КТП по башкирскому языку для 10 класса.
календарно-тематическое планирование (10 класс) на тему

 №

Дәрестәр темаһы

Һүҙлек һүҙҙәре

Йыһазландырыу

Үткәреү

ваҡыты

Үткәрелгән

ваҡыт

Иҫкәрмә

  I

Белем  көнө.  ( 9 сәғәт)

 1

С.Әлибай. «Мәктәп юлы». Башҡорт телендә ялғауҙар.

Ата-әсәләр, туғандар, эргә, ян, һәр

кем, диңгеҙҙәрҙе ярып үтә, алыҫ.

Башҡорт алфавиты, таб-

лица.

 2

Һ.Дәүләтшинаның тормош юлы. Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Ҡулға алалар, ғаилә ағзаһы, үлгән-

дән һуң,йәйләү, шәп ағым,ҡурмас.

Һ.Дәүләтшинаның порт-

реты, фотоальбом.

 3

Ә.Әхмәт-Хужа. «Август». Исемдәр.

Күҙәтә, тирергә, тырыз, бурһыҡ,

бәрәкәтле, мәшәҡәтле, бөжәктәр,

тереклек, ҡырҙа.

Таблица.

 4

З.Биишева. «Беренсе сентябрь». Ҡылымдар.

Сит ҡаланан, хәстәрле, ҡыйманы,

гөлләмә,төркөм-төркөм, күпселек.

З.Биишева  портреты,

таблица.

 5

Тикшереү  диктанты. «Рухи  хазина».

Изге бүләк, аралашыу рәүеше,

зирәклек, аманат, тарихсы.

Б.т. диктантттар һәм изл.

йыйынтығы, 118 бит.

 6

Ф.Мөхәмәтйәнов  шиғырҙары.

Сифат. Хаталар өҫтөндә эш.

Ярһыу, йыуаш, дыуамал, шифалы,

йомарт, илаҡ, биҙәкле, өҙлөкһөҙ.

Төҫлө һүрәттәр, һүҙлек-

тәр.

 7

С.Аксаков. «Көҙ». Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.                                                 

Үтә күренеүсән, шырлыҡ, һулыған,

шиңгән,ҡуйы урман, һиҙгер, ҡыя.

Төҫлө һүрәттәр, һүҙлектәр.

 8

А.Игебаев. «Тоғро дуҫым, йор юлдашым». Ҡабатлау.

Зинһар, тоғро, намыҫлы, йор, йән-

гә  дауа, һөйөклө, ҡөҙрәт.

Эл. дәреслектән фотоаль-

бом.

 9

Р.Сафин. «Ерем моңо». Ҡабатлау.

Уйылам, үҙәктәрҙе өҙөрлөк, аулаҡ

кис, эңер. Ҡыуаҡ, битләү, үҙәк.

Р.Сафин портреты, таб-

лица.

 II

Башҡортостан ҡоштары. (8  сәғәт)

 10

Р.Ғарипов. «Сыңрау торна». Ике һәм бер составлы  һөйләмдәр.

Хафа, афәт, ҡанатлы, быуат, сың-

рау,йыуаныс, ҡыуаныс, һайғау,

беркетергә,ҡараңғы,шул тиклем.

Р.Ғарипов портреты, ҡош-

тар рәсемдәре, таблица.

 11

Телмәр үҫтереү. Изложение. «Буҙ турғай».

Һырт яғы буҙ, ҡара көрән таптар,

аҡ сыбар, яңғырауыҡлы, туҡлана,

күсмә ҡош, һипкелле.

Б.т. диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 120 бит.

 12

Р.Заһиҙуллин. «Яр ҡарлуғастары». Бер составлы

һөйләм төрҙәре.

Ояларға, суҡыш, уялар, ярҙар, со-

ҡой торғас, ҡороп ҡуялар.

Төҫлө рәсемдәр.

 13

«Ҡош юлы» легендаһы. Бер составлы һөйләм  төрҙәре.

Йәйләр булған, ел-дауыл, аҙаша

башлаған, ҡауырһындар, әйләнгән.

