Кыш
план-конспект занятия по развитию речи (младшая группа)

Муниципальное бюджетное образовательное учреждения детский сад «Дамырак» с.Бай-Даг Эрзинского кожууна

Тема: «Кыш»

Ийиги бичии болукке

Кизидикчи башкы: Доптан А.В.

Кичээлдин сорулгалары: Кыштын онзагай демдектерин , болуушкуннарын шингээдип алыры; Уругларнын дыл домаан сайзырадыры; Кышкы бойдусту чарашсынып, онзагайын эскерип билирин кижизидер;Салган айтырыгга шын болгаш долу харыыны бээрин билиндирер. Чурук дузазы биле тоолдарны чогаадырын бедидер;

Кичээлге ажыглаар материалдар: Кышкы чуруктар,  кышкы хептер чуруктары

Методика: Айтырыгга харыы, оюннар

Уругларнын хары: 3-4 ортумак болук

Кичээлдин чорудуу:

Организастыг  кезээ

Башкы:  Уруглар богун бисте аалчылар келген дир. Келген аалчылар биле мендилежиптээлинер.

Уруглар:  Экии!

Башкы:  Мендилежиринин оюнун орус дылга ойнаптаалынар уруглар.

-Здравствуйте, ладошки! Хлоп- хлоп- хлоп

-Здравствуйте, ножки! Топ- топ- топ.

Здравствуйте,  щечки! Чмок- чмок- чмок.

Здравствуйте, мой  носки! Бип –бип- бип.

Здравствуйте, наши гости!

Здравствуйте!

Башкы:   Уруглар, богун садиивисте кел чорааш дыка дондум, чуге дона берген ирги мен? Чылдын кандыг уези келген деп бодаар силер уруглар?

Уруглар: Кышкы уе.

Башкы:  Шын-дыр. Эр-хейлер! Кудумчуларда кыш душкен. Кыш изиг бе, азы соок бе?

Уруглар: Соок

Башкы:  Ийе соок, донмас дизе чуну кедер ужурлуг бис уруглар?

Уруглар: Данмас диза кидис идиктеривис, шубаларывс, хол-хаптарывыс кедип алыр бис.

Башкы:  Чуруктар биле ажылдаптаалынар . Хол- хапчыгаштарны каяа кедер бис?

Уруглар: Хол- хаптарны холдарывыска кедер бис.

 Башкы:  Борту каяа кедер бис?

Уруглар: Бажывыска

Башкы:  Идиктерни каяа кедер бис?

Уруглар: Буттарывыска.

Башкы:  Тонну каяа кедер бис?

Уруглар: Эктивиске.

Башкы:  Эр-хейлер. Шын-дыр. Уруглар мен силерге тывызык тыптырайн тывар силер, кандыг уенин дугайында тыптырып турар дыр мен. Кичээнгейлиг дыннаар силер.

Хову шолдер арга ыяш

Аккыр кылдыр чугайлаан дег

Чымчак хоюг аккыр хевин

Чылдын кайы уези кедер ийик.

Уруглар: Кышкы

Башкы:  Уруглар корунерден чуну чаштынып турар-дыр? Канчап мында чедип келген дээр силер? Айтырып корунерем уруглар чуге мында чедип келген-дир, чуге удувайн турар-дыр?

Адыгдыгаш: Менээ авам кыжын шупту адыглар удуур диген. А кыжын  чуу Болурун билбес мен, ону билип алыксаар мен, менээ дузалажыр силер бе?

 Башкы:  Адыгжыгашка дузалажыр бис бе, кыжын чуу  болурун? Чер кыры кандыг оннуг апаар? Кудумчуларда чуу чаапкан чувел?

Уруглар:Ийе дузалажыр бис. Кудумчуларда хар чаапкан.

Адыгжыгаш: Хар деп чуу чуве? Уруглар корунерден мен кудумчудан чуну эккелген-дыр мен? Чуу-дыр бо

Уруглар: Хар.

Адыгжыгаш: Дудуп корунерем кандыг-дыр? Кудумчулар соок, хар база соок –дыр. Салааларым дона берди. Салааларывыс чылыдыр салааларывысче уруп алыылынарам.(Х-Х-Х).

Адыгжыгаш: Тавакка харны салап алгаш корээлинерем. Хар Кандыг-дыр?

Уруглар: Ак, чымчак, чиик, ховен ышкаш.

Адыгжыгаш: Ой уруглар! Харывыс канчап суг апарды?

Уруглар: Садиивис ишти чылыг болгаш эрип калганы ол -дур.

Физмунутка

Башкы:   Уруглар, хар кадайны чуну-биле кылырыл билир силер бе?

Уруглар: Хар кадайны хар биле кылыр, харны борбактааш.

Харны тырып борбактааш

Хар кадай кылдывыс

Оовус ам езулуг

Ойнааракка домейдешпес

Думчуу сарыг морковь

Дурт сынын каастаан

Шимчеп турар холунда

Ширбиил дутсуп калдывыс

Башкы:  Ам уруглар оюндан ойнаптаалынар. Шупту долгандыр тургулаптынар.Мен айтырыг салгаш бомбукту октаар мен, бомбукту дуткан кижи харыылаар.

-Кан-Демир хар кандыг?

Кан-Демир: Хар ак.

-Анай-Хаак кыш кандыг?

Анай-Хаак кыш соок.

-Арйя  холл хапчыгаш кандыг

Арйя: Хол Хап чылыг, дуктуг.

-Тамерлан хар кандыг, чиик беазы аар бе?

Тамерлан: Хар чиик.

-Опан борту каяа кедер бис?

Опан: Борту бажывыска кедер бис.

-Вилена Хар чымчак бе азы кадыг бе?

Вилена: Хар чымчак

Башкы:  Эр хейлер дыка эки билип алган дыр силер уруглар. Адыгжыгаш кышты утпас кылдыр, чурук дузазы-биле тоолдан чугаалап берээлинер.

Уруглар: Кыш душкен. Кыжын соок. Хун кыжын чайгы ышкаш чылытпас. Соок болгаш куштуг хат хадыыр. Ыяштар шупту чанагаш артып калырлар. Койгун хар ышкаш ак апаар. Кыжын уруглар чунгулаарынга ынак. Харжыгаш тудуп ойнаарлар.

Адыгжыгаш: Ийе ам билип алдым кыш кандыг деп чувени. Четтирдим уруглар. Менээ дыка улуг дузаны каттынар. (Уругларга конфеталар улеп бээр)

Башкы:  Уруглар бо кичээлде чуну билип алдывыс.

Уруглар: Хар дугайында билип алдывыс.

Башкы:  Хар кандыг-дыр уруглар?

Уруглар: Ха рак, чымчак, чиик ховен ышкаш.

Башкы: Бистин кичээливиске кым аалдап келгенил, уруглар?

Уруглар: Адыгжыгаш.

Башкы:  Четтирдивис адыгжыгаш бистин биле кады кичээлдээнин дээш, байырлыг часка чедир эки удуур сен. Катап база биске аалдап кээринни кузедивис.