КТП по башкирскому языку для 8 класса.
календарно-тематическое планирование (8 класс) на тему

 №

Дәрестәр темаһы

Һүҙлек һүҙҙәре

Йыһазландырыу

Үткәреү

ваҡыты

 Үткәрелгән

    ваҡыт

Иҫкәрмә

  I

                                                        Мәктәпкә  барабыҙ. ( 9  сәғәт)

 1

Көҙ күренештәре. Исем.

Элеккесә, бойоғорға, һис, сөнки, ты-

уасаҡ, хыялланып, ҡаҙабыҙ.

Башҡорт алфавиты, таб-

лица.

 2

Мәктәпкә. Һандар.

Яуап биреү, дәрестәр теҙмәһе, төртө-

шөү, ҡамасаулау, иғтибар менән тың-

лау, һорауҙарға яуап биреү.

Таблица, карточкалар.

 3

Б.Бикбай. «Туған тел». Һандар.

Һөйәк, уба, ғәзиз халҡым, хазина, на-

мыҫ,тел асылыу, сикһеҙ, хөрмәт итеү,

һанға һуғыу, хурлау.

Б.Бикбай портреты, һүҙ-лектәр, электрон дәрес-лек.

 4

Р.Ниғмәтуллин. «Тырышлыҡ». Сифаттар.

Ашығыу, фашлау, үтәү, тырыш, ятаҡ,

алыҫтан, ҡағиҙә.

Һүҙлектәр.

 5

Тикшереү диктанты. «Ысын дуҫлыҡ».

Бүрекле беснәк, ҡуңыҙ, үрмәксе, йә-

шерә, аҙыҡ-түлек, махсус, бөтәһе,

бер-береһе менән.

Б.т. диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 82 бит.

 6

Б.Рафиҡов. «Илем, Башҡортоста-ным!». Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.

Ҡамғаҡ, тәгәрләй, ҡуптарылып, һөйөү

хисе, батырған, баһадир кәүҙә,илба-

ҫар, олғаштырып, дәррәү, бойондо-

роҡһоҙлоҡ, һаҡсыл тотоноу.

Һүҙлектәр.

 7

С.Ғәбиҙуллин. «Йәшлек дуҫым». Хаталар  өҫтөндә  эш.

Моңһоу минуттарҙа, хушлашыу, фа-

тиха,даръя, балаҡ,түбәнлек, өҫтөн.

 8

«Зирәк ҡуян» әкиәте. Ҡылымдар.

Илағыһы килә, иркәләнеү, һаҡ ҡына,

һунар, үкһеп илай, вәғәҙә, сатлы.

Таблица, карточкалар.

 9

Телмәр үҫтереү. Инша. «Көҙ килде».

Һалҡын ел иҫте, көҙгө тәбиғәт, йылы

яҡ, ямғырлы көн, уңыш йыйыу.

Төҫлө һүрәттәр.

 II

                                                       Көҙгө  эштәр  һәм  күренештәр. (9  сәғәт)

 10

Торналар китте. Синтаксис.

Торналар сыңрауы, ялан баш, һөжүм,

иген башаҡтары,иҫкәртергә,изге ҡош,

күсмә, иген йыйылған баҫыуҙарҙа.

Таблица.

 11

Ф.Ғөбәйҙуллина. «Көҙ». Синтаксис.

Эҫкерттәр ҡойолған, талпынып, уң-

һам да, туңһам да, илһам.

Таблица.

 12

С.Муллабаев. «Көҙгө урман».Маҡсаты буйынса һөйләм төрҙәре.

Яулыҡ сөйгән, өлгөргән, бүләк өлә-

шеү,ахыры, алмашмаған, оҡшатыу.

Таблица.

13

Ҡ.Даян. «Тәрән күл». Маҡсаты буйын-са  һөйләм төрҙәре.

Ян-яҡ ситтәрендә, елкән, ялт-йолт

уйнай,көнбайыш, көнсығыш, аяҙ көн-

дә, баш эйәләр.

Таблица.

 14

Н.Иҙелбай. «Һөнәрлеләр һөйкөм-лө».Бойороҡ  һөйләм.

Эйә бул, оҫталыҡ, эҙ ҡалдырыу, гүйә,

һын, һылыулыҡ, һоҡланыу.

Һүҙлектәр, таблица.

 15

А.Игебаев. «Тәмленең дә тәмлеһе». Логик баҫым.

