Полезные ссылки для уроков

КАЛЕНДАРНО-ТЕМАТИЧЕСКИЙ ПЛАН ПО ЯКУТСКОМУ ЯЗЫКУ И ЛИТЕРАТУРЕ

2010-2011 учебный год

Корнилова Анна Алексеевна

                            С.К.Колодезников, Л.Д. Колодезникова, Е.К.Васильев. Торообут литературабыт – 7 кылаас

КАЛЕНДАРНО-ТЕМАТИЧЕСКИЙ ПЛАН ПО ЯКУТСКОМУ ЯЗЫКУ И ЛИТЕРАТУРЕ

2010-2011 учебный год

Корнилова Анна Алексеевна

                            Неустроев Н.Н.,Ядрихинская А.Г.,Семенова С.С. САХА ТЫЛА 7 кл.

Учебно – методический комплекс по преподаваемым предметам в МОУ «НПСОШ №2»

2010-2011 учебный год

Корнилова Анна Алексеевна

Ґірэнээччи айар дьо±урун сайыннарыы тускулун барыла

(элективный курс)

Ґіґээ Бµлµµтээ±и М.А.Алексеев аатынан гимназия саха тылыгар уонна литературатыгар учуутала Степанов И.В. авторскай программата

2004 с. Кулун тутар

Быґаарыы сурук

   Уус-уран литература тыл искусствотынан буолар. Ґірэнээччилэр уруоктарга ылбыт билиилэрин уонна кылам гыммыт дьо±урдарын салгыы эбии ійдібµллэргэ уонна сатабыл ньымаларыгар дириІэтэн µірэтэн, хайа ба±арар саныыр санааларын, истиІ иэйиилэрин уус-ураннык ойуулаан суруйар, санааларын саас-сааґынан сааґылаан этэр дьо±уру уонна сатабылы иитэр, иІэрэр соругу тускул туруорар.Ол инниттэн:

-«Хайа да омук сайдарыгар, µрдээн-µµнэн тахсарыгар ханна да кирилиэґин маІнайгы µктэлэ буолара- норуот ырыата, норуот олоІхото буолара»-диэн П.А.Ойуунускай эппитинэн, норуот тылынан уус-уран айымньытын араас кірµІµн, тылын баайын билиґиннэрииуоннаойуулуур-дьµґµннµµр айар албаґыгар- сатабылыгар µірэтии;

-    ийэ тылынан уус-уран айымньы айыллар ньыматыгар, кистэлэІигэр µірэтии, айар уонна суруйар дьо±урун тобулуу;

-    ийэ тыл уус-уран алыбын: кэрэтин, илбиґин уонна хомуґунун иІэрэн, литература теориятын ійдібµллэринэн ситэрэн, µірэнээччини уус-уран тыл алыбар-уус-уран литература±а тапталы иитии, айымньыны умсугуйан аа±алларын ситиґии.

-    Тыл-омук ійі-санаата, тыл кімітµнэн киґи ійі-тійі кістір: ол кини кэпсэтэр, саІарар уонна суруйар дьо±уругар-µірµйэ±эр уонна сатабылыгар биллэр.

-    Айар µлэнэн холонор о±о ій-санаа, билии-кірµµ іттµнэн сайдар, киниэхэ µтµі санаа уґуктар, кэрэни, µчµгэйи суруйуон, бэлэхтиэн, оІоруон ба±арар, сахалыы удьуор тыына туругурар, силиґирэр, киґилии киґи-айыы киґитэ иитиллэр.

Ґірэнээччи айар дьо±урун сайыннарыы:

Ґс тµґµмэ±инэн утум-ситим барар:

1.    хоґоонунан айыыга µірэтии, холонуу, иитиллии;

2.    хаґыат тылыгар µірэтии, холонуу, иитиллии

3.    кэпсээнинэн айыыга µірэтии, холонуу, иитиллии;

Хас биирдии тµґµмэххэ-24 чаас кірµллэр, утум-ситим да, тэІІэ да µірэтиэххэ сіп, онуоха кэнники икки тµґµмэххэ µрдµкµ кылаас о±олорун хабыахха сіп. Ґірэнии 6-с кылаастан са±аланара ордук буолуон сіп.

