Jилбилу суу
план-конспект занятия (старшая группа)

Jилбилÿ суу.

Амадуузы: Болчомдорды суунын башка-башка бÿдÿмиле таныштырары.

Задачалары: - суула эксперимент ажыра болчомдордын билгирин темиктирери;

- айак-казанла иштенерин быжулар;

- суула чебер тазаланарын таскадар.

Кош материал: сÿт, суу, сок урулган стакандар; тоштын одыктары; огош калбактар; салфеткалар; суунын табыжынын записьи.

Öдор аайы:

- Jакшылар ба, болчомдор! Бис бугун не керегинде куучындажарын, слер табышкакты табып каруузынан билип ийерер.

Тудуп болбос кара jорго.

(суу)

- Чын, бÿгÿн бис суу керегинде куучындажарыс. Суу ол не ?

Балдардын каруулары.

- Сууны бис кайдан аладыс?

Балдардын каруулары (агып jаткан суу, jанмыр, кар, тенис, кöл, талай, мöнкÿ, кран, о.ö.)

- Суула бис нени эдедис?

Балдардын каруулары.

- Бистин бийик чанкыр Алтайыста кандый суулар агат?

Балдардын каруулары (чакпынду аган суулар, ажан ла кара суулар).

- Талдама балдар! Слерге база табышкак таптырып ийейин, лаптап угуп, каруузын jандырар.

Табыр-тубыр табышту,

Тайга ажып jеде конды.

(jанмыр)

Учканда – унчыкпайт,

Jанканда – унчыкпайт,

Олор тушта кожондойт.

(кар)

Тарлан ббука таш бусты,

Jерлен бука jер бусты.

(аган суу)

Суу кечире кÿскÿ jарыды

(тош)

Балдардын каруулары.

- Табышкактарды табып, кандый шÿлтеге келерис? Jердин ÿстинде суу башка-башка бÿдÿмдÿ болот. Онын учун бис суула  кичинек ченемел öткÿрерис.

1. Баштапкы ченемел: «Суу - сур»

Столдын ÿстинде эки стакан: бир стаканда суу, экинчизинде сÿт. Стакандарга кичинек калбактар салар.

Сурак: - Кажы стаканнан  калбактын бажа кöрÿнет? Сÿттÿ стаканнан ба? Эмезе суулу ба? Ненин учун?

Балдардын каруулары.

Тÿп-шÿÿлте: Суу – сур (öткÿре кöрÿнер), сÿт – кöрÿнбес.

2. Экинчи ченемел: «Суу – суйук».

Бир стаканга суулу, экинчин стакан куру. Суулу стаканда сууны, куру стакнга урур, балдарга кöрÿнер эдип.

- Сууны урза урулат па? Ненин учун?

Балдардын каруулары.

Тÿп-шÿÿлте: Суу суйук.

3. Ÿчÿнчи ченемел: «Сууда jыт jок».

Балдар столды эбиреде туруп, стакандарда урулган сууларды jытап кöрöр. Эчиде сткаканда урулган апельсиннин jулугын jытар.

- Сууда jыт бар ба?

Балдардын каруулары.

- Jулукта jыт бар ба? Неле jытанат?

Балдардын каруулары.

Тÿп-шÿÿлте: Сууда jыт jок.

- Ченемел иш öткÿрерге арыган болбойор. Амырап алактар.

Амыраар öй: «Айучак»

- Амырап алдыбыс, эмди ченемел ижисти онон ары улалтайыктар.

4. Тöртинчи ченемел: «Суу –соок, jылу, изÿ».

Балдардын алдында столдо ÿч стакан. Бирÿзинде соок суу, экинчизинде – jылу, ÿчÿнчизинде – изÿ. Балдар озо баштап чебер сабарларын соок сууга сугуп кöрöр.

- Суу кандый?

Баладардын каруулары: - Соок.

Онон ары сабарларын jылу суулу стаканга сугар.

- Экинчи стаканда суу кандый?

Баладардын каруулары: - Jылу.

Калаганчы изÿ суулу стаканга калабак салар (сабар сугарга jарабас). Калбакты чыгарып чебер балдарга тутуртып кöрöр.

- Калбак кандый эмтир?

Баладардын каруулары: - Изÿ.

Тÿп-шÿÿлте: Изÿ суу не-немени jылыдар, изидер аргалу.

5. Бежинчи ченемел: «Тош – кату суу».

Столго тош салынган табак тургузып койор. Балдар jууктап тудуп кöрöр.

- Бу не? Тош кандый? Кату ба? Jымжак па? Соок по? Jылу ба?

Балдардын каруузы.

- Слер сананзар тош ненен бÿткен? Тош ненен бÿткенин эмди ле билип аларыс.

Балдар табактта тоштын ок одыктарынан алып алаканына салар. Тош алаканда кайылза, балдарга jартар.

- Тош- ол кату тонгон суу.  Тошты кайылтып алаза суу болор. Кайылган сууны ичерге де, тузаланарга да jарар.

Тÿп-шÿÿлте: Тош – ол тонып калаган суу.

6. Алтынычы ченемел: «Суу                     »

Столго бир стаканга суу тургузып, ого бир jаан калбак сахар салала, булгар. Сахар сууда кайылар?

- Канай сананып турар, сахар кайда jылыйган?

Балдардын каруузы.

- Чын, сахар кайылып калаган. Суу база нени кайылтар аргалу?

Балдардын каруузы (сахар, тус, тош, кар)

Тÿп-шÿÿлте: Суу – кайылгак не-немени кайылтар аргалу.

Турултазы.

- Бÿгÿн занятиеде не керегинде куучындаштыбыс?

- Суу кандый болор аргалу?

-  суунын признактарын тоолоп берер?

- Суула ченемел иш эдерге jилбилÿ болды ба?

Ончогорго иштенген учун  jаан быйан. Бистин занятие божоды.