Нәүрүз бәйрәме.
план-конспект занятия (окружающий мир, старшая группа) по теме

      Нәүрүз бәйрәме...

Алып баручы: Безнецтерки бабаларыбызныц онытылып баручы матур бэйрэмнэре, гореф-гадэтлэре буген, нипаят, яцадан эйлэнеп кайта башлады. Кеннец тенне куып экиткэн вакытында тып-тып итеп тамчылар тамганда, кыш бабабызныц чал чэчлэре герлэвек булып ага башлагач, безнец эби-бабаларыбыз Язны-Нэурузбикэне каршы алганнар. Кешелэр матур телэклэрен Нэурузгэ эйтеп калырга тырышканнар, ейдэн -ейгэ кереп телэк телэгэннэр, сый-хермэттэн авыз иткэннэр.

Балалар чыга. Бергэ: Ач ишеген керэбез

Нэуруз эйтэ килэбез? Нэуруз котлы булсын! Нэуруз котлы булсын!

Тэрбияче: Килегез балакайларым, Сезне куптэн кетэбез. Нэуруз котлы булсын!

Фэриз.     вйдэметутэй?

Жэтрэк бир кукэй        

Бирсэц еч кукэй Тавыгыц салыр йез кукэй.

Тэрбияче: Мэгез алыгыз балалар, иллэр имин, табыннар мул булсын. Нэуруз котлы
булсын!        

Ландыш: Табакка кабак кирэк,

Май, кукэй, калак кирэк. Кумэчен дэ кызганма, Озак яшэ сызланма!

Балалар энилэрдэн эйберлэр алалар. Телэклэр телилэр. (Сыерыгыз игез бозау

китерсен. Иллэр имин булсын, тавыкларыгыз куп кукэй салсын казларыгызныц

бэбкасе куп булсын!)

Алып баручы: Балалар кучтэнэчлэребез дэ мул булды. Лэкин Нэурузбикэ куренми

бит.

Алсинэ: Тьщлагыз, тыцлагыз!

Табигать патшаньщ боерыгы бар.

Ислам: Тыцлагыз, тыцлагыз!

Табигать патшаньщ фэрманы бар.

..        '        '".'  '        •        ■   ■ ■ .

Барсы бергэ:        Нэуруз котлы булсын!

            Нэуруз котлы булсын!

Алып баручы: Борын уткэн заманнан Болгар белэн Казаннан

Ж^аек белэн Иделдэн
Бу бэйрэм безгэ килгэн
        Нэуруз мебэрэк булсын!

Эйдэгез, Нэурузбикэне чакырыйк эле.

Барсы бергэ:   Нэурузбикэ, тизрэк кил!

Нэурузбикэ: Агым сулар кичтем мин

Сезгэ килеп життем мин        

Нэуруз эйтеп уттем мин. Нэуруз мебэрэк булсын!

    Кадерле балалар, кунаклар. Кен белэн тен тигезлэшкэн вакытта кешелэргэ бэхет, шатлык телэгез. Ике кулыгызны биреп курешегез. Бер-берегезгэ яхшы булыгыз! Мине сагынып кетеп алуыгыз ечен зу-ур рэхмэт сезгэ

Ай-пай матур кызлар куп
Куцеллэре мэрж;эн кук.
Егетлэр кыздан уцсын
        Телэклэре юш килсен!

Эйдэгез, бер уен уйнап альтк.(Чума урдэк, чума каз. Менэ сицауц кулым. h.6
уеннар уйнала
'

Кыш бабай керэ. Кемнэр миннэн башка бэйрэм итэ? Кем минем билэмэлэремэ хужа булмакчы.

Алыпбаручы: Кыш бабай, синен, вакытьщ бетеп бара. Яз, Нэурузбикэ килде.Без

Нэуруз бэйрэме уткэрэбез.

Кыш бабай. Ничек инде алай, мин эле китмэгэн китэргэ ашыкмыйм.Курдегезме купме кар яудырдым суыкларымны алып килдем.

