Открытый урок по казахскому языку. Тема: Сложносочиненное противительное предложение. Древние города.
план-конспект урока (9 класс) на тему

Сабақ жоспары

Пән аты: қазақ тілі

Сыныбы: 9 «а»

Күні, айы, жылы: 06.12. 2010ж.

Тоқсан:  IІ

Мұғалім: Ильбитаева А.Ж.

Сабақтың тақырыбы:                салалас сөйлем Көне қалалар

                                                          Қарсылықты

Сабақтың  мақсаты:

1. Білімділік: Қазақстанның ежелгі қалалары, тарихи тұлғалар, мәдени ескерткіштер жайлы білімдерін тереңдету,кеңейту; қарсылықты салалас сөйлем туралы түсініктерін тиянақтау, пысықтау.

 2. Дамытушылық: Сөйлеу тілін дамыту, топта бірлесіп жұмыс істеу қабілеттерін,өз ойларын  жүйелей білуге дағдыландыру , сауатты сөйлеп жазу, салыстыру, баяндау, есте сақтау қабілеттерін қалыптастыру, шығармашылықтарын арттыру.

 3. Тәрбиелік: Қазақ тілін құрметтеуге, саналы оқып үйренуге тәрбиелеу; Отанына, туған жерінің тарихына деген сүйіспеншіліктерін арттыру

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ – жауап, әңгімелеу, «Аукцион» ойыны, көрсету.

Сабақтың көрнекілігі: оқулық, интерактивті тақта, үлестірмелі парақ

Пәнаралық байланыс: әдебиет, тарих

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

- Сәлеметсіңдер ме балалар?!

- Сыныпта кім жоқ?

- Бүгін аптаның қай күні, нешесі?

- Үйге қандай тапсырма берілді?

ІІ.  Үй жұмысын тексеру:

а) ереже қайталау

Құрмалас сөйлем дегеніміз?

Құрмалас сөйлемнің түрлері?

Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз?

Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері?

Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем? Жалғаулары?

Қарсылақты салалас құрмалас сөйлем дегеніміз? Жалғаулары?

ә) «Менің қалам» тақырыбына екі қарсылықты құрмалас сөйлем жазбаша немесе ауызша құрастыру.

    ІІІ.  Жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру:

Қарсылықты салалас сөйлем және көне қалалар модулі бойынша алған білімдеріңді тиянақтап, пысықтау.

ІІІ. Жаңа тақырып.

Қызығушылықты ояту. 

 Бүгінгі сабағымызды Елбасымыз   Н.Ә. Назарбаевтың сөзімен бастағым келіп тұр. «Біз - өзіміздің белгілі тарихымыз бен өзіндік болашағымыз бар евразиялық елміз»  (Интерактивті тақтадан Н.Назарбаевтың сөзі беріледі). Осы сөздердің ішіндегі қай сөздер сендерге ой салады, маңызды  көрініп тұр?  

Оқушылардың жауаптары: тарих, болашақ.

• Тарихымыз бен болашағымызды не байланыстырады?
• Әдебиет.
• Тарихи, даңқты тұлғалар.
• Тарихи оқиғалар.
• Киелі жерлеріміз, тарихи-мәдени ескерткіштер.
• Мәдениетіміз, т.б.
• Тарихи-мәдени ескерткіштер деп атап кеттіңдер, еліміздегі қандай тарихи-мәдени ескерткіштерді білеміз?

(Оқушылардың жауаптары)

Мағынаны ашу. 

Сынып екі топқа бөлінді «Алтын адам» тобы: Карибай Г., Нұрбекова Т., Каримсаков М., Пак С., Шинкаренко С., Шайкенов Е.

Екінші топ « Мұрагер» тобы: Джігітекова П., Ким Э., Қазымбетова А., Чон С.,

                 Нуралин Ә.

 « Аукцион» ойыны:

1. Майлы бояумен салынған суреттер сатылады.Флипчарттар.

А) Тайқазан

Ә) Қожа Ахмет Иассауи

Б) Әл Фараби

В) Ақсақ Темір.

Г) Тараз қаласы.

