Ажык кичээл "Алдын кус аалдап келген"
план-конспект занятия по развитию речи (средняя группа)

Салбакай Ашак-Бораевна Хомушку

кижизидикчи башкы: Хомушку Салбакай Ашак-Бораевна

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon aldyn_kus_aaldap_kelgen.doc78 КБ

Предварительный просмотр:

Барыын-Хемчик кожуннун Кызыл-Мажалык суурнун муниципалдыг бюджеттиг
школа назы четпээн  «Чечек» аттыг уруглар сады

Конспект
чугаа сайзырадылгазы
ортумак болуктун
 уругларынга

 «Алдын кус аалдап келген»
кижизидикчи башкы: Хомушку Салбакай Ашак-Бораевна

с. Кызыл-Мажалык – 2016 чыл

Сорулгазы: уругларга чылдын куску уени  билиндирер;

- ажаап алган ногаа, кат-чимис болгаш тараа  дугайында ооредир, билиин быжыглаар.

Мергежилгелер:

Ооредиглиг: ажы-толду ногаа биле чигирзиг чимистерни  тудуп тургаш ангылап ооредири;

- оон кижиге ажык — дузазын билиндирип, коргузуп ооредири; 
Сайзырадыр: дыл-домаан аас чогаал дамчыштыр сайзырадыыр;

- чугаа-домаан сайзырадыры, сос курлавырын байыдары; 
- уругларнын боданыр чоруун, сактып алырын сайзырадыр;

Кижизидилгелиг: бойдуска ынак,камныг, хумагалыг болурунга ооредип кижизидер болгаш улуг улустун ажылын унелеп билиринге кижизидер;

- уругларны чараш чувени эскерип билиринге, кижизидери;
- оскелернин оорушкузун улежип билиринге чанчыктырып кижизидер.

Билиглер адырынын холушкаа: «Чугаа сайзырадылгазы», «Эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы», «Социал коммуникативтиг сайзырадылга», «Куш-культура сайзырадылгазы».

Словарьлыг ажыл: Улуг-бичии, хой-эвээш, нога, чигир чимис.

Баш удур чоргускан ажыл: Беседа, чуруктар кус дугайында болгаш садик чанында куску аргаже селгустээн.

Дерилгези: бурулер,  моогулер.

Арга методу: беседа, дуржулга, салаалар-биле оюн.

Херек чуулдери: компьютер, проектор, музыкалыг физминутка «Хуулгаазынныг ногаа аймаа». 

Кичээлдин этаптары:

Ооредиглиг кичээлдин чорудуу:

Башкынын ажыл чорудуу:

Уругларнын ажылы:

Уези

1.

Организастыг кезээ:

Башкы: Экии, уруглар.

- Богун бистерде аалчылар келген, аалчылар биле мендилежир бис бе?

Башкы:

Эр-хейлер, ам шупту тогерик кылдыр турупкаш, бот-боттарывыс – биле мендилежип корээлинер!  

Четтинчипкеш долгандыр

Чергелештир туруптаал,

Кайгамчыктыг демниг бис

Мен сээн оннуун, сен мээн оннуум

Холдарывыс дынзыг туткаш,

Куспакташкаш, хулумзуруул.

Уруглар кирип келгеш, долгандыр туруп алырлар.

Уруглар холдарындан тутутчупкаш, бот -боттарынче хулумзуруур.

1,5 мин.

2.

Проблемнныг ситуация

Тывызык:

-Эр-хейлер!  Шындыр чылдын куску уези

Шулук: «Кус»   Ч.Кара-Куске

Сап-ла сарыг,кып-ла кызыл

Сара-ла он кустун ону

Ыяштарнын бурулери

Ындыг чараш корунер-даан

-Ыяштарнын бурулеринин ону кандыг-дыр уруглар?

- Силернин аваларынар куску уеде огородтан  чулерни ажаап алганыл?

Тывызык:
Эм-даа болур, чем-даа болур

Эки чаагай чуу-дур чээ?    (чыжыргана)

-Арга-арыгдан  чуну  чыып алганыл?

Башкы: Бо ногаа  аймаа, кат-чимис биске ажыктыг бе  уруглар?        

-Чуге?                

Уруглар: сарыг, кызыл-сарыг, хурен


Уруглар:
 огурец, помидор, согуна, морковь


Уруглар: кок-кат, чодураа, инек-караа, ыт-кады,кызыл-кат, моогулер, тоорук.

Уруглар: ажыктыг,чемге ажыглаар.

Уруглар: хой  хоолулуг чуулдер бар

2 мин.

3.

Ортаакы кезээ:

 

Башкы: Хову шолдерден чуну ажаап алырыл уруглар?  

Башкы:  тараа дугайында кым тывызык билирил

уруглар?

Тывызык: 
Буян талдын будуу чус .

Башкы: Тараанын хевирлери  ангы-ангы болур

Башкы: Тараадан чуну кылып алырыл уруглар?

Далган – хлеб     (чиг коргузер аякка уруп алыр)

Далган – тыва далган    (аякта далганы коргузер )

Улегер домак:  Тараалыг кижи – тодуг

                             Дагаалыг кижи – эртежи

Башкы: Тарааны тарааш,остургеш,дырткаш далган – биле хлебти быжыргаш садып турар.

Башкы: Хлебти канчаар ужурлуг бис уруглар?

