Технологическая карта «Эһэ оҕотун эрэйдээх сырыыта»
план-конспект занятия по математике (средняя группа)

Опубликовано 02.02.2023 - 4:51 - Павлова Октябрина Андреевна

Технологическая карта «Эһэ оҕотун эрэйдээх сырыыта»

Скачать:

Вложение	Размер
tehkarta_n.g.zolotarev_ee_o5otun_ereydeeh_syryyta.docx	28.23 КБ

Предварительный просмотр:

Министерство образования Республики Саха (Якутия)

МКУ муниципальный орган управления образования

Сунтарского улуса (района)

МБДОУ ДС «Чуораанчык»

«Эһэ оҕотун эрэйдээх сырыыта» диэн Н.Г.Золотарев – Якутскай айымньытыгар олоҕуран орто бөлөх оҕолоругар

ахсаан дьарыгын технологическай картата

(интегрированнай дьарык)

Иитээччи: Павлова Октябрина Андреевна,

1 категория

Бүлүүчээн с. 2018 с.

Иитээччи: Павлова Октябрина Андреевна

Тиэмэтэ: «Эһэ оҕотун эрэйдээх сырыыта» интегрированнай дьарык (Н.Г.Золотарев – Якутскай айымньытыгар олоҕуран)

Ыытыллар бөлөҕө: орто бөлөх оҕолоругар

Тэрээһин көрүӊэ: бөлөҕүнэн

Сыала: Н.Г. Золотарев – Якутскай айымньытыгар оло5уран о5о5о ахсаан өйдөбүллэрин билиһиннэрии, чиӊэтии; уопсастыба5а сылдьар-бодоруһар быраабылалары кытта билиһиннэрии.

Соруктара: Үөрэтэр: 1-10 диэри ахсааны өрө-таӊнары аа5арга эрчийии; «синньигэс» уонна «кэтит» кэриӊнэр өйдөбүллэрин чиӊэтии, предметтэри бөлөҕүнэн сөпкө наардыырын ситиһии; «Сир астара» , «Дьыл кэмнэрэ» диэн тиэмэлэри чинэтии; ж – дор5оону чуолкайдык саӊарарга эрчийии;

Сайыннарар: Оҕо ситимнээх саӊатын, толкуйдуур дьо5урун, өйгө тутар, өйгө оӊорон көрөр дьо5урун сайыннарыы.

Иитэр: Дэӊтэн, оһолтон харыстанарга, билбэт дьонугар сэрэхтээхтик сыһыаннаһарга, тэйэ туттарга иитии.

Кыраны, кыамматы аһынар, көмүскүүр, харыстыыр киһи үтүө өрүтэ буолар диэн өйдөбүлү, «айыы киһитэ аһыныгас, күн киһитэ көмүскэс» диэн өс хоһоон өйдөбүлүн оҕоҕо иӊэрии;

Туттуллар тэриллэр: Проектор, экран, DVD плеер, былаан – схема, тойон- ыӊырыа ойуута, сибэккилэр – 10 шт., «синньигэс» уонна «кэтит» далаһалар, «Сир астара» ойуулаах карточкалар, көтөрдөр шапочкалара (тонсо5ой, туруйалар, хаастар, ымыылар, күөрэгэй), «Дьикти мас» рефлексия5а аналлаах мас (сэбирдэхтэр, сибэккилэр, астара)

Туһаныллар литература: «Тосхол» бырагыраамма – саӊа кэрдиис кэмӊэ» методическай босуобуйа, Дьокуускай, 2015, Остуоруйалар.Номохтор. Кэпсээннэр. Сэһэн/Николай Якутскай («Саха суруйааччылара о5олорго» хомуурунньук) НКИ «Бичик» РС(Я), 2008, «Коррекционно- развивающие занятия для детей старшего дошкольного возраста» Е.А.Алябьева Москва 2004.

Үөрэхтээһин уобаластарын дьүөрэлэһиитэ: «О5о уопсастыба5а сылдьарын-бодоруһарын сайыннарыы», «О5о билэр-көрөр дьо5урун сайыннарыы», «О5о тылын-өһүн сайыннарыы», «О5о кэрэни өйдүүр дьо5урун сайыннарыы», «О5о этин-сиинин сайыннарыы»

Ыытыллыбыт үлэлэр: «Эһэ оҕотун эрэйдээх сырыыта» диэн Н.Г.Золотарев – Якутскай айымньытын кытта билиһиннэрии, этическай бэсиэдэлэр: «Сэрэхтээх буолуу», « Мөкү» уонна «үтүө» быһыылар» , остуол оонньуута «Что такое «хорошо» и «плохо»?

