Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса
календарно-тематическое планирование (5 класс) по теме
Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса
Программа разработана на основе программы: Сборник примерных программ по татарскому языку и литературе для средней (полной) общеобразовательной школы с татарским языком обучения 1-11 классы. Казань. ТКИ 2011
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 5_klass_tatar_tele.docx | 67.94 КБ |
Предварительный просмотр:
Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
« Татаромаклаковская СШ»
СОГЛАСОВАНО Руководитель ШМО Кутерова Г.Ю./________/ ФИО Протокол № _1__ от «_27_»_08_2015 г. | СОГЛАСОВАНО Заместитель директора по УВР МБОУ «Татаромаклаковская СШ» _____________/А.С.Харясова/ ФИО «_28_»_08__2015_г. | УТВЕРЖДАЮ Директор МБОУ «Татаромаклаковская СШ»
_____________/_З.С. Юнисова_/ ФИО Приказ № _104__ от «28__ »__08_ 2015_г. |
Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса
Программа разработана на основе программы: Сборник примерных программ по татарскому языку и литературе для средней (полной) общеобразовательной школы с татарским языком обучения 1-11 классы. Казань. ТКИ 2011
Программу составила:
учитель татарского языка и литературы
Кутерова Галия Юнисовна
Дәреслек: Шәмсетдинова Р.Р., Һадиева Г.К., Һадиева Г.В. Татар теле. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем мәктәбенең 5 нче сыйныфында укучы татар балалары өчен дәреслек. Казан – “Мәгариф – Вакыт” нәшр.. 2015.
АҢЛАТМА ЯЗУЫ
5 нче сыйныфлар өчен татар теленнән эш программасы Россия Федерациясендәге һәм Татарстан Республикасындагы мәгарифкә кагылышлы хокукый-норматив актларга һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде:
1. Россия Федерациясенең “Мәгариф турында”гы Законы (Федеральный закон от 29.12.2012 273-ФЗ “Об образовании в Российской Федерации”).
2. Татарстан Республикасының “Мәгариф турында”гы Законы (Закон Республики Татарстан “Об образовании” № 68-ЗРТ от 22 июля 2013 года, статья 8).
3. Россия Федерациясенең “Россия Федерациясе халыктелләре турында”гы 126-ФЗ нчы номерлы Законы (24.07.1998).
4. РФ Мәгариф һәм фән министрлыгы приказы, 30 нчы август, 2013 нче ел №115 (“Об утверждении Порядка организации и осуществления образовательной деятельности по основным общеобразовательным программам – начального общего, основного общего и среднего общего образования”).
5. “Татарстан Республикасының халык телләре турында” Законы (Закон Республики Татарстан от 08.07.1992 № 1560-XII (ред. от 03.03.2012г.) “О государственных языках Рес-публики Татарстан и других языках в Республике Татарстан”).
6. “Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы, 2004нче ел, 1нче июль.
7. “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасы”, 2013 нче ел, 25 нче октябрь, 794 нче карар.
8. Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү стандарты (Россия Мәгариф һәм Фән министрлыгында 2010 нчы елның 17 нче декабрь боерыгы 1897 нче номер белән расланган, РФ Юстиция Министрлыгында 19644 нче регистрацион номеры белән 2011нче елның 1 нче февралендә теркәлгән).
9. Татарстан Республикасында 2012-2020 нче елларда фән һәм мәгариф үсеше турында “Дәүләт программасы”.
10. 2010-2015 нче елларда Татарстан Республикасында мәгарифне үстерү стратегиясе “Киләчәк” программасы.
11. Спас муниципаль районының МБОУ «Татаромаклаковская СШ» уку планы.
5 нче сыйныф өчен "Татар теле " курсының эш программасы Федераль дәүләт белем бирү стандартларының таләпләренә туры китереп, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Рус телендә Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (татар балалары өчен)”, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. В.А. Гарипова – Казан, 2011.), Рус мәктәбендә укучы татар
балаларына татар теленнән үрнәк гомуми программа. V - IX сыйныфлар, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. Г.Р. Шакирова - Казан, 2013.) 5 нче сыйныф өчен Р.Р. Шәмсетдинова, Г.К.Һадиева, Г.В. Һадиева тарафыннан төзелгән (Казан: “Мәгариф – Вакыт” – 2015.) Татарстанның Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслеккә нигезләнеп төзелде.
Дәреслек: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем мәктәбенең 5 нче сыйныфында укучы татар балалары өчен дәреслек. – Казан :“Мәгариф – Вакыт” нәшр. 2015.
Рус телендә белем бирү мәктәбендә татар балаларына татар теле укытуның максаты:
Укучыларда ана телен өйрәнүгә кызыксыну, аның аркылы башка телләрне дә өйрәнү теләге уяту; үз милләтеңә, аның мәдәни үзенчәлекләренә, гореф-гадәтләренә, ана телеңә мәхәббәт тәрбияләү; шулар аркылы башка милләтләргә, аларның гореф-гадәтләренә, мәдәниятләренә ихтирам уяту.
Балаларда туган телгә, аның яңгырашына, сүзлек байлыгына карата кызыксыну уяту. Тел күренешләрен аңларга, эзлекле фикер йөртергә өйрәтү. Фәнни-тикшерү эшчәнлеге алып баруга мотивация тудыру, проект эшләрен башкаруны дөрес оештыру. Тел берәмлекләрен урынлы кулланып, бәйләнешле сөйләм тудыру өстендә эшләү, аралашу компетенциясе булдыру.
Бурычлары:
- укучыларда, туган телгә сакчыл караш тәрбияләү;
- укучыларның сөйләм эшчәнлеген һәм фикерләү сәләтен, төрле шартларда әдәби телдә дөрес аралаша белү күнекмәләрен үстерү;
- татар теленең фонетик төзелеше, орфоэпик, орфографик нормалары турында белем бирү;
- телнең лексик байлыгын анализлый, күрә, таба белү сәләтен, осталыгын булдыру, үстерү, сүз байлыгын арттыру;
- татар теленең сүз ясалыш мөмкинлекләрен үзләштерү, гамәли кулланылышка кертү;
- алынган белемне һәм осталыкны тормышта максатчан кулланырга өйрәтү;
- сүзлекләр, дәреслек, өстәмә һәм белешмә әдәбият белән эш итү, уку, язу күнекмәләрен камилләштерү;
- үз милләтеңә, телеңә хөрмәт белән карау, шулай ук татар теле аша башка милләт вәкилләренә, аларның рухи мирасына мәхәббәт хисе тәрбияләү.
Белем дәрәҗәсенә таләпләр:
- фонетик, сүз ясалышы һәм лексик закончалыкларны күрә белү;
- сүзне катлаулы тел берәмлеге буларак бәяләүгә ирешү;
- төрле тип сүзлекләрнең төзелү принципларын үзләштерү;
- татар теленең сүз ясалыш ысулларын таный һәм аера белү;
- укылган текстның эчтәлеген аңлау;
- укылган текстка үз мөнәсәбәтләрен белдерү;
- укылган текстка бәйле рәвештә телдән һәм язмача фикер белдерү;
- сыйныфташлары һәм укытучы белән фикер алышу, үз фикерен дәлилли белү;
- тәкъдим ителгән темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү.
