Чаа чыл "Морозко"
материал (подготовительная группа)

Чаа чыл "Морозко"

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл chaa_chyl_morozko.docx33.97 КБ

Предварительный просмотр:

Школага белеткел  болуунге чаа чыл байырлалынын сценарийи.

«Морозко»

Сорулгазы:

1. Уругларнын байырланчыг, оорушкулуг хей-аъдын бедидер, уран-чуулге сонуургалын оттурар.

2. Тоол дамчыштыр уругларга  буянныг чорук кезээде багай чорукту тиилээр деп чувени билиндирер.

3. Уругларнын ырлаар, танцылаар кузелин деткип, ыры, шулуктун дузазы-биле дыл-домаан сайзырадырып, салым-чаяанын илередип тывар.

Дерилгези: улуг каастап каан шиви, гирляндалар, харжыгаштар.

Ажыглаан чуулдер: телевизор, флешка, тоолдун персонажтары,

Киржикчилери: Башкарыкчы, уруглар, Фея, Мачеха, Марфуша, Настенька.

Байырлалдын чорудуу:

(Болук иштин байырлал шинчилиг каастап каан турар).

Башкарыкчы: Сагыш-сеткил доюлдурган сергек хоглуг,

                           Чаа чылдын байырлалы моорлап келди.

                           Долгандыр-ла бугу чуве хуулгаазынныг,

                           Тоолда ышкаш тывызыксыг чаражын кор!

        Байырлалдар аразында чаа чыл эн-не тоолчургу, солун, хоглуг, оорушкулуг хуулгаазын байырлал болгай. Чаа унуп орар куске чылын таварыштыр чаштарга, аваларга, аалчыларга байыр чедирип, аас-кежикти, кан дег кадыкшылды, оорушкуну кузевишаан байырлалывысты эгелээр-дир бис.        

Башкарыкчы: Все готова, дети в сборе,

                            Елка в праздничном уборе.

                            Так чего же дальше ждать?

                            Не пора ли начинать.

Уругларнын кирери: «Новогодняя считалочка»

Шулук: Сыдым

Как хорошо что в этом зале

Мы снова встретились с тобой

Мы этот праздник долго ждали

И он пришел в мороз зимой

Уругларнын шулуу «Ёлочка свети!»

  Лиляна                 Аялга                Ясмина

Льется дождик золотой     Вся сверкает и цветёт            Новый год уже в пути  

С елочки стекая         Яркими огнями                       Скоро к нам приедет

Полюбуйтесь на неё         Приглашает в хоровод           Ярче, ёлочка, свети

Вот она какая         Веселится с нами                   Ты на радость детям

Ыры «Шивижигеш».

Башкарыкчы:        Тоол дег чараш садывыста

                                  Хуулгаазын маадырларлыг

                                  Чаа чылдын тоолчугажы

                                   Бо хун бисте аалдап келди (Эжик соктаар).

Башкарыкчы: Ойт, Соок-Ирей кырган ачай чедип келгени ол бе, уруглар?

Шупту: Чаа. (Фея кирип кээр).

Фея: Экии, уруглар.

Уруглар: Экии.

Фея: Мен хуулгаазын Фея – дыр мен. Силернин-биле чаа чылды уткуур дээш четтикпейн манап турдум. Соок-Ирей кырган ачай – биле картай кел чордувус. Орук ара туманга таварышкаш арга иштинге аза бердим. Соок-Ирей кырган ачайны мурнай чедип келген-дир мен. Адыр мен ам илбилептейн Соок-Ирей дурген чедип келир кылдыр. Кичээнгейлиг болур силер шунме уруглар.

Уруглар: Ийе. (Фея илбилээр).

(Мачеха биле Марфуша унуп келир. Уруун мунгаранчыг чассыдып турар).

Мачеха: Кайы хире удуп хондун уруум Марфуша?

Марфуша: Багай удудум авай! Кадыг сыртыкка мойнум аарып калды. Донуп база хондум. (Чассып турар авазынга).

Мачеха: Кончуг Настеньканы. Настья!!! Кайда бардын кулугур?!