Алып баручы: Эйдэ, эле кыш бабай яз белэн ярышьщ карыйк. Кем экинелэ шул китэр. Менэ чана. Кем чанага беренче утыра шул окицэр.

(Алып баручы чананы тартып бара Кыш бабай Нэурузбикэ утырырга тиешлэр.Кыш

бабай жицелэ)

Кыш бабай. Бу ярышта мин ж,инелдем. Эйдэгез, энилэрне дэ сынап карыйк.

Алыпбаручы. Бик дврес, Кыш бабай. Без аларга мондый ярыш оештырыйк. Ике
команда энилэре чанага баланы утыртып беседка кырына илтеп куя. Бер эни тарта
икенчесе саклап арттан бара. Тарткан эни пэм бала кала, саклап барган эни кире
икенче баланы алырга килэ.        7

Кыш бабай. Минем бер дэ китэсем килмй.бит . Эйдэ, яз кызы капчык киеп йвгереп киликэле.

(Кыш бабай жицелэ)

Кыш бабай. Картаям шул балалар, карт кешенец куцеле булыр сезне ярыштырып алыйк эле. Мин читтэн карап торырмын.

Алып баручы Баланы капчыкка бастырабыз. Ике эни кеще ике яктан сикертеп алып
барып кире килэ.        

    Кыш бабай. Сезне карап торып ардым бит балакайлар. Тагын ярышып карыйсызмы эллэ. Китэсем килми бит сезнен яннан.

Алып баручы. Бу ярышны энилэр пэм балалар бергэ уткэрэбез. Башта энилэр итекне божрага басып кэржингэ кертергэ тырышыр, э аннары балалар.

Кыш бабай: Итек кирэк булмас дип уйлыйеызмы? Йргытыйк дисезме? Менэ бу '    итеклэрдэ шарлар бар. Хэзер командалап башта балалар шарларны буш итеккэ ташыр, алар ташып бетергэч энилэр кирегэ алып килеп тутырыр.

Нэурузбикэ: Ярыштык та, узыштык та Кыш-бабай кояш та яф1лыра»?карый эреп

бетмэссец микэн дип куркам бит мин.

:~~' ;        ■'        : -: .■• .■ ■'; ■                

Кыш бабай: Юк, юк минем эле сица ярышым бар, Яз кызы.

Менэ кашык, менэ-зсукай
        Тот кулыца чибэркэй

Син дэ йегер, мин дэ калмам

Кем узар бу ярышта. 

Алып баручы: Кыш бабай тагын жицелде. Эйдэгез, энилэрне пэм балаларны сынап
карыик.        

Алып баручы: Кыш бабай безнец тагын бер ярышыбыз бар бит эле безнец. Менэ аркан. Иц башта энилэр тартып уз кечлэрен сынар.Э аннары аркан тартуда кызлар сез Кыш бабайга ярдэм итэрсез, э малайлар Нэурузбикэгэбулышъ1р; Булёнеп бастык.

(Кыш бабай командасы жицелэ)

Алып баручы Кыш бабай, безгэ синец .белэн бик куцелле булды. Лэкин, яз узенец кечле булуын курсэтте. Шуна курэ буген без синец белэн саубуллашабыз. Эйдэ, чанага утыр без сине капка тебенэ кадэр озатып куябыз. Э инде, урамда сине атларыц кетеп тора. Рэхмэт сица Кывд, бабай, салкьщ,кыщлар житкэч буллэклэрецне алып килергэ онытма.

Нэурузбикэ: Салкын кышны яз жинде.        

Моны барчагыз курде.    
Кулны кулга тотынып                

Без бэирэм итик инде

Кадерле балалар, энилэр! Минем сезгэ утенечем бар: Табигатьне саклагыз, чэчэклэр

деньяга ямь бирсен, улэннэр ящел булсын, игеннэр мул булсын, доньялар имин

булсын. Барлык телэклэр кабул булсын

Алып баручы: Хэзер коймак белэн чэй эчец бэирэм рухы белэн ойлэргэ тарлырбыз.