Конспект занятия по бурятскому языку "Намарай ой соо аяншалга" (ахалагша булэглэл)
план-конспект занятия по развитию речи (старшая группа)

Намарай ой соо аяншалга (ахалагша булэглэл)

Зорилго:  Ж -  Ш  абяатай угэнуудые оложо, нэрлэхэ. Тус абяатай угын уенуудые хэлуулхэ; абяануудые эли тодоор угуулуухэ; асуудалнуудта дүүрэн харюу үгэхэ.  Заряа, жэмэс гэhэн шэнэ үгэнүүдтэй танилсуулха, тэдэниие зүбөөр үгүүлүүлжэ hургаха. Зэрлиг амитад тухай мэдүүлэлнүүдые зохёожо hургаха.

Хэшээлэй ябаса:

Мүнөө газаамнай ямар саг боложо байнаб? (Намар). Зүб, муноодэр бидэ намарай ой сэнгэжэ ошохобди. Бидэ тэндэ хайшан гээд ошохобибди? ( ябагаар ябаад ошохобди). Ой соо ороод ябатарнай юун урдамнай ургажа hуубаб? (hархяагууд). Эдэниие тоолоебди. Хэды hархяаг hуунаб?

hархяагай хажууда юун хэбтэнэб? (намаанууд). Тэдэниие тоолоод энэ корзина соо хэебди. Ƴшоо юун хэбтэнэб? (сонсогойнууд). Тэдэниие баhа тоолоёбди.

Ƴшөө саашаа ошожо ябатараа хэнтэй уулзабабибди? (Заряа).  Энэ -  зэрлиг амитан. Жэмэс, hархяаг хорхой шумуулнуудые  эдихэ дуратай, үдэрэнь унтадаг, hүниндөө гаража эдихэ юмэ бэдэрдэг. Заряа маанадые туhалыт гэжэ гуйна: би узэгүүдые мэдэжэ hурахамни, энэ ямар абяанууд  гээшэб гэжэ hурана?

(Ш – Ж).

Заряатай хамта наада наадая.

Наадан «Сэбэрээр хэлэ»:

Ша - Ша – Ша – шара унэгэн

Жэ- Жэ – Жэ – жэмэс ургаа

Шу –Шу – Шу –шуран hалхин

Жа – Жа – Жа – жалгын эрье

Шо – Шо – Шо – шонын ууляан.

Шуран hалхин шууяна. Жаахан жалгын сэбэр уhан. Шугы соо жэмэс ургаа.

Наадан «Хэнэй дуун дуулдданаб?»

Мүнөө ш абяае удаан үгүүлээд туршаябди (шшшшшш). Юунэй дуутай адляар дуулданаб?(hалхинай дуутай адли). Мүнөө ж абяае удаан үгүүлээд туршаябди (жжжжжж). Юунэй дуутай адляар дуулданаб? (Сохын дуутай адли).

Наадан  «Анхарайлтайгаар шагна» (Хэлэhэн үгэнүүд соо ш  абяан дуулдаа хадань, альгаа ташахабди):

Шоно, шандаган,  шубуун, шабар, нажар, шэхэн,

Физминутка:

Нэгэн, хоер – бодоел даа,

Нэнгэн, найган тогтоел даа,

Альгаа ташан наадаял даа,

Арбагашанан ниидэел даа.

Зай, Заряа маанадта hайнта даа гэнэ. Заряа  баабгайдал адли баhа үбэлдөө унтадаг. Тиимэhээ намаа, ногоо суглуулжа мунөө унтарияа бэлдэжэ байна. Бидэ Заряада суглуулhан намаа, сонсогойгоо бэлэг болгон угэебди . Ƴбэлэй ехэ хүйтэндэ энээнииемнай дороо дэлгээд унтабал даарахагүй. Зай, баяртай, Заряа!

Модон соо үшөө ямар амитад байдаг бэ? Тэдээн тухай таабаринудые тааябди:

hөөм ута шэхэтэй

Хөөрхэн, жаахан амитан

hүрэн, hүрэн харайна,

hүрдэн, сошон тэрьелнэ. (шандаган)

Ƴндэр модоной хүнды соо

Hамар , hархяаг бэлдэдэг,

Хүхин, наадан угтадаг. ( хэрмэн)

Мантан томо бэетэй,

Маяа гэгшын хүлнүүдтэй,

Маахар – маахар гэшхэлдэг

Мундуу, хүсэтэй амитан юм. (баабгай)

Ушөө ямар зэрлиг амитадые мэдэнэбтэ? Энэ юун бэ? (үнэгэн, шоно). Тэдэнэй нэр соо хэды уе дуулданаб гэжэ элирүүлэе.

Мүнөө бидэ үнэгэн ( шоно) гэжэ угэтэй мэдүүлэлнүүдые зохёожо hурахабди.

Хэшээлэй түгэсхэл.

Мунөөдэр бидэ хэнтэй танилсаабибди? (Заряа) . Заряа тухай юу мэдэжэ абаабибди? Ушөө ямар  шэнэ угэтэй танилсаабибди? (Жэмэс).Шэнэ юмэ мэдэжэ абахада hайн, ехэ болоод ухаатай бэрхэ хүүд боложо гарахат. hуралсал тухай бидэ ямар оньhон үгэ сээжэлдээ бэлээбди?

hураhан - далай , hураагүй – балай.