(Настья маннап кирип кээр).

Настя: Бардым, бардым Матушка.

Мачеха: Ол сыртыкты чуге чымчадып бербээн сен. Марфушам багай удаан дыр.

(Марфуша алгырып ыглап турар).

Мачеха: Ыглава уруум (чассыдар) чаагай конфет бээр мен. (аксынче петушок суп бээр. Оон-даа артык алгырып ыглаар).

Мачеха: Ыглавайн кор, бээр дынна  мен бир эки медээ дыннадым.

Марфуша: Кандыг авай.

(Настяны ырадыр идипкеш Марфушанын кулаанга сымыраныр).

Мачеха: Соок-Ирей Харжыгажын тыппайн турар-дыр. Мен бодаарымга сен чуге Харжыгаш болбас деп сен. Тааржыр сен уруум. Арнын чараш ак тыр (суйбаар арнын) чаактарын мычык кызыл (кыдыынче коргеш) угаанын арай ла шоолуг эвес. Че ол-даа херек чок. Чугаалаар болза езулуг дангына-дыр сен. Чок! Королевна деп-даа болур. Настя каасталгаларны эккел Марфушаны каастаар, пирожкилерден база ап ал аштай бээр мээн Марфушам.

Марфуша: Авай Настя менден чараш кижи шээй.

Матушка: Чок уруум сен чараш сен. Настяны сенээ четпес. (Настянын арнын хоо-биле чаар самдар аржыыл шарып бээр)

 (Марфушаны каастааш шиви адаанга олуртуп калыр. Настя Мачеха уне бээрлер).

Фея: Соок-Ирей биле Харжыгашты кыйгырар дээш чуу деп тоолду илбилеп алдым уруглар.(Уругларнын харыылары). Ам денге кыйгырып корээлинерем.

Башкарыкчы: Черле чоокшулап орлар боор. Хоглеп турувуста черле чедип кээр боор. Туман аразынга асчы бергеш олчаан  тыппайн чоруп берген ол ирги бе. Танцылаптар бис бе, уруглар.

Танцы: «Метелица»

Башкарыкчы: Ам кыйгырып корээлинерем. (С-И кыйгырар)

(Эжик соктаар хогжум аайы-биле Соок-Ирей кирип келир чааскаан).

Соок-Ирей: Экии, уруглар!

Уруглар: Экии. (Шиви чанында Марфуша олурар).

Соок-Ирей: Силерже чоруп ора Харжыгаш уруум биле арга иштинге туманга таваржы бергеш асчы бердивис. Эдертип алгаш чораан ыдым база чок. Харжыгаш биле ыт чокта байырлал болбас. Силер кордунер бе уруглар?

Уруглар: Чок.

Соок-Ирей: Ам канчаар кижи боор мен. Силерге бээр белектерим шупту Харжыгажымда.

(Шиви чанында орар Марфушаны эскерип каар. Шивини долгандыр халыыр).

Соок-Ирей: Ойт бо эвес бе? Чылыг-дыр бе, чарашпай? Донмайн-тур сен бе, уруум?

Марфуша: Чуу кырган. Корбейн тур сен бе? Холум, будум донуп тур корбейн тур сен бе?

Соок-Ирей: Бо чуу деп кайгамчыктыг уруг апарды.

Марфуша: (хунезинин хапка ораап кааш туруп келир, С-И хорээнден кодуруп силгиир). Дурген менээ чараш шубадан, чараш чинчилерден, каасталгадан бер. Чараш Харжыгаш болурум ол-дур. Белектерин кайыл дурген бээр эккел.

Соок-Ирей: Шуба? Харжыгаш? Адыр мана баштай мен бо уруглар-биле сумележиптейн. (уругларже) Уруглар силер мындыг Харжыгаштыг болуксап тур силер бе?

Уруглар: Чок!

Марфуша: (Ыглапкаш). А-а-а  авамга силерни чугаалаар мен-дээш маннап уне бээр.

