Педагогическая находка " Тыва календарь ёзугаар чыл санаашкынынга оюн болгаш тывызыктар"
методическая разработка (старшая, подготовительная группа)

Моя педагогическая находка во время работы в детском саду

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл tyva_kalendar_ezugaar_chyl_sanaashkynga_oyun.docx24.06 КБ

Предварительный просмотр:

Тыва календарь ёзугаар чыл санаашкынынга оюн болгаш тывызыктар

Сорулгазы: 

1.уругларнын сактып алырын, угаан- медерелин, дыл-домаан, сагынгыр тывынгыр чоруун сайзырадыр.

2.Ооренген чуулун сактып, шингээдип алыры; башкынын онзагайлап демдеглээн чуулун сактып, шын эвес чуулду эдип ооренири.

3.Эштери-биле кады ажылдап билири; демнежип тургаш ниити туннелди чедип алыры. Чаа чуулге сонуургалын оттурары.

Назы-хары: 5- 7

Дерилгези: 12 дириг амытаннарнын чуруктары.

Методы: тайылбыр, чуруктар-биле ажыл, анализ.

Тайылбыр бижик: Оюн дээрге бо назыннын уругларынга эргежок херек, оларнын амыдыралынга эн-не чугула чуулдернин бирээзи. Чуге дизе олар ойнап тургаш, оюн таварыштыр чаа билиглерни шингээдип ап, амыдыралчы дуржулганы алырлар. Оларнын ойнап турар оюннары утка-шынар талазы-биле янзы-буру, хой талалыг болган тудум-на, улам эки.

Шагдан тура улуг кижилер бичии уругларны чажындан тывызыкташтырып ойнадып чораан болгай. Тывызыктын тургузуу, утказы солун болгаш ооредиглиг. Кандыг-бир чувенин шынарын, демдээн чугаалаан, кижинин угаан-медерелин ажылдадырынга ужур-дузалыг оюн болур. Он ийи дириг амытаннар аттарындан тургустунган чыл санаашыныныӊ чуруму кажан- даа өскерилбес. Улуг улус безин ону белен сактып ап шыдавайн баар, дес- дараалашкак чурумун чазыптар болгай. Черле оюн-тоглаа дээрге, кижи амытанын чаш назынынын эн-не солун, эн-не аас-кежиктиг уези болуру чугаажок!

 Чорудуу:  Бистин бурунгу ада-огбелеривис тыва оюннарга чонун аас чогаалын калбаа-биле ажыглап чораан. Оларны ам сактып корээлинер, уруглар. Тыва  улустун кандыг-кандыг аас чогаалын ооренген ийик бис?

 - Тоолдар, тывызыктар, дурген чугаалар, улегер домактар, кожамыктар дээш оон-даа оске.

  1. Шаандан тура тывам чонум, тывызыкка ынак чораан. Дылдан-дылче дамчып келген, тывызыкты тывынарам.

Унгуруде бажынныг

Узун кудуруктуг

Тараа чемиштиг

Таан коргар амытаны моортай (куске)

Сиген чигеш семириир,

Сава долган суттуг,

Ааржы, хойтпак ореме бээр

Аажок ынак малывыс (инек)

Шокар чараш хептиг

Диис торел уктуг

Дидиренчиг, дурзунчуг

Дыка чоргаар амытан (пар)

Даалык-даалык чоруктуг

Талдар карты чемиштиг

Башкы буду майышкак

Сонгу буду шоюжак (кодан)

Казырыктыг балык эвес,

Ужуп чоруур куш эвес

Аксы мурнундан от-кос унген

Тоолчургу амытан мен (улу)

Артап болбас

Алдын орген

Дээп болбас

Демир орген (чылан)

Ыракты ырак дивес ылап чоруктуг,

Берт черни берт, кадыр дивес (аът)

Хоюг чымчак дугунден

Хепти аргып кедер бис

Хоюг чаагай судунден

Суттуг шайны ижер бис. (хой)

Кожуп шимчээн, шыпыраннаан

Терек ыяш кырлап турда

Дендии дурген, кашпагай

Банан чимис чемиштиг

Кежи дуктуг, кудуруу узун (сарбашкын)

Салы торгу

Сарыг баштыг

Дангаар эртен алгырарбай

Орлан эрес Ваняны оттуруптар. (дагаа)

Бажыннарны кадарар

Ээзинге оннук

Ээрери дынзыг

Угек бичии бажынныг. (ыт)

Думчуу борбак

Кулаа улуг

Кудуруу ээтпек

Алгырары хрю-хрю. (хаван)

  1. Чылдарнын шын тургузуун тыварынга оюндан ойнаптаалынар. Стол кырында чыдар дириг амытаннын чуруктарын ап алгаш кускеден эгелеп хаванга дээр чыскаал аайы-биле туруптар. Шын туруп алганын эштери уруглар хынаар. Оон соонда чылдарны санаар кускеден хаванга дээр.

  1. Оюн «Частырынны тып».  Тып турар уруглар карактарын шиип аар. 12 чылдын аразындан бир чылды солуптар. Уруглар шын эвес турар дириг амытанны тывар. Тып алгаш шын турар олудунга экээр.

Туннели:

-Бо хун чуу деп дириг амытаннар дугайында тывызыктар тыптынар уруглар?

- Шупту каш  дириг амытаннар барыл тыва календарь езугаар? Он ийи дириг амытаннар аттарындан тургустунган чыл санаашкынынын чуруму кажан-даа оскерилбес.

- Солун болду бе уруглар?

Эр-хейлер, шын-дыр. Шупту эки харыыладынар. Четтирдим.

Ажыглаан литературазы:

  1. Журнал «Башкы» № 1, 2012, арынары 64- 65.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

"Педагогическая находка" участницы конкурса педагогического мастерства "Воспитатель года Республики Тыва - 2019"

Конспект НОД в подготовительной к школе группе по художественно-эстетическому развитию "Подснежник"...

Педагогическое мероприятие "Маленький оркестр" (педагогическая находка)

Данное мероприятие будет проводиться с детьми старшего возраста в рамках муниципального этапа конкурса педагогического мастерства "Воспитатель года 2019". Цель - знакомство с необычными, нов...

"Педагогическая находка" педагогическое мероприятие с детьми «Безопасность дорожного движения»

Цель: Расширять представления детей о правилах дорожного движения Задачи:Расширять представления детей о дорожных знаках («Пешеходный переход, «Автобусная остановка», «Ост...

Педагогическая находка к конкурсу педагогического мастерства 2020 года. НОД по развитию речи «Рассказывание сказки Теремок»

конспект интегрированного занятия на конкурс педагогического мастерства по развитию речи с помощью мнемотаблиц...

Конкурсное задание первого (заочного) тура Городского профессионального конкурса педагогического мастерства «Педагог года - 2020г» в номинации «Воспитатель года -2020» «Педагогическая находка»

Конкурсное задание первого (заочного) тураГородского профессионального конкурса педагогического мастерства «Педагог года - 2020г»в номинации «Воспитатель года -2020»«Педа...

Педагогическая находка - Конспект педагогического мероприятия с детьми в старшей группе 5-6 лет "Путешествие в страну сказок", 2020 год

Педагогическое мероприятие по познавательному развитию (формирование элементарных математических представлений)...