- Долган азы хлеб болгуже ону кымнар кылып турар дыр?

Башкы: Улуг улустун ажылын качаар ужурлуг бис?

Башкы: Бисти чуу азырап турарыл?

Башкы: Чуу деп азырал дириг амыттанар тараа чииринге ынакгыл уруглар? ( инек, хаван, аът, дагаа)

Башкы:  Эр-хейлер дагаа –  эртежи. Ээзи эрте тургаш ажыл иш кылыр. Дагаа эрес ,эртежи болгаш чыл санаашкынынга кирген.Бо чыл чуу деп чыл ийик уруглар? (дагаа чылы)

Башкы: Дагаа дугайында оюндан ойнаптар бис бе, уруглар?

- Тараа

- тарааны коргузер.

- арбай, ак-тараа, чинге-тараа

Уруглар: камнаар,

хундулээр, октавас.

- улуг улус

- хундулээр, камнаар.

- бойдус азырап турар, ынчангаш бойдустан алырын бодавайын, ону камгалаар.

1,5 мин.

4.

«Кадыкшылдын минутазы»

Оюн: «Дагаажыгаш»

Дагаажыгаш,дагаажыгаш

Дангаар эртен алгырарбай 

Тараа каап бээрге бажын чайып

Дайнап чиптер чаптанчыгбай

1 мин.

Башкы: Дагаа чуну чиирдир уруглар? Оон оске чуу деп дириг амытаннар тараага ынагыл?

Башкы: Тараанын сывын канчаарыл? (

- Азырал дириг амытаннарга бээр инек,хаван,ошку,хой.

Башкы: Эр-хейлер! Ынчангаш тараа бойдустун чайгаар буткен халас берген дужудун унелеп камгалаар ужурлуг бис уруглар.Силер база амдыгааштан эгелеп куш- амыдыралдын унер дозу.Ону будуреринге хой-хой кижилер уйгу- чыдын чок куш-ажылын ундурер

Улуг улустун ажыл ижин унелеп,база бойдустун чайгаар буткен халас берген дужудун унелеп камгалаар ужурлуг бис уруглар.Силер база амдыгааштан эгелеп куш- амыдыралдын унер дозу.Ону будуреринге хой-хой кижилер уйгу- чыдын чок куш-ажылын ундурер.

Ынчангаш силер куш-ажылга ынак болур ужурлуг силер.

Уруглар:куске,инек,хаван,
кушкаштар

5.

Практиктиг кезээ:

Башкы: Дагаага сарыг оннуг пластилин дузаза-биле бичии-бичии тараалардан кылып бээр бис бе уруглар?.

Кижи бурузунун мурнунда дожекте дагаа оолдары-биле  агаарлап чоруур оларга бичии борбак, шойбек тараалардан  кылып бээлинер уруглар
(борбактааш чыпшырар)

6.

Дидактиктиг оюн

Дидактиктиг оюн «Хойнун саны»

Ыяш - ыяштар

Кат  -каттар

Буру-бурулер

Могу-моогулер 

мнемокуб-биле ажыл

5 мин.

7.

Туннел кезээ:

Башкы: Чылдын куску уези кандыг-дыр уруглар?  (эки,тодуг-тогаа,чараш)

- Тараалар кандыг оннуг болду? – сарыг, хоор сарыг,

- Бойдусту канчаар бис уруглар ? – камнаар , хумагалыг болур

- Эр-хейлер! Дыка-ла чараш ажылды  кылдынар уруглар. Дагаа оолдары-биле амырап турар-дыр.

- Кус дугайында чараш ырывысты ырлажыптаалынар уруглар

Ыры: «Берингир кус»

 Башкы: Кичээлге шупту кызымак ажылдаан  эр – хейлер, четтирдим!
Дыштаныыр.

Уруглар харыылаар.

1 мин


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Тыва улустун аас чогаалында тыва дылдын ажык болгаш ажык эвес уннери

«А» деп унге         Дурген чугааАалашса аалашсынАнай хураган аалашсынАнай хураган аалааштынАваларын тып эмзин...

Сценарий праздника "Чаа чыл бисте аалдап келди!"

laquo;Чаа-чыл бисте аалдап келди»Цель: создать радостное, весёлое настроение, воспитывать доброжелательное отношение друг к другу, развитие умения работать в коллективе, развитие мышления,...

Чаа чылдын будуузунде цирк болуу аалдап келди!

Чаа чылдын будуузунде цирк болуу аалдап келди!...

Алдын кузум аалдап келди!

Утренник. Алдын кузум аалдап келди!...

Нод по теме: "Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг"

Тема «Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг»Сорулгазы: Тыва огну уругларга таныштырып, тайылбырлап коргузер.1.Ооредиглиг: Ада-огбелеривистен дамчып келген, кошкун тыва чоннун ...

Конспект чугаа сайзырадылгазы ортумак болуктун уругларынга «Алдын кус аалдап келген»

Сорулгазы: уругларга чылдын куску уени  билиндирер;- ажаап алган ногаа, кат-чимис болгаш тараа  дугайында ооредир, билиин быжыглаар.Мергежилгелер:Ооредиглиг: ажы-толду ногаа биле чигирзиг чи...

Тыва улустун аас чогаалында тыва дылдын ажык болгаш ажык эвес уннери

Тыва улустун аас чогаалында тыва дылдын ажык болгаш ажык эвес уннери...