НРК Темазы: «Орлан, чараш эреспей, ойнаар-кызым Уран-кыс».
материал (младшая группа) по теме

Темазы:  «Орлан, чараш  эреспей, ойнаар-кызым Уран-кыс».

Сорулгазы: Уругларнын ун  адаар  тыныжын  быжыглаар. Тыва  улустун  аас-чогаалынга  ундезилээн  оюннарга  уругларнын  соонуургалын  куштелдирер. Салааларнын  шимчнегирин  сайзырадыр. Уругларнын сагыш-сеткилин  омак-сергек, чазык-чаагай  болурун  чедип  алыр.

Дерилгези: ыры «Ховаганнар»,чураан  чуруктар, саазын  ховаганнар, тыва  идик-хептиг  ойнаар-кыс.

Кичээлдин  чорудуу.

1.Ойнаар-кыс  Оюмаанын  келири

Ойнаар-кыс  Уран-кыс  ховаганнар  сывыртап  чоруур.  Оларны  тудуп  шыдавас.

- Уруглар, ховаганнар  кайда  хонупканннары  ол? Тыпчып  берип  корунерем. 

  (Уруглар  стол  кырында  ховаганнарны  коруп каарлар).

- Ховаганнар  канчаар  ужуп  чордулар? (Сааазын  ховаганнарны  уруглар   уруптерге, олар ужуптарлар. 2-3 картап  ойнаарлар).

2. Ойнаар-кыс  Оюмааны  когудери.

Ховаганнар  тудуп  чадап  кааш, Уран-кыс  ыглапкан.

«Чарашпайым,  ыглава»-деп  когудуп  корунерем, уруглар.

                                      Чарашбайым,  ыглава

                                      Чаагынны  суйбап  каайн

                                      Карак  чажы  багай

                                      Калдар  апаар,  чудек!

3. Оюмаа  ам   чоп  ыглай  берди?    (Идии  ушдуннуп  каарга)

- Идиин  когудуп  тургаш, кедирип  бээр-дир, уруглар. Айлим, «теп-теп, тевенек»-деп, когудуп  корем.

                                 Теп-теп,  тевенек 

                                 Теве  саар  идиктиг

                                 Хап-хап  хаванак   

                                 Кара – саар  идиктиг.

4. Оюмааны  «билзек»-биле  когудери.  (Салаалар-биле  оюн)

                                             Аажок  чараш  кылагар

                                             Алдын  билзек  менде  бар

                                             Ойнаарактын  орнунга

                                             Оюмаага  бээр  мен.

5. Оюмааны  удудары.  (Ойнаар-кыс  башкыга  «уйгум  кээп  тур»-деп    сымыраныр.  Уруглар  башкызы-биле  опей  ырын  ырлап  тургаш,  ону  удудар.)

                                              Опей,  опей,  оой

                                              Опей  сарыым,  оой

                                              Ору  корем,  оой

                                              Айнын  чырыын,  оой!

6. Алдын  сылдыстын  илбизи.  (Алдын  сылдысты  уругларга  дээптерге,  олар  ойнаарактар  апаар.  Сабырага  дээптерге , саазын  ойнаарактар  эштери  база  келир.  Бичии  ойнаарактар  ырызын  ырлажыырлар).

                                              Бо  бистин,  бо  бистин

                                              Бичии  холдарывыс

                                              Бо  бистин,  бо  бистин

                                              Бичии  буттарывыс

                                              Бо  бистин,  бо  бистин

                                              Кызыл  чаактарывыс

                                              Бис  бичи  ойнаарактар  бис!

7.  Туннели. Уруглар  ырлажырга,  ойнаар-кыс  Уран-кыс  оттуп  келир.  Ол  уругларны  агаарлаарынче  чалаар.  Башкы  ойнаар-кыс  Уран-кысты  когудуп  тургаш,  чылыдыр  хепкерер.

·       Даштын  соок-тур,  халап-халап

                                      Даваннарын  дона  берзе

                                      Ангиналап,  грипптеп – даа

                                      Аарый  бээр  сан.  Идиинни  кет.

                                 2.  Борттун  улуу  хамаан  эвес

                                      Богун  сенээ  шаптык  болбас.

    Бодуун  боор  чоор,  кеттинип  ал.

  Боолдеш  чорба,  тонун  куржан.

·       Харны  корем,  кыйырт-кыйырт

Холдарынны  хаарып  кааптар.

                                       Холун  хавы  чылыг  болгай

 Хос-даа  болха  кедип  ал  даан.

                                      4.   Чылыг  хевин  Уран-кыстын

        Чыып  тургаш,  кедип  алгаш,

               Дашкаар  унуп  ойнаар  дээштин

        Далаштыра  берди,  шымда!

Башкы:   Шынап-ла,  даштын  соок  болгай.  Боостаанар  кадык  бе?

  Аскынар  ажыткаш:  «ааа – ааа»-деп  корунерем.  Эр-хейлер,  шупту  кадык-тыр  силер.  Ойнаар-кыс  Уран-кыс -биле агаарлап  болур-дур  силер,  уруглар.