Күнекмәләргә таләпләр:
Фонетика, орфоэпия, лексика, съз ясалышына караган белемнәрен тирәнәйтү:
- авазларны классификацияли белү күнекмәләрен тирәнәйтү;
- сүзләрне иҗекләргә бүлә белү, басым кую үзенчәлекләрен үзләштерү;
- җөмләләрнең мәгънәви-интонацион үзенчәлекләрен үзләштерү юнәлешендә күнекмәләр өстендә эшләү.
- сүзләргә фонетик анализ ясый белү;
- сүзлек составын килеп чыгышы ягыннан бәяли белү;
- сүзлек составын куллану өлкәсе һәм активлыгы буенча куллана белү;
- сүзлекләр белән эшли белү;
- татарчадан русчага һәм русчадан татарчага тәрҗемә итү күнекмәләре булдыру;
- яңа сүзләр ясау күнекмәләрен үзләштерү.
Телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләре булдыру:
- җөмләләр төзергә өйрәтү, бәйләнешле сөйләм үстерү өстендә, сөйләм күнекмәләрен барлыкка китерү юнәлешендә эшләү;
- план нигезендә кечкенә хикәя төзи белү;
- репликага нигезләнеп, логик бәйләнешле диалог төзи белү;
- дөрес уку һәм язу күнекмәләре булдыру, тасвирлама, хикәяләү, фикер йөртүне активлаштыруга этәргеч булырлык текстлар төзү күнекмәләрен ныгыту;
- сочинение, изложение язарга өйрәнү;
- укучыларда татар мәдәниятенә караган мәгълүматларны үстерүгә ирешү;
- картина буенча сочинение язу күнекмәләре булдыру;
- проектлар төзү күнекмәләрен ныгыту.
Уку фәненең уку планында тоткан урыны
Укыту-тәрбия эше рус телендә алып барыла торган мәктәпләрдә татар балаларына татар телен өйрәтү үз телләрен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту, мәхәббәт хисләре тәрбияләүдә әһәмиятле роль уйный.
Укыту планында каралганча, татар теле дәресләре өчен эш программасы атнага 2 сәгать исәбеннән елга 68 сәгатькә төзелде.
Укытуның көтелгән нәтиҗәләре
Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:
- шәхеснең әхлакый-рухи сыйфатларын камилләштерү:
- милли горурлык, гражданлык хисләре формалаштыру;
- әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен үзләштерү;
- күршеңә ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү;
- үз алдыңа максат кую, аңа ирешү юлларын эзләү;
- уңышларыңа яки уңышсызлыкларыңа, аларның сәбәпләренә дөрес бәя бирү;
- - индивидуаль эшчәнлек стилен формалаштыру:
- төрле мәгълүмат чараларын (сүзлекләр, Интернет ресурслар һ.б.) танып-белү һәм аралашу вакытында куллану;
- актив, мөстәкыйль, иҗади фикер йөртүче, фәнни-тикшеренү эшчәнлеген башкара алырлык шәхес буларак формалашуны дәвам итү;
- үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү.
Метапредмет нәтиҗәләр
Танып-белү гамәлләре:
- танып-белү юнәлешендәге максатларны билгеләү;
- укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра
- белүе, бәяләве, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве;
- мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү;
- уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү;
- фикерләүдә логик чылбыр төзү;
- тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;
- төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү;
- фонетик анализ ясау күнекмәләре булдыру;
- сүз ясалыш ысулларыннан файдаланып сүзләр ясый белү , сөйләм эшчәнлегендә алардан дөрес һәм урынлы файдалана белү;
- телне әдәбият, рәсем һәм музыка сәнгате белән бәйләп, сүз сәнгатенең кыйммәтен күрсәтү, матурлыкны танырга өйрәтү;
- тел берәмлекләренең әдәби әсәр тудырудагы ролен
- татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итү юлы аша фразеологик берәмлекләрнең эчтәлегендәге фәлсәфәне үзләштерү.
Коммуникатив УУГ
- тыңлый белү;
- диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу;
- сыйныфташлары һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү;
- төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү;
- үз фикерен дәлилли белү, тормыштан мисаллар китерү;
- төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау;
- үз фикерен тулы һәм төгәл итеп әйтә белү;
- күмәк эш вакытында уртак фикергә килү;
- мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек итүдә инициативасы күрсәтү;
- укылган текстлар буенча сораулар бирә алу;
- бирелгән текстларның дәвамын үзлектән сөйләп карау,фикер әйтү автор фикере белән чагыштыру;
- үз эшен контрольдә тоту, сыйныфташларына ярдәм итү;
- коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү;
- үз фикерләрен телдән һәм язмача җиткерә белү;
- башкаларны тыңлый, киңәш бирә белү;
- сыйныфташлары каршында төрле темаларга, башкарылган проектлар буенча чыгыш ясау;
- иптәшенең гамәлләрен бәяләү, күрше белән хезмәттәшлек итү.
Регулятив УУГ:
- дәреснең проблемасын (тема) һәм максатларын мөстәкыйль формалаштыру;
- проблеманы аңлап гипотеза чыгару, үз фикереңне дәлилләр китереп раслый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру;
- максатка ирешү юлларын билгеләү;
- үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу;
- укытучы белән бергәләп, үз эшен, иптәшләренең җавапларын бәяләү;
- кагыйдә, күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу;
- эшләнгән эшкә бәя бирү, сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.
Предмет нәтиҗәләр:
- фонетик, сүз төзелеше һәм лексик берәмлекләр белән эш итүне ныгыту;
- исем, орфоэпик һәм орфографик кагыйдәрне үзләштерү, гамәли куллана белү;
- сүзнең лексик мәгънәсен билгели һәм сөйләмдә урынлы куллана белү;
- тел материалы белән логик фикерләүне сорый торган эш төрләрен башкару;
- телнең сүзлек составын куллану өлкәсе, активлыгыннан чыгып урынлы файдалану;
- сүзләрнең төзелешен һәм ясалышын тикшерү;
- бирелгән темаларга, тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә ни-гезләнеп, кечкенә хикәяләр язу;
- укучыларны иҗади эшчәнлеккә тарту, проект эшләре белән кызыксындыру.
Курсның эчтәлеге
4 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау
Лексикология буенча үткәннәрне кабатлау.
Башлангыч сыйныфларда исем, сыйфат, сан, алмашлык, фигыль буенча үткәннәрне кабатлау.
Синтаксис буенча өйрәнгәннәрне кабатлау: сүзтезмә һәм җөмлә; җөмләнең баш кисәкләре; җәенке һәм җыйнак җөмләләр; җөмләнең иярчен кисәкләреннән аергыч; җөмләнең тиңдәш кисәкләре.
Фонетика, орфоэпия, графика, орфография
Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми төшенчә.
Сөйләм органнары. Авазларның ясалышы. Сөйләм аппараты.
Татар телендә сузык һәм тартык авазлар.