Ғ) Отырар.

Д) Арыстан баб кесенесі

Е) Ахмет Иассауи кесенесі?

2. Түркістандық саудагердің құмыраларын сатып алайық.

А) Глиняные кувшины. Саз құмыра.

1. «Әйгілі» сөзінің синонимі. (атақты, танымал, ұлы)
2. «Көне» сөзінің синонимы. (ескі, ежелгі)

Ә) Фарфор құмыралары

1. «кесене тұрғызды, салды» сөзінің антонимы . (бұзды , сындырды, қиратты, құртты,жойды )
2. «Көне қала» сөзінің антонимы. (жаңа қала, жас қала, болашақ қала)

Б) Күміс құмыралары

1. Қарсылықты салалас сөйлем құраңыз: Қала гүлдене бастаған,бірақ ....  ...... ...... .

2. Қарсылықты салалас сөйлем құраңыз:  ....  ...... ...... , сонда да жақсы сақталған.

В) Алтын құмыра

Қарсылық мәнді ой айтатын мақал-мәтел айтыңыз.

3. Сиқырлы құмыра сұрақтары:

1. Көшпенділер мал шаруашылығымен айналысқан. Олар соғысқа  жылқыға отырып шайқаса білген. Көне грек халқы көшпенділерді көне миф, аңыздар бойынша кімдерге ұқсатқан ? Не себепті?Неге?

(Кентавр)

2. Ұлы Жібек жолында көптеген көне қалалар болған. Бірақ Отырар қаласы орталық болды, әсіресе Жетісу жерімен өтетін керуендерге  бұл  жол қауіпсіз болды.

(Себебі әрбір басшы велиат орнатты, яғни әрбір керуен Отырар қазынасына белгілі бір пайыздық қаржы төлейтін. Бұл төлем оларға Жетісу өңірімен

қауіпсіз жүруге мүмкіндік беретін.)

Көне қалалардың ішінде мұсылмандарға Түркістан  екінші Мекке, қасиетті қала  деген атаққа ие болған қалалардың бірі. Түркістан рухани дін орталығы. Осыған Қожа Ахмет Яссауидің да жасаған үлесі болды ма? Болса қандай?

(Бұл жерде көптеген тарихи тұлғалар, атақты даналар жерленген.Қожа Ахмет Яссауи ең бірінші болып қасиетті Қоран кітабын қыпшақ тіліне аударған. Діннің негізін түсіну үшін, ол бүкіл өмірін соған арнады.

4. тапсырма:  «аукционнан» сатып алған сөз, сөз тіркестерді пайдаланып шағын мәтін құрастырады.
5. тапсырма: Құрастырған мәтіні бойынша екі қарсылықты салалас құрмалас сөйлем құрастырады.

6 тапсырма: Құрастырған сөйлемдерін өздері немесе қарсы  топ ауызша аударады.

V. Сабақты қорыту: Сұрақ – жауап  арқылы  сабақты  қорыту.

VI. Үйге тапсырма:  «Болашақтағы қала» жобасын дайындау немесе шығарма жазу.

VII. Оқушыларды бағалау: оқушылардың белсенділігін ескере бағалау

                        Сабақ аяқталды, сау болыңыздар!

3. Ғимараттың  құрылысын басқарған шебер. (Садыр)
4. Түркістан қаласының  ІХ – Х  ғасырлардағы аталуы. (Йасы)
5. Жер асты мешіті. (Қылует)
6. Түркістанның орнында V – Х ғасырларда болған үлкен қала. (Шабғар)
7. Мұражай бөлмелерінің бірі. (қазандық)
8. Қожа Ахмет Яссауидың әкесінің аты. (Ибрагим)
9. Қожа Ахмет Яссауидың кесенесі қай құрылықта  орналасқан?   (Орта Азия)
10. Халық Түркістан қаласын қай қаламен салыстырады?   (Мекке)
11. Кесененің жанындағы тарихи ғимарат. (Монша)
12. Кесене сөзінің синонимі. (Ескерткіш)
13. Кесенені салғызған атақты адам. (Әмір Темір)