Ф.Хөсни "Чыбыркы" әсәре буенча презентация
презентация урока для интерактивной доски на тему

Слайд 1

Тема: Ф. Хөсни “Чыбыркы ” Миннегалиева Айгөл Илдус кызы

Слайд 2

Исәнмесез!

Слайд 3

Тормышның һәр көне акыл өсти

Слайд 4

Фатих Хөсни (1908-1996)

Слайд 5

Хикәя (рассказ) - сөйләп бирүгә , хикәяләүгә нигезләнгән , катлаулы булмаган вакыйгаларны , күп очракта тормыш-көнкүрешнең бер эпизодын , кеше характерының , психологиясенең бер сыйфатын , чалымын сурәтләнгән кечкенә күләмле жанр төре .

Слайд 6

Жанры?

Слайд 7

Хикәя. (Чөнки тормышның бер эпизодын хикәяләп биргән. Кечкенә күләмле. Малайның тормышында булган бер вакыйга турында язылган .)

Слайд 8

Чыбыркы (Кнут)

Слайд 9

Сүзлек белән эш: Чыбыркы – кнут, бич ; Гауга – шум, гам, галдёж, крик ; Чебиләп – покрываться цыпками; Дегет – дёготь , дегтевой, дегтярный ; Кыл – щетинка, ость, жёсткий волос ; Танау – ноздря (у животных) , перен нос ; Шайтан – миф шайтан, чёрт; Көтүче – пастух, чабан, табунщик ; Чеметү – щипать ;

Слайд 10

Әсәрнең язылган елы : 1956 нчы ел Чорга характеристика

Слайд 11

Әсәрнең темасы ? Әсәрнең идеясы? Әсәрнең проблемасы?

Слайд 12

Сюжет элементлары: Экспозиция Төенләнеш Вакыйгалар үстерелеше Кульминацион нокта Чишелеш

Слайд 13

Экспозиция . 2 нче сыйныф укчысы Рәшит турында сүз бара. Ул әти-әнисе кушканга гына музыка мәктәбенә йөри. Беркөнне кача, бармый башлый. Әтисе аны җәйгә авылга кайтарып куя, “малайдан рәт чыкмас” дип борчыла.

Слайд 14

Төенләнеш . Малай авылдан чыбыркы алып кайта. Чыбыркы озын, дегетле, тузанлы һ.б. Малай үзгәрә: горур, нәрсә дә булса эшли белүеннән канәгать )

Слайд 15

Вакыйгалар үстерелеше . Авылдан хат килә: малай җәй буе колхозның тай көтүен көткән, дәү әнисенең бозауларын саклаган, колхоз игененнән казларны куган. Бу хат әтисенең фикерен үзгәртә: “бу малай булдырачак” дип уйлый башлый, малайның күзеннән күрә. Ләкин тискәре ягы да була чыбыркының: малайлар ишегалдында шартлатып тавыш чыгаралар, узган ел укыганын да оныткан, әнисе әтисен ачулана, малайны ачулана, чөнки ана балсына яхшылык тели .

Слайд 16

Кульминацион нокта. Рәшит чыбыркыны башка бер малайга шартлатып карарга биреп тора, тегесе икенче малайның күзенә тидерә.

Слайд 17

Чишелеш . Теге малайның әнисе Рәшитнең ата-анасы янына килә. Әнисе ахырдан малаен шул чыбыркысы белән су торбасына бәйләп куя. Нинди генә начарлык эшләсә дә, әтисенә малае газиз, кадерле.

Слайд 18

Төп образ – Рәшит

Слайд 19

РӘШИТНЕҢ ХАРАКТЕР СЫЙФАТЛАРЫ Уңай сыйфатлары Тискәре сыйфатлары

Слайд 20

Ярдәмче образлар?

Слайд 21

Сорауларга җавап бир, дөрес дип тапкан җавапка (+) тамгасы куй әйе юк 1. Ф.Хөснинең “Чыбыркы” хикәясе 1921 нче елда язылган . 2. Рәшит чыбыркыны сумкасына салып алып килгән. 3. Р әшитнең авылдагы хәлләре турында бабасы хат язган . 4. Хикәя автор тарафыннан сөйләнә . 5. Хикәядә ярдәмче образлар әнисе һәм әтисе 6. Хикәя кульминация белән башланып китә . 7. Ә сәрнең темасы: Балачак. Рәшит исемле малайның шуклыгы турында.

Слайд 22

Өй эше: 1. Өй эшен аңлату: 1) «Чыбыркы» әсәренең бүлекләренә исем бирергә; 2. укылган өзеккә кыскача план язарга; 3. өзеккә иллюстрация ясарга (ирекле бирем).

Слайд 23

Иг ьтибарыгыз өчен рәхмәт!