Хоґоону айыыга µірэтии 24 чаас

№    Темата    Чааґа

1.    Уус-уран литература –тыл искусствота-уратытын, тірµтµн уонна кистэлэІин анаарыы  - 2 чаас

2.    Литература фольклору кытта ситимэ

Норуот ырыалара :уратыта, арааґа: -1 чаас

Сири-дойдуну айыл±аны хоґуйуу- 2 чаас

Тапталы, дьиэ кэргэни хоґуйуу-2 чаас

Оло±у-дьаґа±ы, µлэни-хамнаґы хоґуйуу-2чаас

Сатабылы иІэрэргэ норуот ырыаларын ойуулуур-дьµґµннµµр ньымалары биллэрии, ону туґанарга тылы-іґµ имитии, суруйтарыы, холонуу; (импровизация, хатылааґын, омуннааґын, тыыннаа±ымсытыы, дор±оону наардааґын: аллитерация, анафора, ассонанкс; эпитет, кубулуйбат эпитеттэр, тэІнээґин, аллегория, метафора о.д.а.-6 чаас

 3.    ҐрµІ хоґоон, тойук, туойсуу-тутула, уратыта.    1 чаас

4.    Силлабическай хоґоон тутула, уратыта. (ритм, рифма) Саха поэттарын айымньылара.     1 чаас

5.    Силлабо-тоническай хоґоон тутула, уратыта П.А.Ойуунускай силлабо-тоническай хоґоонноро.    1 чаас

6.    Лирическэй айымньылар, лирическэй герой    1 чаас

7.    Риторическай ыйытык, туґаайыы     1 чаас

8.    О±олор айар µлэлэрин-хоґооннорун тµмэн улуус, республика хаґыатыгар бэчээттэтии, хомуурунньуктары оІорон бэйэ±э бэчээттэтии -2 чаас

9.    Тµмµк «Хоґоон- оло±ум аргыґа» диэн о±олор тµмµк киэґэлэрин тэрийэн ыытыы. -2 чаас

Туґаныллар литературалар :

1.    Ґірэх литература±а учебниктара.

2.    Якутские народные песни – 1-3 выпуск, издание ИЯЛИ ЯФСОАН

3.    А.Е.Кулаковскай _» Ырыа-хоґоон» Я-ССКИ 1978

4.    А.И.Софронов-«Хоґооннор, поэмалар», ССКИ, Я,1976

5.    П.А.Ойуунускай – «Талыллыбыт айымньылар», 1 т. Дь, СР НацКИ 1992

6.    К.Уурастыырап – «Хоґооннор, поэмалар», Я. ССКИ, 1987

7.    Эллэй- «Талыллыбыт айымньылар», 1т,ССКИ, Я, 1964

8.    С.П.Данилов- «Талыллыбыт айымньылар», 1-2 т., ССКИ, Я 1977.

9.    И.М.Гоголев- Кындыл «Тµірт са±ах», ССКИ,Я,1980

10.    П.Н.Тобуроков- «Эрэдэґиннэр», Я, ССКИ, 1987

11.    Н.Н.Тобуроков- «Кµн хайатын кµінµгэр» ССКИ, Я, 1971

12.    П.В.Максимова- «Хоґоон холонуулардаах, ырыа ыллыктардаах...» Дь-2001

13.    З.К.Башарина о.д.а.- «ҐрµІ туллук мілбістµµр»- Бичик –Дь-2001

14.    Е.М.Поликарпова- «Хоґоонноохтук аа±ыы», Дь, СРНКИ, 1992

15.    Г.Л.Абрамович- «Введение в литературоведение»,Учпедизд,1961.

Кэпсээни айыыга µірэтии – 24 чаас.

№    Темата    Чаас

1.    Эпическэй айымньылар араастара уонна уратылара:

Кэпсээн, сэґэн, роман туґунан ійдібµллэр     -1 чаас

2.    Айымньы тутула (композицията уонна сюжета):

экспозицията, тірµітэ, сайдыыта, тыІааґына (кульминацията), тµмµгэ уонна пролога.   -1 чаас

3.    Айымньы темата, идеята, конфлига  - 1чаас

4.    Айымньы айыллар ньымата: романтизм, реализм, сырдатар (просветительнай), критеческэй реализм, социалистическай реализм. -1 чаас

5.    Ойуулуур дьµґµннµµр олуктары айымньыга туґаныы: ойуулааґын, дьµґµйµµ, пейзаж, тэІнээґин, мэтириэт, омуннааґын; тыл этигэн ньымаларын: экспрессивнэй, эмоциональнай, сомо±о домохтор, ох тыллар, , кіспµт тыллар, дьµґµннµµр-µтµктэр тыллар о.д.а. -12чаас

6.    Уус уран тыл стилэ, уратыта. Литературнай тыл.  -1чаас

7.    Айымньы, литературнай герой. Геройу характеристикалааґын. Биґирэмнээх уонна омсолоох геройдар. -2чаас

8.    Хас теоретическай чаас аайы о±о айар µлэтинэн холонон кірір, чопчу сорудахтары толорор. Ґлэлэри ырытан-рецензия оІоґуллар, сµбэ бэриллэр.-3чаас

9.    Ґчµгэй сиппит айымньылары тµмэн хомуурунньук оІоруллар; о±о хаґыатыгар, сурунаалыгар ыытыллар -2чаас

Туґаныллар литературалар.

