Сабийлеге жомакъны гинжи оюнча кёргюзтгенди: «ЧИБИН-ЧИБАРИЙ» К. Чуковскийден (показ для детей кукольного театра - «Муха –цокотуха»)
методическая разработка

Муниципальное общеобразовательное учреждение

«Лицей №1 им. К.С. Отарова»

дошкольное отделение №6 «Алёнушка»

  Сабийлеге жомакъны гинжи оюнча  кёргюзтгенди:

«ЧИБИН-ЧИБАРИЙ»
К. Чуковскийден

(показ  для детей кукольного театра - «Муха –цокотуха»)

     

   Дерсни къурагъанла( подготовили):  творческая группа МО

   (руководитель - Абезехова Ж.Т.) воспитателей практикующих

                              обучение балкарскому языку.

    старший воспитатель – Борчаева З.Т.

    воспитатели – Абезехова Ж.Т, .Байсултанова Л.Х.,

                             Аттасауова М.М., Гулиева Л.А., Жанукуева М.А.,

                             Маммеева Ф.И., Борчаева З.А., Гусейнова З.М.,

                             Улакова Х.Д.

                                                              2025 год

Жомакъны бардыргъан:   Абезехляны Жулдуз

- Чибинчикди Чибарий,

Жыйрыгъы алтын дарий.
Талада ойнай, чапды,

 Бир багъыр ахча тапд

Базаргъа барды очукъ,

 Самауар алды очукъ.

Чибинчикди Чибарий: «Таракъан да, гумулжук да, келигиз
                                            Мен шай бла сыйлайым!»
 -  Таракъан жыйын жетеди,
Шай ичип зауукъ этеди.
Татлыханчыкъла уа -
Таплыханчыкъла уа,
Ичдиле сюття къуюп,

Сора ойналла тоюп:

Бюгюн, бюгюн Чибинни

Къууанчлы кюнюдю!

Бюрчеле да кирдиле,
Чурукъла келтирдиле.

Бюрчеле: «Ой, къарачыгъыз бери,
                   Алтындан – кепилери!*»

 -  Балжыя** ынна да

Къууанып жетеди,
Ол барысына да

Бал саугъа этеди…
Гёбелек кука уа
Къайнатма*** ашамайды.
Къанаты окъа уа
Кюзгюден бошамайды.

Алайлай бир къарттакай  Губучукъ,
Алайлай бир жуттакай Гудучу

Чибарийчикни тутду,
Ой, жанын къурутду.
Сюйреди да кетди ташагъа,
Ашаргъа.

Чибинчикди Чибарий: «Багъалы къонакъларым, ой, хайда,
                 Чабыгъыз: Губу менден бошайды.
                  Мен май бермедимми?
                  Мен шай бермедимми?
                  Ой, къутхарыгъыз терк –
                  Ариу кёрмедимми?

- Бюрчеле-мюрчел

Бек къоркъгъандыла,
Къууушха, жепиге

Терк букъгъандыла.

- Таракъанчыкъла уа,
Къамыжакъчыкъла уа,
мюйюшге гузаба къысылгъандыла,

Бирер тешикге дыгалас сугъулгъандыла,
Кёзден-къулакъдан ташайгъандыла,
Шошайгъандыла.
Бирчиги да солумайды, тепмейди.
Урушур, тюйюшюр къайгъы этмейди.

Сенгирчге уа секирди да -
Чак, чук, чок,
Губудан къача кирди да -
Чак, чук, чок,
Кёпюрчюк тюбюне къутулду,
Шум болду.

Ол къанич а эрнинми жалайды,
Чибинни къолчугъун-бутчугъунму байлайды,
Жан арурутмай, жютю тюшлеринми къадайды?
Чибинни жарасы уа къанайды, къанайды.
Губукъан а эмеди, эмеди къанын,
Бусагъат чыгъарлыкъды жанын.
Чибинчик къычырады жиляп-таралып,
Жаналгъыч а кюледи анга аралып.

Алайлай а, алайлай,
Батырлыкъ жырын жырлай,
Уячыгъындан чыгъып,
Ургъуйчукъ жетеди.
Мюйюшню чыракъчыгъы
Жап-жарыкъ этеди.

Ургъуйчукъ:«Эй мурдар, къайдаса, чыкъ!
                          Чыкъ, сермешейик ачыкъ!»

- Къылычын жылтыратып,
Губугъа чабады.
Чапракълай къалтыратып,
Башчыгъын чалады.

- Чибиннге къайтып
Сёлешди, былай айтып:

Уйгъурчукъ:«Мен зулмучуну жойдум,
                         Мен аны туурап къойдум!
                          Энди уа, узат да къол,
                          Ийнагъым, жаным да бол!»

-Къурт-къумурсхала да бирча
Жырлалла дунья билирча:

Къурт-къумурсхала: «Ургъуйгъа махтау, махтау –
                                         Хорланнганды жау!»

- Тамжакъ **** къууандыла,
Отчукълача жандыла.
Кёрчю бир, къалай зауукъду,
Кёрчю бир – нечик!

Уйгъурчукъ:«Жюзаякъла, чабыгъыз,
                         Чабыгъыз да табыгъыз,
                         Макъамчы тойчуланы:
                         Тепсеген этебиз!».

- Жетдиле къобузчула,
Жетдиле да буздула
Шошлукъну: кынна-кынна,
Тепседи саскы ынна.
Дауурбас а дангырдайды,
Дёнгюрдейди: «Хайда, тепсе, хайда, хайда!
Хайда!» – дейди.

- Чибинчик да кирпилдейди,
Ургъуйчукъ бла тепсейди.
Чарыкъла уа - лап-луп!
Чурукъла уа - дап-дуп!

- Кюеле да, каскала да,
Жилтенле да, саскыла да:
«Эйле, не зауукъду!» - дейле,
Аламат ариу тепсейле.
Мюйюзлю къамыжакъла уа,
Бай, базыкъ да мыжыкъла уа.
Бёрклерин булгъай баралла,
Ташкёмюрча, дум къаралла.

-Гёбелек бла бир тап
Тепседи, мыйыкъ сылап,
Жууулдар жууулдауукъ.
Ма зауукъ десенг – зауукъ!

Халкъ уллу къууанч этеди –
Чибинчик эрге кетеди
Алп батыр да, пелиуан да,
Махтаулу да Ургъуйгъа!

Бюрчечиг а, Бюрчечик
Кёр, нечикди, ой, нечик!
Къызадан къыза барады,
Бир чёгеди, бир турады:
«Татлыханчыкъла,
Ариужанчыкъла,
Тара-тара-тара-тара-таракъанчыкъла!»

«Оппа, соппа!» дер да,
Той-оюн этер да,
Халкъ тепсер танга дери!
Сиз да жетигиз бери!
Бюгюн, бюгюн Чибинни
Къууанчлы кюнюдю.
________
* Кепи – темир илгик (металлическая застёжка )
** Балжыя – бал чибин
*** Къайнатма – мураба, ( варенье )
**** Тамжакъ – жарыгъан къамыжакъ ( светляк)