Көһүтүллэр түмүгэ: Н.Г. Золотарев – Якутскай «Эһэ о5отун эрэйдээх сырыыта» диэн айымньыта о5о уопсастыба5а сылдьар-бодоруһар быраабылаларын билэргэ, дэӊтэн, оһолтон харыстанарга, билбэт дьонугар сэрэхтээхтик сыһыаннаһарга, тэйэ туттарга, куһа5аны, үчүгэйи араарарга, аһыныгас санаа5а иитэр эбит диэн өйдөбүллээх буолар.

Дьарык тутула

Дьарык формата, этаптара

Иитээччи дьайымала

О5о дьайымала

Үөрэхтээһин уобаластарын дьүөрэлэһиитэ

Бириэмэтэ

Киирии чааһа

1 слайд «Ойуур»

(музыка тыаһыыр, от-мас тыаьа, чыычаахтар ырыалара уо.д.а.)

2 слайд «Дьыл кэмнэрэ»

Соьуччу тугэн

« Эьэчээни көрсүү»

Проблеманы туруорааьын

Үтүө күнүнэн оҕолоор! Тулабытын көрүөҕүӊ эрэ..күммүт уота сып- сылааһынан сыдьаайар буолбут, от-мас тыллан, хонуу, мутукча көҕөрбүт, сир дойду сэргэхсийбит, чыычаахтар ыллыыллар? Хайа дьыл кэмэ кэлбитий оҕолоор? (саас)

Саас кэннэ ханнык дьыл кэмэ кэлэр этэй? (Сайын) Сайын кэлбитин хантан билэбит? Сайын кэннэ ханнык дьыл кэмэ кэлэр? (Күһүн) Онтон күһүн кэннэ ханнык дьыл кэмэ кэлэрий, оҕолоор?

Хайа, бу киммит ытыы олороруй? (оҕолор ытыы олорор эһэчээни көрөллөр)

Тоҕо ытыыгын эһэчээн? Туохтан хомойдун?

Эһэчээн: Ийэм тылын истибэккэ арҕахпыттан тахсан баран мунан хааллым (ытыыр) Араас мүлчүргэннээх түгэннэргэ түбэһэн иэдэйэ сыстым. Ол курдук ар5ахпар сытан чыычаах:

«Таҕыс манна, эһэчээн,

Тап-тыыр, ас-кы-ы-ын

А-һа-ты-а-а-м!» диэн ырыатын истэммин арҕахпыттан тахсаммын, кинини батыһа сатаатым да аьылык биэрбэккэ көтөн хаалла. Ол сылдьан албын саьыл таптаатаҕа буолан: «Кыракыйыан, үчүгэйиэн!» дии-дии көтөҕө сылдьан онно-манна холоруктатан баран: «Киэр буол, куһаҕан кыыл оҕото !» - диэн баран билбэт сирбэр илдьэн хаалларан кэбистэ-э-э (эһэчээн ытыыр)

Мин төрөөбүт арҕахпар, ийэбэр барыахпын баҕарабы-ы-ын!

Оҕолоор, эһэчээни мин наһаа аһынным..хайдах эһэчээӊӊэ көмөлөһөбүт?

Сөп, оҕолор эһиги санааҕытын иһиттим ...ол иһин бу курдук гынабыт дуо? Мин эһэчээн ханна сылдьыбытын истэн олорон бу курдук былаан –схематын оӊордум. (Оҕолорго эһэчээн арҕаҕыттан тахсыа5ыттан ханна сылдьыбытын былаан- схема онорбуппун көрдөрөбүн)

Бу былаанынан сирдэтэн эһэчээн төрөөбүт арҕаҕын булуохпут. Хайа, оҕолор бэлэмӊит дуо, айаӊӊа турунарга?

Оҕолор слайдаҕа көстөр дьыл кэмнэрин көрөллөр, кэпсииллэр, билиилэрин чиӊэтэллэр.

Оҕолор эһэчээни көрөн, кэпсээнин истэн баран кинини аһыналлар, эһэчээӊӊэ көмөлөһөр баҕаларын этэллэр.

Оҕолор хайдах эһэчээӊӊэ көмөлөһөллөрүн толкуйдууллар, сөптөөх суолу тобула сатыыллар

Оҕолор былаан-схеманы сирийэн көрөллөр, хантан ханна барыахтаахтарын сүбэлэһэллэр.

«О5о билэр-көрөр дьо5урун сайыннарыы» «О5о тылын-өһүн сайыннарыы» «О5о кэрэни өйдүүр дьо5урун сайыннарыы»

«О5о уопсастыба5а сылдьарын-бодоруһарын сайыннарыы»

«О5о билэр-көрөр дьо5урун сайыннарыы»

1 мүн.

