Тыва дугайында шулуктер
материал по развитию речи
Предварительный просмотр:
Тыва дээрге дистинишкен бедик даглар ораны – дыр.
Тыва дээрге арыг, кылан шулураан суг эртинези.
Тыва дээрге дынгылдайлаан, ырлап, хоглээн топтуг чон-дур.
Тыва дээрге тоогузу байлак, ханы чоргаар чурт-тур.
«Куш уялыг, кижи чурттуг» деп анаа эвес чон чугаалажыр.
А бистин Кижи бурузунун чурту – Тыва.
«Тывалар деп кымнарыл ол?»
Тывалар деп кымнарыл ол?
Тывызыксыг, тоолчургу,
Улуг-Хемнин унун чуртаан,
Уран-шевер улус чуве.
Тывалар деп кымнарыл ол?
Дынгылдайлыг, эрес-кежээ,
Алды чузун малын малдаан.
Алыс ишчи улус чуве.
(Клара Сагды)
«Торээн Тывам»
Сыын-мыйгак, арга-сындан уннер алчып,
Сыгыт-хоомей арат-чонун хей-аът киирген,
Арбын малдыг, ак-кок хемниг торээн Тывам
Алгап-йорээп, ырлап чоруур толу-дур мен.
Кожагарда малын малдаан кадарчынын
Хомузунун уян-чассыг уну-дур мен.
Алдын-монгун казар байлак эртиненин
Азарганчыг чаштанчызы, кезээ-дир мен.
Менгилерлиг дагларындан чуглуп баткан,
Монгуннелчек дамдыларнын бирээзи мен.
Ак-кок дээрде аян туткан куштарынын
Аразында кады хоглээн хокпежи мен.
(Щенне Долаан)
«Тыва кижи»
Тыва Кижи кончуг чараш,
Дылы, дома откут, тода.
Аажы-чаны бодун топтуг,
Арны-бажы чазык-чаагай.
Тыва Кижи холлу чемзиг,
Тырткан эъдин кылып, дулер,
Аъжын-чемин делгеп, салып,
Аяк-шайын кудуп сунар.
Тыва Кижи тулган шевер,
Тыппазы чок, кылбазы чок,
Сыгыт, хоомей сала бээрге,
Сыгыргага канчап деннээр.
(Виктор Дандар)
«Шаандагы Кызыл»
И мой улуг-Хем в Енисей обращённый,
Течёт по России века,
И строек сегодняшних ритм учащённый
Питает родная река.
Так вера и верность тувинца-арата,
Огонь нашей дружбы большой
Сливаются с верою русского брата,
Сливается с русской душой.
Россия моя и Тува моя,
Хочу вас сердечно обнять,
Друг друга так дополняете вы,
Как будто дочь и мать.
(Леонид Чадамба)
Викторина.
1. Республикавыс чеже кв. км.? (170,5)
2. Тыва Республиканын девискээринге чеже база чуу деп Европа курунелери сына бээрил?(Бельгия, Голландия, Дания, Швейцария)
3. 1914-1921 чылдарга чедар чурттувусту чуу деп адап турганыл?
(Уранхай)
4. Республикавыста чеже кожууннар, хоорайлар барыл? (17; 5)
5. Чурттувустун эн бедик даа, оон бедии. (Монгун-Тайга,3976м.)
6. Тыванын чурттакчы чонунун саны чеэел? (311200)
7. Тыванын Президентизи Ш.Д.Ооржак кажан, каяа торутунгенил?(1942ч.,июль 24; Барыын-Хемчик кожуун,
Дон-Терезин суур)
8. Оонун ишти кымыл, ол чуну канчап турар? (С.М.Ооржак, Россиянын уруглар Фондузунун тывада салбырынын даргазы)
9.Президент Ш.Д.Ооржак кандыг ооредилге черин доосканыл?(Москва, Тимирязев аттыг кодээ ажыл-агый академиязыны, экономист)
10. Кызыл хоорайнын ундезилетингени ( 1914ч., август)
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Куш-ажыл дугайында чечен-чугаалар болгаш шулуктер
Собраны рассказы и стихотворения о труде на тувинском языке....
![](/sites/default/files/pictures/2016/02/10/picture-751448-1455071590.jpg)
Тыва улустун аас чогаалында тыва дылдын ажык болгаш ажык эвес уннери
«А» деп унге Дурген чугааАалашса аалашсынАнай хураган аалашсынАнай хураган аалааштынАваларын тып эмзин...
![](/sites/default/files/pictures/2017/02/08/picture-564153-1486552228.jpg)
"Тыва хевим - чоргааралым!" деп тыва национал хеп корулдези
Уруглар садынга тыва национал хеп корулдезин эртиреринин чорудуу кижизидикчи башкыларга ужур-дузалыг....
![](/sites/default/files/pictures/2018/02/20/picture-1014001-1519092461.jpg)
Тыва дыл хунун эртирген дугайында ортумак болуктун илеткели
Школа назыны четпээн уругларнын муниципалдыг бюджеттиг албан чери уруглар сады «Теремок» Ак-Довурак хоорай Юридический адрес: индекс 668051, Республики Тыва, г.Ак-Довурак, ул.Це...
![](/sites/default/files/pictures/2020/02/13/picture-1217957-1581599071.jpg)
Кышкы болгаш чаа чыл дугайында бичии чаштарга шулуктер
quot;Хар"Кудай дээрден чагган харданкудумчулар ак-ла чайт!Бистер хар дег дээскинип каап,Бир дем-биле ойнап тур бис."Харжыгай"Харжыгаш,харжыгаш,Казыргылай эстеп,Кайыын тура чаап тур.Хар...
![](/sites/default/files/pictures/2021/10/15/picture-1351591-1634273283.jpg)
Программа кружка "Торээн Тывам" разработана на основе программы "Торээн Тывам" автор Л.Х.Ооржак, А.А.Монгуш
Өөредилге адырында школа назыны четпээн уруглар албан черлеринге тыва чугаа сайзырадырының айтырыгларыКандыг-даа язы-сөөк кижиге төрээн дылы чонунуң амыдырал-чуртталгазын, ёзу-чаңчылдарын, аас чогаалы...