Тәмле, арҡамдан һөйҙө, яуап биреү,

ризыҡ, бешереү, он.

Таблица, карточкалар.

 16

Контроль  диктант. «Мул  уңыш  өсөн көрәш».

Икһеҙ-сикһеҙ, тиреҫ сығара, йомғаҡ-

лай, көнө-төнө, ырҙын.

Б.т.диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 81 бит.

 17

Ә.Әхмәт-Хужа. «Ҡояш». Фразеологик берәмек.

Юлдаш, нур сәсеү, зарланыу, упҡын,

хәҡиҡәт, ялбарыу, балҡыу,ҡалҡыныу.

Таблица, һүҙлектәр.

 18

Б.Рафиҡов. «Нисек әйтһен?».Хаталар  өҫтөндә эш.

Сикәһенә ҡундырҙы, илар сиккә етеп,

йәбеште, аҡтарып алырға тырышты,

эйелеберәк, аңдып тороу, ҡоралла-

ныу, һелтәнеү, сәбәләнеү.

Таблица, һүҙлектәр.

III

                                                              Өфө  менән  танышыу. ( 8  сәғәт)

 19

Өфө – беҙҙең баш ҡалабыҙ. Һүҙбәйләнеш.

Тирбәлә, мөһабәт, һәйкәл, мәңгелек

дуҫлыҡ,данлай, арналған, текә са-

ғыл, һаҡлау, ат өҫтөндә.

Төҫлө һүрәттәр, һүҙлектәр.

 20

Н.Дәүли. «Өфө ни өсөн матур?». Һөйләмдең баш киҫәктәре.

Балҡый шикелле, ҡорос ат, һаҡлай,

маҡтау, өндәшмә, осрашыу.

Таблица.

 21

Өфө лимонарийы. Ҡылымдарҙың төҙөлөшө.

Күргәҙмә, уҡыу-тәжрибә хужалығы,

аптырарлыҡ та шул, үҫенте, урман

хужалығы техникумы, үкенмәҫһегеҙ.

Таблица, һүрәттәр.

 22

Р.Абдулатипов. Өфө тарихы. Барлыҡ төшөнсәһе һәм уның бирелеше.

Ҡаланың тарихы, билдәләүенсә, та-

рих фәндәре, ҡулъяҙма сығанаҡтар,

ғәрәп тарихсыһы, етди иғтибар.

Һүҙлектәр.

 23

Телмәр үҫтереү. Инша. «Гүзәл Өфөм минең».

Үҙәк урамдары, бик күп һәйкәлдәр,

юғары уҡыу йорттары, мәҙәниәт йорт-

тары, Ағиҙел йылғаһы буйында.

Төҫлө һүрәттәр.

 24

Ғ.Аллаяров. Хинган тауҙары аша. Ҡылымдар.

Мыжғып, йәше-ҡарты, кәйлә, емерек,

борсоно, имеш, туҡталабыҙ.

Таблица, карточкалар.

 25

Д.Әхиәрова. Орджоникидзе районы. Алмаш.

Һомайғош, иген үҫтергәндәр, ҡасаба,

эшкәртеү, яугир, вәғәҙә биреү.

Таблица.

 26

А.Игебаев. «Әсә күңеле». Һөйләм киҫәктәре.

Ынйы, мөхәббәт, сәхрә, хозурлыҡ,

сихри, тасуир ҡылырлыҡ, илаһи,

маҡсат, тойғо, яҡтыртыу.

Таблица, һүҙлектәр.

IV

                                                              Хеҙмәт  төбө – хөрмәт. ( 9 сәғәт)

 27

Көн режимы. Ябай һөйләм төрҙәре.

Йоҡоһоҙлоҡ, урыу, ҡаҙаҡ ҡағыу, йы-

йыштырыу, түңәрәк, дәрес әҙерләү,

ярҙам итеү, уяныу, эшләшеү.

Көн режимы өлгөһө, таблица.

 28

В.Моратова. Башҡорттар әрме хеҙмә-тендә.  Һөйләмдең баш киҫәктәре.

Сәс еткерҙем, үрмәгә, ризыҡ яҙған

булһа, ихтыяр, ҡушылыу, ғәскәр,

айырмалы рәүештә, ҡаҙна, бөлгөн-

лөккә төшөргән, зәғифләнеү.

Таблица, һүҙлектәр.