1мүн.

1 мүн.

Сүрүн чааһа

1. «Сибэккилээх хонуу»

2. «Үрэҕи туоруубут»

3. «Албын саһылы көрсүү»

4. «Үтүө санаалаах кырдьа5ас тураах»

Оонньуу «Сир астарын бөлөҕүнэн наардаа»

5. Физминутка «Ойуур, хонуу музыканнара»

6. «Эһэчээни кырдьаҕас бөрө угаайытыттан быыһааһын»

Иитээччи: Оҕолоор, эһэчээн көрүӊ эрэ..тоҕо да тулабыт кэрэтэй, хонуу барыта күөх от, сибэкки, сырдык уулаах үрэх, сибэккиттэн сибэккигэ тойон ыӊырыа көтө сылдьар.

Оҕолоор, тойон ыӊырыа хайдах саӊарар этэй? Ж-ж-ж, ж-ж-ж! ((Ж) дорҕоону чуолкайдык саӊарарга эрчийии)

Эһэчээн: Сырдыга, сылааһа үчүгэйэ бэрт! Оҕолоор, мин ийэбэр сибэкки хомуйан кэһии мунньуум (Эһэчээн сибэкки хомуйар, оҕолор көмөлөһөллөр)

Иитээччи: Эһэчээн төһө сибэккини хомуйбута буолуой? Ааҕан көрүөх эрэ..

Эһэчээн ийэтэ үөрэрэ буолуо, оҕото сибэкки бэлэхтээбититтэн.

Үрэххэ тиийэн кэллибит, маны хайдах туоруубут? (оҕолору толкуйдатабын) Сөп, маладьыастар! Үрэҕи туора мас охто сытарын далаһа оӊостон туоруохха сөп эбит.

Эһэчээн: Оҕолоор, сэрэнээриӊ эрэ! Мин манан туоруубун диэн ууга түһэн хаалбытым..

Иитээччи: Үрэҕи куттала суох туоруурга далаьабыт хайдах буолуохтааҕый? Кэтит дуу, синньигэс дуу? Сөпкө эттигит, синньигэс далаһанан туоруур кутталлаах, ууга түһүөххэ сөп, онтон кэтит далаһанан хаамтахха эрэбил, киһи куттаммакка туоруур эбит.

Саһыл: Үтүө күнүнэн оҕолоор! Туох үчүгэй кыракый оҕолорой? (Эһэчээн оҕолор кэннилэригэр саһар) Мин эһигини ойуурга күүлэйдэтиэхпин баҕарабын.

Иитээччи: Саһыл албын тылларыгар итэҕэйэбит дуо оҕолоор?! Эн эһэчээӊӊэ көмөлөспөтөххүн, албын тылгынан оонньоон кинини муннаран кэбиспиккин.. мантан бар! Биһиги эн албын тылгар итэҕэйбэппит (оҕолор саһылы үүрэллэр, эһэчээни көмүскэһэллэр)

«Айыы киһитэ аһыныгас, күн киһитэ көмүскэс» диэн өс хоһооно баар. О5олорум аһыныгас, көмүскэс санаалаах буолан , эһэчээннэрин көмүскээн ыллылар (О5олорбун хай5аталыыбын)

(о5олор ойуур устун баран иһэн маска тураах олорорун көрөллөр)

Үтүө күнүнэн үтүө санаалаах тураах! Эн эһэчээӊӊэ аччык сырытта5ына, тобулла5ас өйгүнэн ас булан биэрэн аччык хаалартан быыһаабыт үтүө быһыыгын истибиппит ..ол иһин махтанан туран эйигин минньигэс отон арааһынан күндүлүөхпүт.

(остуолга сир астарын булан бөлөҕүнэн наардыыллар «Сугун», «Отон», «Моонньо5он», «Кыһыл хапта5ас»)

(Музыка тыаһыыр)

Иитээччи: Эһэчээн этиӊ сааллан тырыыӊкалаабыт маһын тыаһаппыта кэрэ музыка буолан, ойуур,хонуу музыканнарын мунньар: кыһыл тоӊсоҕой, кырыымпа5а оонньооччу туруйалар, турбанан оонньооччу хаастар, ырыаһыт ымыы чыычаахтар уонна көмүс куоластаах күөрэгэй чыычаах бары мустаннар көрү- нары тардыбыттар!

