Конспект занятия в старшей группе “Үс эһэ”
план-конспект занятия по математике (старшая группа)

“Үс эһэ”

(Улахан бөлөххө ахсаан дьарыга)

Сыала-соруга:

— Оҕоҕо предмет көрүҥүн кэмниир ньыманы билиһиннэрии, бэриллибит кээмэйинэн туһанан кэмнииргэ үөрэтии.

— Чыыһыла натуральнай эрээтин сыысхала суох өрө-таҥнары ааҕары сайыннарыы, ойуу уопсай тутулун кэспэккэ эрэ уруһуйдуурга эрчийии.

— Толкуйдуур дьоҕуру, болҕомтону салгыы сайыннарыы

Туттуллар матырыйаал: группаҕа мастар силуэттара, эһэлэр дьиэлэрэ, эһэ оонньуур, 2 өҥнөөх уулаах баанка: биирэ саһархай 4 кыра стакан уулаах, иккиһэ – розовай 5 кыра стакан уулаах, кыра стакан (кээмэй), счет, оҕо аайы 14 мас палочкалар, 2 полоскалаах карточка, «Ахсаан» набора, геометрическай фигуралартан көбүөр ойуута, фломастер, бэлэхтэр – эһэ ойуулаах жетоннар.

Дьарык хаамыыта

1. Оҕолор, эһиги «Үс эһэ» диэн остуоруйаны билэҕит дуо? Эһэлэр ааттарыҥ ким этиэй? (Оҕолор эппиэттииллэр).

— Биһиги бүгүн «Үс эһэ» диэн остуоруйаҕа күүлэйдиэхпит. Эһэлэр олорор тыаларыгар аптаах суолунан барыахпыт. Мин эһиэхэ ол суол ойуутун көрдөрдөхпүнэ, өйдөөн хаалыахтааххыт. Онтон ол суолу бэйэҕит өйгүтүттэн палочканан оҥоруоххут. Сөпкө оҥордоххутуна эрэ, тыаҕа тиийиэххит.

Оҕолор 20 сөкүүндэ көрөллөр, онтон оҥороллор.

— Маладьыастар, бары сөпкө оҥордугут. Ким этиэй, хас палочканы эһиги туһанныгыт?

— Уон.

2. Суол устун тыаҕа кэллибит. Салгына үчүгэйи-ин!

Тиит анныгар эһэ Мэхээлэчээн олорор.

— Хайа, Мэхээлэчээн туохтан санаарҕаатыҥ?

— Миэхэ доктор Айболит отунан эмтээх ууну оҥорбута. Биирэ — төбө эмэ, иккиһэ — ис эмэ. Ону мин бутуйан кэбистим. Биири өйдүүбүн: ис эмэ аҕыйах буолуохтаах. Мин иһим дэлби ыарыйда. Ханнык эми иһэрбин билбэппин. Көмөлөһүҥ миэхэ.

— Оҕолор, Мэхээлэчээнҥэ көмөлөһөбүт дуо? Эми тугунан кээмэйдиибит?

Оҕолор тугунан кээмэйдииллэрин талаллар. Кэрчигинэн, ньуосканан тоҕо табыллыбатын быһаарабыт.

Оҕолор: Стаканынан кээмэйдиэххэ.

— Ууну стаканҥа толору куттахпытына тохтор, ол иһин сурааһыныгар диэри кутабыт. Хас стаканы куппуппутун умнубат гына суотка биир оҕо тардыа.

Бастаан саһархай ууну, онтон розовай ууну кээмэйдииллэр. Атын оҕолор хас стаканы куталлар да, соччо төгүрүктэри карточкаҕа үөһэ уонна аллараа уураллар.

— Хас стакан розовай ууну куттугут?

— Биэс.

— Хантан билэҕит?

— Кыһыл төгүрүк биэс баар, төгүрүк хас стакан эмтээх ууну куппуппутун бэлиэтиир.

— Ол аата ханнык эмтээх ууну Мэхээлэчээн истэҕинэ үтүөрүөй?

— Саһархай.

Мэхээлэчээн ис эмин иһэр, үтүөрэр, оҕолорго баһыыбалыыр, дьиэтигэр ыалдьыттата ыҥырар.

3. – Мэхээлэчээн ийэтэ уонна аҕата дьиэлэригэр суохтар, тыаҕа ас көрдүү барбыттар. Мэхээлэчээн ийэтэ Анастасия Петровна көбүөр тигэрин сөбүлүүр. Бу көбүөрдэри кини бүтэрбэтэх. Ханнык быһыы тиийбэтий?

— 1-кы эрээт быһыыларын ааттааҥ. 2-с эрээткэ ханнык быһыылар баалларын ааттааҥ. Ханнык тиийбэтий? 3-с эрээткэ?

Оҕолор эппиэттииллэр, уруһуйдууллар.

4. Эстафета

— Билигин Мэхээлэчээн эһигини кытта оонньуоҕа. Сыыппаралары төһө билэргитин билиэн баҕарар.

Икки командаҕа арахсаллар. Оҕолор сүүрэн тиийэн биирдии сыыппараны (1-тэн 10-ҥа диэри) ылаллар, бэрээдэгинэн подноска уураллар. Иккистээн оонньуулларыгар 10-тан 1-гэ диэри таҥнары уураллар.

6. Михаил Потапыч – Мэхээлэчээн аҕата эһиэхэ сурук хаалларбыт. «Оҕолор, Мэхээлэчээҥҥэ көмөлөспүккүтүгэр махтанабын. Эһиэхэ — Мэхээлэчээн доҕотторугар бэлэх бэлэмнээтим. Ону булуҥ: дьиэттэн 7 хардыыны иннин диэки оҥор, онтон хаҥас диэки 5 хардыыны, уҥа диэки 9 хардыыны, кэннин диэки үс хардыыны, онтон аллараа төҥкөй, хатыҥ аннын көр» диэбит.

Оҕолор булаллар, бары бэлэхтэри ылаллар, Мэхээлэчээни кытта бырааһаайдаһаллар, детсадтарыгар төннөллөр.

6. Түмүк.

— Оҕолор, эһиги дьарыктаныыга туох үчүгэйи оҥордугут? Ханнык өс хоһоон бүгүҥҥү дьарыктаныыга сөп түбэһэрий?

— «Ким элбэх доҕордоох, ол дьоллоох», «Ойуурдаах куобах охтубат».