 14

Ҡ.Даян. «Бөркөт һәм һандуғас». Тура телмәр.                                                       

Хайран ҡалыу, тарһыныу, толом,

күңелдәре бик киң,бер аҙ торғас.

Ҡ.Даян портреты, таблица.

 15

З.Биишева. «Һандуғасты һағынып».

Бер составлы һөйләм төрҙәре.

Ҡасан ғына әле, бары турғай сыр-

ҡылдаша, ҡояш та ситләшкән.

З.Биишева портреты,

таблица.

 16

Контроль  диктант. «Беҙҙә ҡышлаусы ҡоштар».

Ыжғыр бурандар, дегәнәк, туҙҙы-

рылған, эҙләгән, бөжәктәр эҙләй.

Б.т.диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 122 бит

 17

Б.Ноғоманов. «Урман китабы».

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Өрпәк ҡар, йәм табыу, һыпырырға,

таҡыр һуҡмаҡ, күҙ сағылыу, көрт,

ҡобара осоу, бахырҡай, һоҡланыу.

Төҫлө рәсемдәр, таблица.

 III

                      Башҡорт йолалары, ғөрөф-ғәҙәттәре, әҙәп  ҡағиҙәләре.  ( 6 сәғәт)                            

 18

Р.Кәлимова. «Һаумыһығыҙ». Эйә һәм хәбәр.

Кинәндерһен, ҡосоп алам, фатиха,

әҙәп ҡағиҙәләре, нескәлек, әҙәпле.

Таблица.

 19

Ф.Хисаметдинова. «Һабантуй». Эйә менән хәбәрҙең  бирелеше.

Ил ағалары, иҫерткес эсемлектәр,

бесән әҙерләү, мәжлес, фекер.

Таблица, һүҙлектәр.

 20

С.Агиш. «Ҡунаҡ ашы». Эйә менән хәбәрҙең бирелеше.

Йомошсо, аллы-артлы, эш бит

ашауҙа түгел, һөйләшеп ултырыу.

С.Агиш портреты, эл.

дәреслек.

 21

Ғ.Ибраһимов. «Килен ҡаршылау». Туй йолаһы. Ҡылымдың заман формалары.

Күс, төклө аяҡ, инәүләнгән, яңы

өйләнешеүселәр,яңылыҡ, сиркәү,

никахлашыу, киреһенсә, махсус.

Таблица, карточкалар.

 22

Нигеҙ ҡороу йолаһы. Эйәрсән киҫәктәр.

Донъя көтөү, йәшәү, мәйет күмел-

гән,зыярат булған ер, ҡәрҙәштәр,

фәҡәт, әрләшеү.

 23

Телмәр үҫтереү. Изложение. «Һабантуй».

Б.т. диктанттар һәм изл.

йыйынтығы.

 IV

                                                    Башҡортостанда ҡыш. ( 7  сәғәт)

 24

Р.Ғарипов. «Тәүге ҡар».Һөйләмдең айырымланған эйәрсән киҫәктәре.  

Тәүге бөртөгө, аҡҡа сумған, уның

артынса,суртан,ҡышҡы ҡояш торо-

шо, йышая, кейек-йәнлектәр,.

Р.Ғарипов портреты,

таблица.

 25

Һ.Дәүләтшина.«Ырғыҙ».Өҫтәлмәлектәрҙең айырымланыуы.

Шәм, ут бөркөп торған, мәғәнәһе,

ҡорос, көрәш, ышаныслы.

Һ.Дәүләтшина  китаптары,

таблица.

 26

Х.Тапаҡов. «Эҙҙәр». Өҫтәлмәлектәрҙең айырымланыуы.

Арыу уҡ алыҫ, ҡайҙа ғына барһам

да,аҙашыу, көрт йырып, күмергә.

Таблица, карточкалар.

 27

Б.Рафиҡов. «Ҡарт айыу».Омонимдар.

Хәл мөшкөл, мөшкөлләнеү, насар-

ланыу,ғәрсел, тоҡ, ауырһынды.

Б.Рафиҡовтың портреты,

таблица.