Бөрө киирэр уонна эһэчээӊӊэ этэр: «Эһэчээн,о-ол, мас үөһээ көстөр хайа5аска баар борооххой бөлтөгөрү миэхэ ылан биэрбэккин ээ!» – диэн соруйар. (Эһэ оҕото өс киирбэх кырдьа5ас кыыл соруда5ын толороору, маска ыттан барар)

Иитээччи: Оҕолоор, кырдьа5ас бөрө эһэчээммитин албыннаан мастан дэлби түһэрээри гынна дии…

(О5олор эһэчээни быыһыы сүүрэллэр, мастан түһэрэллэр, кырдьа5ас бөрө угаайытыгар киирэ сыспытын өйдөтөллөр)

(Ж) дорҕоону чуолкайдык саӊарарга эрчиллэллэр, эһэчээӊӊэ сибэкки хомуйарга көмөлөһөллөр

Оҕолор сибэкки ахсаанын ааҕаллар (10 диэри өрө -таӊнары ааҕыы)

Оҕолор толкуйдууллар, үрэҕи туора мас охто сытар эбит ону далаһа оӊостон туоруохха диэн өйдөбүлгэ тиийэллэр

«Кэтит», «синньигэс» кэриӊнэри чиӊэтэллэр, холоон, тэӊнээн кэриӊнэрин быһаараллар

О5олор «албын» тылы араара үөрэнэллэр, «албын тыл -өс» түктэри кэмэлдьи буоларын өйдүүллэр.

«Айыы киһитэ аһыныгас, күн киһитэ көмүскэс» диэн өс хоһоонун кытта билсэллэр

Үтүө санаалаах буолуу, кыаммакка, кыра5а көмөлөһүү диэн киһи үтүө өрүтэ буоларын өйдүүллэр.

Предметтэри 4 бөлөххө наардыырга эрчийии

О5олор тоӊсо5ой, туруйалар, хаастар, ымыы чыычаахтар, күөрэгэй буолан тахсаннар, көтөрдөр хамсаныыларын үтүктэн үӊкүүлүүллэр

О5олор эһэчээни быыһыы сүүрэллэр, мастан түһэрэллэр, кырдьа5ас бөрөнү үүрэллэр

«О5о тылын-өһүн сайыннарыы»

«О5о билэр-көрөр дьо5урун сайыннарыы»

«О5о уопсастыба5а сылдьарын-бодоруһарын сайыннарыы»

«О5о билэр-көрөр дьо5урун сайыннарыы»

«О5о кэрэни өйдүүр дьо5урун сайыннарыы» «О5о этин-сиинин сайыннарыы»

«О5о уопсастыба5а сылдьарын-бодоруһарын сайыннарыы»

3мүн.

2 мүн.

1 мүн.

2мүн.

2 мүн.

Түмүк чааһа

Рефлексия

«Дьикти мас»

Эһэчээн: Кырдьаҕас бөрө миигин өстөөҕүн курдук көрөн үрдүк мастан дэлби түһэрээри соруммутун мин хантан билиэмий? Махтанабын, оҕолоор, эһиэхэ сэрэхтээх буолууга үөрэппиккитин иһин! Мин мас үөһэттэн ийэбин, төрөөбүт ар5ахпын көрдүм, буллум. Эһиги көмө5өтүнэн мин этэӊӊэ дьиэбэр эргилинним (Эһэчээн махтанан баран дьиэтигэр барар)

Оҕолоор, эһиги бүгүн үтүө быһыыны оӊордугут.. кимиэхэ, тугу гынан көмөлөстүгүт? (эһэчээӊӊэ ийэтин, төрөөбүт ар5а5ын буларга көмөлөстүбүт) Бүгүн дьарыкка саамай тугу сөбүлээтиӊ? Эн тугу сатаатыӊ? Тугу саӊаны биллиӊ? Тугу сатаабатым, ыарырҕаттым дии санаатыӊ?

Дьарыктан элбэ5и туһанным, биллим, сатаатым диир буоллаххытына бу дьикти маска астарын а5алан ыйыыгыт, онтон син соро5ун биллим, өйдөөтүм диир о5олор маска сибэккилэрин ыйыыгыт, онтон ыарыр5аттым, элбэ5и сатаабатым диир о5о маска сэбирдэ5и а5алан ыйыыгыт.

О5олор эһэчээӊӊэ көмөлөспүттэриттэн үөрэллэр, астыналлар

Оҕолор дьарыкка тугу сөбүлээбиттэрин, тугу сатаабыттарын, туохха ыарыр5аппыттарын үллэстэллэр, бэйэлэрин сыаналаналлар

О5олор бэйэлэрин билиилэрин, кыахтарын сыаналанан дьикти маска (ас, сибэкки, сэбирдэх) а5алан ыйыыллар

«О5о уопсастыба5а сылдьарын-бодоруһарын сайыннарыы»

«О5о билэр-көрөр дьо5урун сайыннарыы»

1 мүн

1 мүн.