Татар телендә сузык авазларның әйтелеше. Сингармонизм законы: рәт һәм ирен гармониясе.
Тартык авазлар классификациясе. [къ], [к] һәм [гъ], [г] тартык авазлары. [һ] һәм [х] тартык авазлары. [w] һәм [в] тартык авазлары. [н] һәм [ң] тартык авазлары. [ʼ] (һәмзә) тартыгы.
Тартык авазларның сөйләмдәге үзгәреше. Тартыклар чиратлашуы. Борын ассимиляциясе. Ирен ассимиляциясе.
Татар телендә иҗек. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү. Сүз басымы. Интонация.
Графика һәм орфография. Аваз һәм хәреф төшенчәләре. Татар алфавиты.
Сузык аваз хәрефләре. О, ө, е, э хәрефләренең дөрес язылышы. Икешәр аваз кушылмасын белдергән е, ю, я, хәрефләренең дөрес язылышы.
Тартык аваз хәрефләре. ъ һәм ь хәрефләренең дөрес язылышы. В, к, г хәрефләре
Сүзләрне кушып, сызыкча аша һәм аерып язу. Баш һәм юл хәрефләре.
Сүзләргә фонетик анализ ясау.
Кабатлау.
Лексикология
Лексикология. Лексика һәм лексикология турында төшенчә. Сүзнең лексик мәгънәсе, аны аңлату юлларын аңлату. Аңлатмалы сүзлекләр. Сүзләрне мәгънәләре, килеп чыгышыннан һәм кулланылышы ягыннан төркемләү.
Бер һәм күп мәгънәле сүзләр.
Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре.
Синоним. Антоним. Омоним.
Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Гомумтөрки һәм алынма сүзләр. Татар сүзләренең төркемнәре.
Куллану өлкәсе буенча татар теленең сүзлек составы. Гомуми кулланылыштагы (гомумхалык) һәм кулланылышы чикләнгән (диалекталь һәм һөнәрчелек сүзләре) сүзләр.
Куллану активлыгы буенча сүзлек составы: искергән һәм тарихи сүзләр. Искергән сүзләр турында төшенчә.
Яңа сүзләр (неологизмнар).
Фразеологизмнар. Фразеологик әйтелмәләрне сөйләмдә куллану.
Сүзгә лексик анализ ясау.
Кабатлау.
Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы
Сүзнең тамыры һәм кушымчалар. Сүзнең мәгънәле кисәкләргә бүленеше.
Мөнәсәбәт белдерә торган кушымчалар: модальлек һәм бәйләгеч кушымчалар.
Модальлек кушымчалары. Исем, сан, сыйфат, фигыльләргә ялгана торган модальлек кушымчалары.
Сүзнең нигезе. Тамыр һәм ясалма нигезле сүзләр.
Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү.
Сүз ясалу ысуллары. Ясагыч кушымча ялгау ысулы. Сүзгә кушымчалар ялгану тәртибе.
Сүзләрне кушу ысулы: кушма, парлы һәм тезмә сүзләр ясалу.
Сүзләрне кыскарту ысулы.
Кабатлау.
5 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау
Бәйләнешле сөйләм үстерү
Төрле характердагы диктантлар язу.
Хаталар өстендә эш башкарган вакытта телдән һәм язма рәвештә анализ ясау.
Мәкаләне редакцияләү.
Әдәби текстларның эчтәлеген сөйләү.
Изложение һәм сочинение язарга өйрәнү.
Бирелгән темага, рәсемгә яки планга нигезләнеп, хикәя төзеп язу.
Бирелгән текстка план төзү.
Текстларны, мәкальләрне, фразеологик әйтелмәләрне бер телдән икенче телгә тәрҗемә итү. Сүзлекләрдән файдалану.
Проектлар төзү.
Картина буенча сочинение язу (Х.Якупов «Канәфер чәчәге. Натюрморт», И. Шишкин «Имәнлек»)
Тематик планлаштыру
№ | Төп темалар | Уку-укыту эшчәнлеге | Сәгатьләр саны |
1 | Башлангыч сыйныфта үткәннәрне кабатлау | Сүз төркемнәре, җөмлә турында үткәннәрне системага салып кабатлату | 5 |
2 | Фонетика, орфоэпия. Графика һәм орфография. | Графика һәм орфография. Аваз һәм хәреф төшенчәләрен аеру. Татар алфавитын үзләштерүне гамәли ныгыту. Татар теленең үзенчәлекле авазларын дөрес әйтү, язу. Аваз үзгәрешләрен таба һәм билгели белү. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү, иҗек калыпларына нигезләнеп, сүзләрне иҗекләргә бүлү Сүз басымын дөрес кую. Текстка ярашлы интонация төрен билгеләү һәм куллану. | 33 |
3 | Лексикология һәм лексикография. | Текстта, сөйләмдә сүзнең кулланылыш үзенчәлеген, лексик мәгънәсен билгеләү. Сүзләрнең актив, пассив кулланылышларын аңлату. Сүзләрнең килеп чыгышларын билгеләү, сәбәпләрен аңлау. Фразеологик берәмлекләр белдергән мәгънәне аңлату, сөйләмдә алардан урынлы куллану. Сүзлекләр белән белешмә материал буларак эшләү | 14 |
4 | Сүз төзелеше һәм ясалышы. | Сүзләрне тамырга һәм кушымчага таркату.Төрле сүз төркемнәрен ясаучы кушымчаларны билгеләү. Мөнәсәбәт белдерүче, бәйләгеч кушымчалар, модальлек кушымчаларын аеру, урынлы куллану. Сүз ясалу ысулларын үзләштерү, тексттан табу дөрес билгеләү | 23 |
5 | Кабатлаулар | 5 нче сыйныфта үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау | 6 |
6 | Бәйләнешле сөйләм үстерү | Бирелгән терәк сүзләрне кулланып, бирелгән планга таянып, кечкенә хикәя төзү. Хикәя һәм сорау җөмләләрне файдаланып, диалогик сөйләм төзү. Изложение һәм сочинение язарга өйрәнү. Төрле характердагы диктантлар язу | 24 |
Укытуның материаль-техник һәм мәгълүмати тәэмин ителеше
- белем һәм тәрбия бирү өчен барлык шартлар да тудырылган, санитария һәм янгыннан саклану нормаларына туры килгән уку бинасы булу;
- әдәбиятны өйрәнү өчен җитәрлек күләмдә дәреслекләр һәм өстәмә методик ярдәмлекләр белән тәэмин ителгән китапханә;
- электрон китапханә, башка электрон ресурслар, татарча сайтлардан куллану мөмкинлеге булган компьютер классы;
- лингафон кабинеты;
- электрон һәм басма күрсәтмә әсбаплар, дәреслекләр;
- мультимедиа укыту программалары, компьютер программалары;
- укучыларының белемнәрен тикшерү программалары;
- төрле типтагы сүзлекләр, энциклопедияләр;
- белешмә материаллар;
- балалар өчен чыгарылган газета һәм журналлар;
- интерактив тикшерү программалары;
- татар сайтлары (belem.ru; tatarile.org.com).