 28

«Башҡорт» этнонимы. Һүҙлек менән эш.

Дөйөм төрки һүҙе, сығанаҡтар күр-

һәтеүенсә,ҡараш, ҡыпсаҡ ханы.

Һүҙлектәр.

 29

Врач кәңәштәре. Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Мохтажлыҡ, етмәү, түбәнәйеү, өҙ-

лөгөү,йоғошло ауырыу, әүҙемлек,

аралашырға, хәлһеҙлек.

Таблицалар, һүҙлектәр.

 30

Контроль диктант. «Ҡарҙар яуа».

Аллы-гөллө, йәшәйәсәгеңә, рәс-

сам, эйелеп, йырлай-йырлай.

Б.т.диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 128 бит.

 V

                                            Беҙҙең  өсөн  иң  ҡәҙерле  байрам. (9  сәғәт)

 31

Х.Ғиләжев. «Әсә моңо».Аныҡлаусыларҙың айырымланыуы.

Фиғел-холоҡ, сағыла, сәңгелдәк

йыры, атама,игеҙәк, бер генәм.

Эл. дәреслек, таблица.

 32

Ә.Дауытов. «Әсәйемә хат». Өндәш һүҙҙәр. Хаталар өҫтөндә эш.

Бала саҡ, һирәк, үпкәләйһең, һыр,

хаҡлыһың,етәкләү, ҡәнәғәт йылма-

йыу, татлы төш, керпек ҡағыу.

Ә.Дауытов портреты,

таблица.

 33

Ҡ.Әлибаев. «Әсәйем ҡулдары».Сифат ҡылымдар.

Сигеү сиккән, талмаҫ ҡанат, юғары

сөйгән,шәфҡәтле, түҙем, нескә.

Таблица.

 34

Г.Яҡупова. «Әсәйҙәр ниңә ҡартая?».Си-фат ҡылымдар.

Йыш ҡына, йөҙ, йыйырсыҡ, ҡарта-

йыу, тыңлаусан, тынғы бирмәй.

 35

Б.Байымов. «Ҡәҙерле бүләк». Аныҡлаусы-

ларҙың айырымланыуы.

Шымартыу, йышҡы, бысҡы, тимер

ҡыҙҙырып, семәрләү, елемләү,

ҡумта, юныу, хөрмәт хөкөм һөрә.

Таблица.

 36

З.Биишева. «Бәхет сығанағы».

Аныҡлаусыларҙың  айырымланыуы.

Һый, иҫәбе-һаны, һис бер артыҡ

нәмә юҡ,үҙ-ара хөрмәт хөкөм һөрә,

сығанаҡ, өгөт-нәсихәт.

З.Биишева китаптары.

 37

Телмәр  үҫтереү. Инша. «Минең әсәйем».

Һөйөклө, ҡәҙерле, йылы һүҙҙәр,

йомшаҡ ҡулдары, нескә тойғолар,

иң яҡын кешем, кәңәшсе.

Һүҙлектәр.

 38

Р.Шәғәлиев. «Йәш әсә». Бүләк – хөрмәт билдәһе. Һүҙлек менән эш.

Юлды ҡыйыу, юрған, бәпескәй,

тир,маңлай, ҡиммәтле, уңайһыҙ

хәл, ауыҙ иттереү, ҡәнәғәт булмау

Һүҙлектәр.

 39

Н.Иҙелбай. «Әсәкәйем». Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Һис берәү юҡ, тәү күргәндәй, зәң-

гәр күк, ерҙең һулышы, йәм.

VI

                                                                          Һөнәрҙәр. ( 6  сәғәт)

 40

Беренсе хөрмәт. Айырымланған хәл.

Ҡотло булһын, оҙон ғүмерле, йылы

тәнеңдә туҙһын, яҡты йөҙ, сит ке-

ше, уландар, һыйың күренмәҫ.

Таблица.

 41

Б.Вәлид. «Күк ирәндек буйында». Хәл әйтеменең  айырымланыуы.

Ҡара ерҙең ҡуйынында, алтын ҡа-

ҙыу,тау йөоәген йырталар, йыуыу.

