Репканын ырызы. ( Орус чоннун тоолунга ундезилээн.)
план-конспект занятия по художественной литературе

Трас Светлана Дадар-ооловна

Трас С.Д.

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл repkanyn_yryzy.docx156.76 КБ

Предварительный просмотр:

     Барыын-Хемчик кожууннун Кызыл-Мажалык суурнун муниципалдыг бюджеттиг школа назыны четпээн холушкак хевирнин “Чечек” уруглар сады

Репканын ырызы.

( Орус чоннун тоолунга ундезилээн.)

thumb_img_56cae24515957_resize_900_5000.jpg

Тургускан кижизидикчи башкы: Трас Светлана Дадар-ооловна

Ажылдаан стажы 32 чыл.

                                                     2018 чыл.                                            

                                        

Сорулгазы: Кайгамчыктыг чеми четкир, кара черден оскен репка -  деп одуругларны ажыглавышаан, хорзунден дужут хамааржыр деп быжыглаар.Тоолдун дузазы – биле уругларны найыралдыг, демниг, дузааргак болурунга кижизидер.

Тоолчу: Эрте шагнын эктинде элдеп чуве тургулаан дээр. Бир-ле катап кырган  ирей Репка тарып ап-тыр эвеспе.Чернин хорзунунге,хуннун изиинге,сугнун чаагайынга оозу,холчок улуг кылдыр озуп унуп келген чувен иргин.Ирей-даа чузу боор,репказын ажаап алыр дээш,тура тырткаш чадажып каан.Оон ам канчаар,кайгап- харап,кырган- аваны кыйгырыпкан.

Ирей: - Кадай! Бээр кел! Репканы тыртыжып кор,дузалааш!

Тоолчу: Кырган – ава чедип кээр: -  Репкадан ирей, ирейден, кырган – ава туттунгаш, тура, тырттып – ла эгелээн. Канчалдыр – даа тыртып кээрге,кара шору болган иргин.

Ирей биле кадайнын ырызы:

                                             Аажок улуг Репка

                                             Ам-на харын бышкан – дыр!

                                             Ындыг улуг аас  - кежик

                                             Арат чонум дужевээн.

                                             Аажок улуг Репка

                                             Арай чиктиг болган,

                                            Ушпа, кырган ирей – кадай

                                            Ушта дырттып чададывыс

                                            Кайгамчыктыг чеми четкир,

                                            Кара черде чыдар Репка.

                                            Кырып догуй берген

                                            Кырганнарда куш кайдал?

                                            Аажок улуг Репканы.

                                            Аргастажыр улус болза.

                                            Олудундан шимчевес

                                            Орта чоор бе,канчаар бис?

                                            Ушпа кырган ирей –кадай

                                            Ушта дыртып чададывыс.

                                    Кайгамчыктыг  чеми четкир,

                                     Кара черде чыдар Репка!

Тоолчу: Чоп кончуг хоранныг чоор дээш, кырган – ава оглунун уруун кый дээн.

Кырган-ава: - Уруум бээр кел! Репканы тыртыжып кор, дузалаш!

Оглунун уруу халып кээр.- Мен бардым!Мен бардым! Дурген дуза кадайн!

Тоолчу: Репкадан ирей, ирейден, кырган – ава, кырган-авадан оглунун уруу туттунгаш, тура, тырттып – ла эгелээн. Канчалдыр – даа тыртып кээрге, кара шору болган иргин.

Оглунун уруу: - Хаважыгаш! Бээр кел! Репканы тыртыжып кор,дузалаш!

Хаважыгаш: - Мен бардым! Мен бардым! Дурген дуза кадайн!

Тоолчу: Репкадан ирей, ирейден, кырган – ава, кырган-авадан оглунун уруу, оглунун уруундан хаважыгаш  туттунгаш, тура тырттып – ла эгелээн. Канчалдыр – даа тыртып кээрге, кара шору болган иргин.

Хаважыгаш: -  Диизим! Бээр кел! Репканы тыртыжып кор,дузалаш!

Диизи: - Мен бардым! Мен бардым! Дурген дуза кадайн!

               Эх, шупту бир демниг!

               Эх, денге ыртаалы!

