Ажык кичээл 6в класс Степан Сарыг-оол. Ол-ла Маскажык.
план-конспект урока (6 класс)

Тюлюш Олчеймаа Танововна

Чогаалдыӊ тема, идеязыныӊ дугайында билигни бээр, ооӊ онзагайын,   чогаалда чуруттунган овур-хевирлерни сайгарып база аянныг номчулганы шын, тода, чорударынга өөредир болгаш чаӊчыктырар

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл azhyk_kicheel_6v_klass.docx32.77 КБ

Предварительный просмотр:

 Кичээлдиӊ технологтуг картазы

Башкыныӊ ФАА Тюлюш Олчеймаа Танововна

Эртеми: Төрээн чогаал

Клазы: 6

Технологиялары: бөлүктеп, сайзырадып өөредириниӊ, кады демнежилге, шүгүмчүлелдиг боданыышкын

Методиктиг курлавырлар: Е.Т.Чамзырын. Төрээн чогаалды өөредириниӊ теориязы болгаш методиказы.

ӨМК: Төрээн чогаал. 6 класс. Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному / Ооржак Л.Х.,  Күжүгет М.А., Чамзырын Е.Т., Куулар Н.Ш., Шаалы А.С. – Кызыл, 2013, 123 ар.

Темазы:

Степан Сарыг-оол. Ол-ла Маскажык.

Кичээлдиӊ хевири

Чаа тема тайылбыры

Сорулгалары

Өөредиглиг: чогаалдыӊ тема, идеязыныӊ дугайында билигни бээр, ооӊ онзагайын,   чогаалда чуруттунган овур-хевирлерни сайгарып база аянныг номчулганы шын, тода, чорударынга өөредир болгаш чаӊчыктырар

Кижизидикчи:  патриотчу кижизидилгеге кижизидер

Сайзырадыр:   чогаалга сонуургалын оттуруп, чогаадыкчы чоруун, аас болгаш бижимел чугаазын база логиктиг боданыышкынын сайзырадыр

Эртемни өөредириниӊ түӊнелдери

Бот-тускайлаӊ: чогаалдыӊ утказынга дүүштүр диалогка киржип, өскелерниӊ бодалын дыӊнап билир, шын үнелеп, киржип, бодунуӊ бодалын шынзыдып, камгалаар

Эртемнииниӊ: өөренип турар темазын сонуургаар, чаа кол билиглерни медерелдии-биле шиӊгээдип алыр. Сөзүглелди аянныг, шын, тода номчуур, өске чогаалдарда төөгү-биле харылзаазын тодарадыр. Чогаадыкчы ажылдарга идепкейлиг киржир.

Метапредметтиг:  Бот-угланыышкынныг кичээлдиӊ сорулгазын тодарадыр, бодунуӊ ажылын башкы-биле кады үнелеп билир. Түӊнелди үдүрүп, ону амыдырал-биле холбаар. Медереп билип алырыныӊсөзүглелден кол чүүлдерни шилип шыдаар, сайгарар, кичээлге алган билиин таблицаже шилчидер. Харылзажылга кичээлге алган билиин аас болгаш бижимел бижиир, бодунуӊ бодалын диалог, монолог дамчыштыр шын чиге илередир, айтырыгларны шын, тода салыр, эптиг найыралдыг ажылдаар

Шиӊгээдип алыр кол билиглер

Хувискаал мурнунда ядыы араттарныӊ амыдыралы, эдирээ, ширтек, шириленген инек кежи, хөм соктаар чудукалгы заводу, алгыны идээлээн,

Ажыглаар метод, аргалар

Чогаадыкчы хамаарылгалыг номчулганыӊ методу, дилеп тыварыныӊ, аянныг номчулга, сайгарарыныӊ, ном-биле бот ажыл, беседа, дыӊнадыг

Ажылды организастаарыныӊ хевирлери

Бот-тускайлаӊ, эжеш, бөлүктеп ажылдаары

Дерилгези

Өөредилге ному, чурт картазы,

Кичээлдин чорудуу:

I. Кичээлдиң эгезин организастаары.

1. Психологтуг релаксация. Уругларның иштики сагыш-сеткилин, сеткил-хөөнүн кичээлге белеткээри.

 Бо эртен кандыг оттуп  келдинер уруглар? Ындыг болза, чанынарда орар эжинерже корунгеш,хулумзуржу кааптынар че.Хулумзуруг арнынарны долуп келди бе? Ол хулумзуругну чанынарда олурар эжинерге соннеп, шаннаан силер.. Эжинерге база хоглуг, солун апарган. Ам чаа-ла силерге солун, хоглуг апарган болгай. Ынчангаш кичээливисти ол-ла солун, хоглуг байдалывыс-биле эгелээлиинер.

Уруглар, бөгүн бис торээн чогаал кичээлинге чаа тема өөренир бис. Шупту кичээлге эки харыылаар, идепкейлиг ажылдаар силер. Ындыг-дыр аа, дугуржуп алдывыс бе? Мен силерни дыка эки кады демниг ажылдаптар боор бис деп идегеп тур мен. Силерге идегеп болур бе, уруглар? Мен силерге бүзүрээр мен, силер шыдаар силер.

II.Билиглерни тодаргайлаары (кичээлдин темазын тывары, сорулгаларын тодарадыры).

-Уруглар, слайдыже көрүп көрүңерем. Ребусту кѳргеш Чүү деп сѳс чаштып чыдар-дыр тып кѳрүнерем?

