урок Хавр
план-конспект урока (2 класс) на тему

Кичәлин седв: Хавр, хаврин тег.

Кичәлин кγсл: Хаврин туск медрлинь сергәх;

                       Герин малын болн зерлг аңгудын , шовудын нерд  

                       давтх;

                       Келлһ өргҗγллһнә көдлмш кγцәх;

                       Ямаран? гидг сурврт хәрγ өгчәх γгмγд олзлдг дасхх.

Кичәлин дөңцлмγд: медиапроектор, презентац, зургуд, таблиц

Кичәлин йовуд

1. Оргмомент.            /слайд 1/

- Цуһар нааран хәләтн. Би – Нина Баттаевна. Эндр хальмг келнә кичәл давулхв. Би таднд ирсндән байрлҗанав. Энд дала гиичнр ирсн бәәнә. Эргәд мендлцхәтн. Нег-негән бγлән нγдәр хәләһәд, байртаһар һаран өгтн. Сууцхатн.

2. Кичәлин төр: - Хальмг теегт киитн γвлиг хавр сольв. Мана кичәлин төр «Хавр»                 /слайд 2/

- Хаврин сармуд келтн.                   (моһа, мөрн, хөн)

3. Υлгγрмγд:

- Ямаран γлгγр? Хәләһәд, келҗ өгтн.

Ноха угад – һаха хуцдг.                                      /слайд 3/

Кγн – ахта, девл – захта.                                    /слайд 4/

Кγн болх баһасн, кγлг болх унһнасн.                  /слайд 5/

Садта кун – салата модн.                                   /слайд 6/

Намр хурар эклдг, хавр хунар эклдг.                  /слайд 7/

4. Шин төр:       Хавр аашна,

Хәәртә цаг.

Хаврин дун

Холд соңсгдна.

- Ямаран шовун хавр эклнә?  (хун)

- Мана кичәлд хун нисҗ ирҗ.                          /слайд 8/  - крик лебедя

- Хун ямаран шовун?   (сәәхн, цаһан өрγлгтә, ут нәрхн кγзγтә, уста һазрт нисҗ ирнә)

- Иим сәәхн төләднь мана ачта зурач Һәрә Рокчинский эдниг зурҗ, хәләтн. Эн җил Рокчинскийин 90 җилин өөн темдглгдх. Элстд эн зурачин һәәхγл секгдсмн бәәнә.

- Хун таднд даалһвр авч ирҗ.

5. Келвр тогталһн.

- Ширә деер γгмγдтә цаасн болн зургуд.

- Υгмγдинь умштн, орчултн.  (нарн, теңгр, һазр, өдр, сө, шовуд, герин малмуд, зерлг аһурсн, цецгәс)

- Зургудынь ирлцγләд тәвтн.

- Зургудан хәләһәд, келвр тогтахмн, бичхмн.

Хаврин нарн хурцар халулна. Теңгр көкрнә. Теегт ноһан урһна. Өдр утдна, сө ахрдна. Шовуд дулан һазрас нисҗ ирнә.  Мал теегт идшлнә. Теегт олн-зγсн цецгәс урһна.

(цуһар келвр келх, неҗәдәр)

6. Физминутк                     

- Келврт тγрγн зәңгд юуна туск келгдҗәнә? Яһад келврән нарнас эклвдн?         (нарн хурцар халулад, дулан болад, цасн хәәләд, хавр      ирв)

- Нарнд цуг әмтә юмн байрлцхана. Ода мадн бас нар хәләһәд, нγдән амрахмн.

/слайд 9/  

7. Герин мал

- Теегт ноһан көкрәд һарсн цагт ю γзҗ болх?     /слайд 10/  

(герин мал)

- Ямаран герин мал меднәт?

- Хаврт мал толян авна. Кеер һарчкад бичкн туһлмуд, хурһд тогляд гγγхләрн, экән геенә. Ода иим даалһвр: бичкдγдт экинь олтн.

А)

Б) – Хаврин дун холд соңсгдна гинәвдн. Цуг мал хашадан биш, теегт.

- Ода герин аһурсдын әәһинь соңсад келтн

                                                                     /слайд 10, ссылка 15/  

Мөрн яһна?       инцхәнә

                                                                     /слайд 10, ссылка 16/  

Хөн яһна?         мәәлнә

                                                                     /слайд 10, ссылка 17/  

Темән яһна?      буульна

                                                                     /слайд 10, ссылка 18/  

Υкр яһна?          мөөрнә

                                                                    /слайд 10, ссылка 19/  

Ноха яһна?        хуцна

                                                                    /слайд 10, ссылка 20/  

Мис яһна?        мәәлнә        

8. Зерлг аңгуд                                          /слайд 11/  

- Асхн болхла ээҗ  малмудан  хашад орулна. Эн зургудас герин малынь йилһтн.  (неҗәдәр һарад сурһульчнр герин малыг авна, зерлг аңгуднь самбрт γлднә)

- Яһад эдниг хашад эс орулвт? Эннь зерлг, теегт бәәнә.

9. Физминутк «Туула»

Туула, туула            /туула мет һәрәднә/

Көркхн туула            /йовһн сууһад, бичкнинь узγлнә/

Ут чиктә                   /һарарн ут чикнь γзγлнә/

Әәмтхә туула            /һарарн бийән теврәд, әәҗәхән γзγлнә/

10.  Шовуд, γγрән олҗ автн!

- Хаврин дун холд соңсгдна гинәвдн. Теегт һарад чиңнхлә, юуна дун соңсгдна.  (шовудын)                         /слайд 12/  курлыканье журавля

- Ямаран шовуд меднәт?

-Шовуд хаврт нисҗ ирад, γγрән ясна. Ода альд γγрән ясдгинь тодлхмн.

Герин орад (зург)

Модн герт  (зург)

Модн деер  (зург)

Хулсн заагт  (зург)

Теегин овснд  (зург)

(кγγкдт зургуд өгх: харада, нуһсн, керә, торһа, γкр хар – γγринь олҗ авад, зәңг тогтах)

11. Ямаран цецгә таасгдна?

                                                                       /слайд 13/  

- Хаврт мана тег көкрәд, цецгәс урһна.  Мана теегин кеермҗ – бамб цецг.

- Ямаран өңгтә болна?        /Улан, цаһан, шар, оошг, хар чигн бәәнә/

- Цецгәрсн тег таднд таасгдну? Цецгәс дурндан таслад, шивәд бәәхлә, тег сәәхн өңгән геех.

                                                                                      /слайд 14/

- Таслшгон төлә, сәәхн цецгγд эврән цаасар кеҗ болҗана.

Эн цецгәһәс бийдән цецг авад, келтн: ямаранинь аввт, юңгад?

13. Ашлвр

- Хавр ямаран цаг?

Белг өглһн: нарн

Кγγндвр:

- Теегт юн урһна?

- Теегт ноһан урһна, бамб цецгγд.

- Бамб цецг ямаран өңгтә?

- Бамб цецг улан, … .

- Бамб цецг бичә тасл!