрсә?

Укучы,әни

Дәфтәр,хезмәт

Фигыль

Предметның

эш-гамәлен,

хәл-торышын

Нишли? Нишләде? Нишләр?

Нишләячәк?

Килә

Килде

Килер

Киләчәк

Сыйфат

Предметның билгесен

Нинди?кайсы?

Матур, ак,әче

Алмашлык

Исемнәрне алмаштыра

Кем? Нәрсә?

Мин,син,ул,

без,сез,алар

Рәвеш

Эш яки хәлнең билгесен белдерә

Ничек?кайда?

кайчан?күпме?

Әкрен, озак, күп, ерак,

Кисәкчә

Көчәйтү,чикләү,тизлек,раслау, сорау төсмере бирә

Иң,ич,ук,генә,гына,үк,да,дә,та,тә,      бит һ.б.

Бәйлек

Җөмләдә сүзләрне бер-берсенә бәйләү өчен килә

Өчен, аша,белән,янына, хәтле, өстенә шикелле һ.б.

                                                        ИСЕМ СҮЗ ТӨРКЕМЕ

СОРАВЫ

КЕМ? НӘРСӘ?

САНЫ

БЕРЛЕК  

КҮПЛЕК (-ЛАР,ЛӘР,-НАР,-НӘР)

ТӨРКЕМЕ

ЯЛГЫЗЛЫК  

УРТАКЛЫК

КИЛЕШЛӘР

Баш килеш

Иялек килеше

Юнәлеш килеше

Төшем килеше

Чыгыш килеше

Урын-вакыт килеше

            -

-ның/-нең

-га/-гә, -ка/-кә

-ны/-не

-дан/-дән,тан/-тән, -нан/-нән

-да/дә,-та/-тә

                                               ФИГЫЛЬ СҮЗ ТӨРКЕМЕ

НӘРСӘ БЕЛДЕРӘ

ЭШ

ХӘРӘКӘТ

ХӘЛ

ТОЙГЫ

АВАЗ ЧЫГАРУ

ЗАМАН

ҮТКӘН ЗАМАН

ХӘЗЕРГЕ ЗАМАН

КИЛӘЧӘК ЗАМАН

НИШЛӘДЕ? НИШЛӘГӘН?

 НИШЛИ?

НИШЛӘР? НИШЛӘЯЧӘК?

САНЫ

БЕРЛЕК

                     КҮПЛЕК

ФОРМА

БАРЛЫК

                       ЮКЛЫК

                                                    СЫЙФАТ СҮЗ ТӨРКЕМЕ

НӘРСӘ БЕЛДЕРӘ

ТӨС

ТӘМ

ИС

ОЗЫНЛЫК

КҮЛӘМ

ВАКЫТ

ХОЛЫК

СОРАУЛАРЫ

             НИНДИ?

                       КАЙСЫ?

ДӘРӘҖӘЛӘРЕ

ГАДИ

ЧАГЫШТЫРУ

АРТЫКЛЫК

КИМЛЕК

-

-РАК,-РӘК

ДӨМ, ШЫР, ИҢ, ҮТӘ, КЫП-, АП-, ЧЕМ

-ГЫЛТ/-ГЕЛТ, -КЫЛТ/-КЕЛТ, -ЕЛҢЕМ,-СУ   

Ясалма сүзләр        

 1.Ясагыч кушымча ялгану юлы          

2.Кушма сүзләр                                            

3.Парлы сүзләр          

  4.Тезмә сүзләр                                

бал+лы, күз+лек, у+гыч

 билбау, аккош, төнбоек                        

 әти-әни, уен-көлке, бала-чага

үги ана яфрагы, кура җиләге