1.    А.И.Софронов- «Талыллыбат айымньылар» – 2 т, ССКИ, 1965

2.    Н.Д.Неустроев «Талыллыбыт Айымньылар» -ССКИ, 1965

3.    П.А.Ойуунускай- «Талыллыбыт Айымньылар» 2т. Дь. «Бичик» 1993

4.    А.Аччыгыйа – «Ґс томнаах талыллыбыт айымньылар», 1т. ССКИ, 1996

5.    С.Омоллоон- «Кэпсээннэр», ССКИ, Я, 1981

6.    Э.Эристиин- «Айымньылар» – 2т. ССКИ, Я, 1969

7.    Кµндэ «Кыыґар туІат», ССКИ, Я, 1979

8.    Г.К.Боескоров- «Развитие жанров прозы в якутской советской литературе»-ЯКИ, Я, 1961г.

9.    Г.Л.Абрамович «Введение в литературоведение» Учпедизд, 1961г.

Хаґыат тылыгар µірэтии

№    Темата    чааґа

1.    Литературнай тыл уонна хаґыат тыла     1чаас

2.    Тиэкис уонна истииллэр ійдібµллэрэ     1чаас

3.    Хроника, иґитиннэрии, отчуот хайдах суруллара  -1чаас

4.    Корреспонденция диэн тугуй?     1 чаас

5.    Ыстатыйаны хайдах суруйуохха сібµй     1чаас

6.    Интервью диэн тугуй? Суруллуутун уратыта    1чаас

7.    Репортаж хайдах оІоруллара     1чаас

8.    Бэлиэтээґин, аґа±ас сурук диэн туохтарый?    1чаас

9.    Уус уран очерк    2чаас

10.    Фельетон ійдібµлэ    1чаас

11.    Рецензия, ырытыы    1чаас

12.    Хас тема ахсын практическай µлэни толорон иґиллэр, суруллубут µлэлэри тута хаґыакка ыытыллар. Ордук тобулла±ас о±олору радио±а уонна телевидение±а таґаарыллар. Суруйуу уонна тахсыы тµмµгµнэн отчуот оІоґуллар -12чаас

Туґаныллар литературалар.

1.    Публицистика стилин оскуола±а µірэтэр эрчиллии тиґигэ- Е.Д. Сивцева – «Народное образование Якутии –4/99 стр.52

2.    Слепцов П.А., о.д.а. «Сахалыы саІа»-10 кыл. Дь. 1993

3.    Н Неустроев о.д.а. «Ситимнээх саІаны сайыннарыы» ССКИ, Я, 1990

4.    Саха тыла-ийэ тыл ( анал таґаарыы 1 н-рэ) Дь. 1999

5.    Н.А.Аалаа±ыскай – Саха тылын синонимнарын кылгас тылдьыта Я, 1982

6.    «Саха Сирэ» – хаґыат, атын да хаґыаттар матырыйааллара.

7.    Петерова Т.И. о.д.а. « Сахалыы аа±ыы» –11 кыл. Дь.1994

на главную

Тесты по русскому языку, якутскому языку для первоклассников

Олесова Наталья Семеновна, учитель начальных классов

Статья отнесена к разделу: Преподавание в начальной школе

Тест для учащихся 1-го класса “Русский язык и развитие речи”

Ф.И.О._________________________________________________________

Число, месяц, год рождения________________________________________

Пол_____________________________________________________________

Регион (республика)__________________________________________

Село, поселок, город__________________________________________

Класс____________________________ Дата_____________________________

Класс экспериментальный или контрольный____________________________

Школа____________________________________________________________

Вопросы теста (если в вопросе предлагается несколько ответов, следует подчеркнуть правильные):

1. Сколько гласных букв в русском языке?

8, 9,10, 6,7

2. Какая гласная буква обозначает два звука?

а, ы, э, и, о, е

3. Найти буквы , которые не обозначает звука?

н, к, ь, ю, у

4. Каком слове звуков меньше, чем букв?

Пальто, дятел, зайка, конь

5. Сколько звуков и букв в слове ЛОШАДЬ?

1. 6 звуков, 5 букв;
2. 7 звуков, 7 букв;
3. 5 звуков, 6 букв;

6. Найди слова , состоящие из одного слога?

