Буклет Содак-шудак
тест

Сергештей Полина Агбаан-Ламаевна

Содак-шудак

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл sodak-shudak.docx32.66 КБ

Предварительный просмотр:

Содак-шудак

Содак-шудак дээрге тыва моге кижинин хурежирде кедер тускай национал хеви.

Содак-шудакты даараарда, ол материалдын он-чузунун ону кедер моге кижинин назы-харын, арга дуржулгазын, ат-алдарын барымдаалап тургаш кылыр.

Чырык-ногаан оннуг торгудан даараан содак-шудакты чаа хурежип эгелеп чоруур бичии могелер кедер. Чуге дээрге ногаан он «озуп орар» дээн утканы илередип база чаш кижинин назы-харын чаа унуп орар кокке, шыкка, унушке домейлээни ол.

Кызыл оннуг содак-шудакты аныяк, 18-30 хире харлыг могелер кедер. Оон кол утказы, кызыл он – от чаяачынын, оорушкунун демдээ, аныяк кижинин кучу - кужунуун сайзыралынын четчип бышкан уези, ол хире назылыг кижинин сур-кужунге деннежир чуве ховар дээн уткалыг.

Кок содак, кызыл шудакты арга-мергежили бедик, дуржулгалыг, улуг маргылдааларга каш удаа шуглуп каапкан, алдар-аттыг шыырак дээн могелер кедер.

Содак-шудакты, быжыг болгаш чараш болзун дээш, ак оннуг торгу удазын-биле каастап сырыыр. Содак-шудаан ак торгу удазын-биле сырып каастап алырга, моге кижи улуска багай чуве кузевес, ак сеткилдиг, хундулээчел болурунун демдээ.

Шоваа, эрес оглунарны

Содак-шудак-биле шумнеп

Хурештирип ооредип

Кузел-биле чугленер!

Эр чоруу кыптыксын

Эзир ышкаш девип унзун

Хан-дамырын сайзырадып,

Кадык шыырак оссун!

Алызында моге болзун,

Аал аймаан алдаржытсын!

    Тыва могелер, бурун шагдан тура, хурежип кедер тускай  содак-шудакты, кадыг идикти кедип чораан. Содак-шудакты  торгу маннык тывылбас  уеде элик,хулбус, ошку, хойнун кежин чымчадыр эттээш, а кадыг идикти бода мал инек кежи –биле  таарыштыр эттеп алгаш даарап турган.

Ол дугайында тыва улустун маадырлыг тоолдарындан хойу-биле коруп болур:

Алдан кижи аштып тудуп,

Сезен кижи сестип тудуп даараан

Чеден буур кежи содак-шудаан

Ыгый-дыгый кедип алгаш,

Черни-дээрни бир кылдыр эвип-девип келген…

      Буур, мыйгак дээн чижектиг улуг аннар кештери-биле даараан содак-шудакты быжыг,  орулбас материалдан кылыр дээнин айытпышаан, ону кеткен могенин овур-хевирин, куш-шыдалын оске могелерден ылгап, анаа эвес тоолзуг моге дээрзин коргузуп, хоореди арак чеченчиди чурааны – дыр.

Тыва маадырлыг тоолдарда содак-шудакты хоореди аарак чураан чылдагааны кол маадырнын овурун байыдарынга, анаа деннежир моге, сур-куштуг кижи чок дээн тоолзуг аянын илередип ажыглаан.

Солун байыр хуннеринде, сорук             киирер торгу

Содак-шудак

F:\содак шудак.jpg


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Буклет "Права ребенка"

В краткой, лаконичной форме познакомить детей и взрослых с правами детей....

Буклет о спорте

Стихи и загадки о спорте....

Буклет "Олмпийские игры"

В буклете рассказывается о возникновении Олимпийских игр....

Буклет "Артикуляционная гимнастика для звуков С, З, Ц" первый комплекс

Буклет "Артикуляционная гимнастика для звуков С, З, Ц" первый комплекс  сделан в программе фотошоп....

Буклет "Артикуляционная гимнастика для звуков Ш, Ж, Ч, Щ" второй комплекс

Буклет "Артикуляционная гимнастика для звуков Ш, Ж, Ч, Щ" второй комплекс сделан мной в программе фотошоп....

Буклет РАЗВИВАЕМ ПАМЯТЬ С ПОМОЩЬЮ «МНЕМОТЕХНИКИ»;Буклет УПРАЖНЕНИЯ НА РАЗВИТИЕ ЗРИТЕЛЬНОЙ ПАМЯТИ; Буклет УПРАЖНЕНИЯ, НАПРАВЛЕННЫЕ НА РАЗВИТИЕ РАЗНЫХ ВИДОВ ПАМЯТИ ПО КЛАССИФИКАЦИИ П.П. БЛОНСКОГО;Картотека игр на развитие памяти у детей старшего дош.возрас

Буклет РАЗВИВАЕМ ПАМЯТЬ С ПОМОЩЬЮ «МНЕМОТЕХНИКИ»;Буклет УПРАЖНЕНИЯ НА РАЗВИТИЕ ЗРИТЕЛЬНОЙ ПАМЯТИ; Буклет УПРАЖНЕНИЯ, НАПРАВЛЕННЫЕ НА РАЗВИТИЕ РАЗНЫХ ВИДОВ ПАМЯТИ ПО КЛАССИФИКАЦИИ П.П. БЛОН...

Буклет "Игра и ёё роль в развитие ребёнка" и буклет "Играем дома"

В данном буклете даётся подборка материалов: какие качества формируются у ребёнка в процессе игры, какие условия для успешного руководства игрой, какие функции могут быть реализованны в любой игре и в...