Таблица, карточкалар.

 42

З.Биишева. «Игенсе». Урын хәле.

Иген игеүсе, йөрәгем түрендә, ура,

сәсә, тос бөртөклө бойҙай, ғашиҡ.

Эл. дәреслек, таблица.

 43

Р.Рәхимйәнова. «Изгелек». Урын хәле.

Яңғыҙлыҡ, яҡшылыҡ, яуап бирер-ҙәр, изгелек, мәрхәмәтлек,

ышаныу.

Таблица, карточкалар.

 44

Һөнәре бар юғалмаҫ. Хәл ҡылымдар.

Һөнәр, кәсеп, тәүәккәл, булдыҡ-һыҙ, уңғанлыҡ,ҡәҙер, оҫта, файҙа.

Төҫлө рәсемдәр.

 45

Контроль  диктант. «Шағир – һүҙ тылсымы  эйәһе».

Шиғриәт, шиғырҙар  шәлкеме,

илерткес сафлыҡ, ғорурлыҡ, өҫтәүенә.

Б.т. диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 131 бит.

VII

                                                         Башҡортостандың  иҫтәлекле  урындары. (7  сәғәт)

 46

Ғ.Ибраһимов. Башҡортостандағы иң ҙур мәмерйә. Тура телмәрле һөйләмдәр.

Бөтә донъяға даны таралған,  һы-

йырға, кәртәләнгән, үрмәләү, шау-

лашып килгән туристар.

М.И.Баһауетдинова, 107

бит, төҫлө һүрәттәр, таб-

лица.

 47

Һ.Дәүләтшина. «Ырғыҙ».Эш-хәрәкәт ҡылымдары.

Көйәнтә, юл саты, эҙ буйлап саба-

лар, ай яҡтыһында, көтөүсе.

Һүҙлектәр.

 48

Ғ.Мортазин. «Башҡортостан ҡурсаулығы». Телмәр  ҡылымдары.

Ҡурсаулыҡ, күҙәтеү аҫтында, үҙән-

дәр, тарлауыҡ, шарлауыҡ, белгес.

Төҫлө рәсемдәр.

 49

Г.Ярлыҡапов. «Каруанһарай». Хәл-торош ҡылымдары.

Һарай, сауҙагәр, һыйындырыу,

элемтә, йәлеп итергә,көсәйтергә.  

Каруанһарай фоторәсеме

 50

Р.Ғарипов. «Каруанһарай».Өн оҡшатыу ҡылымдары.

Каруан-каруан, һәр ташыңа, күҙҙә-

ремә текләп ҡарай, даръя булып.

Р.Ғарипов портреты.

 51

«Янғантау» шифаханаһы.Тура телмәр эргәһендә  тыныш билдәләре.

Эҫе пар, быуын ауырыуҙары, ашҡаҙан-эсәк, бөйөр, дауалау.

Б.т.диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 54, 134 бит.

 52

Телмәр үҫтереү. Инша. «Башҡортостан байлығы».

Файҙалы ҡаҙылмалар, ер аҫты бай-

лыҡтары, мәмерйәләр, шифахана-

лар, аҫыл таштар, ҡиммәтле тире-ле  хайуандар, нефть сәнәғәте.

«Аманат» журналдары.

VIII

                                                           Башҡорт  музыка  ҡоралдары. ( 7  сәғәт)                                                        

 53

Башҡорт музыка ҡоралдары. Һорау һөйләмдәр.

Рухи донъя, матди мәҙәниәт, ҡуш-

тан, аяуһыҙ, фашларға, әһәми-әтле, хөкүмәт, булышлыҡ итергә.

Башҡорт музыка ҡорал-

дары рәсемдәре.

 54

Ш.Бабич. «Ҡурайҡайға». Тасуири уҡыу.

Һыҙғырт, өҙҙөрт, һиҙҙерт, һөйҙөрт,

буҙ турғай, шәүлә, сәхрә, ожмах,

йәйләү, ҡашмау,селтәр, бола.

Ш.Бабич портреты, эл.дә-

реслек, М.И.Баһауетди-

нова, 70 бит.