Соок-Ирей: Мындыг чурум чок уругну Харжыгаш кылып алыр болзувусса бистин конфедивис тондур чиптер. Харжыгажым канчап барган чоор.

(Мачеха Настя кирип кээр)

Мачеха: Кончуг чучело сен буруулуг сен. (Ыглаар) Багай уруум донуп чор боор бар дилеп эккел. (уне бээр).

Настя: Канчаар кижи боор мен. (мунгарап орар). Кайыын дилээр кижи боор мен. (тожекке олуруп алыр). (С-И Настяны коруп каар)

Соок-Ирей: Ам база бир уруг олур.(Шивини долгандыр маннааш) Соок тур бе уруум?

Настя: Чок кырган ачай донмайн тур мен. Угбамны дилеп чор мен. Тыппайн дедир чанар болзумза Мачехам мени кончуур.

Соок-Ирей: Мунгарава уруум. Марфуша чалгаапайны чандырыпкан мен. Мээн чидирип алган Харжыгаш уруум бо ышкажыл уруглар. Каржы мачеха азырап аппарган. Бо уруглар биле картай ойнап хоглээл уруум. (Харжыгашка чараш хевин кедирип каар).

Харжыгаш: Адыр уруглар бо шививис чуге чырывайн турары ол? Баштай шививисти чырыдып алыылынар. (Шупту денге алгыржыр).

Шупту: Бирээ, ийи, уш, шивижигеш чыры!!! (Елка чырып кээр).

Башкарыкчы: Ам-на Соок-Ирейге ырлап шулуктеп бэрээлинер уруглар.

Шулук: шупту «К детям ёлочка пришла».

Шулук: Оргаадай                       Чымба Энерел                               Лиана

Экиивенер Соок-Ирей!                Ёлка, елка, елочка-                      Наша ёлка высока

Энчек харын уштуп моорла        Зелёная иголочка                        Наша велика

Онмас ногаан шививисте            Зажгись огнями разными            Выше папы, выше мамы

Оолдарын хоглеп туру                Зелёными и красными                        Достает до потолка

Шулук шупту: «Харжыгаш»

Ыры «Озорной танец».

Соок-Ирей: Анаа черле олуруп шыдавас тыр мен уруглар. Силернин биле картай оюндан ойнаптайн. Оюн «Новогодний поровозик».

Соок-Ирей: Шылап кагдым уруглар силер биле ойнаар дээш. Мен бичии дыштанып олурайн силер менээ шулуктеп берип корунерем.

Уругларнын шулуктери: Добрый Дедушка мороз

Евдокия                                                          Айбес

Добрый дедушка мороз                          С неба падает снежок

Бородою весь оброс                              А у дедушки-мешок

Он спешит, сегодня слишком              В нем он каждому из нас

Вместе с внучкою к детишкам            По подарочку преподнёс

Онкулаар                                                          Найдан

Эрги чылды удеп каал                         Кылан чараш шарлар

Эргим чаа чыл экии бе?        Кызыл сарыг бомбуктер

Солун ырдан ырлажыыл        Будуктардан халаннаан

Соок-Ирей шанназын.        Мун-мун хыраа чайыннаан

Танцы: «Замела метелица» (Оолдар, уруглар)

Хогжум-биле оюн: Бумажный ансамбль

Шулук: «Снегурочкины дела»     

Чул Энерел                                      Сорунза

У снегурочки с утра                     Для зверят пирог испеч

Новогодних дел гора                    И фонарики зажечь

Нужно снежной бахромой            А потом на праздник к детям

Ей украсить лес родной                 В золотой лететь карете

Танцы: «Дедушки Морозы»

Соок-Ирей: Холчок ырлаар, шулуктээр, танцылаар уруглар дыр силер. Силерге бээр белекчигештеримни база аргада каап алган мен. Ыдым кадарып артып каан ам ийилээн уругларывыска белектеривис чок ам канчаар улус боор бис Харжыгажым.