Әдәбият исемлеге
1. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (татар балалары өчен): 1-11 нче сыйныфлар. – Казан: Мәгариф, 2010.
2. Укыту фәннәре буенча эш программалары: татар теле: методик тәкъдимнәр. Төп гомуми белем мәктәбе. – Казан: ДБО “Белем сыйфаты мониторингының республика үзәге, 2013. – 116 б.
3. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. – 239 б.
4. Сафиуллина Ф. С. Хәзерге татар әдәби теле. Югары һәм урта уку йортлары өчен дәреслек. – Казан: “Мәгариф” нәшр., 2006.
5. Хәбибуллина З.Н., Нәбиуллина Г.Ш. Диктантлар җыентыгы: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5 – 11 сыйныфлары өчен:Укытучылар өчен кулланма. – Казан: “Мәгариф” нәшр., 2006.
6. Шәмсетдинова Р.Р. Татар теле: Күнегүләр. Анализ үрнәкләре. Тестлар. – Казан: Татар. кит.нәшр., 2005. – 160 б.
7. Татар теле: Рус мәктәбендә төп гомуми белем бирү оешмаларында (татар телен туган тел буларак өйрәнүче укучылар белән) эшләүче укытучылар өчен методик әсбап. 5 нче сыйныф./ Р.Р.Шәмсетдинова, Г.К.Һадиева, Г.В. Һадиева. – Казан: “Мәгариф – Вакыт” нәшр., 2015.
Өстәмә әдәбият
1. Фатыйхова Р.Н. Татар теленнән диктантлар, контроль эшләр, тестлар. – Казан, “Гыйлем” нәшрияты, 2009.
2. Максимов Н.В. “Урта мәктәптә татар теле укыту: Фонетика. Морфология.”Укытучылар өчен методик кулланма. – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2004.
3. “Мәгариф” журналы.
Мәгълүмат чыганаклары
http://www.ed.gov.ru
Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү
һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге
http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы
http://www.mon.tatar.ru
http://www.shoolexpo.ru
http://. belem.ru
http://. tatar.ru ТР рәсми серверы
http://. Tat. Tatar-inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы
http://. intertat.ru ТР электрон газетасы
http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте
http://. suzlek.ru on-line русча сүзлек
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки-татар дөньясы
http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
Электрон ресурслар: “Бала” китапханәсе, “Татар мультфильмнары”, мультимедиа укыту программалары; электрон китапханә; татар сайтлары (belem.ru, tatarile.org.com);
Календарь-тематик план
Атнага – 2 сәгать (елына – 68 сәгать).
Диктант язу – 8 сәгать (саны - 8);
Изложение язу – 4 сәгать (барысы – 4 изложение, икесе – контроль изложение);
Сочинение язу – 4 сәгать (барысы – 4 сочинение, 2– контроль сочинение) + өй сочинениеләре.
№ | Дәрес темасы | Дәрес саны | Көтелгән нәтиҗә | Укучылар эшчәнлеге төрләре | Контроль эш төрләре | Үткәрү вакыты план / факт | |||
метапредмет | предмет | шәхескә кагыышлы | |||||||
1 | Дәреслек белән танышабыз. «Туган тел, тынычлык, дуслык» темасына әңгәмә | 1* | Дәреслек белән танышу барышында уку төрләрен (танышу һәм өйрәнү характерында) куллану; тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү. | Туган телнең кеше һәм җәмгыять тормышындагы әһәмиятен, ролен аңлау; текстның темасын бил-геләү, тезисны аңлата белү. | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; ту-ган телнеөйрәнүнең әһәмия-тен аңлау; үзеңне тыңлаучы күзлегеннән анализлау | Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү | |||
2 | Лексикология | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү | Сүз, аның лексик мәгънәсе, туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр, синоним, антоним, омонимнар төшенчәләрен белү; бирел-гән сүзләр белән җөмләләр төзи белү. | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; ту-ган телне өйрәнүнең әһәмия-тен аңлау; туган телнең кешенең шәхси сыйфатла-рын үстерүдәге ролен аңлау | Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру нәтиҗә ясау | Бирем үтәү | ||
3 | Диктант | 1 | Дөрес язу күнекмәләрен булдыру. | Үз-үзеңә контроль ясау | Диктант | ||||
4 | Исем, сыйфат, сан, алмашлык, фигыль сүз төркемнәре | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдәэшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү | Исем, сыйфат, сан, алмаш-лык, фигыль сүз төркемнәре белү; бирелгәнсүз төркемнәренә караган сораулар һәм билгеләрне аерып чыгару; сүзләрне төркемнәре буенча аера белү | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру,нәтиҗә ясау | |||
5 | Җөмлә | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; язмадагы мәгълүматның (текстның төп фике-рен) дөрес аңлау. | Җөмләнең төп билгеләрен белү; җөмләнең чикләрен аера һәм тыныш бил-геләрен куя белү;җөмләнең грамматик нигезен билгели белү; текстның төп фикерен билгеләү | Татар теленең эстетик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою | Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, систе-малаштыру, нәтиҗә ясау | Бирем үтәү | |||
6 | Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми төшенчә | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Фонетиканың өйрәнү предметын белү; тел белеменең фонетика һәм орфоэпиясе турында төшенчә бирә белү; сөйләмнең авазлардан торуын һәм сөйләм авазларының сүзнең мәгънәсен аеруда катнашуын белү; язуда авазларның хәрефләр белән белдерелүен белү; авазлар һәм хәрефләр турында аңлата белү; транскрипци-яне, аның билгеләрен белү; сүзләрне аваз һәм хәрефләргә таркатып яза белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту | Төшенчә, термин, кагыйдәләрне аңлап кабул итү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне чишү юлларын үзләштерү | |||
7 | Сөйләм органнары. Авазларның ясалышы | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Сөйләм процессында кат-наша торган сөйләм органнарын белү; сөйләм авазларының ясалышын, авазлар ясалганда сөйләм органнарының ничек катнашуын белү; сузык һәм тартык авазларны әйт-кәндә, тавыш ярыларының хезмәтен аңлата алу; телнең авазлар ясауда кат-нашуын аңлата белү; сузык авазларның шаудан, тартык авазларның тавыш һәм шаудан яки шаудан гына торуын аңлата белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү, текстка карата бирелгән сорауларга җавап бирү. | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксынды-ру | Логик фикер йөртү, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү | |||
8 | Сузык һәм тартык авазлар | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу | Хәзерге татар әдәби те-лендә сузык һәм тартык авазларның санын белү; текстка исем бирү, текстка карата бирелгән сорауларга җавап бирә белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау, тәрҗемә итү | Тәр-җемә итү | ||
9 | Сузык авазлар, аларның әйтелеше | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекчәне куллану, үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү | Татар телендәге сузык авазлар, нечкә һәм калын сузыклар, кыска һәм озынсузыкларны аерып әйтә белү; [о], [ы], [э] һәм [о¯], [ы¯], [э¯] авазларының ясалышындагы һәм әйтелешендәге аерманы төшенү; | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; план буенча хикәя төзеп язу эзлеклелеген билгели белү | Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү, нәтиҗә ясау, термин, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү, татар теле һәм рус теле авазларының аермалы якларын таба белү, планга ни-гезләнеп, хикәя төзеп язуны камилләштерү, рәсемгә карап хикәя язуны камилләштерү | Шигырьне хәтердән язу (54 нче күнегү) | ||