Тоолчу: Ам на чуу боор,Репкадан ирей, ирейден кырган-ава,кырган-авадан  оглунун уруу, оглунун уруундан хаважыгаш,хаважыгаштан дииспеек тырткаш турупкан.Харык –шинээ тонуп,кара дери тогулгуже тыртып келген,- хоржок болган.

 Дииспеек: Чуу – деп чоор бо, черле адырам дээш,дииспеек дилегзинип туруп-туруп, кускежикти коруп кааш ,имнепкен.(унуп  кээр).

Кускежиктин ырызы: Озуп келген репкавыс,

                                         Амданныг, чигирсиг

                                         Кажан-даа репканы

                                         Дуржурунга белен мен.

                                                  Мен бардым.

                                                  Мен бардыым,

                                                  Дурген дуза кадайн

                           Репканы дазылдары

                           Быжыг тудуп алган,

                           Репканы чалындан

                           Ушта тыртчып бээр мен.

                                       Мен бардым.

                                       Мен бардым!

                                       Дурген дуза кадайн!

Тоолчу: Демниг сааскан теве тудуп чиген дээн, ам – на чуу боор.  Репкадан ирей, ирейден кырган-ава, кырган-авадан  оглунун уруу, оглунун уруундан хаважыгаш, хаважыгаштан дииспеек, дииспеектен кускежик, херлип – херлип тыртып -ла хенээргедип, тыртып – ла турган, канчангаш-ла катап тыртар дээрге, кайгамчыктыг репка – даа кара черден турлуп чаштай берип –тир оо!

      Ниитинин ыры:

Чааскаан болза репканы                                      

Дораан тудуп шыдавас сен.

Чааскаан болзахолун безин

Ала чайгаар салдынчак.

   Демниг боорга дендии  дурген,

   Шупту чуве  чиик чаагай

   Огородту коптарары,

   Берге эвес оюнчук.

            Демниг болза эптиг болза

            Мунгарава,ырлап чор!

           Демниг болза эптиг болза,

           Дендии дээн чуртталга- дыр.

                          Демниг болза эптиг болза,

                         Дендии дээн чуртталга- дыр!

                         Кайгамчыктыг чеми четкир.

                         Кара черден унген репка.

Тоолдун киржикчилери: Ирей – Т. Найдан; кырган-ава Сылдыса; уруу Арыяа; хавазы Найдан; диизи Яна; кускези Лилия .

                         


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Семейный заочный конкурс "Тыва чоннун ойнаарагы ойнаар-кыс (изготовление своими руками тувинской национальной куклы)"

Утверждаюстарший воспитатель_____/Куулар  А. Д./  ПоложениеО семейном заочном конкурсе к празднованию национального праздника «Шагаа-2015» «Тыва чоннун ойнаарагы-ойнаар-кыс»МАДОУ детски...

5-7 харлыг уругларны тыва чоннун чанчылдарынга кижизидеринин планы

Тыва чоннун чаагай чанчылдары болгаш ёзулалдары ‒ оларнын национал культуразынын чарылбас кезээ болур. Тыва чоннун бо соолгу чылдарда уттундуруп бар чыткан чараш чаагай чанчылдарын  база ёз...

Орус улустун тоолунга даянып ундезилээн «Харжыгаш биле дилги» деп бичии болуктун уругларынга чаа чыл байырлалынын сценарийи.

Конспект новогоднего утренника в младшей группе на основе русской народной сказки "Снегурушка и лиса"...

Орус улустун тоолу «Репа».

Темазы: Орус улустун тоолу «Репа».Өөредилгелиг сорулгазы: Уругларга орус улустун тоолу «Репа», деп тоолду таныштырар.Кижизидилгелиг сорулгазы: Эптиг демниг найыралдыг болуру.Са...

Тыва чоннун "Шагаа" байырлалынын сценарийи

Тыва чоннун "Шагаа" байырлалынын сценарийи...

Буклеты родителям "Орус улустун тоолу Борбак далган"

Буклеты родителям "Орус улустун тоолу Борбак далган"...

орус улустун тоолу "Шокар дагаа"

Тывызыктан  салып  корейн, тып  корунерем, уруглар.                Даңгаар эртен алгырар,...