 29

А.Насиров. Көслө сабаҡ. Һөйләмдең баш киҫәктәре.                                    

Бармаҡ ҙурлыҡ, бәләкәй булһа ла,

баҡтиһәң, килеп еткәнде һиҙмәй ҙә

ҡалғанбыҙ, осоп төшкән икән.

Таблица, һүҙлектәр.

 30

Контроль диктант. «Балет».

Бер-бер артлы, тәүге, спектаклде,

нигеҙләнеп, көй ижад итә.

Б.т. диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 84 бит.

 31

Н.Бадридзе. Зарядкаға баҫ! Эйә менән хәбәрҙең  ярашыуы.

Шаярыңҡырай, етәксе, ҡотҡарыу,

әһәмиәт, эштән сығыу, тиҙлек.

Һүҙлектәр.

 32

Хайуандар нисек яраҡлашҡан? Юҡлыҡ, булмағанлыҡ  төшөнсәләре.

Йыртҡыс, осло тештәр, өкө, ҡауыр-

һын, томшоҡ, һаҡланыу, һаҡлау,

кеҫәртке, эләктереү, ҡойроҡ.

Һүҙлектәр.

 33

«Алданған бүре» әкиәте. Хаталар өҫтөндә эш.

Сауҙагәр, үлсәгес, үкенеү, рөхсәт

итеү, өҙлөкһөҙ, тәртешкә, арыҡ тай,

иҫәңгерәү, хәл ингәс.

Һүҙлектәр.

 34

Н.Исламғолова. Ҡышҡы биҙәктәр. Һүҙлек  менән эш.

Тәңкә, бушлыҡ, һирәк-мирәк,йәлләү,

бойоҡ, маһайыу, биҙәкләү, ыжғырыу,

өйөрөлтөү,  үҙенсәлекле.

Һүҙлектәр.

 35

Ә.Атнабаев. «Ҡара икмәк». Үтелгән-дәрҙе ҡабатлау.

Имеҙлек, сыҙау, ҡиммәт, сират,сәй-

нәү, мәсьәлә, белеү, ең һыҙғанып.

Ә.Атнабаев портреты, китаптары, таблицалар.

 V

                                                                            Ҡыш дауам итә.( 12  сәғәт)

 36

Ҡыш башы. Эйә менән хәбәр араһын-да һыҙыҡ ҡуйылыу осраҡтары.

Үҫентеләр, һынау үтә, киләһе йыл

уңышы, көс туплай, серетмә, ҡыуаҡ,

бирешеп бармай, күмеү.

Таблица.

 37

Яңы йыл. Эйә менән хәбәр араһында һыҙыҡ ҡуйылыу осраҡтары.

Мәҫәлән, иҫәпләнгән, билдәләнгән,

бәҫ, асыҡ күренһә, тоноҡ, уңыр.

Таблица, карточкалар.

 38

Телмәр  үҫтереү. Изложение. «Башҡортостанда - ҡыш».

Ябалаҡлап ҡар яуа, ағастар аҡ шәл

бөркәнде, боҙ менән ҡапланды, иң

ҡыҫҡа көн, иң оҙон төн, ҡаты һыуыҡ-

тар, ыжғыр буран,мамыҡ ҡар яуа.

Төҫлө һүрәттәр.

 39

Ә.Вахитова. Ҡарҙар яуа. Эйә менән хәбәр  араһында  һыҙыҡ ҡуйылыу осраҡтары.

Һаумал һөттәй, хистәр, ҡот, бәрәкәт,

Ырыҫ, яманлыҡ, иман нуры, имен

булһын, хәүеф-хәтәр.

Һүҙлектәр.

 40

Н.Нәжми. «Ҡыш». Эйә менән хәбәр.

Маһайып, хәл йыя, ҡабат, өшөһөн,

хәлһеҙ, пыр туҙҙыра.

Карточкалар.

 41

Аҡ бурандар. Эйә менән хәбәр.

Ябалаҡлап, көсәйҙе, ел күтәрелгәс,

әйләнде, өйрөлтөп, һырынты.

Һүҙлектәр.

 42

С.Әлибай. «Ҡышҡы урман». Ҡылым-дарҙың  заман формалары.

Серле донъя, түбәләс, үҙән, гүйә,

сафлыҡ яғылған, көткәндәй.

Таблица, карточкалар.

 43

Миләш. Ҡылымдың заман формалары.