-Мен унгеш коруптейн. (Уруг коробка конфетти угбайн соортуп эккээр). Турган черимде шоодайым-даа чок, ыдым-даа чок улуг кара конфет чыдыр. Уёх улуг кызыл шоодайым канчап чангыс улуг конфет аппарганы ол . Канчап кодурер кижи боор мен. Менээ кым дузалажып бээрил? (Уруглар аразындан корзунуп чорткаш ада-иелер аразындан бир ачаны ундуруп алыр)

 -Бо тоолчу арганын улуг хортук харын канчап эртип алыр бис. (будун кодуруп тургаш кылаштаар)

-Арай деп кылаштап келдивис. Конфетаны кодуруп корээли. Аар-аар оожум кодур оон башка оорган аарый бээр. (Кодурер уёх-уёх аарын). Изиргенип кагдым (Дерин чодар). Сен база дерин чодуп ал. Бичии дыштанып ал, оон дедир бажынынче бо харлыг оруктан унгеп чоруптар сен.

-Четтирдим, силер эвес болза бо улуг конфетаны канчап эккеп алыр мен. (Ача дедир харны артап чоруптар)

-Кайнаар баарын ол, ол хире дузалашкаш мээн –биле таныжып албас сен бе?

-Мени кым таныыр уруглар? Мен Соок-Ирей-дир мен. Сени кым дээр. (адын айтырар)

-Аа оолчугаш ….. Чаа. (Ача чоруп бар чыдар)

-Ойт оолчугаш… кайнаар баарын ол? Менээ дузалажып бергеш мээн белекчигежим  канчап албайн чоруур сен. Баштай белек алырынын мурнунда менээ ыры шулуун, танцыдан коргузуп бээр эвес сен бе. Ырлап бээр сен бе? Шулуктеп бээр сен бе? Ой оолчугаш бистен ыядып турар-дыр.  Ынчаарга  мону тудуп алыыл че. (Шиви дозунден мишуралар уштуп экээр Соок-Ирейни оттунуп танцылаар).

-Ой кончуг эки танцылап алдывыс четтирдим, чаа. 

-Кайнаар баарын ол чоп ынай-бээр маннап-ла турар сен. Ам белек алыр сен. (Улуг коробка шоколадын бээр)

-Соок-Ирей: Ам уругларымнын белектери кайда чоор.

-Харжыгаш: Мында-мында кырган-ачай мен хуулдуруп берейн силер ам шылаан болгай силер. (Фея хуулдурар)  

Башкарыкчы: Уруглар Соок-Ирейн белектерин алырынын мурнунда шулуктеп ырлаптаалынар уруглар.

Айбелээ                                                           Аэлита

 Дед мороз несет игрушки                Снег кружится, веселиться

И гирлянды и хлопушка                   Белая вся улица

Хорошо подарки                               Собрались  и мы в кружок

Будет праздник ярким                      Завертелись как снежок

Тензин

День сегодняшний чудесный

Не растает без следа

Мы весёлый праздник этот

Не забудем никогда

Ыры: «Дед Мороз»

Хоровод: «Новогодний поровоз»

-Соок-Ирей: Уругларга белектерин улеп бээр.

-Соок-Ирей: Мээн чоруур уем-даа келди уруглар. Харжыгаш уруум эдертип алгаш ам-даа силер ышкаш бичии чаштарга чедер мен. Эки дыннангыр чурумнуг садиктээр силер уруглар. Мен-даа Харжыгаш уруум-биле чоруптайн. Келир чылын база аалдап кээр мен. Байырлыг!

Уруглар: Байырлыг!

Башкарыкчы: Соок-Ирей биле Харжыгашты ам даа силер ышкаш чаштарга белектерин чедирери-биле удеп чортуптувус уруглар.

-Чылдын эгезинде болуувустун ада-иелеринин аразынга болуп эрткен моорейлерге идепкейжи киришке ада-иелерни шаннал бижиктер-биле шаннаптар-дыр бис. (Шаннаар)

-Ам ада-иелеривисти чалап алыылынар.

Оюн: «Ленивые танцы на новый год»

-База картап чаа унуп орар чылды эки уткуурунарны кузедивис. Чаа чыл-биле!!!