Аскывыс кежии ажы-толувусте
методическая разработка по теме

Кижинин аксынын кежии ажы-толунде деп угаадыглыг беседа.

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon aksyvys_kezhii_azhy-toluvuste.doc29.5 КБ

Предварительный просмотр:

«Ие созун ижип болбас,

Ада созун ажырып болбас.»

                                                      «Аксывыс кежии- ажы толувусте»

Кижи бойдустун толу дээри черле уткалыг. Оон ундезини- кижинин торуттунери ай, хун-биле харылзаалыг болур. Чаш толдун кижизиг болурунун дугайында билиишкиннери улуг уткалыг.

        

Торутунген уезинден тура-ла уруг ог-булезинин салдарынга озер, болгаш оон баштайгы бодалдары, билиглери тыптыр.

        

«Кижи болуру чажындан» деп чугаалажырынын утказы ханы.

        

Ада-ие чаш толунун чырык ортемчей кырынга толептиг кижи болуп, ур чылда узун назылаарын, амыдырал чуртталгазынга таваржы берги дег бак, чуулдерден ойлап-чайлап чоруурун, оларны шын орукче, чер-чуртунга ээ болуп, арат чонунга, ха-дунма, доргул-торелдеринге шынчы, ак сеткилдиг болуп чурттазын дээш угаап-баштаар ужурлуг.

        

Уругларны кижизидеринге авазынын улегери онза ужур дузалыг. Бичии уругнун бир дугаар-ла домейлежиксээр кижизи авазы болур. Силернин канчаар кеттинеринерни, оске улус биле оске улустун дугайын канчаар чугаалажырынарны, канчаар ооруурунерни, мунгараарынарны, оннуктеринер-биле канчаар каттырарынарны, солун, ном, кино коорунерни- бо-ла бугуну силернин ажы-толунер эскерип каар болгаш бугу таварылгаларда силерни оттунер. Ол авазын эн-не чараш, эн-не сайзырангай кижи деп коор. Уругнун авазынга ынакшылы чыл тудум быжыгып, авазы эн-не эргим кижи бооп артар болза, ол-даа чаагай.

        

Уругларнын кижизидилгезинге кончуг улуг роль адага база хамааржыр.

        

Ада кижи бодунун ажы-толун авазынга шын хамаарылгалыг кылдыр кижизидер ужурлуг. Ада кижи ажы-толунун кижизидилгезиден хоорулбайн, толун эки билир оон сонуургалдарынын хогжулдезин башкарып турар болза эки болур.

        

Арагалаашкын алгыш-кырыш, ог-буленин уй-балай чоруктары бо-ла бугу уругларга кончуг бак салдарлыг.

        

Ындыг ог-булерге уругларнын сагыш-сеткили солуудаар, а чамдыкта уруглар боттарынын адаларын шуут-ла оттунуп эгелээр.

        

Сарыг ортемчейге кижи кылдыр торуттунери эн-не ховар дээн аас кежик-тир. Делегейде ону деннээр алдындан-даа унелиг эртине чок. Чугле чидиг бажын ору кылдыр кадап каан иненин кырынче тарааны чажыптарга, душ болуп  бирээ артары-биле деннээн чуве-дир.

        

Ынчангаш кижи амытан чырык ортемчей кырынга чангыс катап чурттаар чуве болганда, кижи бурузу ону медереп, кижиге хамаарышкан бижиттинген-даа, бижиттинмээн-даа хоойлуларны хажытпазы кузенчиг.