10 | Сингармонизм законы | 2 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекчәне куллану, үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү | Сузыкларның калынлыкта-нечкәлектә ярашулары – сингармонизм законы турында төшенчә бирә белү; рәт гармониясе һәм рәт гармониясе сакланмаган очракларны аңлата белү; сүзләргә кушымчалар ялгану үзенчәлекләрен аңлата белү; иреннәрнең хәрәкәтенә карап, сузыкларның иренләшкән-иренләшмәгән булуын аера белү; татар телендә беренче иҗектә [а] авазы [о]төсмере белән әйтелүен һәм бу әйтелешнең әдәби тел әйтелеше булуын, ә рус телендәге [а] авазының ачык әйтелүен мисаллар белән дәлилли белү; ирен гармониясен аңлата белү, аның язылышта чагылыш тапмавын төшендерә белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү, текстка каратабирелгән сорауларга җавап бирә белү; планга нигезләнеп, хикәя төзеп яза белү; рәсемгә карап, ирен гармониясенә буйсынган сүзләрне кертеп, хикәя төзи белү; сузык авазларга характеристик бирү һәм фонетик пропорцияләрне чишә белү | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; план буенча хикәя төзеп язу эзлеклелеген билгели белү | План буенча хикәя төзеп язу. Рәсемг ә ка-рап, хикәя төзеп язу Фоне-тик про-порци-яне чишү | |||
11 | Диктант (фонетика буе) | 1 | Дөрес язу күнекмәләрен булдыру. | Үз-үзеңә контроль ясау | Диктант | ||||
12 | Хаталар өстендә эш. Тартык авазлар, аларның әйтелеше. Тартык авазларның сөйләмдәге үзгәреше | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү | Яңгырау һәм саңгырау тартыклар, парлы яңгырау һәм парлы саңгырау тартыкларны белү; парсыз яңгырау һәм саңгырау тартыкларны белү; сүздә яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аера белү; тартык авазларның яңгырау яки саңгырау булуын тәҗрибә үткәреп, аңлатып бирә белү; тел шомарткычларны дөрес, тиз һәм ачык итеп әйтә белү, авазларны дөрес әйтүдә тел шомарткычларының әһәмиятен аңлата белү; татар һәм рус телләрендә тартыкларның калын яки нечкә әйтелүе нәрсәгә нигезләнгән булуын аңлата белү; үпкәдән килә торган һаваның тоткарлану урынына бәйлетартыкларның ясалу урыны буенча төркемнәрен, шул төркемнәргә нинди авазлар керүен әйтә белү; авыз һәм борын тартыкларын аера белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау, текст нигезендә тәҗрибә үткәрү, татар теле һәм рус теле тартык авазларын чагы-штыра белү | Тәҗрибә үткәрү. Фонетик пропорцияне чишү | ||
13 | Изложение (81 нче күнегү) | Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөресязукагыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау | Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның планын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү. | Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту. | План төзеп изложение язуны камилләштерү | Изложе-ние | |||
14 | [къ] һәм [к], [гъ] һәм [г] тартык авазлары [һ] һәм [х] тартык авазлары | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерү-гә омтылу | [къ], [к], [гъ], [г] авазла-рының мөстәкыйль аваз булуына һәм аларның ясалыш үзенчәлекләренә төшенү; кече тел [къ], [гъ]авазлары кергән сүзләрне дөрес әйтү; рус теленнән алынган сүзләрдә [к] авазының әйтелеш үзенчәлеген аңлата белү; татар һәм рус сүзләрендәге тар-тыклар чиратлашуын мисаллар ярдәмендә аңлата белү; тексттагы, күнегүләрдәге сүзләрдән кече тел һәм тел арты тартыклары кергән сүзләрне аерып әйтү Йоткылык тартыгы [һ], кече тел тартыгы [х] авазлар-ның мөстәкыйль авазлар булуына һәм аларның ясалыш үзенчәлекләренә төшенү; бу авазлар кергән сүзләрне дөрес итеп әйтәбелү; [һ], [х] авазлары кергән сүзләрнең язылышын хәтердә калдыру | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу. | Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү,кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү | Сүзлек дик-танты ([һ] һәм [х] [къ], [к], [гъ], [г] тартык авазла-ры) | ||
15 |
[w] һәм [в] тартык авазлары
| 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу | Ирен-ирен [w], ирен-теш [в] авазларының мөстәкыйль аваз булуына һәм аларның ясалыш үзенчәлекләренә төшенү; [w], [в] авазлары кергән сүзләрне дөрес әйтү; [в] авазының алынма сүзләрдә генә булуын белү; -ау, -әү кушылмасына беткән сүзләргә тартым кушымча-сы ялганганда, тартым кушымчасы алдыннан ирен-ирен [w] авазы әйтелүен, ә язуда в хәрефе күрсәтелүен мисаллар ярдәмендә аңлата белү; бу авазлар кергән сүзләргә дөрес транскрипция ясый белү. Рус телендәге текстны татарчага тәрҗемә итеп сөйләү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү, текстны русчадан татарчага тәрҗемә итүне камилләштерү | Текстн ы дәвам итеп язу (111 нче күнегү) | ||
16 | [н] һәм [ң] тартык авазлары
| 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | [н], [ң] авазларының яса-лыш үзенчәлекләренә төшенү һәм аларны дөрес уку, язу. [ң] авазының сүз башында килмәвен белү; борын ассимиляциясен белү һәм тексттан борын ассимиляциясенә мисаллар таба белү; [н] авазы, [къ], [к], [гъ], [г] авазлары ал-дыннан килгәндә, [ң] булып укылуын аңлата белү; ирен ассимиляциясен белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек, схема, текстбелән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү, сүзләргә транскрипция ясауны үзләштерү | Сүзлек диктанты ([н] һәм [ң] тартык авазла-ры) | ||
17 | Контроль изложе-ние (120 нче күнегү) | 1 | Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда татар теленең дөрес язу кагыйдәләре һәм әдәбинормаларын саклау | Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү;текстка исем бирү; башлангыч текстның планын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә, структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү. | Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну булу | План төзеп изложение язуны камилләштерү | Изложе-ние | ||
18 | [ʼ] (һәмзә) тартыгы | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу. | [ʼ] (һәмзә) тартыгының ясалыш үзенчәлегенә төшенү; бугаз тартыгының язуда э, ъ, ь хәрефләре белән язылуын аңлата белү. | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; сөйләмдә аерым сүзләрнең дөрес әйтелешен булдырырга омтылу | Схема белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, | |||
2 чирек 14 сәгать | |||||||||
1 | Иҗек. “Минем әнием – иң матур әни” (сочинение, 138 нче күнегү)
| Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Иҗеккә билгеләмә бирә белү; ачык һәм ябык иҗекләр турында белү; татар телендәге иҗек калы-плары, рус теленнән кергән иҗек калыплары турында белү; сүзләрне иҗекләргә аерып язу һәм аларның ачык иҗек яки ябык иҗек булуын билгели белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү һәм кечкенә хикәя төзеп яза белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Проблеманы тирәнтен өйрәнү максатыннан өлешчә эзләнү, тикше-ренү методларын кул-ланып мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру, план төзеп изложение язуны камилләштерү | Бирем үтәү. Сочине-ние | |||
2-3 | Сүзләрне юлдан-юлга күчерү. Изложение “Кечкенә тургайның сәяхәте” (143 нче күнегү) | 1 + 1* | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Сүзләрне юлдан-юлга күчерү кагыйдәләрен белү; тексттагы сүзләрне, юлдан-юлга күчерерлек итеп, иҗекләргә таркатып язабелү; иҗек калыпларына туры килә торган сүзләр уйлап, аларны юлдан-юлга күчерерлек итеп, иҗекләргә таркатып яза белү; текстны кыскарту алымнарын белү; текстның төп фикерен формалаштыру; тексттагы һәр абзацка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү; план төзи белү; кыска текст төзи белү; изложение язү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек белән эш итә белү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнле-геңне планлаштыра белү, план төзеп изло-жение язуны камил-ләштерү | Изложе-ние | ||
4 | Басым Интонация | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; тексттагы мәгълүматны төркемнәргә дөрес урнаштыру Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Татар телендә басымның соңгы иҗеккә төшүен белү; сүзгә кушымча ялганганда, басымның соңгы иҗеккә күчә баруын аңлата белү; татар телендәге басымның рус теле белән чагыштыр-ганда мәгънәгә тәэсире көчле булмавын аңлата белү; татар телендә сүз басымының соңгы иҗеккә төшмәгән очракларын белү; тексттан сүзнең ба-сымы соңгы иҗеккә төшмәгән сүзләрне таба белү; татар теленә, рус те-леннән һәм рус теле аша башка телләрдән кергән сүзләрдә, басымның шул телдәгечә куелуын белү; басымсыз [ы], [э] сузык авазларының сөйләмдә кыскаруын мисаллар ярдәмендә аңлата белү Әйтү максаты буенча җөмлә төрләрен белү; ин-тонация турында белү; җөмләләрне әйткәндә, тавышның төрлечә хәрәкәтенә карап, җөмлә төрләрен аера белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Татар һәм рус сүзләренең басымын куя белү, танып белү активлыгын арттыру, игътибарлылык һәм кызыксынучан-лыкны арттыру Дәреслек белән эш итә белү, танып белү активлыгын арттыру | Мөстә- кыйль эш | ||
5 | Диктант | 1* | Дөрес язу күнекмәләрен булдыру | Үз-үзеңә контроль ясау | Диктант | ||||
6 | Хаталар өстендәэш. Графика һәм орфография | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; чит сөйләмне бәяләү | Тел белеменең графика һәм орфографиясе турында төшенчә бирә белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерү | Дәреслек белән эш итә белү, термин, агыйдәне аңлап кабул итү | |||
7-8 | Алфавит | 2 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Алфавитның билгеле бер тәртиптә урнашкан барлык хәрефләр җыелмасы бу-луын белү; татарларда язу тарихын белү; алфавитны төгәл белү; тартык аваз хәрефләренең исемнәрен дөрес әйтә белү; бер үк хәрефтән башланган сүзләрне алфавит тәрти-бендә яза белү; план буенча укыган китапка бәяләмә яза белү, рус телендәгетекстны татар теленәтәрҗемә итү. | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту | Дәреслек белән эш итә белү, сүзләргә тран-скрипция ясауны ка-милләштерү, рус телендәге текстны татар теленә тәрҗемә итү | Тәрҗе- мә итү | ||
9 | Сузык аваз хәрефләре | 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану | Сузык аваз хәрефләрен белү; бер генә авазга билге булган хәрефләрне белү; ике авазга билге булган о, ы, е хәрефләре, һәркайсы икешәр авазлар җыелмасын белдергән е, ю, я хәре-фләренең нинди авазларга билге булуларын, кулла-нылыш үзенчәлекләрен белү; алынма сүзләрдә е, ё, ю, я хәрефләренең үзенчәлеген аңлата белү; сүздә [й] һәм [о],[ө] авазларының аерым хәрефләр белән күрсәтелүен белү; о, ө хәрефләренең дөрес язылыш белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эшитә белү, танып белү активлыгын үстерү, сүзләргә транскрипция ясауны камилләштерү | Бирем үтәү | ||
10 | Диктант | 1* | Дөрес язу күнекмәләрен булдыру | Үз-үзеңә контроль ясау | Диктант | ||||
11 | Хаталар өстендә эш. Тартык аваз хәрефләре
| 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерыпалу; орфографик сүзлекне куллану; тексттагы мәгълүматны төркемнәргә дөрес урнаштыру | Татар телендә тартык аваз хәрефләрен белү; к, г, вхәрефләренең ике авазга билге булып йөрүенә төшенү; сүз һәм иҗек ахырындагы у, ү хәрефләренең [w] тартык авазын белдерүен мисаллар белән аңлата белү; ъ һәм ь хәрефләренең сүзләрдә нинди очракларда язылуын һәм телдәге вазифаларын төшендерү; сүзләрнең дөрес язылышын аңлату | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, сүзләргә транскрипция ясауны камилләштерү | Сүзлек Диктан-ты (ъ һәм ь хәреф) | ||
12 | Адм. контроль диктант | 1* | Дөрес язу күнекмәләрен булдыру | Үз-үзеңә контроль ясау | Диктант | ||||
13 | Хаталар өстендә эш. Сүзләрне кушып, сызыкча аша һәм аерып язу. Баш һәм юл хәрефләре
| 1 | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | Татар орфографиясенең кагыйдәләрен: сүзләрне кушып һәм сызыкча аша язуны, баш һәм юл хәре-фләрен куллануны, үзләрне юлдан-юлга күчерүне белү | Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек,сүзлекчә,схема, текст белән эш итү, танып белү активлыгын үстерү, сүзгә транскрипция ясауны камил. | Сүзлек дик-танты (кушма һәм парлы сүзләр) | ||
14 | Орфографик сүзлек төзибез (проект төзү) | Проект эшен башкару-га сәләтлелек; проект эшен башкарганда та-тар әдәби теленең нормаларын саклау һәм дөрес язу ка-гыйдәләрен үтәү | «Фонетика, орфоэпия, гра-фика, орфография» бүлек-ләре буенча белемнәрне гомумиләштерү; сүздәге хаталарны табып, дөрес итеп язу; орфографик сүзлекчә төзи белү | Проект эшен баш-каруга кызыксыну булу | Газета-журналлардан сүзләр туплап, сүзлекчә төзи белү, танып белү активлыгын арттыру | Проект төзү | |||
3 чирек 20 сәгать. Лексикология (17 с.+5 с.*) | |||||||||
1 | Лексикология. Лексика һәм лексикология турында төшенчә | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хи-сләрне белдерүдәге ро-лен аңлау; аңлатмалы сүзлекчәне куллану | Лексикологиянең өйрәнү предметын белү; сүзнең телдәге функциясен, «сүзнең лексик мәгънәсе», «сүзлек составы», «аңлат-малы сүзлек» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүзнең лексик мәгънәсен аңлату юлларын белү; төрле юлларны кулла-нып, сүзнең лексик мәгънәсен аңлата алу; план буенча теләгән сүзлек турында хикәя төзи белү | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил ләштерүгә омтылу | Дәреслек, сүзлекчә, схе-ма, таблица белән эш итә белү, тексттан мәгълүмат алу техника-сын камилләштерү, текстны русчадан татар-чага тәрҗемә итә белү | Тәрҗемә итү. Сүзлек турында язу | |||