- …

- Ынчап кээрге, бөгүн чүнүң дугайында өөренир-дир бис?

- Шын-дыр. Бис богун Степан Сарыг-оолдун  «Ол-ла Маскажык» деп чечен чугааны көөр бис.

- Кчичээлге чүнү билип алыр ужурлуг бис? (оореникчилернин харыылары)

- Шын-дыр, чогаалды номчуп, сайгарар ужурлуг бис.

-Ам самбырага ай,хунну бижип алыыланар.

Тыва дыл-биле харылзаа

-Ол-ла Маскажык деп кичээлдин адын бир оореникчиге самбырага бижээш, шын бижилге дурумнерин тайылбырлаар.

III. Чаа билиглерни ажыдары.

  • Чогаалчы-биле таныжары.

- Уруглар, силер чогаалчы С.Сарыг-оол-биле таныш силер бе?

- Оон кандыг чогаалдарын номчаан силер?

  • Чогаалчы Степан Агбанович Сарыг-оол 1908 чылдың ноябрь 17-де Таңды-Тываның Ары-Өвүр Торгалыының  Кадыгбай деп черге Түлүш Агбаан деп араттың өг-бүлезинге төрүттүнген. Чажында-ла өскүс калып, аар-берге амыдыралды көрген-даа болза, алызындан тура өөредилгеже сундулуг болгаш хөй-ниитиниң ажылындан черле чыда калбайн бурунгаар чүткүлдүг чораан.

 (слайдыдан  Торгалыгны айтыр). Бис оон чогаалдарын ам-даа улуг класстарга оорени бээр бис.

Ам чогаалчынын «Ол-ла Маскажык» деп чечен чугаазында  Тывага хувискаал мурнунда ядыы араттарның түреңги амыдыралын Ууштаарның өг-бүлезин дамчыштыр чуруп көргүскени-биле таныжар бис.

- СилерЧечен чугаанын 1-ги эгезин бажынга номчуп алгаш келир кылдыр даалга алган болгай силер. Шупту номчуп алгаш келген боор силер уруглар.Ам бирги эгени сайгарыптар бис бе?

Карточкалар-биле ажыл.

  • №1
  •  Чогаалда киирген сактыышкынны тып
  • №2
  • Куску бойдус чурумалын чогаалдан тып
  • №3
  • Ууштаар ашактын боодей оо кайда, канчап барган турарын чуруп коргускен-дир?
  • Чогаалда кол маадырларны адаар
  • Маадырларнын кандыг кадыг ажыл кылып турарын тывар
  • Кадыг деп состун синонимин тывар

1-ги эгенин туннели

Эгенин тема,идеязын тывар,кыдыраашка бижиир.

  • 2-ги эгеже кирери. Созуглелди оореникчилер аянныг кылдыр абзацтап номчуур.

IV. Бирги быжыглаашкын.

  • Словарьлыг ажыл.

Самбырага дыдар деп состун утказын бижидер.

V.Минуталыг чапсар

VI.Быжыглаашкын.

  1. Айтырыгларга харыыладыр
  2. Уруглар боттары боттарынче айтырыгларны салчыр, харыыларны боттары тып ундуруп эккээр.
  3. Слайдылар-биле ажыл.
  4. Алгы заводунун чуруу
  5. Дайынга дузаламчы дуйында чугаа
  6. Эгенин тема, идеязы, Тиилелгенин 75 чыл оюнга  чугаа чорудары.

VII.Бажынга онаалга (кайы-бирээзин шилип алыр). Слайд

Демдек салыры.

             VIII. Түңнел.

  • «Кижи болуру чажындан»
  • (Амыдырал –биле холбаа)
  • - «… Ам эттээр алгы база эвээжээн-дир. Аалга оргаш чуну тыварыл? Шай,таакпы чок чүнү ижер силер…?»  
  • 1-ги 2-ги  эгелернин аразында харылзаазын тывары
  • Чогаалды чуге ол-ла Маскажык дээнил?


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Ажык кичээл 7 кл "Кол сос биле соглекчинин аразында тире"

1)Оореникчилерге кандыг таварылгада кол сос биле соглекчинин аразынга тирени шын салырын чедип алыр .2)уругларнын аас болгаш бижимел чугаа сайзырадылгазы.3)оореникчилерни ава кижиге хундуткелди,ынакшы...

Ажык кичээл 5 кл С.Сарыг-оол ""Кус"

Кус деп шулукту аянныг номчуп сайгарары. Куску бойдустун чурумалын коргускени...

степан сарыг-оол

степан сарыг-оол...

Шинчилел ажылы: "К.К.Кудажынын "Степан Сарыг-оолдун плантациязы" деп чогаалында бойдус-экология темазы"

Бойдус-экология темазынга бижиттинген бо чогаалдын онзагайын чер-чуртувус девискээринге домейлеп сайгарарга дыка солун болгаш ажыктыг ажыл болду....

Ажык кичээл "Синонимнер" 5 класс

Ажык кичээл "Синонимнер" 5 класс...

Илеткел "Степан Сарыг-оолдун бойдус лириказы"

Допчузу Киирилде ……………………………………………………………………… 1. Кол кезээ: а) Бойдус лириказындан куску чурумалды чуруп коргускен шулуктернин идейлиг утказын сайгарары…………………………… б) Бойдус л...

Презентация. Ажык кичээл "Чуве ады" (Туннел кичээл)

Кичээл- мөөрейТема: Чүве ады /туңнел кичээл/....