Кылбаа манан хаар
план-конспект урока по окружающему миру (2 класс) по теме

           «Таатта улууьа» МТ  А.Е.Кулаковскай аатынан Дьохсо5он орто оскуолата

                                   Муниципальнай уорэх тэрилтэтэ.

      Уруок темата:  «КЫЛБАА  МАНАН  ХААР»

                    ( Тулалыыр эйгэ уонна технология

                          холбоьуктаах   уруоктарыгар

                          ИКТ-ны, проектнай улэ  

                          элеменнэрин туьаныы.   2 кылаас.)

                                          Алын кылаас учуутала: Татаринова

                                                                                   Тамара Ивановна

                                          Технология учуутала: Барахова

                                                                                 Марианна Егоровна

Уруок  темата:      «КЫЛБАА  МАНАН  ХААР»

Уруок сыала:   о5о билиитигэр оло5уран хаар ойдобулун кэнэтии

Уруок соруга:

• Уорэтэр:  хаар туьунан ойдобулу чопчулааьын
• Сайыннарар:  о5о билэр-корор, айар-тутар, ырытар дьо5урун, сатабылын   сайыннарыы.
• Иитэр:  айыл5а кэрэ костуулэрин кэрэхсииргэ, харыстыырга иитии.

 Тэрилэ:    ПК, проектор, хартыына репродукциялара, кумаа5ынан  

                    кырыллыбыт хаардар.

 Уруок тутула:

• Киирии
• Хаар туьунан ойдобулу чопчулааьын
• Остуоруйа истии
• Хаары кырыйыы – бырайыагынан улэ
• Сынньалан. Хаар ункуутэ.
• Хаар туьатын ырытыы ( киьиэхэ, айыл5а5а, кыылга-суолгэ)
• Айар улэ (туьата суох материалтан хаары оноруу)
• Обугэлэрбит  билгэлэрэ
• Тумук

   Уруок хаамыыта:

1. Киириитэ

Билсиьии, тэрээьин.

     Бугун биьиэхэ дьикти кун ууннэ. Кылааспыт  кылбаа манан хаарынан симэммит. То5о?  Ол аата бугун биьиги  хаар туьунан кэпсэтиэхпит. Элбэ5и билиэхпит-коруохпут, айыахпыт-тутуохпут.  ( 1 слайд )

2. Хаар ойдобулэ.

Билигин биьиги хаар туьунан тугу билэрбитин чопчулуохпут, салгыы билиибитин кэнэтиэхпит.

-  Хаар хаьан туьэрий ?

-  Хаар хайдах онноо5уй ?

  ( Хаары туннугунэн коробут. Манан он тулалыыр эйгэ онун ылынар . Ол курдук кыьын хаарбыт халлаан курдук куох буолар, кун тыкта5ына аранас,кыьыл оннонон костор )   ( Слайд 2,3,4,5 )

-  Хаар ханна туьэрий ?

-  Хаар хайдах туьэрий? То5о ?

-  Хаар тустэ5инэ ким уорэрий ? То5о ?

-  Хаар хантан туьэрий ?  

Онно кини хайдах баар буолбутун туьунан остуоруйаттан билиэхпит.

3. Остуоруйа истии.

   Билигин «Хаар» туьунан остуоруйаны сэнээрэн истин. ( Остуоруйаны истии).    ( 6-10 слайд )

        -  Хаар ханна олорбутуй ?

        -  Дьонноро кимнээхтэрий ?

        -  Ханна тустэ ?  То5о ?

        -  Туохха кубулуйда ?

        -  Дьонун корустэ дуо ?

      Онон биьиги бу остуоруйаттан хаар хайдах уоскээбитин - кун уотуттан кыра таммах буолан уоьэ котон, тонон хаарга кубулуйарын биллибит.

       Хаар свойствотын таьаарыы   ( 11-12 слайд )

        -  Хаар диэн туох эбитий ?