Небо, конь, кошка, тень, песец, Уля

7. Раздели слова на слоги?

Фая, ночь, заяц, юг

8. В каких словах надо исправить ошибку:

шырокий, лыба, лежит, ошыбка

9. В какие слова надо вставить букву Я:

м…чик, туч…, рощ…, ч…йник

10. Какие слова пишутся с заглавной буквы (подчеркнуть):

барабан. Боря, анна, волк

11. Найди предложение (подчеркни):

в, жили, три, домике, медведя

В домике жили три медведя.

Медведя, жили, в домике, три

12. Поставь в словах ударение:

ученик, Москва, книга, санитар, угол

13. Напиши шесть имён в алфавитном порядке:

________________________________________________________________

________________________________________________________________

14. Напиши четыре слова , в которых букв больше, чем звуков:

________________________________________________________________

________________________________________________________________

15. Образуй фамилии:

волк  –  _____________, нос – _____________________, сахар – _____________

лук  – ___________, татар – _____________________

16. Придумай и запиши предложение о том, какое сегодня небо?

________________________________________________________________

Уерэнээччи “Саха тылыгар” толорор тестэ (тест по якутскому языку)

Уерэнээччи аата, араспаанньата (Ф.И.О.) ______________________________________________________

Тереебут кунэ, ыйа, сыла (число, месяц, год рождения)___________________________________________

Улууьа (район) _____________________________________________________________

Оскуолата (школа) _____________________________________________________________

Класс ________________________________ Дата __________________________

1. Истэбит уонна сацарабыт:

Буукубаны (буквы)
Дор5оону (звуки)

2. Дор5оон бэлиэтэ тугуй?

Сурук буукуба алфавит

3. Аьа5ас дор5оон хас араастаа5ый?

1 3 5 2 3

4. Дифтонг бу:

биир дор5оон
икки дор5оон

5. Хас дифтонг баарый? Ханныктарый?

2 1 5 3 4

иэ уу уе ии ыа ээ иэ уо

6. Ханнык буукуба икки дор5оону бэлиэтиирий?

ю а и ё я о е

7. Бутэй дор5оону сацарарга :

салгын ицнэр
салгын ицнибэт

8. Ханнык бутэй дор5оон буукубата нуучча алфавитыгар суо5уй?

б г п р с 5 д дь ь ш щ ж з ф х ц ч к л м н ц нь

9. Тыл ортотугар ханнык бутэй дор5оон буукубалара туралларый?

Хоьулаьар 
Хоьуласпат
Сэргэстэьэр

10. Тылга суьуе5у хайдах билэллэрий?

Бутэй дор5оон буукубатынан
Аьа5ас дор5оон буукубатынан

11. Нууччаттан киирбит аьа5ас дор5оон буукубалара:

а е ё ю и о е у ы я э

12. Нууччаттан киирбит бутэй дор5оон буукубалара:

л б в ф з г ц м ш ж п щ

13. Тыллар хас суьуехтээхтэрий?

14. Тыллары субуеххэ араар:

уол о5ус барыанньа кунус сарсыарда кыргыттар

15. Улахан буукубаттан суруллар тыллар:

дьон аата
дэриэбинэ аата
алаас аата
мас аата
кетер аата
куорат аата

16. Текст хас этиилээ5ий?

Саас буолла чалбах та5ыста кун куускэ сылытар туллук кэлбит сотору

тураах кэлиэ.

1 2 3 4 5 6 7

17. Схема5а саас туьунан этиилэри суруй:

____ ____.
____ ____ ____.
____ ____ ____ ____.

18. Истэн суруй:

Саас кэллэ. Кун бэллэрдик уьаата. Салгын сылыйда. Таммахтар туьэллэр.О5о- аймах таьырдьаттан киирбэт.

19. Суьуехтэри эбэн тыллары суруй:

куер – ___, чуо –____, Кун –____, ДЬу –____, алаа_____

20. Сыыьа суруллубут тыллары бул:

учутал, олоппос, чаьырдьа, бырдах, сасыарда, мохотой

21. Дор5оонунаа5ар буукубата элбэх 4 тылы булан суруй:

___________________________________________________________

22. Тылы элбэх ахсаацца туруоран суруй:

Туллук –____________________ сон – __________________________

Таба – _____________________ о5о – _________________________

Кыыл – ___________________ ынах – ________________________

Дьиэ – ____________________ хаас – _________________________

23. Билэр ус суруйааччыц аатын суруй:

___________________________________________________________

24. Алфавит бэрээдэгинэн 5 аатта суруй:

_____________________________________________________