2 | Бер һәм күп мәгънәле сүзләр | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хи-сләрне белдерүдәге ролен аңлау; аңлатма-лы сүзлекчәне кулла-ну; фикереңне төгәл итеп аңлату | «Бер мәгънәле», «күп мәгънәле» төшенчәләренең эчтәлеген белү; аңлатмалы сүзлекчәдә сүзләрнең мәгънәләре бирелешенә төшенү, бер һәм күп мәгънәле сүзләрне аера белү; күп мәгънәле сүзләрнең лексик мәгънәләре арасында ур-таклыкны билгели белү | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану | Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү | Хәтердән язу (225 нче күнегү) | |||
3 | Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану | Сүзләрнең туры һәм күче-релмә мәгънәләре, аларның аңлатмалы сүзлекчәдә би-релүе, әдәби текстларда күчерелмә мәгънәле сүзләрнең роле турында белү; тексттан күчерелмә мәгънәле сүзләрне табу; сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәсен билгели белү; үз сөйләмеңдә күчерелмә мәгънәле сүзләрне куллану | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү | Ши-гырьне хәтердән язу (230 нчы күнегү) | |||
4 | Синоним. Антоним. Омоним. “Ике ялкау” әкияте | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдәге берәмлек-ләрне стилистик үзенчәлекләрдән чыгып куллану | «Синоним», «антоним», «омоним» төшенчәләренең эчтәлеген, синоним, анто-нимнарның сөйләмдәге ролен белү, омонимнарны күп мәгънәле сүзләрдән аера белү; төрле максат-лардан чыгып, тиешле си-нонимны куллану; бирел-гән сүзләргә синоним, антонимнар сайлый белү, аларны җөмләләрдән табу | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү, игътибарлылык һәм кызыксыну-чанлыкны үстерү | Телдән сөйләм. “Ике ялкау” әкияте | |||
5 | Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек составы | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану | Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек со-ставын, татар теленең үз сүзләрен һәм алынмаларны аера белү; алынма сүзләргә хас билгеләрне аера белү; тексттан гомумтөрки һәм алынма сүзләрне табу | Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү, тексттан мәгълүмат алу техни-касын камилләштерү | Бирем үтәү | |||
6 | Куллану өлкәсе буенча татар теленең сүзлек со-ставы | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану | Кулланылу өлкәсе буенча татар теленең сүзлек со-ставы турында белү; «го-мумхалык сүзләре», «һөнәрчелек сүзләре», «диалекталь сүзләр» төшенчәләренең эчтәлеген белү; кулланылышы чикләнгән сүзләрне аеру | Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Татар теленең сүзлек составын кулланылу өлкәсе буенча бәяли белү | “Ми-нем һөнәрне тап” кон-курс | |||
7 | Куллану актив-лыгы буенча сүзлек составы. Искергән сүзләр | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану | Кулланылыш активлыгы буенча сүзлек составын, «архаизмнар», «тарихи сүзләр» төшенчәләренең эчтәлеген белү; тексттан искергән сүзләрне табу | Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Татар теленең сүзлек составын кулланылу активлыгы буенча бәяли белү | ||||
8 | Изложение | Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау | Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү | Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту | План төзеп изложение язуны камилләштерү | Изло-жение | |||
9 | Яңа сүзләр (неоло-гизмнар) | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану | Яңа сүзләр (неологизмнар) төшенчәсенең эчтәлеген белү; текстлардан неоло-гизмнарны табу, аларның лексик мәгънәләрен аңлату | Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Дәреслек белән эшли белү, танып белү ак-тивлыгын үстерү | Мөстәкыйль эш (268 нче күнегү) | |||
10 | Фразеологизмнар | Тексттан фактик мәгълүматны табу | «Фразеологизм», «тотрык-лы сүзтезмә» төшенчәләренең эчтәлеген белү; текстлардан фразео-логимнарны табу, аларның мәгънәләрен аңлату; фра-зеологик әйтелмәләрне русчага тәрҗемә итү | Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Дәреслек белән эшли белү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнле-геңне планлаштыра белү, фразеологик әйтелмәләрне русчага тәрҗемә итә белү | Тәрҗемә итү | |||
Аңлатмалы дик-тант | Дөрес язу күнекмәләрен булдыру | Үз-үзеңә контроль ясау | Аңлат-малы дик-тант | ||||||
Хаталар өстендә эш. Сүзгә лексик анализ ясау | План буенча эшләү эзлеклелеген билгеләү күнекмәсен үстерү | Сүзгә лексик анализ ясау тәртибен белү; сүзгә лек-сик анализ (телдән, язма) ясау | Сүзгә лексик анализ ясау тәртибен белү | ||||||
2 | Белемеңне тикшер | Биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне план-лаштыра белү | |||||||
3 | Сүз турында хикәя (проект төзү) | Проект эшен башкару-га сәләтлелек; проект эшен башкарганда та-тар әдәби теленең нормаларын саклау һәм дөрес язу ка-гыйдәләрен үтәү | «Лексикология» бүлеге буенча белемнәрне гому-миләштерү | Проект эшен баш-каруга кызыксыну уяту | Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксыну-чанлыкны үстерү, про-ектны үтәгәндә үз эшчәнлегеңне план-лаштыра белү | Проект төзү | |||
Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы (16с.+5 с.*) | |||||||||
4 | Сүзнең тамыры һәм кушымчалар | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү | Сүз төзелеше һәм яса-лышының предметы, «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; та-мырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларын-нан аера белү; сүздә та-мырны дөрес аера белү һәм тамырдаш сүзләр сайлау; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчалар-ны аеру | Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Термин, төшенчә, ка-гыйдәләрне аңлап ка-бул итү | Бирем үтәү | |||
5 | Мөнәсәбәт бел-дерүче кушымчалар | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; башлангыч текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү | «Мөнәсәбәт белдерә торган кушымчалар» төшенчәсенең эчтәлеген белү; мөнәсәбәт белдерә торган кушымчаларның модальлек һәм бәйләгеч кушымчаларга бүленүен белү; сүздә тамыр һәм кушымчаларны аера белү | Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Термин, төшенчә, ка-гыйдәләрне аңлап ка-бул итү, схема белән эшли белү | Бирем үтәү | |||
6 | Модальлек кушымчалары | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; башлангыч текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү | «Модальлек кушымчала-ры» төшенчәсенең эчтәле-ген белү; исем, сыйфат, сан, фигыльләргә ялгана торган модальлек кушымчаларын белү; сүзләрдә модальлек кушымчаларын аера белү | Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу | Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау | Бирем үтәү. Мөстәкыйль эш | |||
7 | Сүзнең нигезе. Тамыр һәм ясалма сүзләр | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; бирелгән текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү ба-рышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү | «Сүзнең нигезе» төшенчәсенең эчтәлеген белү; тамыр һәм ясалма нигезле сүзләрне аера белү; сүзләрдә нигезне аера белү, бирелгән ясагыч кушымча-лар белән сүзләр уйлау | Татар теленең байлыгын , матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу | Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү | Бирем үтәү. | |||