Файҙалы, ҡулланыла, матдә, кипте-

реү, ашҡаҙан әселеге, бөйөр, үт ҡы-

уығы шешкәндә, төнәтмә.

Таблица, карточкалар.

 44

Буран. Һүҙлек менән эш.

Урман ситендә, шарлауыҡ, кәбән, йә-

шереү, рәхмәтле, иректә, сырҡылдау,

ҡар күмә башлаған.

Һүҙлектәр.

 45

Башҡортостан Республикаһының дәүләт флагы. Тәржемә эше.

Ҡарар, раҫлау, тура мөйөшлө туҡы-

ма, асыҡлыҡ, ғәҙеллек, эскерһеҙлек,

хеҙмәттәшлек, тупланыу, берләшеү,

кәүҙәләндереү, уй-ниәттәр.

Һүҙлектәр, герб рәсеме.

 46

Е.Кучеров. Бураны ла, тамсыһы ла булыр. Үтелгәндәрҙе нығытыу.

Ҡыш бауыры һына, холоҡ-ҡылығы,

һый, боҙбармаҡ, ҡытлыҡ кисерә, һай,

бәйләм, йылыныңҡырай.

Һүҙлектәр, карточкалар.

 47

Контроль  диктант. «Төҫлө  япраҡтар».

Ҡыштырлай, ҡып-ҡыҙыл, һап-һары,

энәләренә, еп-еңел, күмелеп.

Б.т. диктанттар һәм изл.

йыйынтығы, 86 бит.

 VI

                                         Салауат  Юлаев – халҡыбыҙҙың  милли  батыры. ( 5  сәғәт)

 48

С.Юлаев. «Тыуған илем». Аныҡлаусы.

Сығанаҡтар, олоҫ, риүәйәт, ирек, шә-

хес, вафат була, диңгеҙ, ҡәлғә, ҡул-

ға алыныу, ғүмерлек, еңелеү.

Һүҙлектәр, һүрәттәр.

 49

Салауаттың туғандары. Аныҡлаусы.

Йәшерен, әсирлеккә алыу, рәсми,йә-

нә, мәғлүмәт, ғәҙәттә, ишле булған,

ерләнгән, туған-тыумаса.

Һүҙлектәр, таблица.

 50

Палдискиҙа Салауат музейы. Аныҡлаусы.

Иҫтәлек, дәлил, йыһазландырылған,

тарих,йөкмәткеле, ҡомартҡылар, би-

ҙәнеү әйберҙәре, көнкүреш.

Таблица, төҫлө һүрәттәр.

 51

Б.Вәлид. «Салауат маршы». Тасуири уҡыу  өҫтөндә эш.

Яу, ҡалҡты, ҡылыс, ҡорал, баяр яҡ-

лылар, ҡын, биләгән, ғәйепһеҙ, ғәс-

кәр, намыҫ.

Һүҙлектәр.

 52

Телмәр үҫтереү. Картина буйынса инша.

Ғорур, ҡыйыу, үткер ҡараш, язалау-

сылар,ялсылар,киң яурынлы, ҡараң-

ғы подвал, таш иҙән, дошманға нәф-

рәт сағыла, ҡама бүрек, сәкмән.

А.А.Кузнецовтың «Сала-

уаттан һорау алыу»  кар-

тинаһы.

VII

                                                         Йәмле  яҙ,  һағындыҡ  һине!  ( 5  сәғәт)

 53

Г.Яҡупова. «Өмөтлө яҙ». Иншаларға анализ.

Даръя, донъя, мөғжизә,ужым, хәстәр,

юрау,тиртә, ҡот, имен,ялан аяҡ, бәп-

кә, ер ҡуйынында.

Һүҙлектәр.

 54

К.Кинйәбулатова. Йырлай-йырлай еңеү яуланыҡ. Тултырыусы.

Ысынлап та, сафҡа теҙелеп, фәһем-

ле,рухланып,дәртле,табыныу,йыраҡ,

заң, заман, тигеҙлек, татыулыҡ.

Таблица, һүҙлектәр.

 55

Тәүге космонавт. Тултырыусы.

Теүәл, йыһан,шарттар,мөмкинлек,

донъяға килә, дан, дәүер, фажиғә,

әүерелде, мәңге, ихлас.

Төҫлө һүрәттәр, таблица.

 56

Р. Ниғмәти. «Ватан». Тасуири уҡыу.