4. Хаары кырыйыы, сыьыарыы. (сахалыы хаар туьунан ырыа иьиллэр)

     Дьэ онтон билигин биьиги хаар хайдах быьыылаа5ын кумаа5ынан кырыйа уорэниэхпит.  ( А 4 форматы о5олорго тунэтии. Бук тутан кордоруу, кыптыыйынан кырыйыы. Сэрэхтээх буолууну санатыы.)

    Салгыы бу хаардарбыт биьигини уордэ сырыттыннар диэн бастына оностон кэтиэхпит.  ( Хаары бэлэм бастыналарга сыьыарыы).

     Ылбыт билиилэрбитигэр оло5уран хаар хайдах туьэрин утуктэн, бэйэбит айан хаар ункуутун толоруохпут.

5. «Хаар ункуутэ»  сынньалан.   ( 13 слайд , видеоматериал)  

             -  Тыала суохха хаар хайдах туьэрий ?

             -  Тыалырда5ына хаар хайдах тэлээрэрий ?

             -  Силлиэ тустэ5инэ хаар хайдах ытылларый ?

                            ( хамсанан кордоруу )

6. Хаар туьатын ырытыы.

-  Хаар то5о туьэрий ?

-  Хаар туохха туьалаа5ый ?   (14 слайд )

         -  Киьиэхэ ?                              

         -  Айыл5а5а ?                            

         -  Кыылга – суолгэ ?    ( 15-19 слайд )

      Тулалыыр эйгэ5э хаар тымныыттан, тыалтан, харыстыырын, дурда – хахха буоларын, киьи оло5ор туьатын оссо тогул итэ5эйдибит.

7. Айар улэ.

Онтон биьиги дьиэбит иьигэр хаары хайдах баар гыныахпытын собуй ?  (Слайд 20 ).

      Бугун мин эьиэхэ куннээ5и корор матырыйаалгытыттан хайдах хаары онорон таьаарары бырайыактаан коруохпут.

    -  Ким маны билэрий ?  ( дьаабылыка суута, сетката, пенопласт ).

    -  Манан тугу  гына5ытый ?

 Биьиги билигин бу туттуллубат, быра5ыллыбыт матырыйаалы, саналыы тыыннаан мантан хаар онорон таьаарыахпыт.

      -  Хайдах оноруохха собуй ?    ( 21 слайд )

  Дьэ билигин бу проект этаптарын коро олорон бэйэбит айар улэбитин са5алыыбыт.

     Дьэ билигин пеноплаьынан хаарынан буруллубут мастары онорон корухпут.

       Хайдах оноруохха собуй ?

     ( Пеноплаьы бытарытан баран лабааларыгар килиэйдээьин 22 слайд).

       Бу проектары  туьанаммыт хаар туьэн, сири –дойдуну буруйбутун онорон таьаардыбыт.

     Ханнык ба5арар улэни бастаан толкуйдаан, илдьиритэн, ырытан  проектаан  баран онорон таьаарар учугэй тумуктээ5ин итэ5эйдибит.

8. Обугэлэрбит билгэлэрэ.

Урут биьиги обугэлэрбит хаар хайда5ыттан куну-дьылы билгэлииллэрэ.  Бу билгэлэри билигин да5аны туьанабыт. (Билгэлэри аа5ыы. Слайд 23-25).

9. Тумук.

      Дьиэ5э улэ  ( слайд 26 )

           -  Бугун  туох туьунан кэпсэттибит?

           -  Тугу биллибит ?(27 слайд)

           -  Туохтан уордугут ?

     Хаар туьэрэ биьиги куннээ5и олохпутугар улахан суолталаах. Оту-маьы буруйэн тымныыттан харыстаан, иккистээн уунэригэр, тылларыгар туьалаах. Араас кыылларга дурда-хахха, дьиэ-уот , хонук сир буолар.    

    Онон, о5олоор, кылбаа манан хаар курдук оруу ып-ыраас санаалаах, сып- сырдык майгылаах, хаар курдук ча5ылынныы, уорэ-кото сылдьаргытыгар.

         Алгыс (28 слайд)