8 | Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү | План буенча эшләү эзлеклелеген билгели белү | Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү тәртибен белү; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү (телдән һәм язма) | Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү тәрти-бен белү | |||||
Бирелгән тема буенча сочинение язу (“Кызыклы кич” темасына хат язу) | Язма текстны төп үзенчәлекләрдән чыгып төзи белү; язма текст төзү барышында татар әдәби теленең нормаларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау | Бирелгән тема буенча со-чинение язу | Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сочинение язу барышында фи-керләрне төгәл итеп җиткерү өчен сүзлек запасы һәм грамматик чаралар җитәрлек күләмдә булу. | Телдән сөйләм һәм яз-ма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру | Сочи-нение | ||||
9 | Сүз төзелеше темасы буенча контроль изложение | Өйрәнелгән материал-ны гомумиләштерү; укылган әдәби текстны кыскартып яза белү; текстны кыскартып язу ба-рышында логик бәйләнешне саклау; дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби тел нормаларын саклау | Текстны кыскарту алымна-рын белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; башлангыч текстта төп мәгълүматны аера белү; кыска текст төзи белү; кыска изложение яза белү | Язылган текст өчен җаваплылык хисе тою; башлангыч текстны кыскартып язуга кызыксыну булу | Фикер йөртү эле-ментлары кертеп, план төзеп изложение язуны камилләштерү | Изло-жение | |||
10 | Хаталар өстендә Сүз ясалу ысулла-ры. Ясагыч кушымчалар ялгау | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | «Сүз ясалу ысуллары», «кушымча ялгау ысулы» төшенчәләренең эчтәлеген белү; ясагыч кушымчалар белән ясалган сүзләрне ае-ра белү, төрле сүз төркемнәре ясый торган кушымчалар белән яңа сүзләр ясау | Татар теленең бай-лыгын аңлау | Үз-үзеңә контроль ясау Дәреслек белән эшли белү, танып белү ак-тивлыгын үстерү | ||||
11 | Сүзләр кушылу ысулы | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | «Сүзләрне кушу ысулы», «кушма сүзләр», «парлы сүзләр», «тезмә сүзләр» төшенчәләренең эчтәлеген белү;сүзләр кушылу ысул-лары белән ясалган сүзләрне аера белү; сүзләрне кушу ысулы белән яңа сүзләр ясау, тезмә сүзләрнең ирекле сүзтезмәләрдән аермасын аңлау, аерырга өйрәнү | Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау | Дәреслек белән эшли белү, танып белү ак-тивлыгын үстерү | Тәрҗемә итү | |||
12 | Сүзләрне кыскарту ысулы | Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу | «Сүзләрне кыскарту ысу-лы» төшенчәсенең эчтәле-ген белү; сүзләрне кыскар-ту юллары белән танышу, кыскартылган сүзләрнең ясалышын һәм язылышын истә калдыру | Татар теленең бай-лыгын аңлау | Дәреслек белән эшли белү, танып белү ак-тивлыгын үстерү | ||||
13 | И.Шишкин «Имәнлек» карти-насы буенча сочиение | Визуаль мәгълүматны текстка әйләндерү; картинада тасвирлан-ган күренешләр буен-ча үз фикереңне дөрес итеп белдерә алу; язма текст төзү; текстта та-тар теленең әдәби тел нормаларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау | Картинаны аңлау өчен махсус лексика файдалана белү, картинадагы пейзаж-ны тасвирлау | Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм ка-миллегенә омтылу; сочинение язу ба-рышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик ча-ралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу | Телдән сөйләм һәм яз-ма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру | Сочи-нение | |||
14 | Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы буен-ча йомгаклау тесты | Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау | «Сүз төзелеше һәм сүз яса-лышы» бүлеге буенча кон-троль соруларга җавап бирү; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү; сүзләрне ясалышы буенча аеру | Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксыну-чанлыкны үстерү, би-ремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне план-лаштыра белү | Тест | ||||
Кабатлау (2с.+2с.*) | |||||||||
15 | 5 нче сыйныфта үткәннәрне ка-батлау | Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү | «Фонетика», «Лексиколо-гия», «Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы» буенча белемнәрне система-лаштыру; төп билгеләр буенча татар теленең авазларын классификаци-яләү; сүзләрнең лексик мәгънәсен билгеләү; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү | Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрби-яләү | Дәреслек белән эшли белү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнле-геңне планлаштыра белү | Бирем үтәү | |||
16 | «Алтын болын» дигән темага изло-жение язу | Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау | Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү | Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту | План төзеп изложение язуны камилләштерү | Изло-жение | |||
17 | Еллык контроль диктант | Дөрес язу күнекмәләре булдыру | Үз-үзеңә контроль ясау | Дик-тант | |||||
18 | Орфографик һәм пунктуацион хаталар өстендә эш. Йомгаклау дәресе | Уку елы буенча өйрәнелгән кагыйдәләрне гамәлдә кул-ланырга өйрәнү | |||||||
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Рабочая программа по татарскому языку и татарскому литературному чтению для русскоязычных учащихся 3 класса в коррекционной школе VIIII вида
Программа Мәгариф һәм фән министрлыгы тәкъдим иткән “VIII төр махсус (коррекцияләү) мәктәпләрендә укучы рус телле б...
Рабочая программа по татарской литературе для 8 класса в коррекционной школе VIII вида (татарская группа)
Программа Мәгариф һәм фән министрлыгы ...
Рабочая программа по русскому языкудля 6 класса.
Данная программа составлена в соответствии с федеральным компонентом государственного стандарта общего образования по русскому языку на базовом уровне на основе «Программы общеобразо...
Рабочая программа по татарскому языку для 6 класса (Татарская группа)
6 нчы сыйныфта, 5 нче сыйныфларда үткәннәрне кабатлаганнан соң, морфология турында гомуми мәгълүмат бирелә. Сүз төркемнәре турында төшенчә бирелә , аларның лексик-грамматик мәгънәсе, морфологик-...
Рабочая программа по татарскому языку для 6 класса с татарским языком обучения
Рабочая программа для 6 классов по татарскому языку. В лицейских классах 4 часа татарского языка....
Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса (татарская группа)
5 нче сыйныфның татар төркеме өчен татар теленнән эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:-- Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү ста...
Рабочая программа по татарскому языку для 5 класса (татарская группа)
5 нче сыйныфның татар төркеме өчен татар теленнән эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:-- Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү ста...