Терегөмөш, ялмап тора, иркәләү, ба-

ҡыр, көмөш, уйлап бөтмәҫлек, менеп

етмәҫлек, башҡорт әҙәбиәтен үҫте-

реүҙә, бүләкләнә.

Р.ниғмәти портреты, һүҙ-

лектәр.

 57

Батырҙар ҡәбере. Үтелгәндәрҙе нығытыу.

Ҡәбер, бер ус тыуған ер тупрағы, бал

ҡорттары йыры, Тыуған илде азат

итеү өсөн, күгәрсендәр гөрләүе, бә-

хет, фашистарҙы еңеүегеҙ өсөн.

Һүҙлектәр, таблицалар.

VIII

                                                       Беҙ  ҡайтырбыҙ  йондоҙҙарға  әүерелеп.  ( 4  сәғәт)

 58

С.Әлибай. «Сәскәле ай». Тасуири уҡыу.

Һулыш, күккә бағыу, күҙҙәр сағыла,

йомарт, тулҡынлана, тыныслыҡ, ҡә-

нәфер, быуаттар, балҡый.

С.Әлибай портреты, һүҙ-

лектәр.

 59

Һалдат тора киләсәкте тотоп. Хәл.

Ҡарар итәләр, асалар, һәләк булған,

ерләнгән, әсә һыны, баш эйгән, ҡай-

ғыһын уртаҡлаша, ҡотҡарған.

Таблица, һүҙлектәр.

 60

  М.Харис. «Хат». Хәл.

Борсоулы уйҙар, йыйырсыҡтар, тәрә-

нәйгән кеүек, саҡыра, йығылыу, йөҙ,

йәш түкмә, тын ғына хәтерлә, намыҫ,

ғүмер бирҙе, яуланы, юҡҡа ауманы.

М.Харис портреты, таблица.

 61

Телмәр  үҫтереү.  Изложение.  «Үлемһеҙ  батырлыҡ».

Ҡалҡыулыҡ, шыуышыу, яҡынлашты,

ташланды, ырғытты, тынып ҡалды,

һәләк булыуы мөмкин, кәүҙәһе менән

ҡапланы, еңелде, ҡаһармандарса.

Һүҙлектәр.

IX

                                                      Ай  Уралым,  Уралым… ( 7  сәғәт)

 62

Тыуған ерем биҙәктәре. Исемдәр. Ҡылымдар.

Ғәжәп матур, һыйынған, ял, ынтыла,

сайҡай, түбә, һоҡланып, хайран итеп,

йылғаның сабырһыҙлығы.

Таблица, һүҙлектәр, төҫлө һүрәттәр.

 63

Н.Нәжми. «Башҡортостан». Пунктуация.

Дегетсе, оҫта, мазут еҫе һеңгән, гүйә,

йәнең нимә теләй, эшсе егет.

Таблица.

 64

Р.Ниғмәтуллин. «Башҡортостан». Ябай һөйләм.

Ҡалҡан, ырыҫ, ҡот, бүлгеләмәк,  те-

рәк, даулап, сыныҡтырыу, изге бу-

рыс, ныҡлыҡ, берҙәмлек.

Таблица, һүҙлектәр.

 65

Контроль  диктант. «Ай Уралым, Уралым».

Тасуирлап, Төньяҡ Боҙло Океан,

Ырымбур, Ҡаҙағстан, мәғрур, ысын-

лап  та, көньяҡ.

Б.т.диктанттар һәм излож.йыйынтығы, 89 бит.

 66

З.Биишева. «Йәшәү - хеҙмәт». Ябай һөйләм. Хаталар өҫтөндә эш.

Әсеһе, үкенес, танһыҡ ҡанманы, ҡы-

рыҫ, наҙлы, ҡул ҡаушырып, сөсө, ту-

ра, ҡыйыш, салыш, ҡыя, сатраш, йыя,

күҙҙәрен аса, баш ҡалҡыта.

З.Биишева портреты, таблица, һүҙлектәр.

 67

Р.Бикбаев. «Уралыма».Ҡабатлау.

Ил баҫыу, килмешәк, баҡһам, күтә-

ренке, һынмаҫ ҡылыс.

 68

А.Игебаев. «Башҡортостан - илгенәм». Йомғаҡлау.

Һулыш, сыуаҡ, йәйғор, йор, йән ерек-

кән.