 55

Ә.Хәкимов. «Думбыра сыңы». Башҡорт телендә  һөйләм төҙөлөшө.

Күс, тирмә, һамаҡ, өнһөҙ, өмөт-ләнергә, ҡамсы, әрнеү, нәфрәт.

Һүҙлектәр.

 56

Башҡорт ҡумыҙы. Һөйләмдәрҙе составы буйынса тикшереү.

Ҡумыҙ, оҫта ҡумыҙсы, боронғо, төҙөлөшө, айырма, аталышы, йәшен.

М.И.Баһауетдинова, 89

бит.

 57

«Ҡурайсы» әкиәте. Бер составлы һөйләмдәр.

Мосафир, ялсылар, һағышлы, хайранҡалыу, ләззәт табыу, ҡуйын.

Таблица, карточкалар.

 58

Ҡ.Аралбай. «Мәшһүр ҡурайсы». Һөйләмдәрҙе составы буйынса тикшереү.

Мәшһүр,  тылсым, милли сәнғәт,

сәфәр.

Б.теле, 6 класс, 230-238

биттәр.

 59

Телмәр  үҫтереү. Изложение. «Ҡурай моңо».

Ҡара тап, ҡотолоу әмәле, ҡайғы баҫҡан, алабута, ҡабартма, тоҡсай,ҡомһоҙ, ауыҙ итеү.

М.И.Баһауетдинова, 70 б.

IX

                                                            Бигерәк  йәмле  йәй  көндәре.  ( 9  сәғәт)

 60

Р.Ғарипов. «Һабантурғай». Исемдәрҙең килеш   ялғауҙары.

Һабансы, еҙ шөңгөр, буғай, ҡойонорға, туларға, күккә менә, оя ҡороу хәстәре, йомарт, кейектәр.

Төҫлө һүрәттәр.

 61

Т.Бикҡужина. «Умырзая – яҙ күрке». Сифаттар.

Яҙ күрке, таж, һеркә, емшән, каса

япрағы, һығылмалы, тәжрибә.

Умырзая рәсеме, карточ-

калар.

 62

А.Игебаев шиғыры. Логик баҫым.

Ҡоңғорт ҡара, ҡырпаҡ ҡар, һаман,

сауҡалар, урау-урау, йәйғор.

 63

Г.Яҡупова. «Июль».Һүҙбәйләнеш.

Селлә, аҡландар, көнбағыш, ҡыр-

мыҫҡа, бесәнгә төшә, ураҡ ваҡыты.

Төҫлө рәсемдәр, карточ-

калар.

 64

Р.Назаров. «Йәшен». Омонимдар.

Утлы йәшен, һүнмәҫ ялҡын, ялмай,

көйҙөрөү,ғашиҡ, бәғерем, күҙ йәше.

Р.Назаров портреты.

 65

Контроль  диктант. «Тел  һәм  ер».

Сүп-сар, ҡый, аяныслы яҙмыш,хәл,

ташландыҡ,терелтеү, мөхит.

Б.т.диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 138 бит.

 66

Р.Ноғоманов. «Тере барометрҙар». Ҡылымдарҙың һөйкәлеше.

Һауа шарттары, иртәнсәк,шаулаһа,

ҙур төркөм,ел күтәреләсәк, йәшен

йәшнәү, ярыҡ.

Һүҙлектәр, таблица.

 67

Һөнәр һайлау. Хаталар өҫтөндә эш.

Хужалыҡ тармағы, ихтыяж, хеҙмәт,

иҫәп-хисап, ташсы, белгес, талап.

Таблицалар, һүҙлектәр.

 68

Йомғаҡлау дәресе. Үтелгәндәрҙе нығытыу.

Һуҙынҡы, тартынҡы, хәреф, өн, һүҙ,ижек, ҡаты, йомшаҡ, ҡалын, нәҙек, һөйләм, һүҙбәйләнеш, үҙ аллы һүҙ төркөмө, килештәр.

Башҡорт алфавиты, һүҙ-

лектәр, таблицалар,

тестар.