Иярченле кушма җөмлә.
тест (9 класс) на тему

Иярченле кушма җөмлә

А 1. Иярчен җөмләнең төрен билгеләгез. Ак каеннар яфрак ярган чакта, Яратамын яшьлек урамын.

1. иярчен хәбәр җөмлә
2. иярчен ия җөмлә
3. иярчен сәбәп җөмлә
4. иярчен вакыт җөмлә

А2. Иярчен җөмләнең төрен билгеләгез. Без утырган машинаның тоткалары җиз генә шул..

1. иярчен максат җөмлә
2. иярчен ия җөмлә
3. иярчен сәбәп җөмлә
4. иярчен аергыч җөмлә

А3. Җөмләнең төрен билгеләгез. Эшеңне җиренә җиткереп эшләсәң, йөзең ак була.

1. Тезмә кушма  җөмлә
2. Иярченле кушма җөмлә
3. Билгеле үтәүчеле бер составлы фигыль  җөмлә
4.  Билгесез үтәүчеле бер составлы фигыль  җөмлә

А4. Иярчен җөмлә баш җөмләгә нәрсә ярдәмендә бәйләнгән? Кигән  кием ничек тузса, яшь гомер шулай уза. 

1. Теркәгеч
2. Көттерү паузасы
3. Парлы мөнәсәбәтле сүз
4. Кушымча

А5.  Иярчен җөмләнең төрен билгеләгез. Җисеме барның исеме бар.

1. иярчен хәбәр җөмлә
2. иярчен ия җөмлә
3. иярчен сәбәп җөмлә
4. иярчен аергыч җөмлә

А6. Иярчен җөмлә баш җөмләгә нәрсә ярдәмендә бәйләнгән? Шунысы кызык: мактанмаган вакытта, Арсланов, ничектер, матур һәм бик сөйкемле иде. 

1. Теркәгеч
2. Көттерү паузасы
3. Ялгыз  мөнәсәбәтле сүз
4. Кушымча

А7.  Нинди тыныш билгесе куярга кирәк? . Менә ул якындагы блиндажга күчеп тора башлады... чөнки монда телефон бар иде.

1. өтер
2. ике нокта
3. сызык
4. дөрес җавап юк

А8. Иярченле кушма җөмләдә баш җөмлә белән иярчен җөмлә арасында

1) тезүле бәйләнеш була

2) ияртүле бәйләнеш була

3) хәбәрлекле мөнәсәбәт була

4) бәйләнеш булмый

А9. Иярчен җөмләнең төрен билгеләгез. Бүлмәдә калган хатын кызлар, ишек ябылуга, елмаешып алдылар.

1. Аналитик иярчен рәвеш җөмлә
2. Синтетик иярчен вакыт җөмлә
3. Синтетик иярчен рәвеш җөмлә
4. Дөрес җавап бирелмәгән.

А10. . Иярчен җөмләнең төрен билгеләгез. Ләкин шунысы бераз ару:бик әйбәт сукмак салынган.

1. Аналитик иярчен ия җөмлә
2. Синтетик иярчен вакыт җөмлә
3. Синтетик иярчен рәвеш җөмлә
4. Аналитик иярчен кире җөмлә.

1) Яшь чагында гомер кеше күз алдында уза, анда әле серне биктә тоту кыен. 2) Күңелеңә гашыйк иңсә, аны ничек кешедән яшерен тотмак кирәк? 3) Йөзеңә чыга ул, күзеңә! 4) Бик белдермим дисәң дә, авыз әле көлә, әле җырлый, әле елый. 5) Әйтмәсәң дә, бөтен кеше күреп тора, аякларың кирәкмәс җирдә тыпырдый, кулың тик тормый, әһә, диләр, бу егетнең күңел агачына мәхәббәт дигән кош кунган икән!.. 6) Юк, дисәң дә, “гашыйк түгел!” дип күкрәгеңне кат – кат төйсәң дә, хәзер сиңа берәү дә ышанмый: син көн саен Борһаннар турыннан үткәнеңне күреп күзәтеп торалар. 7) Борһаннарның ак пәрдәләре читеннән кара күзле Гөлчирә күренмәсме дип сагалыйсың. 8) Синең нәкъ алар турыннан гына “бозау эзләвеңне” дә, бозауның тыныч кына келәтегез күләгәсендә күшәп ятканын да мең күз күреп тора! 9) Мең күзнең биш йөз теле була, алар бергә сөйли башласамы... 10) Кая инде монда сер саклау! (А. Гыйләҗев)

В1. Иярчен кире җөмләле кушма җөмләләрнең санын арта бару тәртибендә күрсәтегез.

В2. Иярчен җөмлә баш җөмләгә көттерү интонациясе ярдәмендә бәйләнгән җөмләнең санын күрсәтегез.

С1. Текстка таянып, әдәби – иҗади сочинение языгыз.

Текст нәрсә турында? Автор нинди хисләрне тасвирлый? Сез авторның фикерен хуплыйсызмы? Үзегез нәрсәләр өстәр идегез? Текстта иярченле кушма җөмләләр кулланыгыз.

Җаваплар өчен